10 πράγματα που δεν ξέρατε για το μελάνωμα
Η πιο συχνή μορφή καρκίνου του δέρματος είναι ύπουλη και «χτυπά» εκεί που δεν το περιμένουμε. Δέκα πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για το μελάνωμα.
Είναι ύπουλος εχθρός, εξελίσσεται ραγδαία και – αν δεν διαγνωστεί εγκαίρως- μπορεί να γίνει θανατηφόρο. Το μελάνωμα αποτελεί την επιθετικότερη μορφή καρκίνου του δέρματος, που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα, τα οποία παράγουν τη μελανίνη, η οποία είναι υπεύθυνη για το φυσιολογικό χρώμα της επιδερμίδας.
Πρόκειται στην ουσία για έναν όγκο του δέρματος, με βασικά χαρακτηριστικά την ταχεία εξέλιξη και τις πολλαπλές μεταστάσεις σε ζωτικά όργανα. Όλοι γνωρίζουμε, λίγο έως πολύ, ότι κατά κύριο λόγο «χτυπά» άτομα ανοικτόχρωμου χρώματος, όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Διαβάστε παρακάτω δέκα ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος.
Είναι από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου
Τα στοιχεία για τη νόσο δείχνουν το μέγεθος του κινδύνου: Κάθε χρόνο σημειώνεται αύξηση της τάξης του 3%-7% στη συχνότητα διάγνωσης νέων κρουσμάτων, ενώ μόνο στην Ευρώπη καταγράφονται ετησίως 60.000 νέες περιπτώσεις της νόσου και περίπου 14.000 θάνατοι, εκ των οποίων το 55% αφορά άνδρες και το 45% γυναίκες.
«Χτυπά» όλα τα… χρώματα
Είναι γνωστό ότι άτομα με μελαχρινή επιδερμίδα έχουν χαμηλότερες πιθανότητες να πάθουν καρκίνο του δέρματος λόγω της προστασίας που τους παρέχει η επιδερμίδα τους, συγκριτικά με τους πιο «ανοικτούς», όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν κινδυνεύουν και θα πρέπει να παραμελούν τη χρήση αντηλιακού. Τα βασικο-ακανθοκυτταρικά καρκινώματα – οι πιο κοινοί τύποι καρκίνου του δέρματος οι οποίοι συνδέονται άμεσα με την έκθεση στον ήλιο – προκαλούνται σπάνια σε μελαχρινούς τύπους δέρματος, όμως όταν εμφανιστούν συνήθως «χτυπούν» τις παλάμες και τα πέλματα. Επομένως, ακόμα και αν είστε μελαχρινοί, δεν σημαίνει ότι έχετε… ανοσία στον καρκίνο του δέρματος και θα πρέπει να είστε εξίσου προσεκτικοί με όσους έχουν την ατυχία (ή την τύχη) να είναι ανοικτόχρωμοι.
Πιθανώς να μην εξελιχθεί από μια ελιά
Σίγουρα τα άτομα με περισσότερους από 100 «συγγενείς σπίλους» (δηλαδή ελιές) θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στην έκθεσή τους στον ήλιο καθώς μια «κακή» ελιά μπορεί να εξελιχθεί σε μελάνωμα. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορεί από το πουθενά να εμφανιστεί ένα μελάνωμα, το οποίο να μην έχει καμία απολύτως σχέση με τις προϋπάρχουσες ελιές. Εξ’ ου λοιπόν, και ο καρκίνος του δέρματος…
Μπορεί να εμφανιστεί και σε ανθρώπους με λίγες ή καθόλου ελιές
Ναι, τα συμπτώματα του μελανώματος περιλαμβάνουν αλλαγή στο σχήμα, το μέγεθος και το χρώμα των προϋπάρχουσων ελιών και όσο πιο πολλές ελιές έχετε, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για την εμφάνισή του. Όμως ακόμα και άτομα τα οποία δεν έχουν καθόλου ή λίγες ελιές κινδυνεύουν εξίσου από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου.
