Δίαιτες αποτοξίνωσης: Τοξίνες, ψέματα και αλήθειες
Ποια η πραγματική σημασία της αποτοξίνωσης και πόσο βοηθούν οι διάσημες «δίαιτες αποτοξίνωσης»; Τοξικές… απαντήσεις που ξεδιαλύνουν το τοπίο.
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Αποτοξίνωση με χυμούς, αποτοξίνωση με φρούτα και λαχανικά, αποτοξίνωση για χάσιμο λίπους σε τρεις ημέρες, δίαιτα αποτοξίνωσης της Jenifer Lopez. Και τι δεν έχουν δει τα μάτια μας τα τελευταία χρόνια γύρω από αυτήν την περίφημη «αποτοξίνωση», η οποία με την πάροδο του χρόνου τείνει να γίνει πιο δημοφιλής και από τις ίδιες τις… δίαιτες.
Τι είναι λοιπόν, επιστημονικά μιλώντας πάντα, αυτή η περίφημη αποτοξίνωση; Ποιες είναι οι τοξίνες που απειλούν την υγεία μας και πρέπει οπωσδήποτε να τις ξεφορτωθούμε για να είμαστε «υγιείς» και «ευτυχισμένοι»; Όσο και αν σας φανεί παράξενο, η πλειοψηφία όσων είναι υπέρ της «αποτοξίνωσης» με οποιονδήποτε τρόπο (δίαιτες, χάπια, σάουνα, υδρομασάζ, διαλογισμό, μέθοδος J Lo) δύσκολα θα μπορέσουν να σας πουν με επιστημονική ακρίβεια τι εστί αποτοξίνωση και τι είναι αυτό από το οποίο «αποτοξινώνονται», ενώ είναι σίγουρο ότι υποτιμούν τις αμυντικές ικανότητες με τις οποίες μας έχει προικίσει η μητέρα φύση.
Τοξίνες και άλλα δηλητήρια
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Όταν μιλάμε για τοξίνες, δε θα πρέπει να τις μπερδεύουμε με τις τοξικές ουσίες.
«Όταν αναφερόμαστε σε μια τοξική ουσία, μιλάμε για ένα δηλητήριο. Με την ευρεία έννοια του όρου και η τοξίνη είναι δηλητήριο, όμως στην περίπτωσή της υπάρχει μια διάκριση. Στην τοξικολογία συνηθίζουμε να αποκαλούμε τοξίνες, όλες εκείνες τις ουσίες που προέρχονται από κάποιους ζωντανούς οργανισμούς φυτικής ή ζωικής προέλευσης», αναφέρει σχετικά ο κ. Σωτήρης Αθανασέλης, Καθηγητής Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και προσθέτει: «Έχουμε δηλαδή να κάνουμε με ουσίες που είναι κατά τεκμήριο επιβλαβείς, για παράδειγμα η καφεΐνη του καφέ, το δηλητήριο της μέλισσας, το δηλητήριο των μανιταριών, το οινόπνευμα. Όλα αυτά εμπίπτουν στον ορισμό ‘τοξίνη’. Τα φυτοφάρμακα από την άλλη πλευρά δεν είναι τοξίνες, αλλά τοξικές ουσίες».
Πώς γίνεται η τοξίνωση του οργανισμού; Με την επιστημονική έννοια του όρου «τοξίνωση», εννοούμε την παρουσία μιας τοξίνης στον οργανισμό, όμως όπως συμβαίνει και με κάθε ουσία που μπαίνει στο σώμα μας, έτσι και μια τοξίνη είναι δυνητικά επιβλαβής ανάλογα με την ποσότητα την οποία θα λάβει ο οργανισμός, καθώς επίσης και τον χρόνο για τον οποίο θα διαρκέσει η έκθεση στην ουσία αυτή.
