Ο κ. Σαλτιέλ είναι Πρόεδρος του Κεντρικού Ισραηλιτικού Συμβουλίου Ελλάδος. «Μετά το Ολοκαύτωμα και την εκ θεμελίων καταστροφή των 28 Εβραϊκών Κοινοτήτων που λειτουργούσαν στην Ελλάδα προ του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο μεγαλύτερος αριθμός των Εβραίων της Ελλάδος συγκεντρώθηκε στην Αθήνα» διηγείται. «Περίπου 3.500 Έλληνες Εβραίοι ζουν σήμερα στην Αθήνα».
Στην ερώτησή μου αν είμαστε οι Έλληνες επιφυλακτικοί με τις διαφορετικές θρησκείες, απαντά «εννοείτε, ασφαλώς, τους Χριστιανούς ορθόδοξους, γιατί Έλληνες, όπως είπαμε, είμαστε και εμείς. Οι Χριστιανοί ορθόδοξοι, λοιπόν, όταν δεν παρασύρονται από αντισημιτικά συνθήματα, διαβιούν με αρμονία με τους Εβραίους συμπολίτες τους. Τα παραδείγματα που ίσχυσαν στην προπολεμική Ελλάδα, με τις ανθούσες τότε Ισραηλιτικές Κοινότητες, είναι αποδεικτικά αυτού του πνεύματος αδελφοσύνης. Θα έλεγα ότι οι Έλληνες μπορούν να δημιουργούν περιβάλλον όπου διαφορετικές θρησκείες και διαφορετικοί πολιτισμοί μπορούν να ανθούν και να συμβάλλουν συνολικά στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξη του τόπου.
»Στην Ελλάδα είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη η ανεξιθρησκία, κατά συνέπεια δεν αντιμετωπίζουμε κανένα πρόβλημα με την Ελληνική Πολιτεία. Ασκούμε ισότιμα τα δικαιώματά μας και τις υποχρεώσεις μας ως ισότιμοι Έλληνες πολίτες. Με άλλα λόγια συμμετέχουμε σε όλο το φάσμα της πολιτικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονομικής ζωής της χώρας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αντιμετωπίζουμε φαινόμενα αντισημιτισμού, τα οποία όμως κινούνται στο περιθώριο της ελληνικής κοινωνίας».
Στην Αθήνα λειτουργούν αυτή τη στιγμή δύο συναγωγές, η μία απέναντι στην άλλη, στην οδό Μελιδώνη στο Θησείο. Εκεί προσεύχονται, και εκεί γιορτάζουν, οι Εβραίοι της Αθήνας. «Τρεις είναι οι μεγάλες γιορτές του Εβραϊσμού» εξηγεί ο κ. Σαλτιέλ. «Η ημέρα του Κιπούρ, η ημέρα δηλαδή της εξιλέωσης, της συγχώρεσης του ανθρώπου από το Θεό και του ανθρώπου από τον άνθρωπο, είναι η ημέρα της συγνώμης και της αυτοκριτικής. Η γιορτή του Πέσσαχ, δηλαδή η έξοδος των Εβραίων από την Αίγυπτο, από τη δουλεία στην ελευθερία. Και, τέλος, η γιορτή του Σαβουότ, δηλαδή η ημέρα που ο Θεός παρέδωσε τις Δέκα Εντολές στο λαό του Ισραήλ. Είναι η ημέρα που τέθηκαν οι πρώτοι κανόνες που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και τις σχέσεις του ανθρώπου με το Θεό».
Τον ρωτάω τι πιστεύει ότι θα έπρεπε να γίνει για την αρμονική συμβίωση ανθρώπων με διαφορετικές θρησκείες, σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία όπως η Αθήνα και μου απαντά
«Παιδεία. Παιδεία. Παιδεία. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί και να σεβόμαστε το δικαίωμα του καθενός να ασκεί τα δικαιώματά του χωρίς να παραβιάζει τα ίδια τα δικαιώματα του διπλανού του. Πρέπει να μάθουμε να σεβόμαστε τους νόμους που διέπουν τις ανθρώπινες σχέσεις και τέλος πρέπει να απομονώσουμε τις φωνές του φανατισμού, του μίσους και της μισαλλοδοξίας».
