Σούπερ τροφές: Οι αμφιλεγόμενοι διατροφικοί θησαυροί
Ποιες είναι οι πιο δημοφιλείς σούπερ τροφές, τι υπόσχονται και πόσο μας ωφελούν πραγματικά; Οι ειδικοί απαντούν.
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Οι αποκαλούμενες «σούπερ τροφές» δεν είναι κάτι καινούργιο στην διατροφή μας. Κυκλοφορούν εδώ και αρκετά χρόνια στο εμπόριο, έχουν τεράστια απήχηση στους Έλληνες καταναλωτές και περιλαμβάνουν ως επί το πλείστον φυσικά προϊόντα τα οποία φαίνεται να έχουν κάποιες επιπλέον θρεπτικές ουσίες συγκριτικά με άλλα. Ποιες είναι αυτές και πώς λέγεται ότι ωφελούν την υγεία μας;
Οι δημοφιλείς «σούπερ τροφές» και τα οφέλη τους
Σπιρουλίνα: Πρόκειται για ένα συμπυκνωμένο σε χάπι φύκι, το οποίο αποτοξινώνει τον οργανισμό, μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης, αποτρέπει την εμφάνιση οστεοπόρωσης, καταστέλλει την όρεξη και βοηθά στον έλεγχο του βάρους.
Goji Berry: Αποξηραμένο φρούτο, το οποίο θεωρείται ότι εμπλουτίζει το αίμα με θρεπτικά συστατικά, βοηθά στην καλή όραση και στην αντιγήρανση. Όπως και τα υπόλοιπα φρούτα που ανήκουν στην κατηγορία των «μούρων», είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνη Α.
Ιπποφαές: Πρόκειται για έναν θάμνο, οι καρποί του οποίου, σύμφωνα με μικρής κλίμακας μελέτες, πιθανώς να έχουν θετική επίδραση έναντι των φλεγμονών και του καρκίνου, ενώ ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Το βέβαιο είναι ότι ο καρπός περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C (υπερ-πολλαπλάσια της φράουλας, του ακτινιδίου ή του πορτοκαλιού), αλλά και σε καροτενοειδή, βιταμίνη Ε, αμινοξέα, μέταλλα, β-σιτοστερόλη και πολυφαινολικά οξεά.
Σπιρουλίνα: Πρόκειται για ένα φύκι, το οποίο πωλείται σε μορφή χαπιού και είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, βιταμίνες και θρεπτικά φυτικά συστατικά. Επίσης, περιέχει σπάνια καλά λιπαρά οξέα όπως γ-λινολενικό οξύ (GLA), πολυσακχαρίδες, σουλφολιπίδια και γλυκολιπίδια. Ακόμη, έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε καροτενοειδή, αντιοξειδωτικά που βοηθούν στην προστασία των κυττάρων από τις διάφορες βλάβες. Λέγεται ότι μειώνει τα επίπεδα της χοληστερίνης και του σακχάρου στο αίμα και ότι κάνει καλό στην καρδιά μειώνοντας τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Ρόδι: Τα μπόλικα θρεπτικά συστατικά του δημοφιλούς φρούτου, το έχουν κατατάξει τα τελευταία χρόνια στις «σούπερ τροφές», ενώ τον τελευταίο καιρό κυκλοφορεί ακόμα και σε… χάπι. Το ρόδι είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, φολικό οξυ, σίδηρο και Βιταμίνη B, ενώ έχει έντονη αντιοξειδωτική δράση χάρη στις πολυφαινόλες. Η κατανάλωσή του φαίνεται πως συμβάλλει στην αναζωογόνηση των δερματικών κυττάρων, στην σωστή λειτουργία του μεταβολισμού και στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού απέναντι στο Αλτζχάιμερ.
Ζεόλιθος: Πρόκειται για ένα φυσικό ένυδρο αργιλοπυριτικό υλικό, το οποίο κυκλοφορεί σε μορφή δισκίων και λέγεται ότι αποτοξινώνει το σώμα αφαιρώντας βαρέα μέταλλα και τοξίνες, μειώνει τις ελεύθερες ρίζες, εμποδίζει την πρόωρη γήρανση, μειώνει τα συμπτώματα των αλλεργιών και μπορεί να βελτιώσει την διάθεση.
