Pink Wave Hunter: Σύγχρονη τέχνη στο Μπενάκη

του Γιάννη Ασδραχά

Η μακέτα μιας πόλης καταλαμβάνει τον εκθεσιακό χώρο του Μουσείου Μπενάκη της οδού Κουμπάρη. Τα κτήρια που αναπαριστά δεν είναι προσχέδια, είναι υπαρκτά και βρίσκονται στο Σουχούμι, την πρωτεύουσα της Αμπχαζίας. Ο κατασκευαστής αυτής της πόλης σε σμίκρυνση χρησιμοποίησε για να την αποτυπώσει ένα εργαλείο, τη μνήμη του. Όχι από κάποιο καπρίτσιο, αλλά επειδή –αν και έζησε εκεί– δεν μπορεί να την επισκεφτεί.

Πρόκειται για τον Γεωργιανό της διασποράς Άντρο Βέκουα που γεννήθηκε το 1977 ως Σοβιετικός Πολίτης κάτοικος της τότε «Αυτόνομης Σοβιετικής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αμπχαζίας». Στα 15 του χρόνια έγινε η υποστολή της σημαίας με το σφυροδρέπανο στο Κρεμλίνο. Και οι κρυμμένοι εθνικισμοί ξύπνησαν στη πατρίδα του. Τότε οι δρόμοι της παραθαλάσσιας πόλης –θέρετρο για την ελίτ της ΕΣΣΔ– ραντίστηκαν με αίμα. Ο Άντρο και η οικογένεια του έφυγαν χωρίς να έχουν τον χρόνο να κοιτάξουν πίσω τους.

Η πόλη ερήμωσε: Από τους 120.000 κατοίκους του 1989, στην απογραφή του 2004 οι δημότες ήταν μόλις 44.000. Αποτέλεσμα αυτής της δραματικής μείωσης του πληθυσμού ήταν να ερημώσουν ολόκληρες συνοικίες. Εμβληματικά κτήρια της πόλης καταστράφηκαν, όπως η σοσιαλιστικής αισθητικής πολυώροφη έδρα του υπουργικού συμβουλίου, από τα άδεια παράθυρα της οποίας διακρίνονται ακόμα τα ίχνη από τις φλόγες.

Στο κέντρο της αίθουσας του μουσείου δεσπόζει η αναπαράσταση του κτηρίου αυτού. Ο καλλιτέχνης επέλεξε τον μπρούτζο για να αποδώσει με τις χρωματικές διακυμάνσεις του μετάλλου την κατάσταση που βρίσκεται σήμερα το επιβλητικό μέγαρο. Συνολικά 15 αναπαραστάσεις κτηρίων συνθέτουν την έκθεση με τίτλο «Pink Wave Hunter». Ο καλλιτέχνης που από την Αμπχαζία βρέθηκε πρόσφυγας στην Ελβετία και σήμερα ζει και εργάζεται στο Βερολίνο, ξεκίνησε να δουλεύει αυτήν την ενότητα πριν από μία πενταετία ως εσωτερική ανάγκη να εκφράσει με την τέχνη του το αφήγημα της παιδικής του ηλικίας, διερχόμενος μέσα από το βίωμα και το τραύμα. Παραθαλάσσια κέντρα, σιδηροδρομικοί σταθμοί, υποδομές λιμανιών, γέφυρες. Τα ξενοδοχεία «Αbkhazia» και «Ritsa», αλλά και κατοικίες που κράτησε ως ανάμνηση, όπως το σπίτι των γειτόνων του, περιέχει η πόλη που «έκτισε» ο εικαστικός με μία ποικιλία υλικών όπως χυτό μπετόν, γύψο, κερί, αλουμίνιο και μπρούντζος.

Τα κτήριά του, όπως σημειώνει ο ίδιος, είναι «εικόνες θαρρείς ενός σκηνικού όπου κάποτε διαδραματιζόταν κάτι, όπου ίσως διαδραματιστεί κάτι και στο μέλλον. Σαν τα κινηματογραφικά πλατό, όπου ολόκληρες πόλεις χτίζονται μονάχα από προσόψεις και μόλις τα γυρίσματα τελειώσουν αυτές οι πόλεις από προσόψεις μένουν εκεί να στέκουν εν αναμονή της επόμενης ταινίας στην οποία θα χρησιμοποιηθούν».

H έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο της νέας συνεργασίας του Μουσείου Μπενάκη με το Ίδρυμα ΔΕΣΤΕ, με σκοπό την παρουσίαση ατομικών και ομαδικών εκθέσεων σύγχρονης τέχνης στα κτήρια του μουσείου. Όπως σημειώνεται, η σύμπραξη αυτή αποσκοπεί στην «ανάδειξη νέων, ρηξικέλευθων και πρωτότυπων κατευθύνσεων της σύγχρονης καλλιτεχνικής πρακτικής, στην παρουσίαση νέων καλλιτεχνών και σημαντικών έργων στο ευρύ κοινό αλλά και στη στοιχειοθέτηση πρωτότυπων επιμελητικών προτάσεων».

Σύντομο βιογραφικό του καλλιτέχνη

Ο Άντρο Βέκουα εγκατάλειψε τις σπουδές του στις εικαστικές τέχνες στο Πανεπιστήμιο της Τιφλίδας κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου. Συνέχισε τις σπουδές του με το ίδιο αντικείμενο στην Βασιλεία της Ελβετίας. Γνωστός στο παγκόσμιο εικαστικό στερέωμα εχει συμμετάσχει σε πολλές σημαντικές ομαδικές εκθέσεις, όπως οι “ILLUMInations”, 54η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Βενετίας (2011), “Contemplating the Void”, Μουσείο Guggenheim, Νέα Υόρκη (2010), “10. 000 Lives” 8η Μπιενάλε του Γκουανγκτζού, Νότιος Κορέα (2010), “Life on Mars: 55th Carnegie International“, Carnegie Museum of Art, Πίτσμπεργκ και 4η Μπιενάλε του Βερολίνου (2006).

Ατομικές εκθέσεις του έχουν παρουσιαστεί σε σημαντικά μουσεία, συμπεριλαμβανομένων των Kunsthalle Wien, Αυστρία, Kunsthalle Fridericianum, Κάσσελ, Γερμανία, Castello di Rivoli, Τορίνο, Ιταλία, Wiels, Βρυξέλλες, Βέλγιο, Neue Kunsthalle, Σεν Γκάλεν, Ελβετία, Kunstmuseum Winterthur, Ελβετία, Museum Boijmans van Beuningen, Ρότερνταμ, Ολλανδία, Camden Arts Center, Λονδίνο κ. α.

Η έκθεση έχει σχεδιασθεί από τον καλλιτέχνη, ενώ τον συντονισμό υπογράφουν η Ρεγγίνα Αλιβιζάτου και η Πολύνα Κοσμαδάκη.