Ο εικαστικός Δημήτρης Φουτρής μιλά στο in2life

συνέντευξη στην Ιωάννα Γκομούζα

«Η νέα δουλειά που παρουσιάζω αυτό το διάστημα στη γκαλερί Ιλεάνα Τούντα (κατ’ αρχάς το βίντεο) έχει ως αφετηρία ένα πεζό ποίημα που είχα γράψει. Το κείμενο έχει να κάνει με κομμάτια μνήμης και βιωμάτων από την καθημερινή μου ζωή επειδή τυχαίνει να διανύω μεγάλες αποστάσεις, εκτός Αθήνας, και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού σκέφτομαι διάφορα πράγματα - πτυχές της πραγματικότητας, ζητήματα προσωπικά ή που μπορεί να αφορούν και άλλους, περισσότερους ανθρώπους. Ήθελα να βγάλω ακριβώς αυτή την αίσθηση: Tο πώς είσαι σε μία πραγματικότητα, αλλά μπορεί με τη σκέψη σου να βρίσκεσαι σε μια άλλη. Προσπάθησα να συνδυάσω αυτές τις πολλαπλές πραγματικότητες σε μία εγκατάσταση.

»Ταξιδεύω γιατί δουλεύω ως αγιογράφος μαζί με τον πατέρα μου. Είναι κάτι με το οποίο ασχολούμαι από μικρό παιδί, αλλά επαγγελματικά από το 2000 οπότε επέστρεψα από την Αγγλία. Έχει επηρεάσει την οπτική μου για τη σύγχρονη τέχνη. Μαθαίνω από το παρελθόν, από μία παραδοσιακή τέχνη και παίρνω πολλά στοιχεία, δομικά, τα οποία τα μεταφέρω στην εικαστική δουλειά μου. Είναι μια εμπειρία την οποία χρησιμοποιείς για να χτίσεις κάτι καινούργιο. Μου αρέσει αυτό, δίνει την έννοια της εξέλιξης και στη δουλειά και στη ζωή μου.



»Ο τίτλος “B is everything you can imagine from the material world” αναφέρεται στο ρεζουμέ αυτής της έκθεσης. Το επίκεντρο της προβληματικής μου είναι ο υλικός κόσμος και πώς τον αντιλαμβάνομαι στη δική μου πραγματικότητα. Το B είναι μια έννοια την οποία δεν ήθελα να ορίσω στο θεατή. Ήθελα να αφήσω τον τίτλο ανοιχτό ώστε ο καθένας να έχει την επιλογή να δημιουργήσει τη δική του λέξη με αφετηρία αυτό το γράμμα. Για μένα μπορεί να είναι το beauty, για σένα το bicycle, για κάποιον άλλο το bed.

»Πάντα παίζω με τους τίτλους στις εκθέσεις μου, όπως στο “Σουορνχεϊλίνγκλεϊ” που είχα δείξει το 2009. Είναι μια λέξη που είχα εφεύρει και αφορούσε ένα φανταστικό νησί με τους δικούς του νόμους.

»Τα μέσα που χρησιμοποιώ είναι βίντεο, εγκατάσταση και φωτογραφία. Το βίντεο έχει πλάνα από το καθημερινό ταξίδι μου για τη δουλειά, από τον τόπο καταγωγής μου, την Ίο, αλλά και από έργα μου με ξύλο, γυαλί και χαρτί. Θα δείτε επίσης ένα πλάνο με τα διυλιστήρια που αντικρίζω καθημερινά κι έχω επιλέξει να τα δείχνω και νύχτα, γιατί μου άρεσε πάρα πολύ το ρυθμικό παιχνίδι που γίνεται με τα φώτα και τη φλόγα. Το έργο αυτό είναι πειραματικά πλάνα με έμφαση στην υλικότητα, στην κίνηση, στο ρυθμό, στο συναίσθημα που μπορεί να σου βγάζει η εικόνα με τη γραπτή πρόταση που τη συνοδεύει. Είναι ένα κολάζ σκέψεων-θραύσματα μνήμης από τις διαδρομές μου, που συνδυάζονται με εικόνες επαναληπτικά και δημιουργούν άλλες σχέσεις. Η επανάληψη παίζει ρόλο στο έργο μου γιατί έχει να κάνει με την καθημερινότητα.

»Οι φωτογραφίες αποτυπώνουν ένα έργο που είχα στο στούντιό μου, παρόμοιο με την εγκατάσταση που δείχνω. Το δούλευα πάρα πολύ καιρό και είχε εντυπωθεί στο μυαλό μου, οπότε άρχισα να το φωτογραφίζω από διάφορα σημεία και να το βιντεοσκοπώ. Στην ουσία τώρα βλέπουμε αποτυπώματα άλλων έργων μου και μια σειρά από δημιουργίες που σχετίζονται με αυτά παίζοντας πάντα με διαφορετικές υφές και επιφάνειες: Την αντανάκλαση στο τζάμι, το δίπλωμα του χαρτιού, τις σκιές του χαρτιού και του γυαλιού, το ξύλο.