Μύρτιλλα: Ανήκουν και αυτά στην κατηγορία των «μούρων», είναι πλούσια σε βιταμίνη C και σίδηρο και λέγεται ότι προστατεύουν τον εγκέφαλο και τον οργανισμό από την δράση των ελεύθερων ριζών. Επίσης, φαίνεται πως ελαττώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης γεροντικής άνοιας και Αλτζχάιμερ σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Κρόκος: Τα αφαιρούμενα λεπτά νήματα του λουλουδιού, γνωστά και ως σαφράν, χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο στην μαγειρική και την Παρασκευή ροφημάτων, ενώ έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Σύμφωνα επίσης με κάποιες μελέτες, κάποιες ουσίες που βρίσκονται στον Κρόκο έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες, βοηθούν στην αντιμετώπιση της υπέρτασης και στην βελτίωση της όρασης.
Κινόα: Αν και δεν ανήκει στα δημητριακά, οι κόκκοι του θυμίζουν αρκετά ρύζι ή πληγούρι, ενώ είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη και απαραίτητα για τον οργανισμό αμινοξέα. Δεν περιέχει γλουτένη και αποτελεί πολύ καλή πηγή φωσφόρου, σιδήρου, ασβεστίου, μαγνησίου, φυτικών ινών, ω3 λιπαρών και βιταμινών B και Ε. Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, φαίνεται ότι βοηθά στην πνευματική απόδοση και ότι συμβάλλει στην πρόληψη του διαβήτη.
«Ναι μεν, αλλά…»
Σίγουρα όλοι οι παραπάνω ισχυρισμοί φαίνονται άκρως ελκυστικοί στον μέσο καταναλωτή, όμως είναι όντως απαραίτητες οι «σούπερ τροφές» στην καθημερινή μας διατροφή, ιδιαίτερα όταν αυτή είναι ολοκληρωμένη; Σε καμία περίπτωση.
«Θεωρητικά όλες οι ‘σούπερ τροφές’ είναι καλές, όμως το θέμα είναι τι γίνεται στην πράξη. Αν κάποιος έχει ισορροπημένη διατροφή, η οποία περιλαμβάνει όλες τις ομάδες τροφίμων σε μεικτά γεύματα δεν τις έχει ανάγκη», λέει σχετικά ο κ. Σταμάτης Μουρτάκος, Αθλητικός Διατροφολόγος – Εργοφυσιολόγος και προσθέτει: «Οι μέχρι στιγμής έρευνες για αυτές τις τροφές είναι περιορισμένες και χρειάζεται να γίνουν αρκετές μελέτες ακόμα για να αποδειχτεί κατά πόσο πραγματικά κάνουν όλα όσα υπόσχονται. Πολλές από αυτές, για παράδειγμα, υπόσχονται γρήγορο αδυνάτισμα. Αν ήταν έτσι, όλοι θα τις παίρναμε, όλοι θα ήμασταν αδύνατοι και το πρόβλημα της παχυσαρκίας στην Ελλάδα θα είχε λυθεί».
Μεγάλη προσοχή, σύμφωνα με τον κ. Μουρτάκο, θα πρέπει να δοθεί και στο τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν αυτές οι τροφές με την καθημερινή μας διατροφή, αλλά και με μια σειρά φαρμάκων. «Δεν έχει μελετηθεί επαρκώς ο τρόπος με τον οποίον ορισμένες τροφές, οι οποίες περιλαμβάνουν σημαντικές ποσότητες θρεπτικών συστατικών αλληλεπιδρούν με άλλες τροφές ή φάρμακα, επομένως οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
»Όλοι ψάχνουν μια ‘σούπερ τροφή’, η οποία θα τους κάνει ‘σούπερ ανθρώπους’. Όλοι ψάχνουν κάτι το μαγικό για να 'απογειωθούν'. Είναι μεγάλη η ανάγκη του ανθρώπου να πιστέψει σε κάτι. Όμως αυτό που λείπει από τον περισσότερο κόσμο είναι η παιδεία και η ορθολογική σκέψη. Θα πρέπει να αποκτήσουμε μια διατροφική παιδεία, να φιλτράρουμε την παραπληροφόρηση και να ξεχωρίζουμε τι είναι προϊόν μάρκετινγκ και τι είναι σωστό», καταλήγει.