«Όσο πιο μεγάλη είναι η έκθεση και όσο πιο παρατεταμένη, τόσο πιο μεγάλη η ποσότητα της ουσίας και τόσο πιο επικίνδυνη η τοξίνη. Θεωρητικά, όλες οι ουσίες έχουν μια τοξικότητα, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Αυτά βέβαια ισχύουν σε γενικές γραμμές, γιατί σε ειδικές περιπτώσεις υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Για παράδειγμα το δηλητήριο της μέλισσας χρησιμοποιείται ως συστατικό σε αρκετά φάρμακα, όμως από την άλλη πλευρά είναι ισχυρός αλλεργιογόνος παράγοντας και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην υγεία. Επίσης, υπάρχουν και οι αντιδράσεις ιδιοσυγκρασίας στις τοξίνες, δηλαδή αντιδράσεις γενετικώς καθορισμένες. Για παράδειγμα, μια ανεπάρκεια ενζύμου μπορεί να προκαλέσει αιμολυτική κρίση σε κάποιον που θα φάει κουκιά», επισημαίνει ο κ. Αθανασέλης, τονίζοντας ότι το πώς θα εκδηλωθεί η δράση της εκάστοτε τοξίνης εξαρτάται από το είδος της: υπάρχουν αιμορραγικές τοξίνες, αιμολυτικές τοξίνες, παραλυτικές τοξίνες.
Είναι επικίνδυνες για τον οργανισμό; Ναι, σύμφωνα με τον κ. Αθανασέλη, καθώς μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας κάτω από συγκεκριμένες όμως προϋποθέσεις, όπως αυτές που αναφέραμε παραπάνω. Ανεπάρκειες, δηλαδή, σε συγκεκριμένα ένζυμα, γενετικές προδιαθέσεις όπως αλλεργίες σε συγκεκριμένες ουσίες και υψηλή συγκέντρωση τους στον οργανισμό ύστερα από υπερβολική κατανάλωση.
Η πραγματική έννοια της αποτοξίνωσης
Τι εστί λοιπόν πραγματική αποτοξίνωση; «Στην τοξικολογία αποτοξίνωση καλούμε την αποβολή του τοξικού παράγοντα από τον οργανισμό. Αυτό γίνεται χάρη σε ειδικούς μηχανισμούς του σώματος, κυρίως μέσω του ήπατος και των νεφρών και προϋποθέτει να υπάρχει και ο απαραίτητος χρόνος. Σε κάθε περίπτωση πάντως, θα πρέπει να σταματήσει η πρόσληψη της τοξίνης», διευκρινίζει ο κ. Αθανασέλης τονίζοντας ότι ο όρος «αποτοξίνωση» από μόνος του δεν έχει κάποια επιστημονική βάση και θα πρέπει να «συνοδεύεται» από την ουσία που θέλουμε να αποβάλλουμε.
«Για παράδειγμα, όταν λέμε κάνω αποτοξίνωση στην καφεΐνη, εννοούμε ότι σταματούμε τον καφέ καθώς σε μεγάλες ποσότητες η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει ήπια δηλητηρίαση. Και πάλι όμως είναι ζήτημα ποσοτικό. Ακόμα και νερό αν πιούμε σε μεγάλες ποσότητες, θα δηλητηριαστούμε. Επομένως, κάθε φορά που μιλάμε για αποτοξίνωση θα πρέπει να είμαστε συγκεκριμένοι: κάνουμε αποτοξίνωση από τι; Δεν μπορούμε να κόψουμε τα… πάντα», καταλήγει ο ίδιος.