Μπορεί να μην είναι καν ελιά
Τα μελανώματα μπορεί να μοιάζουν με μελανιές οι οποίες δεν φεύγουν-επουλώνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα ή με σκουρόχρωμες ραβδώσεις κάτω από τα νύχια των ποδιών ή των χεριών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Bob Marley διαγνώστηκε με μελάνωμα το οποίο βρισκόταν κάτω από το δάχτυλο του ποδιού του τον Ιούλιο του 1977. Αγνοούσε τις συμβουλές των γιατρών για να ακρωτηριάσει το δάχτυλό του και εν τέλει ο καρκίνος εξαπλώθηκε στους πνεύμονες και τον εγκέφαλό του. Πέθανε τον Μάιο του 1981 σε ηλικία 36 ετών.
Το μελάνωμα μπορεί επίσης να εμφανιστεί στα μάτια, αν και είναι αρκετά σπάνια περίπτωση. Αν παρ’ όλα αυτά παρατηρείτε θολή όραση από το ένα μάτι ή έχετε την αίσθηση ότι κάτι πιέζει το πίσω μέρος του ματιού σας, ενδεχομένως να πρέπει να κάνετε εξέταση για οφθαλμικό μελάνωμα.
Μπορεί να εμφανιστεί σε «κρυφές» περιοχές
Δηλαδή, σε περιοχές όπου δύσκολα θα φανταζόταν κανείς ότι μπορεί να τις «δει» ο ήλιος, όπως για παράδειγμα μεταξύ των δαχτύλων των χεριών ή των ποδιών, στις παλάμες, στα οπίσθια και τα γενετικά όργανα.
Εμφανίζεται ολοένα και πιο συχνά σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας
Άτομα μεγαλύτερων ηλικιών τα οποία δεν είχαν πρόσβαση, λόγω εποχής, σε νέας «τεχνολογίας» αντηλιακά όταν ήταν σε νεαρή ηλικία. Τα άτομα αυτά μεγάλωσαν σε μια εποχή όπου η μοναδική αντηλιακή προστασία ήταν το… baby oil και η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του δέρματος σε ηλικίες 50 – 60 χρονών είναι αρκετά μεγάλη. Σε αυτές τις ηλικίες, η διάγνωση του μελανώματος φανερώνει τις γενετικές μεταλλάξεις στα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα δηλαδή τα οποία παράγουν την χρωστική ουσία μελανίνη.
Είναι από τις πλέον θανατηφόρες μορφές καρκίνου του δέρματος
Αν και τα βασικο-ακανθοκυτταρικά καρκινώματα που προκαλούνται από την έκθεση στον ήλιο είναι πιο συνηθισμένα, έχουν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης για τον πάσχοντα. Παράλληλα, περίπου ένας άνθρωπος πεθαίνει κάθε ώρα από μελάνωμα, ενώ το 2014 εκτιμάται ότι περισσότεροι από 9.700 θάνατοι συνδέονται με αυτό (στοιχεία από την Αμερική).
Όμως είναι ιάσιμο εφ’ όσον η διάγνωση γίνει εγκαίρως
Εδώ ισχύει ο… κλασσικός κανόνας του «όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο». Όσο πιο έγκαιρα διαγνωστεί το μελάνωμα, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες επιβίωσης. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, οι διεθνείς οργανισμοί εναντίον του καρκίνου του δέρματος συνιστούν ετήσιες εξετάσεις σε δερματολόγο, έτσι ώστε να γίνει έγκαιρη διάγνωση πριν ξεκινήσουν οι μεταστάσεις.
Τα τελευταία χρόνια η έρευνα για τη θεραπεία του μεταστατικού μελανώματος αρχίζει να δίνει αισιόδοξα αποτελέσματα. Καινούργιες ουσίες έχουν προστεθεί στο οπλοστάσιο για την αντιμετώπιση της νόσου και έχει επιτευχθεί αρκετά σημαντική αύξηση του χρόνου επιβίωσης για τους ασθενείς.
