Χρησιμοποιημένες Φωτογραφίες 1985-2013 στο Μουσείο Μπενάκη
Οι φωτογραφίες του Κωστή Αντωνιάδη αποτυπώνουν την Αθήνα των τελών του 20ου και των αρχών του 21ου αιώνα, σε όλους τους τόνους του ασπρόμαυρου.
του Γιάννη Ασδραχά
«Η ανακήρυξις των Αθηνών ως Πολιτιστικής Πρωτευούσης της Ευρώπης, κατά το πρώτο αυτό έτος λειτουργίας του θεσμού, διαδηλώνει την αναντίρρητη αλήθεια της πρωταρχικότητος της πολιτιστικής παρουσίας των Αθηνών εις τον Ευρωπαϊκό χώρο» διάβασε το καλοκαίρι του 1985 από τον βράχο της Ακρόπολης ο τότε πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης με αφορμή την κήρυξη της Αθήνας ως πρώτης πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης. Δίπλα του βρίσκονταν ο πρόεδρος της Γαλλικής και την Ιταλικής δημοκρατίας, Φρανσουά Μιτέραν και Μπετίνο Κράξι αντίστοιχα, ο έλληνας πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου και η εμπνεύστρια του θεσμού, η Υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών Μελίνα Μερκούρη.
Την ίδια στιγμή στην πίσω όψη της Αθήνας, την Κυψέλη, το Παγκράτι, το Μεταξουργείο, τα Πετράλωνα μεγάλωνε στα μικρά διαμερίσματα της αντιπαροχής η πρώτη γενιά της Αστυφιλίας. Η Αθήνα σήμαινε στενά πεζοδρόμια, αρχιτεκτονική ανομοιογένεια και παντού υπήρχε η γκρι βαφή από τις ρυπογόνες εξατμίσεις. Ήταν ακόμα η εποχή της πενιχρής πληροφορίας: η εικόνα της είδησης περιοριζόταν σε ό,τι εξέπεμπε το σήμα της κρατικά ελεγχόμενη τηλεόρασης. Την αισθητική του καιρού στην καταναλωτική της διάσταση προέβαλαν τα μεγάλα διαφημιστικά ταμπλό, είτε δίπλα από τα δάση των κεραιών στις οροφές των κτηρίων, είτε σε αστικά οικόπεδα.
Σε αυτούς του μεγάλους ορθογώνιους όγκους, την «κορνίζα» της γιγαντοαφίσας, θέλησε να μεταφέρει ένα διαφορετικό μήνυμα ο 35χρόνος τότε φωτογράφος Κωστής Αντωνιάδης. Πρότεινε στο Υπουργείο Πολιτισμού την ιδέα για μια έκθεση στην οποία έργα σύγχρονης ελληνικής φωτογραφίας θα αναρτώνταν στα μεγάλα διαφημιστικά ταμπλό της πρωτεύουσας στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της «Αθήνα Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης» Για λόγους που δεν γνωρίζουμε, η πρόταση «δεν έτυχε προσοχής», όπως σημειώνει ο θεωρητικός της ελληνικής φωτογραφίας Ηρακλής Παπαϊωάννου, συμπληρώνοντας ότι ο Αντωνιάδης «αποφάσισε να παρουσιάσει ένα ψεύτικο ντοκουμέντο της». Αυτό το επίπλαστο ντοκουμέντο είναι η αφετηρία της έκθεσης αφιερωμένης στο έργο του που παρουσιάζεται αυτό το διάστημα στους χώρους του Μουσείου Μπενάκη (κτήριο οδού Πειραιώς) με τίτλο «Χρησιμοποιημένες Φωτογραφίες 1985-2013».
Πρόκειται για ένα επιλεγμένο υλικό της καλλιτεχνικής διαδρομής του Κωστή Αντωνιάδη, που μέσα από έντεκα ενότητες διατρέχει τις τέσσερις δεκαετίες των φωτογραφικών του αναζητήσεων. Το αποτύπωμα του δημιουργού στην τέχνη της φωτογραφικής απεικόνισης ψυχογραφεί στον κατάλογο της έκθεσης ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, σημειώνοντας: «η φωτογραφία υπήρξε ιστορικά ένα γοητευτικό μυστήριο ανάμεσα στην πιστή αναπαράσταση της πραγματικότητας, στην επινόηση και τη σκηνοθεσία της. Λίγοι όμως φωτογράφοι ανέδειξαν τη φύση αυτού του μυστηρίου σε κεντρικό ερώτημα του έργου τους. Ο Κώστας Αντωνιάδης είναι ένας από αυτούς».