Η αποτοξίνωση στη δίαιτα
Μερικοί από τους πλέον τρανούς ισχυρισμούς των διάφορων διατροφών αποτοξίνωσης είναι η «απομάκρυνση των τοξινών από το σώμα», η «ευεξία», το «αδυνάτισμα» και η μακροζωία. Έχουν επιστημονική βάση όμως οι ισχυρισμοί αυτοί;
Μάλλον όχι, μιας και στην διατροφή τουλάχιστον, δεν υπάρχουν τοξικές ουσίες, αλλά μάλλον τοξικές δόσεις μιας ουσίας. Άρα, ποιος ο λόγος να περάσουμε ολόκληρες περιόδους στη ζωή μας πίνοντας μόνο χυμούς φρούτων ή τρώγοντας αποκλειστικά και μόνο σούπες;
«Τοξίνες δεν υπάρχουν στα φαγητά με την έννοια που ακούμε συχνά. Ο όρος "τοξίνες" στη διατροφή είναι εσφαλμένος γιατί δεν υπάρχουν τοξικές ουσίες, αλλά τοξικές δόσεις. Όλα τα φαγητά έχουν κάποιες ουσίες που εν δυνάμει μπορεί να έχουν τοξική δράση αλλά πρέπει να τρώμε συνέχεια αυτά τα τρόφιμα και σε τεράστιες ποσότητες», αναφέρει σχετικά ο κ. Ανδρέας Ζουρδός, Διατροφολόγος και προσθέτει:
«Η πατάτα για παράδειγμα, ένα πολύ διαδεδομένο τρόφιμο περιέχει λιποδιαλυτές νευροτοξίνες, π.χ. σολανίνη, (1 ) που μπορούν να ανιχνευθούν στο αίμα όλων όσων τρώνε πατάτες – οι νευροτοξίνες αυτές μάλιστα έχει φανεί ότι προκαλούν τερατογενέσεις σε τρωκτικά (2). Σημαίνει αυτό ότι δεν πρέπει να τρώμε πατάτες; Όχι, γιατί σημασία έχει η δόση που λαμβάνουμε από τις νευροτοξίνες της πατάτας. Αν δεν πάσχουμε από κάποια σπάνια διατροφική διαταραχή και τρώμε πατάτες ασταμάτητα η πατάτα είναι απόλυτα ασφαλής τροφή».
Στις περιπτώσεις των διάφορων διαίτων/διατροφών αποτοξίνωσης, ο πιο δημοφιλής «ισχυρισμός» είναι ο «καθαρισμός» του οργανισμού από τα φυτοφάρμακα. Ισχύει όμως κάτι τέτοιο; Κατ’ αρχήν θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, τα φυτοφάρμακα δεν περιλαμβάνονται στην κατηγορία των τοξινών, αλλά σε εκείνη των τοξικών ουσιών. Όμως και πάλι, οι τοξικές αυτές ουσίες δεν είναι βλαβερές για τον οργανισμό μας, αρκεί να μην ξεπερνούν ορισμένες τιμές. Ποιες είναι αυτές;
«Ενδεικτικά ο μέσος όρος πρόσληψης εντομοκτόνων φυσικής προέλευσης (παράγονται φυσικά από τα φυτά) σε μία τυπική δυτική διατροφή είναι στο 1,5 γραμμάριο ημερησίως και είναι μεγαλύτερη ποσότητα από τα συνθετικά εντομοκτόνα (2). Στις χορτοφαγικές δίαιτες η πρόσληψη φυσικών εντομοκτόνων είναι ακόμα μεγαλύτερη (2). Αν μία ουσία είναι συνθετική, επεξεργασμένη από τον άνθρωπο ή αλλιώς “ανθρωπογενής” δεν σημαίνει ότι είναι βλαπτική», απαντά ο κ. Ζουρδός. Ένα παράδειγμα, όπως αναφέρει, είναι τα περίφημα Ε τα οποία προστίθενται στις τροφές μας για να τις προφυλάξουν από επιμολύνσεις και από το να σαπίσουν. «Πόσοι ξέρουν ότι μερικά από τα ‘Ε’ είναι βιταμίνες, π.χ. το Ε-101 είναι η ριβοφλαβίνη, το Ε-300 η βιταμίνη C, το Ε-307 η βιταμίνη Ε; Σε αντίθεση με ότι πιστεύει η κοινή γνώμη “συνθετικό” ή “ανθρωπογενές” δεν σημαίνει βλαπτικό», τονίζει και εφιστά την προσοχή όσων ακολουθούν δίαιτες που βασίζονται εξ' ολοκλήρου σε χυμούς, φρούτα, βότανα, σούπες και λαχανικά:
"Είναι βέβαιο πως τέτοιου τύπου δίαιτες μπορούν προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Από εξασθένηση του ανοσοποιητικού και του μυοσκελετικού συστήματος, μέχρι αβιταμινώσεις και αναιμία ή ένα συνδυασμό των παραπάνω προβλημάτων".
