Οδηγός επιβίωσης στα δημόσια νοσοκομεία

Η πρώτη φορά που χρειάζεται δικός σου άνθρωπος να νοσηλευτεί είναι σοκαριστική –και μοιάζει κάπως με τελετή ενηλικίωσης. Ξεκινάς εντελώς αδαής από το μηδέν, και στην πορεία αποκτάς πρακτικές γνώσεις που μακάρι να μην είχε χρειαστεί να αποκτήσεις ποτέ. Αυτή τη γνώση, περί των πρακτικών, θα μοιραστούμε παρακάτω, με την ευχή και την ελπίδα να μην σου χρειαστεί ποτέ.

Κατ’ αρχήν, τα βασικά

Μιλάμε πάντα για δημόσια νοσοκομεία –αν έχεις την τύχη να καλύπτει η ασφάλισή σου ιδιωτικό, πολλά από όσα θα πούμε παρακάτω θα τα έχεις ευτυχώς λυμένα, με διάφορες παροχές που δεν χρεώνονται έξτρα (για την ακρίβεια, περιλαμβάνονται στην τιμή του δωματίου).

Κάτι που δυστυχώς έχεις ακουστά: Πολλά δημόσια νοσοκομεία στην Αθήνα έχουν σοβαρό πρόβλημα υποδομών –και όταν λέμε σοβαρό, εννοούμε παραδείγματα όπως δύο ασανσέρ για ολόκληρο το Ιπποκράτειο, με τα οποία ανεβοκατεβαίνουν φορεία, ασθενείς, συνοδοί, γιατροί, σκουπίδια που πρέπει να πεταχτούν, επισκέπτες, νοσηλευτές, τα πάντα.

Και κάτι που ίσως δεν έχεις ακουστά: Αυτό δεν ισχύει για όλα. Νοσοκομείο από νοσοκομείο έχει διαφορά, και μάλιστα μεγάλη. Τα κρεβάτια, ας πούμε, στον Ευαγγελισμό είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση από εκείνα του Λαϊκού. Αυτό βέβαια σου το λέμε σαν εγκυκλοπαιδική γνώση, γιατί στην ουσία επιλογή την ώρα που πρέπει να πας έναν άνθρωπό σου στα επείγοντα δεν έχεις. Πράγμα που μας φέρνει στο…

Ξεκινώντας από το σπίτι

Αν το περιστατικό είναι επείγον, υποψιάζεσαι ας πούμε εγκεφαλικό ή καρδιαγγειακό επεισόδιο, είναι πολύ σημαντικό να καλέσεις ασθενοφόρο, και να μην μεταφέρεις τον ασθενή με δικό σου μέσο. Αφενός γιατί μπορεί να χρειαστεί πρώτες βοήθειες από εξειδικευμένο προσωπικό στη διαδρομή, και αφετέρου γιατί τα περιστατικά που φτάνουν με ασθενοφόρο μπαίνουν στα επείγοντα κατά προτεραιότητα.

Αυτό ισχύει για όλα τα ασθενοφόρα, δημόσια και ιδιωτικά. Ναι, μπορείς να καλέσεις ιδιωτικό ασθενοφόρο για να σε πάει σε δημόσιο νοσοκομείο. Έχε όμως υπόψιν ότι το ιδιωτικό ασθενοφόρο θα σε χρεώσει γύρω στα 50€-60€ για μια σχετικά σύντομη απόσταση. Αν πάρεις το 166, θα σε ρωτήσουν λεπτομέρειες για το περιστατικό, το οποίο αν δεν κριθεί επείγον, το ασθενοφόρο θα αργήσει. Πόσο θα αργήσει; Μπορεί και ένα τρίωρο. Αν όμως μιλάμε για κάτι επείγον, υποψιάζεσαι εγκεφαλικό ας πούμε, συνήθως θα έρθει άμεσα.

Φαίνεται αυτονόητο αλλά δεν είναι, θα το δεις αν βρεθείς σε νοσοκομείο που εφημερεύει, οπότε θα το τονίσουμε: ΜΗΝ πηγαίνεις στις εφημερίες αν δεν είναι πραγματική ανάγκη. Εκείνο το βηχαλάκι που σε ταλαιπωρεί όλη την εβδομάδα, ας πούμε, μην πεταχτείς να το τσεκάρεις Σάββατο στο Γενικό Κρατικό. Θα ταλαιπωρηθείς και θα ταλαιπωρήσεις, θα ρισκάρεις να κολλήσεις κάτι χειρότερο και θα επιβαρύνεις ένα σύστημα που δεν είναι απλά έτοιμο να σκάσει, έχει ήδη σκάσει και προσπαθεί να λειτουργήσει με τις αναθυμιάσεις του. Κλείνει η παρένθεση.