Η ζωή και το έργο του Κωστή Αντωνιάδη
Ο Αντωνιάδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949. Αν και σπούδασε Φυσική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι με αντικείμενο τη φωτογραφία στο «Institut Francais de la Photographie». Υπήρξε πρωταγωνιστική μορφή της «Νέας Ελληνικής Φωτογραφίας» της οποίας την έλευση σηματοδοτεί η μεταπολίτευση. Τα πρώιμο έργο του ξεχώρισε επειδή, σύμφωνα με τον Ηρακλή Παπαϊωάννου, «κινούνταν στο πνεύμα της καθαρής φωτογραφίας με χαρακτηριστικά τις ακριβείς συνθέσεις, τον έλεγχο της ασπρόμαυρης κλίμακας τόνων, τις ενότητες κοινού ύφους».
Έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και παράλληλα είναι ιδρυτικό μέλος του Φωτογραφικού Κέντρου Αθηνών από το 1979. Tο 1984 ανέλαβε την οργάνωση του Τμήματος Φωτογραφίας, το οποίο εντάχθηκε στη Σχολή Γραφικών και Καλλιτεχνικών Σπουδών του ΤΕΙ Αθήνας. Έχει διοργανώσει εκθέσεις φωτογραφίας Ελλήνων και ξένων φωτογράφων. Από το 2002 έως το 2005 διετέλεσε διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας στη Θεσσαλονίκη. Εργάσθηκε επίσης ως φωτογράφος στο χώρο της διαφημιστικής φωτογραφίας.
Στην έκθεση του Μουσείου Μπενάκη
Όλη η κλίμακα των τόνων ανάμεσα στο άσπρο και το μαύρο είναι η πρώτη αισθητική είσπραξη του θεατή μόλις περάσει την είσοδο της αίθουσας του δευτέρου ορόφου του Μουσείου που φιλοξενεί την έκθεση.
Τα αποτυπώματα από σπίτια που γκρεμίστηκαν την εποχή της ανοικοδόμησης και τα σημάδια στις επιφάνειες πολυκατοικιών του κέντρου της Αθήνας είναι ένα προσφιλές θέμα της σειράς που χάρισε τον τίτλο στην έκθεση. Στα σημεία που υπάρχουν οι γιγαντοαφίσες, ο Αντωνιάδης έχει προσαρμόσει φωτογραφίες που προσφέρουν μία αντίστιξη με το θέμα. Όπως ένα κορίτσι που τρέχει στο πλαίσιο μίας γιγαντοαφίσας προσαρμοσμένης σε μεταλλικά παραπήγματα. Τις πλάτες από τους παρατηρητές ενός γεγονότος στους τοίχους ενός λαϊκού νεοκλασικού. Τον περίπατο μίας παρέας σε ένα δάσος. Και παραλίες με διαφορετικούς πρωταγωνιστές όπως έναν περιπατητή, μία γυναίκα που ατενίζει, έναν αθλητή.
Η αντιδιαστολή της πραγματικότητας με την διαφημιστική αφίσα παρουσιάζεται εύγλωττα στο έργο «Ρομάντζο». Σε ένα αστικό κενό με ακαλαίσθητους τσιμεντένιους όγκους η αφίσα του 1985 παρουσιάζει μία γυναίκα ξαπλωμένη σε μία κάθετη ημισέληνο διαβάζοντας φτηνή λογοτεχνία με σλόγκαν «ζήστε στον κόσμο του ονείρου». Η παρέμβαση του φωτογράφου βρίσκεται στην επιφάνεια του τοίχου όπου διακρίνεται μία οικογενειακή συγκέντρωση.