Η πιο αποτελεσματική αποτοξίνωση
O ανθρώπινος οργανισμός είναι απολύτως ικανός να προστατευθεί από τα χημικά που τυχόν λαμβάνουμε τόσο από τη διατροφή μας όσο και από τη μόλυνση του αέρα και είναι μύθος ότι μια διαδικασία «καθαρισμού» μπορεί να επιταχυνθεί με ειδικές δίαιτες ή μέσα από αποκλειστική κατανάλωση χυμών, βοτάνων κ.ο.κ. Αντίθετα με το τι μπορεί πιστεύουμε, είναι αρκετά ισχυρός έτσι ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά κάθε «τοξική» απειλή από το περιβάλλον – σε λογικά πλαίσια πάντα – κάτι που είναι λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι έχει «μάθει» να προσαρμόζεται σε κάθε τύπου εξωτερικές «απειλές» και κινδύνους.
Η μητέρα φύση έχει χαρίσει στο σώμα μας ένα άκρως αποτελεσματικό σύστημα αποτοξίνωσης μέσα από το συκώτι, τα νεφρά και το έντερο και το σύστημα αυτό δεν χρειάζεται καμία σούπα, χάπι ή βότανο για να ενισχυθεί.
1. Gold, L. S., Slone, T. H., and Ames, B. N. (1997). Prioritization of possible carcinogenic
hazards in food. In Food Chemical Risk Analysis (D. R. Tennant, ed., pp. 267-295. Chapman
and Hall, London.
2. Ames, B. N., Profet, M., and Gold, L. S. (1990). Dietary pesticides (99.99% all natural). Proc.
Natl. Acad. Sci. USA 87, 7777-7781.
Αποτοξίνωση με χυμούς, αποτοξίνωση με φρούτα και λαχανικά, αποτοξίνωση για χάσιμο λίπους σε τρεις ημέρες, δίαιτα αποτοξίνωσης της Jenifer Lopez. Και τι δεν έχουν δει τα μάτια μας τα τελευταία χρόνια γύρω από αυτήν την περίφημη «αποτοξίνωση», η οποία με την πάροδο του χρόνου τείνει να γίνει πιο δημοφιλής και από τις ίδιες τις… δίαιτες.
Τι είναι λοιπόν, επιστημονικά μιλώντας πάντα, αυτή η περίφημη αποτοξίνωση; Ποιες είναι οι τοξίνες που απειλούν την υγεία μας και πρέπει οπωσδήποτε να τις ξεφορτωθούμε για να είμαστε «υγιείς» και «ευτυχισμένοι»; Όσο και αν σας φανεί παράξενο, η πλειοψηφία όσων είναι υπέρ της «αποτοξίνωσης» με οποιονδήποτε τρόπο (δίαιτες, χάπια, σάουνα, υδρομασάζ, διαλογισμό, μέθοδος J Lo) δύσκολα θα μπορέσουν να σας πουν με επιστημονική ακρίβεια τι εστί αποτοξίνωση και τι είναι αυτό από το οποίο «αποτοξινώνονται», ενώ είναι σίγουρο ότι υποτιμούν τις αμυντικές ικανότητες με τις οποίες μας έχει προικίσει η μητέρα φύση.
Τοξίνες και άλλα δηλητήρια Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Όταν μιλάμε για τοξίνες, δε θα πρέπει να τις μπερδεύουμε με τις τοξικές ουσίες.
