Sotheby’s: Ο ιμπρεσιονισμός... στο σφυρί

του Γιάννη Ασδραχά

"Η ανακάλυψή του είναι μια αίσθηση". Η δήλωση του Alfred Weidinger (Αλφρεντ Βάιντιγκερ), αναπληρωτή διευθυντή της Αυστριακής Πινακοθήκης «Belvedere», όταν κλήθηκε για να αξιολογήσει στη Βιέννη ένα έργο του Γκούσταβ Κλίμτ, δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών για το «χαμένο» αριστούργημα που είχε να εμφανιστεί δημόσια για περισσότερο από ένα αιώνα.

Ο Alfred Weidinger, συγγραφέας της μονογραφίας του μεγάλου Αυστριακού ζωγράφου, τη συγκεκριμένη τοπιογραφία δεν την είχε συμπεριλάβει στον ογκώδη τόμο του. Το έργο με τίτλο «Seeufer mit Birken» (Λίμνη με σιμίδα) είναι αναμφίβολα ένα από τα highlights της δημοπρασίας «Ιμπρεσιονιστές και Μοντέρνα Τέχνη» του Οίκου Sotheby’s που θα διεξαχθεί τον Φεβρουάριο. Τα έργα που θα δημοπρατηθούν φέρουν τις υπογραφές καλλιτεχνών που διαμόρφωσαν την αντίληψη για την τέχνη σε διαφορετικές χρονικές στιγμές της, όπως ο πίνακας του Χουάν Μιρό «Peinture» (εκτίμηση 7-10 εκατομμύρια αγγλικές λίρες). Έργο του 1933, εμβληματικό για τη στιγμή που ο καλλιτέχνης αποφάσισε να ξεπεράσει όλες τις νόρμες και να ακολουθήσει το ένστικτό του.

Στα δημοπρατούμενα έργα και μία σπάνια, άκρως ατμοσφαιρική χειμωνιάτικη σκηνή του Κλοντ Μονέ με τίτλο L’ Entrée de Giverny en Hiver (εκτίμηση 4.5-6.5 εκατομμύρια αγγλικές λίρες). Η τοπιογραφία του Κλίμτ (εκτιμάται 6-8 εκατομμύρια λίρες) αποκτήθηκε από τους διακεκριμένους συλλέκτες Richard και Klara Koenigs (Κένινγκς) το 1902 σε μια έκθεση στο Ντίσελντορφ. Την επόμενη χρονιά δωρίσθηκε στην κόρη τους επ’ ευκαιρία του γάμου της. Παρέμεινε στην ίδια οικογένεια για πάνω από έναν αιώνα. Όταν οι απόγονοι ζήτησαν πρόσφατα την πιστοποίησή του, το έργο τους ήταν παντελώς άγνωστο. Η έρευνα όμως έδωσε καρπούς.

Σε μία επιστολή ανακαλύφθηκε πως ο ζωγράφος είχε γνωστοποιήσει στη Marie Zimmermann (Τσίμερμαν) ότι εργαζόταν για μια σειρά από τοπία, με μία συστάδα δέντρων σε ένα ηλιόλουστη πεδίο δίπλα σε μια λίμνη. Η υπέρυθρη δε σάρωση αποκάλυψε ένα προπαρασκευαστικό σκίτσο στον καμβά, το οποίο είναι χαρακτηριστικό της τεχνικής του καλλιτέχνη. Τέλος, ο πίνακας εντοπίστηκε σε μια φωτογραφία της Εκθεσης XIII Secession της Βιέννης του 1902. Πιθανολογείται να το φιλοτέχνησε ο Κλίμτ όταν βρισκόταν σε διακοπές στη βιενέζικη ύπαιθρο, στο Attersee. Αποτυπώνει δύο σημύδες με κλίση δίπλα σε μία λίμνη, στα ήρεμα νερά της οποίας αντανακλάται η φύση.