Από την στιγμή που θα φτάσεις στο νοσοκομείο, υπολογίζεις τουλάχιστον 5 ώρες αναμονής –κι αυτό είναι το καλό σενάριο, αναλόγως τη μέρα, την τύχη σου και τη σοβαρότητα των περιστατικών, του δικού σου και των άλλων, μπορείς εύκολα να φτάσεις και τις 12. Στα επείγοντα μπαίνει μόνος ο ασθενής, χρειάζεται όμως κάποιος μαζί που να ξέρει κάποιες βασικές πληροφορίες για το ιατρικό ιστορικό του και τα φάρμακα που παίρνει –αν δεν τα ξέρεις, καλό είναι να έχεις πρόχειρο το τηλέφωνο του γιατρού του.

Από τη στιγμή που ο ασθενής μπαίνει στα επείγοντα, εσύ μένεις απέξω και περιμένεις να σε φωνάξουν. Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για το πόση ώρα θα πάρει αυτό –μπορεί μισή, μπορείς δύο, μπορεί τέσσερις. Δεν μπορείς όμως να απομακρυνθείς, γιατί δεν θα ψάξουν να σε βρουν. Γενικά, έχε υπόψιν ότι τα επείγοντα στα δημόσια νοσοκομεία μοιάζουν πολύ με εμπόλεμη ζώνη, και σε τέτοιο mode λειτουργούν.

Τι να πάρεις μαζί σου

Αν δεν φύγεις στον πανικό από το σπίτι, είναι καλή ιδέα να έχεις μαζί πέρα από το κινητό σου (ιδανικά ίσως και ένα βιβλίο) και ένα power bank, διότι δεν υπάρχει περίπτωση να βρεις πρίζα να το φορτίσεις, ακόμα και αν θυμηθείς να φέρεις μαζί φορτιστή. Αυτό κάπως βελτιώνεται αφού μπείτε στον θάλαμο νοσηλείας, αλλά δεν εξαλείφεται εντελώς, γιατί πρίζες υπάρχουν μεν, δε δουλεύουν πάντα δε. Στο κυλικείο του Ευαγγελισμού νοικιάζουν τελευταία power banks, σε άλλα νοσοκομεία δεν έχει πάρει το μάτι μας.

Άλλα χρήσιμα πράγματα που πρέπει να έχει η τσάντα για την νοσηλεία: Μία αλλαξιά ρούχα για τον ασθενή, πιτζάμες ή ένα νυχτικό, πλαστικά καλαμάκια, απαραίτητα αν μιλάμε για άνθρωπο που δεν θα σηκώνεται από το κρεβάτι, οπωσδήποτε πετσέτα, μωρομάντιλα (χρήσιμα αν το μπάνιο δεν είναι σε κατάσταση χρήσης, συμβαίνει καμιά φορά), μία μαξιλαροθήκη και, προαιρετικά, ένα σεντόνι. Εξηγούμε: Κατωσέντονα στα κρεβάτια υπάρχουν πάντα, πανωσέντονα ποτέ. Οι μαξιλαροθήκες είναι είδος υπό εξαφάνιση. Σε ορισμένα νοσοκομεία, δυσεύρετα είναι και τα μαξιλάρια –μπορεί να χρειαστεί να φέρεις από το σπίτι, αλλά μην το κουβαλήσεις εξαρχής μαζί, αν χρειαστεί ευχόμαστε το νοσοκομείο να είναι σχετικά κοντά, και να μπορείς να πεταχτείς να το φέρεις.

Τα σεντόνια (και οι μαξιλαροθήκες, όπου υπάρχουν) αλλάζονται σε συγκεκριμένες μέρες και ώρες, συνήθως κάθε 2 με 3 μέρες, και όχι απαραίτητα όταν λερωθεί ο ασθενής. Αν ένα τέτοιο ατύχημα σου συμβεί Σαββατοκύριακο για παράδειγμα στον Ευαγγελισμό όπου τα Σαββατοκύριακα δεν πλένονται σεντόνια, θα πρέπει να περιμένεις τη Δευτέρα για την αλλαγή. Οπότε καλή ιδέα είναι να έχεις προνοήσει.

Για αντισηπτικά και μάσκες μην αγχωθείς ιδιαίτερα, από τον κορωνοϊό και μετά όλα τα νοσοκομεία έχουν προμήθειες. Καλή ιδέα όμως είναι να τη φοράς τη μάσκα σου, για την προστασία τη δική σου και των ασθενών, για τους οποίους ακόμα και η απλή ιωσούλα σου μπορεί να αποβεί μοιραία.

Με τις αποκλειστικές τι γίνεται;

Υπάρχει καταρχάς η νόμιμη οδός: Πηγαίνεις στη διεύθυνση της νοσηλευτικής υπηρεσίας, όπου σου δίνουν τη λίστα με τις αποκλειστικές του νοσοκομείου. Πληρώνεις γύρω στα 70€-80€ για τη νυχτερινή βάρδια, η οποία διαρκεί από τις 23.00 το βράδυ μέχρι τις 6.40 το πρωί.

