Γιατί τα κατοικίδια μάς μοιάζουν;

Αν κάποιος σου πει ότι μοιάζεις με το κατοικίδιό σου σίγουρα δε θα το λάβεις ως κομπλιμέντο, όμως μπορεί και να έχει δίκιο, και η επιστήμη συνηγορεί σε αυτό.

Δε λέμε ότι είσαι «ζώον», αν και μερικές φορές κάποια ζώα είναι πιο… άνθρωποι από τους ανθρώπους. Λέμε πως κάποια χαρακτηριστικά σου ενδέχεται να προσομοιάζουν σε εκείνα του τετράποδου φίλου σου.

Σίγουρα δεν πρόκειται για την τέλεια ομοιότητα, όμως αν κοιτάξεις φωτογραφίες διαφόρων σκύλων και ιδιοκτητών σκύλων που βρίσκονται διάσπαρτες στο διαδίκτυο, έρευνες δείχνουν ότι ενδέχεται να είσαι σε θέση να τις ταιριάξεις σωστά σε ποσοστά μεγαλύτερα από αυτά που υπαγορεύει η τύχη.

Η απλούστερη εξήγηση γιατί μπορεί να συμβαίνει αυτό είναι ότι σε γενικές γραμμές, κατοικίδια και ιδιοκτήτες όντως τείνουν να μοιάζουν. Γιατί όμως;

Η επιστήμη μίλησε (ή γάβγισε)

Αρκετοί ερευνητές σε διάφορες χώρες (ΗΠΑ, Κίνα, Βενεζουέλα)  αντιμετώπισαν κατά καιρούς το ζήτημα με την ίδια στρατηγική: έβγαλαν φωτογραφίες τόσο των σκύλων όσο και των ιδιοκτητών τους και ζήτησαν από τους συμμετέχοντες στη μελέτη να προσπαθήσουν να τους ταιριάξουν. Επανειλημμένα, αυτοί οι συμμετέχοντες ήταν σε θέση να τους ταιριάξουν σε πολύ υψηλά ποσοστά, που υπερβαίνουν τον παράγοντα τύχη.

Αυτού του είδους τα ευρήματα δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι τα σκυλιά μοιάζουν με τους ιδιοκτήτες τους, θεωρητικά θα μπορούσαν να υπάρχουν και άλλες ενδείξεις που θα βοηθούσαν τους συμμετέχοντες στις έρευνες να κάνουν τις σωστές αντιστοιχίες. Αλλά στις φωτογραφίες, οι ερευνητές αφαίρεσαν το φόντο και τα σώματα των σκύλων και των ιδιοκτητών, έτσι ώστε οι συμμετέχοντες να δουν μόνο τα πρόσωπά τους. Αν υπάρχει άλλος τρόπος να καταλάβουν ποιος ταίριαξε σωστά με ποιο σκύλο, δεν είναι ξεκάθαρο ποιος μπορεί να είναι αυτός.

Ένας παράγοντας που συμβάλλει είναι η υγεία. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα υπέρβαρα άτομα τείνουν να έχουν υπέρβαρα σκυλιά, επειδή αυτά τα σκυλιά δεν περπατούν τόσο πολύ. Πράγματι, όπως επισημαίνει η Sarah Yager στο Atlantic, οι ερευνητές έχουν μετρήσει συνολική αύξηση της παχυσαρκίας σε όλο τα είδη των κατοικίδιων ζώων αντίστοιχη με τα αυξημένα ποσοστά της ανθρώπινης παχυσαρκίας.

Ένας πιο σημαντικός παράγοντας μπορεί να είναι η προτίμηση — η ιδέα δηλαδή ότι, γενικά, οι άνθρωποι τείνουν να επιλέγουν σκύλους που τους μοιάζουν κάπως.

Ως μέρος μιας μελέτης του 1999, 261 γυναίκες ρωτήθηκαν για τις προτιμήσεις τους ανάμεσα σε τέσσερις ράτσες σκύλων: δύο ράτσες που τα αυτιά τους κρέμονται προς τα κάτω και δύο με αυτιά που σηκώνονται πάνω. Σε γενικές γραμμές, οι γυναίκες με μακριά μαλλιά προτίμησαν τους σκύλους τύπου σπάνιελ και λαγωνικά, ενώ οι γυναίκες με κοντό κούρεμα ήταν πιο πιθανό να προτιμήσουν τις άλλες ράτσες (Σιβηρικά χάσκι και Basenjis).

