Κάναμε μια βόλτα στις πιο ιστορικές ποτοποιίες της Λέσβου και μιλήσαμε με τους ανθρώπους της για την ιστορία του εκλεκτού αποστάγματος του νησιού του βορείου Αιγαίου.
γράφει:
Παλαιότερο των 360 ημερών
Η Λέσβος είναι η αδιαφιλονίκητη πρωτεύουσα του ούζου και προφανώς δεν χωρά καμία αμφισβήτηση περί τούτου. Το νησί του Βορείου Αιγαίου είναι προικισμένο με εύφορη γη και μεγάλη ποικιλία φυτών και βοτάνων. Αυτό, σε συνδυασμό με τη γεωγραφική θέση της Λέσβου, στο σταυροδρόμι Ευρώπης και Ασίας, βοήθησε τους ντόπιους παραγωγούς να παράγουν και να εμπορεύονται ούζο εξαιρετικής ποιότητας. Η Λέσβος είναι ευλογημένη με χωράφια γλυκάνισου στην περιοχή του Λισβορίου που χρησιμοποιείται ως ένα από τα κύρια αρωματικά συστατικά που χρησιμοποιούνται για την παρασκευή ούζου!
Η παραγωγή ούζου άρχισε να ανθίζει στη Λέσβο τον 19ο αιώνα καθώς την εποχή εκείνη το λιμάνι της Μυτιλήνης ήταν μεγάλο διαμετακομιστικό κέντρο με ανθηρό εξαγωγικό εμπόριο, από όπου εξάγονταν μεγάλες ποσότητες ούζου στην Κωνσταντινούπολη. Μετά το 1880 τα αποστακτήρια που λειτουργούσαν στο νησί έφταναν τα 18 στον αριθμό, ενώ στους επίσημους καταλόγους του κράτους για την περίοδο 1917-1918 καταγράφονται 17 αποστακτήρια. Από τότε μέχρι σήμερα έχει περάσει παραπάνω από ένας αιώνας και το ούζο έχει φτάσει σχεδόν σε κάθε άκρη του πλανήτη, κάνοντας διάσημη τη Λέσβο σε όλο τον κόσμο.
Ξεκινήσαμε λοιπόν ένα νοητό ταξίδι στο νησί του βορείου Αιγαίου με σκοπό να κάνουμε λίγες στάσεις σε κάποιες από τις πιο ονομαστές και πλέον ιστορικές ποτοποιίες του νησιού για να μιλήσουμε με τους ανθρώπους τους.
Oύζο Veto
Όταν το 1892 ο Γεώργιος Σπέντζας στην Πέργαμο της Μικράς Ασίας με ειδικό σουλτανικό φιρμάνι αποκτά τη φιλοσοφία της απόσταξης, δύσκολα θα φανταζόταν πως το προσωπικό του μεράκι θα γινόταν πάθος, που θα περνούσε από πατέρα σε γιο στα χρόνια που ακολούθησαν.
Σήμερα το Ouzo Veto συνεχίζει να έχει το πυκνό σώμα που δικαιολογεί την απολαυστική του μοναδικότητα. Ο «θαλασσινός» χαρακτήρας του έχει ένα πλούσιο, ισορροπημένο, ελαφρύ και γλυκό άρωμα με ξεχωριστό δυνατό τελείωμα στη γεύση, που διαρκεί.
Χρόνια τώρα, με πίστη και υπευθυνότητα, το Ouzo Veto κλείνει μέσα του όλη την αυθεντική τέχνη του Μυτιληνιού παραδοσιακού ούζου.
Το Veto είναι δίχως άλλο ένα από τα καλύτερα αποστάγματα που έχεις την τύχη να δοκιμάσεις ποτέ, συνεχίζοντας με την ίδια αναλλοίωτη συνταγή για περισσότερο από 130 χρόνια ζωής. Μιλώντας με τον Δημήτρη Σπέντζα στο τηλέφωνο, ακούσαμε με μεγάλο ενδιαφέρον για την ιστορία του προπάππου του που ξεκίνησε το μακρινό 1892 να ασχολείται με τον ούζο, μέχρι οι κατοπινοί συγγενείς του να φέρουν το Veto Πολύ ψηλά στις προτιμήσεις των καταναλωτών σε όλο τον κόσμο. Ενδεικτικά μας ανέφερε ότι πλέον το 30% των πωλήσεων είναι εξαγωγές, με τη Γερμανία, το Λουξεμβούργο, την Αυστραλία, το Βέλγιο και την Ελβετία να κρατούν τη μερίδα του λέοντος.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι οι εξαγωγές γνώρισαν μεγάλη άνοδο κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πιάνοντας το peak τους, με την ανοδική πορεία να συνεχίζεται και σήμερα, μας εκμυστηρεύτηκε ο κ. Σπέντζας.