Στο δεύτερο μέρος της σειράς (1989), το πλαίσιο της γιγαντοαφίσας εξαφανίζεται και φιγούρες άνδρες, γυναίκες, ζευγάρια κάθε ηλικίας εμφανίζονται σε ραγισμένους και ξεφτισμένους τοίχους ερειπωμένων σπιτιών. «Απλοί άνθρωποι παίρνουν την θέση λαμπερών μοντέλων και οι ένθετες εικόνες μακράν των ηχηρών διαφημιστικών μηνυμάτων συγκλίνουν χαμηλόφωνα με το γύρω τόπο. Κεντρικό ρόλο στη σειρά αυτή έχει η δυνατότητα της φωτογραφίας να συγκρατεί αμφιλεγόμενες πραγματικότητες» παραθέτει ο καλλιτέχνης για τη σειρά.
Μία γλώσσα συναισθημάτων γραμμένη με φιγούρες ανθρώπων αναδύει η σειρά «Photoset» (1988). Στα έργα φωτογραφίες ατόμων σε δεύτερη χρήση μοιράζονται τις διαστάσεις του έργου με την ίδια διάταξη των λέξεων σε κείμενο. Ο συνδετικός τους κρίκος σε κάθε σύνολο είναι η στάση η έκφραση που εκφέρουν ένα κοινό νόημα το οποίο αφορά κοινωνικά στερεότυπα. «Περίπατος», «Ευλάβεια και Φιλανθρωπία», «Επίσκεψη», «Κουτσομπολιό» είναι οι τίτλοι που απορρέουν από αυτή τη πολυπρόσωπη εικονογράφηση.
Στις «Τέσσερις Εικόνες» (1991) ο Αντωνιάδης πραγματοποιεί μία αναγωγή στις τέσσερις εποχές του Γιάννη Τσαρούχη. Άλλωστε την περίοδο που βρισκόταν στο Παρίσι ο φωτογράφος συναντήθηκε και συνεργάστηκε με τον σπουδαίο έλληνα εικαστικό. Τη σύνθεση αποτελούν τέσσερα φυσικού μεγέθους ολόσωμα πορτραίτα δύο αγοριών και δύο κοριτσιών σε ανάλαφρες στάσεις και με τη ματιά τους να στοχεύει τον θεατή. Το κάδρο τους είναι ακανόνιστο με εσοχές και εξοχές και δίνει την αίσθηση ότι αποτελείται από τρία μέρη.
Το φωτοευαίσθητο χαρτί που σμίλεψε ο Αντωνιάδης στο έργο του ο «Διάδρομος» (1991) εμπνεόμενος από τις απεικονίσεις των αρχαίων ζωοφόρων αποτυπώνει συνολικά 17 νεαρά πρόσωπα αγκαλιάζουν, συνομιλούν, συλλογίζονται πίσω από ένα λευκό φόντο με γκρι αντανακλάσεις.
Εντυπωσιακή είναι η σειρά «Αμερικανική νύκτα» (2010-2011) η οποία είναι και η μοναδική στην οποία δίνει το παρόν το χρώμα. Πρόκειται για τοπία από τη Νάξο και ένα από την Τήνο που τράβηξε με τη μέθοδο «day for night». Πρόκειται για την τεχνική που υιοθέτησαν στο Χόλυγουντ την εποχή που τις κινηματογραφικές αίθουσες κατέκλισαν τα γουέστερν. Οι σκηνοθέτες εκείνη την περίοδο, για εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος, τραβούσαν τις βραδινές σκηνές με μπλε φίλτρο έτσι ώστε να δίνουν στον θεατή την αίσθηση της νύχτας. Με αυτήν την πρακτική οι φωτογραφίες αναδύουν μία απόκοσμη διάσταση. Εντυπωσιακή είναι η φωτογραφία με τα σημάδια που άφησε ένα λατομείο πέτρας σε ένα βουνό της Νάξου.
Στα «Μυστικά» (2012-2013) προσωπογραφίες σε σέπια χρωματισμούς τυπώθηκαν σε χαρτί που πέρασε από πάνω του δεκαετίες. Τσακίσεις, σκισίματα και χρωματισμοί συνηγορούν σε αυτό το αποτέλεσμα.