Αυτές οι προτιμήσεις δεν είναι καινούργιες. Άλλες έρευνες έχουν δείξει ότι τείνουμε να καθόμαστε κοντά σε άτομα που μας μοιάζουν και να επιλέγουμε φίλους που μοιράζονται γενετικές ομοιότητες μαζί μας. Σε ασυνείδητο επίπεδο, φαίνεται, έχουμε μια προτίμηση στο οικείο.

Αλλά με τα σκυλιά, μπορεί να μην έχει να κάνει μόνο με το σχήμα των αυτιών ή των μαλλιών. Μια ιαπωνική μελέτη ανέδειξε ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό που φαίνεται να ευθύνεται για μεγάλο μέρος της ομοιότητας με τον ιδιοκτήτη του σκύλου: τα μάτια.

Η μελέτη ήταν παρόμοια με τις προηγούμενες που αντιστοίχησαν φωτογραφίες, με τη διαφορά ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ερευνητές απέκλεισαν μέρη του προσώπου του ανθρώπου και του σκύλου: είτε μόνο τα μάτια, είτε το στόμα, είτε τα πάντα εκτός από τα μάτια.

Όταν εμφανίζονταν ολόκληρα τα πρόσωπα, οι συμμετέχοντες ταίριαξαν σωστά σκυλιά και ιδιοκτήτες στο 80 τοις εκατό των περιπτώσεων, και όταν μόνο τα στόματα ήταν κρυμμένα, εξακολουθούσαν να τα ταιριάζουν σωστά στο 73 τοις εκατό.

Όταν έδειχναν μόνο τα μάτια, τα κατάφεραν σε ένα αξιοσημείωτο 75 τοις εκατό των περιπτώσεων — αλλά όταν τα μάτια ήταν κρυμμένα, το ποσοστό ακρίβειας έπεσε στα επίπεδα που προβλεπόταν από την τύχη.

Με τις γάτες τι γίνεται;

Και οι γατογονείς πιθανώς να μοιάζουν περισσότερο με τα παιδιά τους από όσο νομίζουν. Αν λοιπόν η γάτα σου κυκλοφορεί στους δρόμους τη νύχτα, είναι αγενής, τρομοκρατεί τους γείτονες και εκφοβίζει τους πιο αδύναμους αντιπάλους, τότε είναι πιθανό ο ιδιοκτήτης της να έχει αντίστοιχη συμπεριφορά.

Σε μελέτη, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Personality and Individual Differences», διαπιστώθηκε ότι ενώ οι σκύλοι έχουν παρόμοια φυσικά χαρακτηριστικά με τους ιδιοκτήτες τους, οι γάτες συμπεριφέρονται όπως αυτοί, εκτός φυσικά από τα κλασικά χαρακτηριστικά των αιλουροειδών (βλ. νεκρά ποντίκια στην πόρτα). 

Η έρευνα αποκάλυψε ότι αν ένας ιδιοκτήτης είναι κυρίαρχο και παρορμητικό άτομο, τότε η γάτα του ήταν επίσης πιθανό να έχει τα ίδια χαρακτηριστικά.

«Πολλοί ιδιοκτήτες θεωρούν τα κατοικίδιά τους μέλη της οικογένειας, δημιουργώντας στενούς κοινωνικούς δεσμούς μαζί τους», λέει στην Telegraph η συν-συγγραφέας της μελέτης και ερευνήτρια για την καλή διαβίωση των ζώων Lauren Finka από το Πανεπιστήμιο του Nottingham Trent. «Ως εκ τούτου, είναι πολύ πιθανό τα κατοικίδια να επηρεαστούν από τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούμε και τα διαχειριζόμαστε, και οι δύο αυτοί παράγοντες επηρεάζονται με τη σειρά τους από τις διαφορές της προσωπικότητάς μας».

Με πληροφορίες από Vox.com, BBC