Ένας μικρός αλλά περιεκτικός οδηγός για να διαλέξεις τι θα δεις φέτος στην Επίδαυρο ανάλογα με τα θεατρικά σου γούστα, και να μην γκρινιάζεις μετά ότι «αλλιώς το περίμενες».
γράφει:
Είναι καιρός να ξεκαθαρίσουμε κάτι βασικό: Στο θέατρο, το κείμενο είναι ένα από τα υλικά της παράστασης. Δεν είναι το άλφα και το ωμέγα, και δεν λέει τίποτα από μόνο του –αν έλεγε, δεν θα μιλάγαμε για θέατρο, αλλά για λογοτεχνία. Φέτος τον χειμώνα, ας πούμε, είδαμε δύο ωραίες προσεγγίσεις του Βασιλιά Ληρ, μία από τον Γιάννη Χουβαρδά και μία από τον Στάθη Λιβαθινό, που δεν συμφωνούσαν μεταξύ τους ούτε καν στο για τι μιλάει το έργο. Κι αυτό είναι σωστό, είναι από μόνο του ενδιαφέρον, είναι η ουσία του θεάτρου. Αν ο Σαίξπηρ ήθελε να βλέπουμε/ καταλαβαίνουμε/ ανεβάζουμε τον Ληρ με έναν συγκεκριμένο τρόπο, θα μας είχε αφήσει σκηνικές οδηγίες. Μας άφησε μόνο διαλόγους. Το ίδιο έκαναν και ο Ευριπίδης, και ο Σοφοκλής, και ο Αισχύλος, και ο Αριστοφάνης.
Στην ανοησία αναρώτηση που κυκλοφορεί στα σόσιαλ, «γιατί δεν μπορούμε μια φορά να δούμε την Μήδεια όπως την έγραψε ο Ευριπίδης;» η απάντηση είναι ότι δεν γίνεται να τη δεις. Γίνεται μόνο να τη διαβάσεις. Κι αυτό αν έχεις μια στοιχειώδη γνώση της αττικής διαλέκτου των αρχαίων ελληνικών, ή τυφλή εμπιστοσύνη στον μεταφραστή σου.
Για να δεις την παράσταση, πρέπει ένας άνθρωπος να πάρει 28 εκατομμύρια αποφάσεις, από το τι θα φοράνε οι ηθοποιοί του, μέχρι το πού θα στέκονται, πώς θα μιλάνε και τι θα συμβαίνει γύρω τους. Αν κάποιος βάλει τη Μήδεια να στέκεται πάνω σε ένα βράχο την ώρα που της μιλάει ο Ιάσωνας (και μπορεί να το κάνει γιατί, είπαμε, σκηνικές οδηγίες δεν έχουμε) αυτό θα σημαίνει πράγματα για την μεταξύ τους σχέση. Κι αυτή θα είναι μια απάντηση από τις πολλές που μπορούν να δοθούν στο ερώτημα «τι λέει τελικά ο Ευριπίδης για την μεταξύ τους σχέση;». Το οποίο ερώτημα είναι αντικείμενο ακαδημαϊκών μελετών εδώ και δεκαετίες. Ο άνθρωπος που θα τα αποφασίσει όλα αυτά, λέγεται σκηνοθέτης.
Τώρα που τα είπαμε έτσι λίγο απότομα, προφανώς και ο καθένας μπορεί να διαφωνεί όσο θέλει με την ανάγνωση, την προσέγγιση, την ματιά του κάθε σκηνοθέτη. Επειδή όμως η Επίδαυρος συγκεκριμένα είναι ακριβό σπορ, και χρήσιμο είναι όσο γίνεται να ελαχιστοποιήσεις τις πιθανότητες να μισήσεις την παράσταση που θα δεις, σου φτιάξαμε έναν μικρό αλλά περιεκτικό οδηγό με όλες τις παραστάσεις που θα παίξουν φέτος στο Αρχαίο Θέατρο, για να διαλέξεις συνετά –και να αποφύγουμε όλοι μαζί τα τραγελαφικά περσινά σκηνικά με τα γιούχα.