Η σειρά «Ήρωες και Ηρωίδες» (2012-2013) διατρέχει την καρδιά της έκθεσης. Πρόκειται για διαφάνειες κρεμασμένες έτσι ώστε ο θεατής να τις παρατηρεί αμφιπρόσωπα. Στο πάνω μέρος βρίσκεται σε κάθε παράσταση ένα ανδρικό ή γυναικείο μπούστο και ακολουθεί ένα κείμενο-συρραφή από τραγωδίες, όπερες, θεατρικά έργα όπως η «Ιφιγένεια» του Ευριπίδη, ο «Κρέοντας» του Σοφοκλή, ή ο «Βασιλιάς Ληρ» του Σαίξπηρ.
Στη «Συλλογή» (2012), πρόσωπα και γυμνά σώματα παρουσιάζονται απομονωμένα από τον σκηνικό τους χώρο. Ιδέες σκέψεις και εικόνες συνθέτουν στην ενότητα «Χάρτες» (1998) μία απεικόνιση που μεταφέρει εμπειρία και συναισθήματα από τόπους.
Τελευταία και πιο συγκινητική ενότητα είναι οι «Αλήθειες και Ψέματα» (1991-2013). Ο Αντωνιάδης άνοιξε τα οικογενειακά του άλμπουμ και από θεατής των αναμνηστικών φωτογραφιών έγινε επιτόπιος παρατηρητής. Πρόσθεσε το σημερινό του πρόσωπο στις φωτογραφίες όπου και εμφανίζεται να παρακολουθεί αμέτοχος τις σκηνές από τα νιάτα των γονιών του και των πρώτων του παιδικών χρόνων. Μία θεματική άσκηση «στην αναπαράσταση της αλήθειας και στην αλήθεια της αναπαράστασης» όπως σημειώνει.
Info:
«Χρησιμοποιημένες Φωτογραφίες 1985-2013» Έκθεση του Κωστή Αντωνιάδη
Μουσείο Μπενάκη, Κτήριο οδού Πειραιώς ( Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου)
Έως τις 26 Μαΐου 2013.
Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη & Κυριακή: 10.00-18.00, Παρασκευή & Σάββατο: 10.00-22.00, Δευτέρα, Τρίτη & Τετάρτη: κλειστά
«Η ανακήρυξις των Αθηνών ως Πολιτιστικής Πρωτευούσης της Ευρώπης, κατά το πρώτο αυτό έτος λειτουργίας του θεσμού, διαδηλώνει την αναντίρρητη αλήθεια της πρωταρχικότητος της πολιτιστικής παρουσίας των Αθηνών εις τον Ευρωπαϊκό χώρο» διάβασε το καλοκαίρι του 1985 από τον βράχο της Ακρόπολης ο τότε πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης με αφορμή την κήρυξη της Αθήνας ως πρώτης πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης. Δίπλα του βρίσκονταν ο πρόεδρος της Γαλλικής και την Ιταλικής δημοκρατίας, Φρανσουά Μιτέραν και Μπετίνο Κράξι αντίστοιχα, ο έλληνας πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου και η εμπνεύστρια του θεσμού, η Υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών Μελίνα Μερκούρη.
Την ίδια στιγμή στην πίσω όψη της Αθήνας, την Κυψέλη, το Παγκράτι, το Μεταξουργείο, τα Πετράλωνα μεγάλωνε στα μικρά διαμερίσματα της αντιπαροχής η πρώτη γενιά της Αστυφιλίας. Η Αθήνα σήμαινε στενά πεζοδρόμια, αρχιτεκτονική ανομοιογένεια και παντού υπήρχε η γκρι βαφή από τις ρυπογόνες εξατμίσεις. Ήταν ακόμα η εποχή της πενιχρής πληροφορίας: η εικόνα της είδησης περιοριζόταν σε ό,τι εξέπεμπε το σήμα της κρατικά ελεγχόμενη τηλεόρασης. Την αισθητική του καιρού στην καταναλωτική της διάσταση προέβαλαν τα μεγάλα διαφημιστικά ταμπλό, είτε δίπλα από τα δάση των κεραιών στις οροφές των κτηρίων, είτε σε αστικά οικόπεδα.