«Όταν αναφερόμαστε σε μια τοξική ουσία, μιλάμε για ένα δηλητήριο. Με την ευρεία έννοια του όρου και η τοξίνη είναι δηλητήριο, όμως στην περίπτωσή της υπάρχει μια διάκριση. Στην τοξικολογία συνηθίζουμε να αποκαλούμε τοξίνες, όλες εκείνες τις ουσίες που προέρχονται από κάποιους ζωντανούς οργανισμούς φυτικής ή ζωικής προέλευσης», αναφέρει σχετικά ο κ. Σωτήρης Αθανασέλης, Καθηγητής Τοξικολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και προσθέτει: «Έχουμε δηλαδή να κάνουμε με ουσίες που είναι κατά τεκμήριο επιβλαβείς, για παράδειγμα η καφεΐνη του καφέ, το δηλητήριο της μέλισσας, το δηλητήριο των μανιταριών, το οινόπνευμα. Όλα αυτά εμπίπτουν στον ορισμό ‘τοξίνη’. Τα φυτοφάρμακα από την άλλη πλευρά δεν είναι τοξίνες, αλλά τοξικές ουσίες».
Πώς γίνεται η τοξίνωση του οργανισμού; Με την επιστημονική έννοια του όρου «τοξίνωση», εννοούμε την παρουσία μιας τοξίνης στον οργανισμό, όμως όπως συμβαίνει και με κάθε ουσία που μπαίνει στο σώμα μας, έτσι και μια τοξίνη είναι δυνητικά επιβλαβής ανάλογα με την ποσότητα την οποία θα λάβει ο οργανισμός, καθώς επίσης και τον χρόνο για τον οποίο θα διαρκέσει η έκθεση στην ουσία αυτή.
«Όσο πιο μεγάλη είναι η έκθεση και όσο πιο παρατεταμένη, τόσο πιο μεγάλη η ποσότητα της ουσίας και τόσο πιο επικίνδυνη η τοξίνη. Θεωρητικά, όλες οι ουσίες έχουν μια τοξικότητα, η οποία μπορεί να εκδηλωθεί κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες. Αυτά βέβαια ισχύουν σε γενικές γραμμές, γιατί σε ειδικές περιπτώσεις υπάρχουν διαφοροποιήσεις. Για παράδειγμα το δηλητήριο της μέλισσας χρησιμοποιείται ως συστατικό σε αρκετά φάρμακα, όμως από την άλλη πλευρά είναι ισχυρός αλλεργιογόνος παράγοντας και μπορεί να προκαλέσει προβλήματα στην υγεία. Επίσης, υπάρχουν και οι αντιδράσεις ιδιοσυγκρασίας στις τοξίνες, δηλαδή αντιδράσεις γενετικώς καθορισμένες. Για παράδειγμα, μια ανεπάρκεια ενζύμου μπορεί να προκαλέσει αιμολυτική κρίση σε κάποιον που θα φάει κουκιά», επισημαίνει ο κ. Αθανασέλης, τονίζοντας ότι το πώς θα εκδηλωθεί η δράση της εκάστοτε τοξίνης εξαρτάται από το είδος της: υπάρχουν αιμορραγικές τοξίνες, αιμολυτικές τοξίνες, παραλυτικές τοξίνες.
Είναι επικίνδυνες για τον οργανισμό; Ναι, σύμφωνα με τον κ. Αθανασέλη, καθώς μπορούν να προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας κάτω από συγκεκριμένες όμως προϋποθέσεις, όπως αυτές που αναφέραμε παραπάνω. Ανεπάρκειες, δηλαδή, σε συγκεκριμένα ένζυμα, γενετικές προδιαθέσεις όπως αλλεργίες σε συγκεκριμένες ουσίες και υψηλή συγκέντρωση τους στον οργανισμό ύστερα από υπερβολική κατανάλωση.
Η πραγματική έννοια της αποτοξίνωσης
Τι εστί λοιπόν πραγματική αποτοξίνωση; «Στην τοξικολογία αποτοξίνωση καλούμε την αποβολή του τοξικού παράγοντα από τον οργανισμό. Αυτό γίνεται χάρη σε ειδικούς μηχανισμούς του σώματος, κυρίως μέσω του ήπατος και των νεφρών και προϋποθέτει να υπάρχει και ο απαραίτητος χρόνος. Σε κάθε περίπτωση πάντως, θα πρέπει να σταματήσει η πρόσληψη της τοξίνης», διευκρινίζει ο κ. Αθανασέλης τονίζοντας ότι ο όρος «αποτοξίνωση» από μόνος του δεν έχει κάποια επιστημονική βάση και θα πρέπει να «συνοδεύεται» από την ουσία που θέλουμε να αποβάλλουμε.