Ιφιγένεια η εν Αυλίδι
Παρασκευή 5 και Σάββατο 6 Ιουλίου
Ο Ρώσος Τιμοφέι Κουλιάμπιν είναι μόλις 30 χρονών, σκηνοθετεί και σαρώνει βραβεία από τα 22 του, και είναι γνωστός για τις ριζοσπαστικά μοντέρνες ερμηνείες του σε έργα κλασικών συγγραφέων. Αφότου εναντιώθηκε στην ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, διέκοψε κάθε συνεργασία με τα θέατρα της χώρας του και πλέον ζει μόνιμα και δουλεύει στην Ευρώπη. Η Ιφιγένειά του θα είναι βαθιά αντιπολεμική, με έμφαση όπως είπε ο ίδιος στο γεγονός ότι «κέντρο της ιστορίας είναι ένας πόλεμος που, για ν’ αρχίσει, χρειάζεται ήδη θύματα». Η υπόθεση, θυμίζουμε, αφορά την θυσία της Ιφιγένειας, κόρης του Αγαμέμνονα, προκειμένου να φυσήξει ο άνεμος και να φύγουν τα καράβια για την Τροία. Πρωταγωνιστούν οι Ανθή Ευστρατιάδου, Μαρία Ναυπλιώτου, Νικόλας Παπαγιάννης, Δημήτρης Παπανικολάου, Θάνος Τοκάκης, Νίκος Ψαρράς.
Ορέστεια
Παρασκευή 12 και Σάββατο 13 Ιουλίου
Ο Θόδωρος Τερζόπουλος είναι ένας από τους σημαντικότερους θεατρικούς σκηνοθέτες που έχουμε ως χώρα. Με διεθνή αναγνώριση και προσέγγιση τόσο δική του που θα μπορούσες να την πεις τερζοπούλεια μέθοδο, το θέατρό του είναι βαθιά σωματικό, στηρίζεται πολύ στον ήχο και στην επανάληψη των κινήσεων, και δύσκολα δεν θα σε ξενίσει αν είσαι πρωτάρης/α. Αυτό που θα δεις, τελικά, είναι μεγαλειώδες –αρκεί να μπορείς να ξεχάσεις για μερικές ώρες ό,τι πίστευες για το θέατρο ως τώρα. Στην Επίδαυρο φέτος σκηνοθετεί και τα τρία έργα του Αισχύλου, Αγαμέμνων, Χοηφόροι και Ευμενίδες, σε μία ενιαία παράσταση τριών και κάτι ωρών, με πρωταγωνιστές τους σταθερούς του συνεργάτες, Έβελυν Ασουάντ, Τάσο Δήμα, Αγλαΐα Παππά, Σάββα Στρούμπο, Σοφία Χιλλ, Έλλη Ιγγλίζ, Δαυίδ Μαλτέζε.
Πλούτος
Παρασκευή 19 και Σάββατο 20 Ιουλίου
Ο Γιάννης Κακλέας είναι ο σκηνοθέτης, μεταξύ άλλων, της απόλυτης θεατρικής επιτυχίας των τελευταίων χρόνων, του Τυχαίου Θανάτου ενός Αναρχικού. Οι παραστάσεις του είναι πληθωρικές, ζωηρές, πολύχρωμες, χωρίς τίποτα το δύσπεπτο ή το δυσνόητο, κι ο Αριστοφάνης μαντεύουμε θα του ταιριάξει γάντι. Επί σκηνής προβλέπεται χαμός, με ζωντανές μουσικές από Χατζηφραγκέτα, Nalyssa Green και Τελευταίο Καλεσμένο, και με την Μαρία Ευθυμίου (ναι, την ιστορικό) σε μια εμφάνιση-έκπληξη. Πρωταγωνιστούν οι Μάνος Βακούσης, Αλέξανδρος Ζουριδάκης, Φαίη Κοκκινοπούλου, Χρήστος Κοντογεώργης, Κλειώ Δανάη Οθωναίου, Αλεξάνδρα Παλαιολόγου.