Ούζο Matis
Η ιστορία της ποτοποϊίας Ματθαίου Υιοί ξεκίνησε πριν από 162 χρόνια - με έτος ίδρυσης το 1861- από τον ιδρυτή της, τον Ιωάννη Ματθαίου. Η ποτοποϊία καταξιώθηκε με την πάροδο των χρόνων με μια ευρεία γκάμα προϊόντων όπως: Ούζο, Τσέρι, Κονιάκ και από τα πιο γνωστά είδη λικέρ - Τριαντάφυλλο, Μέντα, Πικραμύγδαλο (Αμαρέτο), Κουαντρό, τα οποία παράγονται έως και σήμερα. Το ούζο ωστόσο συνεχίζει να αποτελεί την προμετωπίδα της οικογενειακής ποτοποιίας η οποία περνούσε από γενιά σε γενιά. Στην έβδομη γενιά ανήκει ο κ. Σταύρος Μελαχροινός ο οποίος και μας μίλησε για την ιστορία του ούζου Matis που διακρίνεται για τη γεύση του και την αναλλοίωτη στον χρόνο συνταγή του, που το κάνει να ξεχωρίζει γουλιά τη γουλιά.
Ο κ. Μελαχροινός μας ενημέρωσε ότι ολόκληρη η παραγωγική διαδικασία του ούζου Matis λαμβάνει χώρα στο νησί της Λέσβου με τους αποστακτήρες του πλέον να βρίσκονται στο κέντρο της Μυτιλήνης. Η ιστορία της ποτοποιίας είναι πολύ μεγάλη με το "καλό", το "εξάρι", το "δυνατό" είναι μερικές μόνο από τις ονομασίες που συνηθίζουν να χρησιμοποιούν οι ντόπιοι για το Matis.
Ο κ. Μελαχροινός μας εκμυστηρεύτηκε ότι το Matis παίζει μπάλα κυρίως εντός των λέσβιων τειχών αφού το 90% της παραγωγής διοχετεύεται στο νησί και το 10% στην υπόλοιπη Ελλάδα, τόσο σε καταστήματα εστίασης, όσο και σε επιλεγμένες κάβες αλλά και σε delicatessen/ καταστήματα με λεσβιακά προϊόντα.
Ούζο Βαρβαγιάννη
Ήταν γύρω στα 1860 όταν ο Ευστάθιος Ι. Βαρβαγιάννης έφτασε στο γραφικό Πλωμάρι της Λέσβου. Νησί πλούσιο κι ευλογημένο η Λέσβος, με εύφορη γη, εξαιρετικό κλίμα και άφθονα νερά που έδιναν ζωή σε μια αξεπέραστη ποικιλία γλυκάνισου και σ’ εκατοντάδες σπάνια αρωματικά φυτά.
Σ' αυτή τη γη, ο χαρισματικός δημιουργός ξεκίνησε τη διαδικασία της πρώτης απόσταξης και την παραγωγή του άριστης ποιότητας ούζου, φορτωμένος με την εμπειρία και τη γνώση της απόσταξης από την Οδησσό της Ρωσίας.
Σήμερα, στο Πλωμάρι της Λέσβου, στα σύγχρονα, ιδιόκτητα αποστακτήρια της Ποτοποιίας Βαρβαγιάννη, η τεχνολογία συνυπάρχει σε απόλυτη αρμονία με την ιστορία και την παράδοση. Μιλήσαμε με την κυρία Βάγια Φρυδά Βαρβαγιάννη τη μόνη από την Πέμπτη γενιά της οικογένειας που βρίσκεται στη διοίκηση της εταιρείας αλλά και την κόρη της Ειρήνη Φρυδά Βαρβαγιάννη κι η πρώτη μας εξομολογήθηκε ότι: «πρόκειται για μια αμιγώς οικογενειακή επιχείρηση, η οποία είναι η πιο παλιά εταιρεία στο νησί αφού ξεκίνησε το 1860. Πλέον στη διοίκηση της εταιρείας συνυπάρχει η πέμπτη και η έκτη γενιά συνεχίζοντας απαράλλακτη την παραδοσιακή συνταγή από 100% απόσταγμα γλυκανίσου, χωρίς ζάχαρα και χωρίς τεχνητά αρώματα».
H Ε. Βαρβαγιάννη μας μίλησε με περηφάνεια για το πρώτο μουσείο ούζου που ιδρύθηκε στο νησί τον Αύγουστο του 1996 ενώ έκανε ειδική μνεία και στο κομμάτι των εξαγωγών της εταιρείας που καλύπτουν το 20-25% του συνόλου της παραγωγής συμπεριλαμβάνοντας χώρες όπως η Βενεζουέλα, η Αγγλία, η Τουρκία, η Ν. Ζηλανδία, η Γερμανία, ο Καναδάς, το Κονγκό, η Δανία, η Γαλλία, η Φινλανδία, η Αυστραλία, οι Η.Π.Α και πολλές άλλες).