Σε αυτούς του μεγάλους ορθογώνιους όγκους, την «κορνίζα» της γιγαντοαφίσας, θέλησε να μεταφέρει ένα διαφορετικό μήνυμα ο 35χρόνος τότε φωτογράφος Κωστής Αντωνιάδης. Πρότεινε στο Υπουργείο Πολιτισμού την ιδέα για μια έκθεση στην οποία έργα σύγχρονης ελληνικής φωτογραφίας θα αναρτώνταν στα μεγάλα διαφημιστικά ταμπλό της πρωτεύουσας στο πλαίσιο των εκδηλώσεων της «Αθήνα Πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης» Για λόγους που δεν γνωρίζουμε, η πρόταση «δεν έτυχε προσοχής», όπως σημειώνει ο θεωρητικός της ελληνικής φωτογραφίας Ηρακλής Παπαϊωάννου, συμπληρώνοντας ότι ο Αντωνιάδης «αποφάσισε να παρουσιάσει ένα ψεύτικο ντοκουμέντο της». Αυτό το επίπλαστο ντοκουμέντο είναι η αφετηρία της έκθεσης αφιερωμένης στο έργο του που παρουσιάζεται αυτό το διάστημα στους χώρους του Μουσείου Μπενάκη (κτήριο οδού Πειραιώς) με τίτλο «Χρησιμοποιημένες Φωτογραφίες 1985-2013».
Πρόκειται για ένα επιλεγμένο υλικό της καλλιτεχνικής διαδρομής του Κωστή Αντωνιάδη, που μέσα από έντεκα ενότητες διατρέχει τις τέσσερις δεκαετίες των φωτογραφικών του αναζητήσεων. Το αποτύπωμα του δημιουργού στην τέχνη της φωτογραφικής απεικόνισης ψυχογραφεί στον κατάλογο της έκθεσης ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, σημειώνοντας: «η φωτογραφία υπήρξε ιστορικά ένα γοητευτικό μυστήριο ανάμεσα στην πιστή αναπαράσταση της πραγματικότητας, στην επινόηση και τη σκηνοθεσία της. Λίγοι όμως φωτογράφοι ανέδειξαν τη φύση αυτού του μυστηρίου σε κεντρικό ερώτημα του έργου τους. Ο Κώστας Αντωνιάδης είναι ένας από αυτούς».
Η ζωή και το έργο του Κωστή Αντωνιάδη
Ο Αντωνιάδης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1949. Αν και σπούδασε Φυσική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης συνέχισε τις σπουδές του στο Παρίσι με αντικείμενο τη φωτογραφία στο «Institut Francais de la Photographie». Υπήρξε πρωταγωνιστική μορφή της «Νέας Ελληνικής Φωτογραφίας» της οποίας την έλευση σηματοδοτεί η μεταπολίτευση. Τα πρώιμο έργο του ξεχώρισε επειδή, σύμφωνα με τον Ηρακλή Παπαϊωάννου, «κινούνταν στο πνεύμα της καθαρής φωτογραφίας με χαρακτηριστικά τις ακριβείς συνθέσεις, τον έλεγχο της ασπρόμαυρης κλίμακας τόνων, τις ενότητες κοινού ύφους».
Έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό και παράλληλα είναι ιδρυτικό μέλος του Φωτογραφικού Κέντρου Αθηνών από το 1979. Tο 1984 ανέλαβε την οργάνωση του Τμήματος Φωτογραφίας, το οποίο εντάχθηκε στη Σχολή Γραφικών και Καλλιτεχνικών Σπουδών του ΤΕΙ Αθήνας. Έχει διοργανώσει εκθέσεις φωτογραφίας Ελλήνων και ξένων φωτογράφων. Από το 2002 έως το 2005 διετέλεσε διευθυντής του Μουσείου Φωτογραφίας στη Θεσσαλονίκη. Εργάσθηκε επίσης ως φωτογράφος στο χώρο της διαφημιστικής φωτογραφίας.
Στην έκθεση του Μουσείου Μπενάκη
Όλη η κλίμακα των τόνων ανάμεσα στο άσπρο και το μαύρο είναι η πρώτη αισθητική είσπραξη του θεατή μόλις περάσει την είσοδο της αίθουσας του δευτέρου ορόφου του Μουσείου που φιλοξενεί την έκθεση.