»Πάντα η δουλειά μου έχει να κάνει με το βίωμα και την ανάμνηση, με όσα έχω ζήσει και πώς δημιουργώ με αυτά τα “εργαλεία”. Προηγούμενα έργα μου (π.χ. με αναφορές στη heavy metal κουλτούρα) είχαν να κάνουν με την εφηβεία μου.

»Σ’ αυτή την έκθεση προσπάθησα να παίξω και με τον άδειο χώρο, με τα κενά. Επειδή ως αγιογράφος δουλεύω μέσα σε κτίρια, πάντα προσπαθούσα να λειτουργεί ο χώρος με το (ζωγραφικό) έργο. Τώρα αντιμετωπίζω τον μεγάλο χώρο της γκαλερί, που πάντα με φόβιζε, ότι πρέπει να τον γεμίσω με μεγάλα έργα. Όμως αυτή τη φορά αποφάσισα να εντάξω έργα σχετικά μικρών αναλογιών μέσα σ’ έναν τεράστιο χώρο, χωρίς να επέμβω, και προσπάθησα να εκμεταλλευτώ και τα κενά που μπορεί να δημιουργηθούν. Τα έργα αυτά είναι μεμονωμένα θραύσματα αλλά μπορούν να δημιουργήσουν και μια ενιαία αφήγηση, μια διαδρομή.



»Χειρωναξία, ενδοσκόπηση, μοναξιά: Ναι, είναι έννοιες που με απασχολούν στα έργα μου. Η μοναξιά ιδιαίτερα και το πώς τη βιώνουμε σήμερα. Γιατί παρόλο που με τη σύγχρονη τεχνολογία έχουμε όλα τα μέσα για να επικοινωνούμε, τις περισσότερες φορές ανακαλύπτουμε ότι, και με όλα αυτά, είμαστε απομονωμένοι. Σε ένα κόσμο που βομβαρδίζεται από πληροφορία συνεχώς, θέλουμε να έχουμε την ηρεμία μας, ένα δικό μας σύμπαν όπου κανείς δεν θα μπορεί να εισβάλει. Σε μια εποχή με τέτοια συνδεσιμότητα αυτό που με φοβίζει είναι το κατά πόσο θα έχουμε στο μέλλον τη δυνατότητα να έχουμε τον προσωπικό χώρο και τη μοναξιά μας.

»Όταν παρουσίασα την προηγούμενή μου έκθεση με τίτλο “Στοιχειωμένοι είμαστε, θαύματα επιδιώκουμε (πέρα από τον γκρεμό)” ήμουν αισιόδοξος. Πίστευα ότι αυτό που ζούμε είναι κάτι που θα περάσει και δεν πρέπει να μας ρίχνει. Σήμερα, πέντε χρόνια μετά, τα πράγματα έχουν μείνει στάσιμα κι έχω λιγότερες ελπίδες ότι θα αλλάξουν. Πίστευα ότι ίσως όταν φτάνεις σε ένα τέλμα, αναγεννιέσαι κι αρχίζεις να έχεις την ελπίδα ότι κάτι ξεκινάει και πάει καλύτερα. Αυτό που με τρομάζει τώρα είναι που δεν βλέπω να υπάρχει εξέλιξη, να αλλάζει κάτι προς το καλύτερο.

»Πρέπει να βρούμε πώς θα βγούμε από αυτό το τέλμα. Με κάποιο τρόπο να δηλώσουμε την παρουσία μας. Να σκεφτούμε καινούργια πράγματα. Χρειάζεται φαντασία, που δεν υπάρχει πια στην κοινωνία. Όλοι είναι φοβισμένοι. Είμαστε μια περιφέρεια της Ευρώπης και πάντα μας βόλευε να λειτουργούμε ως περιφέρεια. Θα πρέπει όμως να δηλώσουμε με κάποιο τρόπο ότι είμαστε και κέντρο των πραγμάτων. Είναι δύσκολο, χρειάζεται ρίσκο και φαντασία. Μπορεί να είμαστε μια μικρή χώρα αλλά μπορούμε να δηλώσουμε το στίγμα μας με ένα διαφορετικό τρόπο και να έχουμε άποψη. Δεν έχουμε όραμα ως λαός για το τι θέλουμε να πετύχουμε και ποια είναι η άποψή μας. Μιλάμε για ανάπτυξη. Δεν έχουμε πει όμως τι είδους ανάπτυξη θέλουμε και πώς συνεννοούμαστε ότι θα το καταφέρουμε.

»Ποιοι καλλιτέχνες έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο στη σκέψη μου και στον τρόπο που δουλεύω; Είναι πολλοί. Ο Ντόναλντ Τζαντ, η δουλειά του οποίου μου αρέσει πάρα πολύ για την αυστηρότητά της και το γεωμετρικό. Επίσης, ο Τζέισον Ντοντς για το πώς χειρίζεται το χώρο - κάνει συνθέσεις με αντικείμενα, πολύ μικρά και λιτά στο χώρο. Η Νέρι Μπαγκράμιαν επειδή στη δουλειά της υπάρχει μια καθαρή γλυπτική με ένα πολύ καινούργιο τρόπο που εμπεριέχει και το βίωμα. Η Θία Ντζόρντατζε για τα γλυπτά και τις εγκαταστάσεις της που έχουν να κάνουν με τη μνήμη, με την καταγωγή».