Ούζο Πλωμαρίου
Η ιστορία του Ούζου Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου ξεκινά το 1894 με την περίφημη συνταγή του ιδρυτή του. Ο Ισίδωρος Αρβανίτης, ένας επίμονος και τελειομανής Πλωμαρίτης, είχε όραμα να δημιουργήσει το πιο αρωματικό και γευστικό ούζο στον κόσμο. Αποστάζοντας αρωματικούς σπόρους και βότανα της Λέσβου, μαζί με αρωματικά που αναζήτησε στην άλλη άκρη της γης, δημιούργησε το μοναδικό και περίφημο Ούζο Πλωμαρίου, που διατηρεί μέχρι και σήμερα αναλλοίωτη την ποιότητα και τη γεύση του.
Από τη σπορά του γλυκάνισου μέχρι και την απόσταξη, η αποσταγματοποιία κρατά ζωντανή την παράδοση που της κληροδότησε ο Ισίδωρος Αρβανίτης. Με απόλυτο σεβασμό στα 129 χρόνια της ιστορίας του, το Ούζο Πλωμαρίου τιμά τον τόπο που το έφερε πρώτο στις προτιμήσεις των καταναλωτών και παράλληλα στηρίζει την τοπική κοινότητα, μιας και το γλυκόπιοτο απόσταγμα είναι γέννημα θρέμμα της Λέσβου. Το Ούζο Πλωμαρίου εξάγεται πλέον σε περισσότερες από 40 χώρες παγκοσμίως και οι εξαγωγές αυτές αποτελούν περίπου το 70% των πωλήσεων σε όγκο. (Γερμανία, Βουλγαρία, Κύπρο, Η.Π.Α., Αυστραλία, Καναδά, Ιράκ, Τουρκία, Ισραήλ, Γαλλία, Ολλανδία, Ελβετία, Αυστρία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Ρουμανία, Φινλανδία, Σουηδία, Ρωσία, Αγγλία, Εσθονία, Κίνα κλπ).
Αν θες να μάθεις ακόμη περισσότερα τότε αξίζει να πας στις παρυφές του Πλωμαρίου, τον καταπράσινο οικισμό της Λέσβου, μέσα σ’ έναν πανέμορφο ελαιώνα. Εκεί βρίσκονται οι εγκαταστάσεις της αποσταγματοποιίας όπου παράγεται και εμφιαλώνεται το Ούζο Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου, καθώς και το Μουσείο Ούζου «Ο Κόσμος του Ούζου», ένας χώρος γεμάτος μυστικά και αρώματα.
Ούζο Λινού
Η πείρα, το μεράκι και η αγάπη του Ιωάννη Λίνου για την παραγωγή του ούζου τον οδήγησαν το 1958 να ανοίξει — με συνέταιρο τον Ορέστη Παπασταύρου — την δική του επιχείρηση με την επωνυμία «Γλυκόπιοτον Ούζο Κέφι» στην Επάνω Σκάλα Μυτιλήνης. Την δεκαετία του ’60 κατάφερε να κάνει το «Ούζο Κέφι» μια από τις πρώτες σε κατανάλωση εταιρείες στη Λέσβο
Σήμερα, η τρίτη γενιά της Οικογένειας Λίνου ακολουθώντας πιστά την συνταγή και τα μυστικά του Απόστολου Λίνου αφιερώνεται κι επενδύει με όραμα στην παραγωγή του εκλεκτού Μυτιληνιού ούζου με την επωνυμία «ΟΥΖΟ ΛΙΝΟΥ». Μίλώντας με τον κύριο Γιάννη Λινό μάθαμε ότι με «με αφετηρία την παραδοσιακή συνταγή του Ιωάννη Λίνου και τα αρώματα της Λεσβιακής γης, η οικογένεια Λίνου αποτελεί μια σύγχρονη και υπεύθυνη ποτοποιία που μετουσιώνει στα προϊόντα της την τεχνοτροπία, την παράδοση και τα μυστικά της παραγωγής αλκοολούχων ποτών, με οδηγό το μεράκι την πολυετή πείρα και την υπογραφή της».
Παράλληλα ο κ. Λινός μας είπε ότι υπάρχει κάθετη μονάδα παραγωγής στο νησί, ενώ το ούζο καταναλώνεται σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα στο νησί και σε επιλεγμένα ταβερνάκια και μεζεδοπωλεία στην Αθήνα.