Στην ερώτησή μου αν είμαστε οι Έλληνες επιφυλακτικοί με τις διαφορετικές θρησκείες, απαντά «εννοείτε, ασφαλώς, τους Χριστιανούς ορθόδοξους, γιατί Έλληνες, όπως είπαμε, είμαστε και εμείς. Οι Χριστιανοί ορθόδοξοι, λοιπόν, όταν δεν παρασύρονται από αντισημιτικά συνθήματα, διαβιούν με αρμονία με τους Εβραίους συμπολίτες τους. Τα παραδείγματα που ίσχυσαν στην προπολεμική Ελλάδα, με τις ανθούσες τότε Ισραηλιτικές Κοινότητες, είναι αποδεικτικά αυτού του πνεύματος αδελφοσύνης. Θα έλεγα ότι οι Έλληνες μπορούν να δημιουργούν περιβάλλον όπου διαφορετικές θρησκείες και διαφορετικοί πολιτισμοί μπορούν να ανθούν και να συμβάλλουν συνολικά στην οικονομική και πνευματική ανάπτυξη του τόπου.
»Στην Ελλάδα είναι συνταγματικά κατοχυρωμένη η ανεξιθρησκία, κατά συνέπεια δεν αντιμετωπίζουμε κανένα πρόβλημα με την Ελληνική Πολιτεία. Ασκούμε ισότιμα τα δικαιώματά μας και τις υποχρεώσεις μας ως ισότιμοι Έλληνες πολίτες. Με άλλα λόγια συμμετέχουμε σε όλο το φάσμα της πολιτικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και οικονομικής ζωής της χώρας. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αντιμετωπίζουμε φαινόμενα αντισημιτισμού, τα οποία όμως κινούνται στο περιθώριο της ελληνικής κοινωνίας».
Στην Αθήνα λειτουργούν αυτή τη στιγμή δύο συναγωγές, η μία απέναντι στην άλλη, στην οδό Μελιδώνη στο Θησείο. Εκεί προσεύχονται, και εκεί γιορτάζουν, οι Εβραίοι της Αθήνας. «Τρεις είναι οι μεγάλες γιορτές του Εβραϊσμού» εξηγεί ο κ. Σαλτιέλ. «Η ημέρα του Κιπούρ, η ημέρα δηλαδή της εξιλέωσης, της συγχώρεσης του ανθρώπου από το Θεό και του ανθρώπου από τον άνθρωπο, είναι η ημέρα της συγνώμης και της αυτοκριτικής. Η γιορτή του Πέσσαχ, δηλαδή η έξοδος των Εβραίων από την Αίγυπτο, από τη δουλεία στην ελευθερία. Και, τέλος, η γιορτή του Σαβουότ, δηλαδή η ημέρα που ο Θεός παρέδωσε τις Δέκα Εντολές στο λαό του Ισραήλ. Είναι η ημέρα που τέθηκαν οι πρώτοι κανόνες που διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και τις σχέσεις του ανθρώπου με το Θεό».
Τον ρωτάω τι πιστεύει ότι θα έπρεπε να γίνει για την αρμονική συμβίωση ανθρώπων με διαφορετικές θρησκείες, σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία όπως η Αθήνα και μου απαντά
«Παιδεία. Παιδεία. Παιδεία. Πρέπει να μάθουμε να ζούμε μαζί και να σεβόμαστε το δικαίωμα του καθενός να ασκεί τα δικαιώματά του χωρίς να παραβιάζει τα ίδια τα δικαιώματα του διπλανού του. Πρέπει να μάθουμε να σεβόμαστε τους νόμους που διέπουν τις ανθρώπινες σχέσεις και τέλος πρέπει να απομονώσουμε τις φωνές του φανατισμού, του μίσους και της μισαλλοδοξίας».