Οι αποκαλούμενες «σούπερ τροφές» δεν είναι κάτι καινούργιο στην διατροφή μας. Κυκλοφορούν εδώ και αρκετά χρόνια στο εμπόριο, έχουν τεράστια απήχηση στους Έλληνες καταναλωτές και περιλαμβάνουν ως επί το πλείστον φυσικά προϊόντα τα οποία φαίνεται να έχουν κάποιες επιπλέον θρεπτικές ουσίες συγκριτικά με άλλα. Ποιες είναι αυτές και πώς λέγεται ότι ωφελούν την υγεία μας;
Οι δημοφιλείς «σούπερ τροφές» και τα οφέλη τους
Σπιρουλίνα: Πρόκειται για ένα συμπυκνωμένο σε χάπι φύκι, το οποίο αποτοξινώνει τον οργανισμό, μειώνει τα επίπεδα χοληστερίνης, αποτρέπει την εμφάνιση οστεοπόρωσης, καταστέλλει την όρεξη και βοηθά στον έλεγχο του βάρους.
Goji Berry: Αποξηραμένο φρούτο, το οποίο θεωρείται ότι εμπλουτίζει το αίμα με θρεπτικά συστατικά, βοηθά στην καλή όραση και στην αντιγήρανση. Όπως και τα υπόλοιπα φρούτα που ανήκουν στην κατηγορία των «μούρων», είναι πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και βιταμίνη Α. Ιπποφαές: Πρόκειται για έναν θάμνο, οι καρποί του οποίου, σύμφωνα με μικρής κλίμακας μελέτες, πιθανώς να έχουν θετική επίδραση έναντι των φλεγμονών και του καρκίνου, ενώ ενισχύουν το ανοσοποιητικό σύστημα. Το βέβαιο είναι ότι ο καρπός περιέχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνη C (υπερ-πολλαπλάσια της φράουλας, του ακτινιδίου ή του πορτοκαλιού), αλλά και σε καροτενοειδή, βιταμίνη Ε, αμινοξέα, μέταλλα, β-σιτοστερόλη και πολυφαινολικά οξεά.
Σπιρουλίνα: Πρόκειται για ένα φύκι, το οποίο πωλείται σε μορφή χαπιού και είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες, βιταμίνες και θρεπτικά φυτικά συστατικά. Επίσης, περιέχει σπάνια καλά λιπαρά οξέα όπως γ-λινολενικό οξύ (GLA), πολυσακχαρίδες, σουλφολιπίδια και γλυκολιπίδια. Ακόμη, έχει μεγάλη περιεκτικότητα σε καροτενοειδή, αντιοξειδωτικά που βοηθούν στην προστασία των κυττάρων από τις διάφορες βλάβες. Λέγεται ότι μειώνει τα επίπεδα της χοληστερίνης και του σακχάρου στο αίμα και ότι κάνει καλό στην καρδιά μειώνοντας τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων.
Ρόδι: Τα μπόλικα θρεπτικά συστατικά του δημοφιλούς φρούτου, το έχουν κατατάξει τα τελευταία χρόνια στις «σούπερ τροφές», ενώ τον τελευταίο καιρό κυκλοφορεί ακόμα και σε… χάπι. Το ρόδι είναι πλούσιο σε βιταμίνη C, φολικό οξυ, σίδηρο και Βιταμίνη B, ενώ έχει έντονη αντιοξειδωτική δράση χάρη στις πολυφαινόλες. Η κατανάλωσή του φαίνεται πως συμβάλλει στην αναζωογόνηση των δερματικών κυττάρων, στην σωστή λειτουργία του μεταβολισμού και στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού απέναντι στο Αλτζχάιμερ. Ζεόλιθος: Πρόκειται για ένα φυσικό ένυδρο αργιλοπυριτικό υλικό, το οποίο κυκλοφορεί σε μορφή δισκίων και λέγεται ότι αποτοξινώνει το σώμα αφαιρώντας βαρέα μέταλλα και τοξίνες, μειώνει τις ελεύθερες ρίζες, εμποδίζει την πρόωρη γήρανση, μειώνει τα συμπτώματα των αλλεργιών και μπορεί να βελτιώσει την διάθεση.