Τα αποτυπώματα από σπίτια που γκρεμίστηκαν την εποχή της ανοικοδόμησης και τα σημάδια στις επιφάνειες πολυκατοικιών του κέντρου της Αθήνας είναι ένα προσφιλές θέμα της σειράς που χάρισε τον τίτλο στην έκθεση. Στα σημεία που υπάρχουν οι γιγαντοαφίσες, ο Αντωνιάδης έχει προσαρμόσει φωτογραφίες που προσφέρουν μία αντίστιξη με το θέμα. Όπως ένα κορίτσι που τρέχει στο πλαίσιο μίας γιγαντοαφίσας προσαρμοσμένης σε μεταλλικά παραπήγματα. Τις πλάτες από τους παρατηρητές ενός γεγονότος στους τοίχους ενός λαϊκού νεοκλασικού. Τον περίπατο μίας παρέας σε ένα δάσος. Και παραλίες με διαφορετικούς πρωταγωνιστές όπως έναν περιπατητή, μία γυναίκα που ατενίζει, έναν αθλητή.
Η αντιδιαστολή της πραγματικότητας με την διαφημιστική αφίσα παρουσιάζεται εύγλωττα στο έργο «Ρομάντζο». Σε ένα αστικό κενό με ακαλαίσθητους τσιμεντένιους όγκους η αφίσα του 1985 παρουσιάζει μία γυναίκα ξαπλωμένη σε μία κάθετη ημισέληνο διαβάζοντας φτηνή λογοτεχνία με σλόγκαν «ζήστε στον κόσμο του ονείρου». Η παρέμβαση του φωτογράφου βρίσκεται στην επιφάνεια του τοίχου όπου διακρίνεται μία οικογενειακή συγκέντρωση.
Στο δεύτερο μέρος της σειράς (1989), το πλαίσιο της γιγαντοαφίσας εξαφανίζεται και φιγούρες άνδρες, γυναίκες, ζευγάρια κάθε ηλικίας εμφανίζονται σε ραγισμένους και ξεφτισμένους τοίχους ερειπωμένων σπιτιών. «Απλοί άνθρωποι παίρνουν την θέση λαμπερών μοντέλων και οι ένθετες εικόνες μακράν των ηχηρών διαφημιστικών μηνυμάτων συγκλίνουν χαμηλόφωνα με το γύρω τόπο. Κεντρικό ρόλο στη σειρά αυτή έχει η δυνατότητα της φωτογραφίας να συγκρατεί αμφιλεγόμενες πραγματικότητες» παραθέτει ο καλλιτέχνης για τη σειρά.
Μία γλώσσα συναισθημάτων γραμμένη με φιγούρες ανθρώπων αναδύει η σειρά «Photoset» (1988). Στα έργα φωτογραφίες ατόμων σε δεύτερη χρήση μοιράζονται τις διαστάσεις του έργου με την ίδια διάταξη των λέξεων σε κείμενο. Ο συνδετικός τους κρίκος σε κάθε σύνολο είναι η στάση η έκφραση που εκφέρουν ένα κοινό νόημα το οποίο αφορά κοινωνικά στερεότυπα. «Περίπατος», «Ευλάβεια και Φιλανθρωπία», «Επίσκεψη», «Κουτσομπολιό» είναι οι τίτλοι που απορρέουν από αυτή τη πολυπρόσωπη εικονογράφηση.
Στις «Τέσσερις Εικόνες» (1991) ο Αντωνιάδης πραγματοποιεί μία αναγωγή στις τέσσερις εποχές του Γιάννη Τσαρούχη. Άλλωστε την περίοδο που βρισκόταν στο Παρίσι ο φωτογράφος συναντήθηκε και συνεργάστηκε με τον σπουδαίο έλληνα εικαστικό. Τη σύνθεση αποτελούν τέσσερα φυσικού μεγέθους ολόσωμα πορτραίτα δύο αγοριών και δύο κοριτσιών σε ανάλαφρες στάσεις και με τη ματιά τους να στοχεύει τον θεατή. Το κάδρο τους είναι ακανόνιστο με εσοχές και εξοχές και δίνει την αίσθηση ότι αποτελείται από τρία μέρη.