Το έργο Peinture (ζωγραφική) του μοντερνιστή Μιρό φιλοτεχνήθηκε στο Παρίσι το 1933. Ο Mιρό έβλεπε αυτά τα έργα σαν μία προσωπική του επανάσταση. Σε γράμμα του προς τον Ματίς αναφέρθηκε σε αυτό ως «μία μεγάλη επιτυχία που θα μπορούσε να αποτελέσει σταθμό στην καριέρα μου». Στην οικογενειακή συλλογή του Γάλλου φαρμακοποιού και βιομήχανου Henri Canonne (Ανρί Κανόν), που θησαύρισε χάρη στην παρασκευή των παστιλιών «Valda», ανήκει εδώ και 88 χρόνια το έργο του Κλοντ Μονέ L’ Entrée de Giverny en Hiver (Η είσοδος στο Giverny το χειμώνα). Είναι έργο του 1885 που αναπαριστά ένα χιονισμένο δρόμο, ο οποίος οδηγεί σε ένα σπίτι στο χωριό που έζησε ο Μονέ και η οικογένειά του ένα μεγάλο μέρος της ζωής τους. Ο πίνακας δεν έχει εκτεθεί ποτέ.

Η δημοπρασία-γκανιάν θα περιλαμβάνει επίσης ένα «δυνατό» σύνολο σουρεαλιστικών έργων, με δημιουργίες των Σαλβατόρ Νταλί, Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο, Μάξ Ερνστ, Υβ Τανγκί και Ρενέ Μαγκρίτ. Ειδικότερα, η ελαιογραφία του σουρεαλιστή Νταλί Oasis (εκτίμηση 4-6 εκατομμύρια αγγλικές λίρες) φιλοτεχνήθηκε στο απόγειο της καριέρας του στη Νέα Υόρκη. Το έργο παρουσιάζει ένα ονειρικό ερημικό τοπίο με δύο ανθρώπινες φιγούρες.

Το έργο του Ντε Κίρικο Ettore e Andromaca (Έκτωρ και Ανδρομάχη) χρονολογείται μεταξύ 1925 και 1930 (εκτίμηση 2.8-4 εκατομμύρια αγγλικές λίρες). Είναι πίνακας μνημειακών διαστάσεων με τολμηρά χρώματα, που αποκαλύπτει την επίδραση που είχαν τα πρώιμα έργα του στην πορεία του σουρεαλισμού. Ο διευθυντής του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης (MoMA), Alfred H. Barr (Μπαρ), περιέγραψε το έργο ως «μακράν την πιο δυνατή από όλες τις παραλλαγές του Ντε Κίρικο για το συγκεκριμένο θέμα».

Η θεματική αντλήθηκε από την «Ιλιάδα» του Ομήρου, την οποία όμως ο καλλιτέχνης μετέτρεψε σε μία μελέτη για τον έρωτα και τον πόλεμο στον 20ο αιώνα. Το έργο απεικονίζει την τελευταία συνάντηση ανάμεσα στον Τρώα πολεμιστή Έκτορα και τη γυναίκα του Ανδρομάχη προτού αυτός αναχωρήσει για την τελευταία, μοιραία του μάχη –μία σπαρακτική στιγμή αποχωρισμού των δύο εραστών που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης ακόμα όταν ήταν ζωντανές οι αναμνήσεις του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου.

Το μνημειωδών διαστάσεων γλυπτό του Μουρ (εκτίμηση 1.5- 2.5 εκατομμυρίων λιρών) «Reclining Figure no. 2, Three-Piece Bridge-Prop», σύλληψη του 1963, θεωρείται μία από τις πλέον τεχνικά εξεζητημένες και σύνθετες παραλλαγές του αγαπημένου θέματος του καλλιτέχνη –της ξαπλωμένης φιγούρας.

Ο οίκος θα δημοπρατήσει επίσης ένα σύνολο έργων Γερμανών καλλιτεχνών, μεταξύ των οποίων οι Ερνστ Λουντβιχ Κιρχνερ, Εμίλ Νόλντε, Λιονέλ Φαινιγκέρ και Oττο Ντιξ. «Είμαστε ενθουσιασμένοι που θα παρουσιάσουμε μία τόσο πλούσια και πολυποίκιλη δημοπρασία στους συλλέκτες, με πολλά μουσειακής ποιότητας έργα από όλες τις σημαντικές περιόδους του Ιμπρεσιονισμού και του Μοντερνισμού. Πολλά από τα έργα εμφανίζονται για πρώτη φορά σε δημοπρασία ή επιστρέφουν στην αγορά έπειτα από πολλές δεκαετίες σε ιδιωτικές συλλογές» αναφέρει η Πρόεδρος του Τμήματος «Impressionist & Modern Art» του οίκου «Sotheby’s» στην Ευρώπη, Helena Newman. Στο σύνολό της η δημοπρασία αναμένεται να ξεπεράσει το πόσο των 78 εκατομμύριων λιρών.