«Για παράδειγμα, όταν λέμε κάνω αποτοξίνωση στην καφεΐνη, εννοούμε ότι σταματούμε τον καφέ καθώς σε μεγάλες ποσότητες η καφεΐνη μπορεί να προκαλέσει ήπια δηλητηρίαση. Και πάλι όμως είναι ζήτημα ποσοτικό. Ακόμα και νερό αν πιούμε σε μεγάλες ποσότητες, θα δηλητηριαστούμε. Επομένως, κάθε φορά που μιλάμε για αποτοξίνωση θα πρέπει να είμαστε συγκεκριμένοι: κάνουμε αποτοξίνωση από τι; Δεν μπορούμε να κόψουμε τα… πάντα», καταλήγει ο ίδιος.
Η αποτοξίνωση στη δίαιτα
Μερικοί από τους πλέον τρανούς ισχυρισμούς των διάφορων διατροφών αποτοξίνωσης είναι η «απομάκρυνση των τοξινών από το σώμα», η «ευεξία», το «αδυνάτισμα» και η μακροζωία. Έχουν επιστημονική βάση όμως οι ισχυρισμοί αυτοί;
Μάλλον όχι, μιας και στην διατροφή τουλάχιστον, δεν υπάρχουν τοξικές ουσίες, αλλά μάλλον τοξικές δόσεις μιας ουσίας. Άρα, ποιος ο λόγος να περάσουμε ολόκληρες περιόδους στη ζωή μας πίνοντας μόνο χυμούς φρούτων ή τρώγοντας αποκλειστικά και μόνο σούπες;
«Τοξίνες δεν υπάρχουν στα φαγητά με την έννοια που ακούμε συχνά. Ο όρος "τοξίνες" στη διατροφή είναι εσφαλμένος γιατί δεν υπάρχουν τοξικές ουσίες, αλλά τοξικές δόσεις. Όλα τα φαγητά έχουν κάποιες ουσίες που εν δυνάμει μπορεί να έχουν τοξική δράση αλλά πρέπει να τρώμε συνέχεια αυτά τα τρόφιμα και σε τεράστιες ποσότητες», αναφέρει σχετικά ο κ. Ανδρέας Ζουρδός, Διατροφολόγος και προσθέτει:
«Η πατάτα για παράδειγμα, ένα πολύ διαδεδομένο τρόφιμο περιέχει λιποδιαλυτές νευροτοξίνες, π.χ. σολανίνη, (1 ) που μπορούν να ανιχνευθούν στο αίμα όλων όσων τρώνε πατάτες – οι νευροτοξίνες αυτές μάλιστα έχει φανεί ότι προκαλούν τερατογενέσεις σε τρωκτικά (2). Σημαίνει αυτό ότι δεν πρέπει να τρώμε πατάτες; Όχι, γιατί σημασία έχει η δόση που λαμβάνουμε από τις νευροτοξίνες της πατάτας. Αν δεν πάσχουμε από κάποια σπάνια διατροφική διαταραχή και τρώμε πατάτες ασταμάτητα η πατάτα είναι απόλυτα ασφαλής τροφή».