Δεν «χτυπά» μόνο όσους λιώνουν στον ήλιο ή κάνουν solarium
Άτομα με οικογενειακή προδιάθεση μελανώματος είναι περισσότερο επιρρεπείς στην εμφάνιση συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Σύμφωνα με έρευνες, η πρώτου βαθμού συγγένεια με άτομο το οποίο εμφάνισε μελάνωμα – για παράδειγμα γονιός, αδερφός ή αδερφή – μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης κατά 10 με 15%. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι πολύ σημαντικό να ξέρετε το ακριβές οικογενειακό ιστορικό όσον αφορά τον καρκίνο του δέρματος.
Απαραίτητες συμβουλές
* Η χρήση αντιηλιακών προϊόντων είναι επιβεβλημένη χειμώνα και καλοκαίρι, εφόσον δραστηριοποιούμαστε στην ύπαιθρο. Προϊόντα με SPF κάτω του 10 δεν είναι αποτελεσματικά.
* Τα αντηλιακά πρέπει οπωσδήποτε να προστατεύουν και από τη UVA και από τη UVB ακτινοβολία.
* Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα χρειάζεται να χρησιμοποιούν υψηλότερο SPF.
* Τα αντηλιακά πρέπει να εφαρμόζονται σε στεγνό δέρμα 20΄ - 30΄ πριν από την έκθεση στον ήλιο, σε ποσότητα 35 - 50 gr για κανονικής ανάπτυξης σώμα.
* Τα αντηλιακά χρειάζεται να ανανεώνονται τακτικά, κάθε μία ώρα και συχνότερα εάν ιδρώνουμε, βρεχόμαστε ή τριβόμαστε στην άμμο ή με την πετσέτα.
* Τα παιδιά χρειάζονται υψηλότερους δείκτες και συχνότερη ανανέωση.
* Αν ανήκετε στις «επικίνδυνες» κατηγορίες για εμφάνιση μελανώματος (κληρονομικότητα, πληθώρα ελιών κτλ.) μην αμελείτε τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο να κάνετε μια επίσκεψη στον δερματολόγο σας για εξέταση.
Πρόκειται στην ουσία για έναν όγκο του δέρματος, με βασικά χαρακτηριστικά την ταχεία εξέλιξη και τις πολλαπλές μεταστάσεις σε ζωτικά όργανα. Όλοι γνωρίζουμε, λίγο έως πολύ, ότι κατά κύριο λόγο «χτυπά» άτομα ανοικτόχρωμου χρώματος, όμως τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Διαβάστε παρακάτω δέκα ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος.
Είναι από τις πιο συχνές μορφές καρκίνου
Τα στοιχεία για τη νόσο δείχνουν το μέγεθος του κινδύνου: Κάθε χρόνο σημειώνεται αύξηση της τάξης του 3%-7% στη συχνότητα διάγνωσης νέων κρουσμάτων, ενώ μόνο στην Ευρώπη καταγράφονται ετησίως 60.000 νέες περιπτώσεις της νόσου και περίπου 14.000 θάνατοι, εκ των οποίων το 55% αφορά άνδρες και το 45% γυναίκες.
«Χτυπά» όλα τα… χρώματα
Είναι γνωστό ότι άτομα με μελαχρινή επιδερμίδα έχουν χαμηλότερες πιθανότητες να πάθουν καρκίνο του δέρματος λόγω της προστασίας που τους παρέχει η επιδερμίδα τους, συγκριτικά με τους πιο «ανοικτούς», όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν κινδυνεύουν και θα πρέπει να παραμελούν τη χρήση αντηλιακού. Τα βασικο-ακανθοκυτταρικά καρκινώματα – οι πιο κοινοί τύποι καρκίνου του δέρματος οι οποίοι συνδέονται άμεσα με την έκθεση στον ήλιο – προκαλούνται σπάνια σε μελαχρινούς τύπους δέρματος, όμως όταν εμφανιστούν συνήθως «χτυπούν» τις παλάμες και τα πέλματα. Επομένως, ακόμα και αν είστε μελαχρινοί, δεν σημαίνει ότι έχετε… ανοσία στον καρκίνο του δέρματος και θα πρέπει να είστε εξίσου προσεκτικοί με όσους έχουν την ατυχία (ή την τύχη) να είναι ανοικτόχρωμοι.