Μύρτιλλα: Ανήκουν και αυτά στην κατηγορία των «μούρων», είναι πλούσια σε βιταμίνη C και σίδηρο και λέγεται ότι προστατεύουν τον εγκέφαλο και τον οργανισμό από την δράση των ελεύθερων ριζών. Επίσης, φαίνεται πως ελαττώνουν τις πιθανότητες εμφάνισης γεροντικής άνοιας και Αλτζχάιμερ σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Κρόκος: Τα αφαιρούμενα λεπτά νήματα του λουλουδιού, γνωστά και ως σαφράν, χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο στην μαγειρική και την Παρασκευή ροφημάτων, ενώ έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Σύμφωνα επίσης με κάποιες μελέτες, κάποιες ουσίες που βρίσκονται στον Κρόκο έχουν αντικαρκινικές ιδιότητες, βοηθούν στην αντιμετώπιση της υπέρτασης και στην βελτίωση της όρασης.
Κινόα: Αν και δεν ανήκει στα δημητριακά, οι κόκκοι του θυμίζουν αρκετά ρύζι ή πληγούρι, ενώ είναι πλούσιο σε πρωτεΐνη και απαραίτητα για τον οργανισμό αμινοξέα. Δεν περιέχει γλουτένη και αποτελεί πολύ καλή πηγή φωσφόρου, σιδήρου, ασβεστίου, μαγνησίου, φυτικών ινών, ω3 λιπαρών και βιταμινών B και Ε. Σύμφωνα με κάποιες έρευνες, φαίνεται ότι βοηθά στην πνευματική απόδοση και ότι συμβάλλει στην πρόληψη του διαβήτη.
«Ναι μεν, αλλά…» Σίγουρα όλοι οι παραπάνω ισχυρισμοί φαίνονται άκρως ελκυστικοί στον μέσο καταναλωτή, όμως είναι όντως απαραίτητες οι «σούπερ τροφές» στην καθημερινή μας διατροφή, ιδιαίτερα όταν αυτή είναι ολοκληρωμένη; Σε καμία περίπτωση.
«Θεωρητικά όλες οι ‘σούπερ τροφές’ είναι καλές, όμως το θέμα είναι τι γίνεται στην πράξη. Αν κάποιος έχει ισορροπημένη διατροφή, η οποία περιλαμβάνει όλες τις ομάδες τροφίμων σε μεικτά γεύματα δεν τις έχει ανάγκη», λέει σχετικά ο κ. Σταμάτης Μουρτάκος, Αθλητικός Διατροφολόγος – Εργοφυσιολόγος και προσθέτει: «Οι μέχρι στιγμής έρευνες για αυτές τις τροφές είναι περιορισμένες και χρειάζεται να γίνουν αρκετές μελέτες ακόμα για να αποδειχτεί κατά πόσο πραγματικά κάνουν όλα όσα υπόσχονται. Πολλές από αυτές, για παράδειγμα, υπόσχονται γρήγορο αδυνάτισμα. Αν ήταν έτσι, όλοι θα τις παίρναμε, όλοι θα ήμασταν αδύνατοι και το πρόβλημα της παχυσαρκίας στην Ελλάδα θα είχε λυθεί».
Μεγάλη προσοχή, σύμφωνα με τον κ. Μουρτάκο, θα πρέπει να δοθεί και στο τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν αυτές οι τροφές με την καθημερινή μας διατροφή, αλλά και με μια σειρά φαρμάκων. «Δεν έχει μελετηθεί επαρκώς ο τρόπος με τον οποίον ορισμένες τροφές, οι οποίες περιλαμβάνουν σημαντικές ποσότητες θρεπτικών συστατικών αλληλεπιδρούν με άλλες τροφές ή φάρμακα, επομένως οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
»Όλοι ψάχνουν μια ‘σούπερ τροφή’, η οποία θα τους κάνει ‘σούπερ ανθρώπους’. Όλοι ψάχνουν κάτι το μαγικό για να 'απογειωθούν'. Είναι μεγάλη η ανάγκη του ανθρώπου να πιστέψει σε κάτι. Όμως αυτό που λείπει από τον περισσότερο κόσμο είναι η παιδεία και η ορθολογική σκέψη. Θα πρέπει να αποκτήσουμε μια διατροφική παιδεία, να φιλτράρουμε την παραπληροφόρηση και να ξεχωρίζουμε τι είναι προϊόν μάρκετινγκ και τι είναι σωστό», καταλήγει.