Στις περιπτώσεις των διάφορων διαίτων/διατροφών αποτοξίνωσης, ο πιο δημοφιλής «ισχυρισμός» είναι ο «καθαρισμός» του οργανισμού από τα φυτοφάρμακα. Ισχύει όμως κάτι τέτοιο; Κατ’ αρχήν θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι, όπως αναφέραμε και πιο πάνω, τα φυτοφάρμακα δεν περιλαμβάνονται στην κατηγορία των τοξινών, αλλά σε εκείνη των τοξικών ουσιών. Όμως και πάλι, οι τοξικές αυτές ουσίες δεν είναι βλαβερές για τον οργανισμό μας, αρκεί να μην ξεπερνούν ορισμένες τιμές. Ποιες είναι αυτές;
«Ενδεικτικά ο μέσος όρος πρόσληψης εντομοκτόνων φυσικής προέλευσης (παράγονται φυσικά από τα φυτά) σε μία τυπική δυτική διατροφή είναι στο 1,5 γραμμάριο ημερησίως και είναι μεγαλύτερη ποσότητα από τα συνθετικά εντομοκτόνα (2). Στις χορτοφαγικές δίαιτες η πρόσληψη φυσικών εντομοκτόνων είναι ακόμα μεγαλύτερη (2). Αν μία ουσία είναι συνθετική, επεξεργασμένη από τον άνθρωπο ή αλλιώς “ανθρωπογενής” δεν σημαίνει ότι είναι βλαπτική», απαντά ο κ. Ζουρδός. Ένα παράδειγμα, όπως αναφέρει, είναι τα περίφημα Ε τα οποία προστίθενται στις τροφές μας για να τις προφυλάξουν από επιμολύνσεις και από το να σαπίσουν. «Πόσοι ξέρουν ότι μερικά από τα ‘Ε’ είναι βιταμίνες, π.χ. το Ε-101 είναι η ριβοφλαβίνη, το Ε-300 η βιταμίνη C, το Ε-307 η βιταμίνη Ε; Σε αντίθεση με ότι πιστεύει η κοινή γνώμη “συνθετικό” ή “ανθρωπογενές” δεν σημαίνει βλαπτικό», τονίζει και εφιστά την προσοχή όσων ακολουθούν δίαιτες που βασίζονται εξ' ολοκλήρου σε χυμούς, φρούτα, βότανα, σούπες και λαχανικά:
"Είναι βέβαιο πως τέτοιου τύπου δίαιτες μπορούν προκαλέσουν σοβαρά προβλήματα υγείας. Από εξασθένηση του ανοσοποιητικού και του μυοσκελετικού συστήματος, μέχρι αβιταμινώσεις και αναιμία ή ένα συνδυασμό των παραπάνω προβλημάτων".
Η πιο αποτελεσματική αποτοξίνωση
O ανθρώπινος οργανισμός είναι απολύτως ικανός να προστατευθεί από τα χημικά που τυχόν λαμβάνουμε τόσο από τη διατροφή μας όσο και από τη μόλυνση του αέρα και είναι μύθος ότι μια διαδικασία «καθαρισμού» μπορεί να επιταχυνθεί με ειδικές δίαιτες ή μέσα από αποκλειστική κατανάλωση χυμών, βοτάνων κ.ο.κ. Αντίθετα με το τι μπορεί πιστεύουμε, είναι αρκετά ισχυρός έτσι ώστε να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά κάθε «τοξική» απειλή από το περιβάλλον – σε λογικά πλαίσια πάντα – κάτι που είναι λογικό αν σκεφτεί κανείς ότι έχει «μάθει» να προσαρμόζεται σε κάθε τύπου εξωτερικές «απειλές» και κινδύνους.
Η μητέρα φύση έχει χαρίσει στο σώμα μας ένα άκρως αποτελεσματικό σύστημα αποτοξίνωσης μέσα από το συκώτι, τα νεφρά και το έντερο και το σύστημα αυτό δεν χρειάζεται καμία σούπα, χάπι ή βότανο για να ενισχυθεί.
1. Gold, L. S., Slone, T. H., and Ames, B. N. (1997). Prioritization of possible carcinogenic
hazards in food. In Food Chemical Risk Analysis (D. R. Tennant, ed., pp. 267-295. Chapman
and Hall, London.
2. Ames, B. N., Profet, M., and Gold, L. S. (1990). Dietary pesticides (99.99% all natural). Proc.
Natl. Acad. Sci. USA 87, 7777-7781.