Όταν με το καλό βγείτε από το νοσοκομείο, θα πάρεις από τον διευθυντή της κλινικής μία βεβαίωση, μαζί με αποδείξεις και διάφορες σφραγιδούλες, και οπλισμένος με αυτά θα πας σε έναν ελεγκτή του ΕΟΠΥΥ να τα εγκρίνει, θα τα καταθέσεις online και θα πάρεις πίσω από τον ΕΟΠΥΥ τα μισά λεφτά που έδωσες, για έως και 12 νύχτες. Μόνο οι βραδινές βάρδιες αποζημιώνονται, οι ημερήσιες όχι.

Όλα αυτά, βέβαια, με την προϋπόθεση ότι υπάρχει διαθέσιμη αποκλειστική, συχνά είναι όλες κλεισμένες. Μετά, υπάρχει η παράνομη οδός: Θα δεις κόσμο να μοιράζει κάρτες για αποκλειστικές με σαφώς λιγότερα χρήματα (γύρω στα 50€-60€ για 12 ώρες). Αυτές συνήθως δεν είναι νοσηλεύτριες, σε αντίθεση με εκείνες του νοσοκομείου. Μπορούν να κάνουν πολύ βασικά πράγματα, να κοιτάζουν πχ αν τρέχει ο ορός, να προσέχουν τον ασθενή ή να φωνάξουν το νοσηλευτικό προσωπικό όταν χρειαστεί. Τα λεφτά που παίρνουν είναι, εννοείται, μαύρα και επίσης εννοείται πως δεν θα σου τα αποζημιώσει ο ΕΟΠΥΥ.

Κάτι ακόμα που πρέπει να έχεις υπόψιν σου είναι ότι οι αποκλειστικές του νοσοκομείου έχουν πρόσβαση στα υλικά, μπορούν για παράδειγμα να αλλάξουν ένα σεντόνι αν βραχεί. Υπάρχουν νοσοκομεία που τις παράνομες αποκλειστικές τις κυνηγάνε, κατά καιρούς αυτό χαλαρώνει.

Τώρα που το είπαμε αυτό…

Προ κορωνοϊού, στα δημόσια νοσοκομεία ανθούσε μια ολόκληρη παραοικονομία, η οποία τώρα έχει κατά πολύ περιοριστεί. Παλιότερα, μπαινόβγαινε διαρκώς κόσμος που μοίραζε καρτούλες για ενοικίαση τηλεοράσεων, κουρέματα, ξυρίσματα, ακόμα και φυλλάδια ντελίβερι. Πλέον οι ενοικιαζόμενες τηλεοράσεις έχουν εξαφανιστεί, ο καθένας έχει το κινητό του, κάποιοι φέρνουν ένα laptop από το σπίτι, και η χάβρα του να παίζουν έξι τηλεοράσεις ταυτόχρονα σε έναν θάλαμο ανήκει στα βιβλία Ιστορίας –αν και δεν θα βρει ποτέ τον δρόμο της για εκεί.

Ντελίβερι είπαμε, και θυμηθήκαμε να σου πούμε ότι ντελίβερι πια δεν παίζει (προ κορωνοϊού έπαιζε) μπορείς ωστόσο να φέρεις ό,τι θέλεις απέξω. Δεδομένου ότι το φαγητό των νοσοκομείων σπανιότατα τρώγεται, και επίσης σερβίρεται σε συγκεκριμένες ώρες (8.00, 13.00, 18.00) να είσαι προετοιμασμένος ότι κάποιος που θα φτάσει σε νοσοκομείο πρωί ή μεσημέρι, θα φάει την άλλη μέρα, οπότε πάρε λεφτά μαζί σου. Τα κυλικεία των νοσοκομείων είναι σε γενικές γραμμές τσιμπημένα σε σχέση με τις έξω τιμές, η διαφορά όμως δεν είναι εξωπραγματική.

Και κάτι τελευταίο…

Όλα τα δημόσια νοσοκομεία της Αθήνας είναι αποικίες περιστεριών. Σε κάποια υπάρχει ένα πλέγμα, που από μακριά θυμίζει φιλέ για τα μαλλιά, και σκοπός του είναι να τα εμποδίζει να μπαίνουν μέσα. Σε όσα νοσοκομεία αυτό το πλέγμα δεν υπάρχει, τα περιστέρια κυκλοφορούν μέσα κανονικά σαν κατοικίδια. Σου το λέμε αφενός για να μην σοκαριστείς αν τρακάρεις με κανένα μες στον θάλαμο, και αφετέρου για να σε θερμοπαρακαλέσουμε να μην τα ταΐζεις. Ναι, συμβαίνει συχνότερα απ’ ότι φαντάζεσαι, ναι, το έχουμε δει με τα μάτια μας.

Αυτά, καλή τύχη και γρήγορα περαστικά.