Πιθανώς να μην εξελιχθεί από μια ελιά
Σίγουρα τα άτομα με περισσότερους από 100 «συγγενείς σπίλους» (δηλαδή ελιές) θα πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στην έκθεσή τους στον ήλιο καθώς μια «κακή» ελιά μπορεί να εξελιχθεί σε μελάνωμα. Όμως αυτό δε σημαίνει ότι δεν μπορεί από το πουθενά να εμφανιστεί ένα μελάνωμα, το οποίο να μην έχει καμία απολύτως σχέση με τις προϋπάρχουσες ελιές. Εξ’ ου λοιπόν, και ο καρκίνος του δέρματος…
Μπορεί να εμφανιστεί και σε ανθρώπους με λίγες ή καθόλου ελιές
Ναι, τα συμπτώματα του μελανώματος περιλαμβάνουν αλλαγή στο σχήμα, το μέγεθος και το χρώμα των προϋπάρχουσων ελιών και όσο πιο πολλές ελιές έχετε, τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος για την εμφάνισή του. Όμως ακόμα και άτομα τα οποία δεν έχουν καθόλου ή λίγες ελιές κινδυνεύουν εξίσου από τις βλαβερές ακτίνες του ήλιου.
Μπορεί να μην είναι καν ελιά
Τα μελανώματα μπορεί να μοιάζουν με μελανιές οι οποίες δεν φεύγουν-επουλώνονται για μεγάλο χρονικό διάστημα ή με σκουρόχρωμες ραβδώσεις κάτω από τα νύχια των ποδιών ή των χεριών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Bob Marley διαγνώστηκε με μελάνωμα το οποίο βρισκόταν κάτω από το δάχτυλο του ποδιού του τον Ιούλιο του 1977. Αγνοούσε τις συμβουλές των γιατρών για να ακρωτηριάσει το δάχτυλό του και εν τέλει ο καρκίνος εξαπλώθηκε στους πνεύμονες και τον εγκέφαλό του. Πέθανε τον Μάιο του 1981 σε ηλικία 36 ετών.
Το μελάνωμα μπορεί επίσης να εμφανιστεί στα μάτια, αν και είναι αρκετά σπάνια περίπτωση. Αν παρ’ όλα αυτά παρατηρείτε θολή όραση από το ένα μάτι ή έχετε την αίσθηση ότι κάτι πιέζει το πίσω μέρος του ματιού σας, ενδεχομένως να πρέπει να κάνετε εξέταση για οφθαλμικό μελάνωμα.
Μπορεί να εμφανιστεί σε «κρυφές» περιοχές
Δηλαδή, σε περιοχές όπου δύσκολα θα φανταζόταν κανείς ότι μπορεί να τις «δει» ο ήλιος, όπως για παράδειγμα μεταξύ των δαχτύλων των χεριών ή των ποδιών, στις παλάμες, στα οπίσθια και τα γενετικά όργανα.
Εμφανίζεται ολοένα και πιο συχνά σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας
Άτομα μεγαλύτερων ηλικιών τα οποία δεν είχαν πρόσβαση, λόγω εποχής, σε νέας «τεχνολογίας» αντηλιακά όταν ήταν σε νεαρή ηλικία. Τα άτομα αυτά μεγάλωσαν σε μια εποχή όπου η μοναδική αντηλιακή προστασία ήταν το… baby oil και η συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του δέρματος σε ηλικίες 50 – 60 χρονών είναι αρκετά μεγάλη. Σε αυτές τις ηλικίες, η διάγνωση του μελανώματος φανερώνει τις γενετικές μεταλλάξεις στα μελανοκύτταρα, τα κύτταρα δηλαδή τα οποία παράγουν την χρωστική ουσία μελανίνη.