Το φωτοευαίσθητο χαρτί που σμίλεψε ο Αντωνιάδης στο έργο του ο «Διάδρομος» (1991) εμπνεόμενος από τις απεικονίσεις των αρχαίων ζωοφόρων αποτυπώνει συνολικά 17 νεαρά πρόσωπα αγκαλιάζουν, συνομιλούν, συλλογίζονται πίσω από ένα λευκό φόντο με γκρι αντανακλάσεις.
Εντυπωσιακή είναι η σειρά «Αμερικανική νύκτα» (2010-2011) η οποία είναι και η μοναδική στην οποία δίνει το παρόν το χρώμα. Πρόκειται για τοπία από τη Νάξο και ένα από την Τήνο που τράβηξε με τη μέθοδο «day for night». Πρόκειται για την τεχνική που υιοθέτησαν στο Χόλυγουντ την εποχή που τις κινηματογραφικές αίθουσες κατέκλισαν τα γουέστερν. Οι σκηνοθέτες εκείνη την περίοδο, για εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος, τραβούσαν τις βραδινές σκηνές με μπλε φίλτρο έτσι ώστε να δίνουν στον θεατή την αίσθηση της νύχτας. Με αυτήν την πρακτική οι φωτογραφίες αναδύουν μία απόκοσμη διάσταση. Εντυπωσιακή είναι η φωτογραφία με τα σημάδια που άφησε ένα λατομείο πέτρας σε ένα βουνό της Νάξου.
Στα «Μυστικά» (2012-2013) προσωπογραφίες σε σέπια χρωματισμούς τυπώθηκαν σε χαρτί που πέρασε από πάνω του δεκαετίες. Τσακίσεις, σκισίματα και χρωματισμοί συνηγορούν σε αυτό το αποτέλεσμα.
Η σειρά «Ήρωες και Ηρωίδες» (2012-2013) διατρέχει την καρδιά της έκθεσης. Πρόκειται για διαφάνειες κρεμασμένες έτσι ώστε ο θεατής να τις παρατηρεί αμφιπρόσωπα. Στο πάνω μέρος βρίσκεται σε κάθε παράσταση ένα ανδρικό ή γυναικείο μπούστο και ακολουθεί ένα κείμενο-συρραφή από τραγωδίες, όπερες, θεατρικά έργα όπως η «Ιφιγένεια» του Ευριπίδη, ο «Κρέοντας» του Σοφοκλή, ή ο «Βασιλιάς Ληρ» του Σαίξπηρ.
Στη «Συλλογή» (2012), πρόσωπα και γυμνά σώματα παρουσιάζονται απομονωμένα από τον σκηνικό τους χώρο. Ιδέες σκέψεις και εικόνες συνθέτουν στην ενότητα «Χάρτες» (1998) μία απεικόνιση που μεταφέρει εμπειρία και συναισθήματα από τόπους.
Τελευταία και πιο συγκινητική ενότητα είναι οι «Αλήθειες και Ψέματα» (1991-2013). Ο Αντωνιάδης άνοιξε τα οικογενειακά του άλμπουμ και από θεατής των αναμνηστικών φωτογραφιών έγινε επιτόπιος παρατηρητής. Πρόσθεσε το σημερινό του πρόσωπο στις φωτογραφίες όπου και εμφανίζεται να παρακολουθεί αμέτοχος τις σκηνές από τα νιάτα των γονιών του και των πρώτων του παιδικών χρόνων. Μία θεματική άσκηση «στην αναπαράσταση της αλήθειας και στην αλήθεια της αναπαράστασης» όπως σημειώνει.
Info:
«Χρησιμοποιημένες Φωτογραφίες 1985-2013» Έκθεση του Κωστή Αντωνιάδη
Μουσείο Μπενάκη, Κτήριο οδού Πειραιώς ( Πειραιώς 138 & Ανδρονίκου)
Έως τις 26 Μαΐου 2013.
Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη & Κυριακή: 10.00-18.00, Παρασκευή & Σάββατο: 10.00-22.00, Δευτέρα, Τρίτη & Τετάρτη: κλειστά