Hecuba, not Hecuba
Παρασκευή 26 και Σάββατο 27 Ιουλίου
Ο Πορτογάλος Ντιάγκο Ροντρίγκεζ έκανε χαμό την σαιζόν που μας πέρασε στη Στέγη, με το έργο Η Καταρίνα και η ομορφιά να σκοτώνεις φασίστες. Διευθυντής αυτή τη στιγμή του Φεστιβάλ της Αβινιόν (που πολλοί θα σου πουν πως είναι το σημαντικότερο θεατρικό φεστιβάλ του πλανήτη και μάλλον άδικο δεν θα ‘χουν) κάνει παραστάσεις οπτικά λιτές αλλά νοηματικά αιχμηρές, βασισμένες σε δικά του έργα που εμπνέονται από το κλασικό ρεπερτόριο. Τέτοια είναι η περίπτωση του «Εκάβη, όχι Εκάβη» που εκκινεί από την τραγική ηρωίδα του Ευριπίδη, και γυναίκα του βασιλιά της Τροίας, για να μιλήσει για δικαιοσύνη, κακοποίηση, μητρότητα και πατριαρχία. Πρωταγωνιστεί ο θίασος της Comédie-Française: Eric Génovèse, Denis Podalydès, Elsa Lepoivre, Loïc Corbery, Gaël Kamilindi, Elissa Alloula, Séphora Pondi.
Βάκχες
Παρασκευή 2 και Σάββατο 3 Αυγούστου
Ο Θάνος Παπακωνσταντίνου είναι ο σκηνοθέτης, μεταξύ άλλων, των Ελεύθερων Πολιορκημένων που είδαμε το 2020-21 στο Εθνικό, αλλά και πολλών παραστάσεων όπερας που έχουν ανέβει στο Μέγαρο (L’Orfeo, Οι Στοιχειωμένοι, Ελπίς Πατρίδος). Η αγάπη του για την όπερα κάνει τις παραστάσεις του εμβληματικά πληθωρικές, larger than life που λέμε και στα χωριά μας, με την μουσική να έχει συχνά τον πρώτο ρόλο. Ποντάρουμε τα λεφτά μας πως οι Βάκχες, το πιο μυστηριακό από τα έργα του Ευριπίδη, για την καινοφανή λατρεία του Διονύσου που προσπάθησε να απαγορεύσει ο βασιλιάς της Θήβας Πενθέας, θα ευτυχήσει στα χέρια του. Πρωταγωνιστούν οι Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Αλεξία Καλτσίκη, Θέμης Πάνου, Αργύρης Πανταζάρας.
Όρνιθες
Παρασκευή 9 και Σάββατο 10 Αυγούστου
Το θέατρο του Άρη Μπινιάρη είναι ένα είδος μόνο του: Ηλεκτρισμένα μουσικό, σκοτεινά ζωηρό, μπριόζικα μυσταγωγικό, με καταβολές από την ποπ κουλτούρα και αιχμηρές αναφορές στο δράμα του καπιταλιστικού μας κόσμου. Σαν να λέμε, ο ιδανικός άνθρωπος να σκηνοθετήσει την αριστοφανική αναζήτηση της ανθρώπινης Ουτοπίας. Πρωταγωνιστούν οι Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Κωνσταντίνα Τάκαλου, Γιώργος Χρυσοστόμου, Στέλιος Ιακωβίδης, Ερρίκος Μηλιάρης, και ερμηνεύουν ζωντανά τις μουσικές του Αλέξανδρου Δράκου Κτιστάκη οι Θοδωρής Βαζάκας, Μαρία Δελή, Αλέξανδρος Ιωάννου.
Ικέτιδες
Παρασκευή 23 και Σάββατο 24 Αυγούστου
Η Μαριάννα Κάλμπαρη είναι η καλλιτεχνική διευθύντρια του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κουν. Οι παραστάσεις της είναι ποιητικές αλλά και βαθιά πολιτικές, η αιχμηρή φρεσκάδα τους απαλλαγμένη από την ανάγκη να γίνει προβοκατόρικη. Οι Ικέτιδές της μιλούν για όσα οδηγούν τους ανθρώπους να ξεριζωθούν από τη γη τους, την άγρια μοίρα του πρόσφυγα, την αξία της δικαιοσύνης, τις αρχές της δημοκρατίας. Πάνω απ’ όλα όμως μιλούν για τον αγώνα της Γυναίκας ενάντια στον Άνδρα που με τη βία ζητά να της επιβληθεί. Η παράσταση ενώνει τις φωνές των αρχαίων ηρωίδων με εκείνες των σημερινών, μέσα από έναν εντυπωσιακό Χορό 50 νέων γυναικών, με προεξάρχουσες στο λόγο τη Λένα Παπαληγούρα και τη Λουκία Μιχαλοπούλου και στο τραγούδι τη Μαρίνα Σάττι.