Είναι από τις πλέον θανατηφόρες μορφές καρκίνου του δέρματος
Αν και τα βασικο-ακανθοκυτταρικά καρκινώματα που προκαλούνται από την έκθεση στον ήλιο είναι πιο συνηθισμένα, έχουν υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης για τον πάσχοντα. Παράλληλα, περίπου ένας άνθρωπος πεθαίνει κάθε ώρα από μελάνωμα, ενώ το 2014 εκτιμάται ότι περισσότεροι από 9.700 θάνατοι συνδέονται με αυτό (στοιχεία από την Αμερική).
Όμως είναι ιάσιμο εφ’ όσον η διάγνωση γίνει εγκαίρως
Εδώ ισχύει ο… κλασσικός κανόνας του «όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο». Όσο πιο έγκαιρα διαγνωστεί το μελάνωμα, τόσο περισσότερο αυξάνονται οι πιθανότητες επιβίωσης. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο, οι διεθνείς οργανισμοί εναντίον του καρκίνου του δέρματος συνιστούν ετήσιες εξετάσεις σε δερματολόγο, έτσι ώστε να γίνει έγκαιρη διάγνωση πριν ξεκινήσουν οι μεταστάσεις.
Τα τελευταία χρόνια η έρευνα για τη θεραπεία του μεταστατικού μελανώματος αρχίζει να δίνει αισιόδοξα αποτελέσματα. Καινούργιες ουσίες έχουν προστεθεί στο οπλοστάσιο για την αντιμετώπιση της νόσου και έχει επιτευχθεί αρκετά σημαντική αύξηση του χρόνου επιβίωσης για τους ασθενείς.
Δεν «χτυπά» μόνο όσους λιώνουν στον ήλιο ή κάνουν solarium
Άτομα με οικογενειακή προδιάθεση μελανώματος είναι περισσότερο επιρρεπείς στην εμφάνιση συγκριτικά με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Σύμφωνα με έρευνες, η πρώτου βαθμού συγγένεια με άτομο το οποίο εμφάνισε μελάνωμα – για παράδειγμα γονιός, αδερφός ή αδερφή – μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης κατά 10 με 15%. Γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο είναι πολύ σημαντικό να ξέρετε το ακριβές οικογενειακό ιστορικό όσον αφορά τον καρκίνο του δέρματος.
Απαραίτητες συμβουλές
* Η χρήση αντιηλιακών προϊόντων είναι επιβεβλημένη χειμώνα και καλοκαίρι, εφόσον δραστηριοποιούμαστε στην ύπαιθρο. Προϊόντα με SPF κάτω του 10 δεν είναι αποτελεσματικά.
* Τα αντηλιακά πρέπει οπωσδήποτε να προστατεύουν και από τη UVA και από τη UVB ακτινοβολία.
* Άτομα με ανοιχτόχρωμο δέρμα χρειάζεται να χρησιμοποιούν υψηλότερο SPF.
* Τα αντηλιακά πρέπει να εφαρμόζονται σε στεγνό δέρμα 20΄ - 30΄ πριν από την έκθεση στον ήλιο, σε ποσότητα 35 - 50 gr για κανονικής ανάπτυξης σώμα.
* Τα αντηλιακά χρειάζεται να ανανεώνονται τακτικά, κάθε μία ώρα και συχνότερα εάν ιδρώνουμε, βρεχόμαστε ή τριβόμαστε στην άμμο ή με την πετσέτα.
* Τα παιδιά χρειάζονται υψηλότερους δείκτες και συχνότερη ανανέωση.
* Αν ανήκετε στις «επικίνδυνες» κατηγορίες για εμφάνιση μελανώματος (κληρονομικότητα, πληθώρα ελιών κτλ.) μην αμελείτε τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο να κάνετε μια επίσκεψη στον δερματολόγο σας για εξέταση.
