Οστεοπόρωση: Η πρόληψη δεν τσακίζει κόκκαλα

«Σε πανδημία θα εξελιχθεί η οστεοπόρωση αν τα σημερινά παιδιά δεν αλλάξουν τρόπο ζωής» αναφέρει η ανακοίνωση της Ελληνικής Ενδοκρινολογικής Εταιρείας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Οστεοπόρωσης που θεσπίστηκε για την ενημέρωση του κοινού και την πρόληψη της συχνότερης μεταβολικής πάθησης των οστών. Η οστεοπόρωση οφείλεται σε χαμηλά επίπεδα οστικής πυκνότητας, η οποία μεταβάλλεται εξαιτίας της μειωμένης πρόσληψης ασβεστίου, της έλλειψης σωματικής άσκησης, αλλά και κληρονομικών παραγόντων. Η οστεοπόρωση εκδηλώνεται με αναίτια κατάγματα στη σπονδυλική στήλη και τα άκρα, και προσβάλλει κατά κύριο λόγο –αλλά όχι μόνο– γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση.

Τα κακά νέα: Τι δείχνουν οι έρευνες
Τα αποτελέσματα των ερευνών που πραγματοποιεί κάθε χρόνο ο Ελληνικός Σύλλογος Υποστήριξης Ασθενών με Οστεοπόρωση είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά. Συγκεκριμένα, το οστεοπορωτικό κάταγμα θεωρείται παγκοσμίως η δεύτερη αιτία σωματικής ανικανότητας και θνητότητας. Κάθε χρόνο καταγράφονται 1,6 εκατομμύρια κατάγματα στο ισχίο, ενώ με βάση τους υπολογισμούς, το 2050 το νούμερο αυτό μπορεί να φτάσει τα 6,3 εκατομμύρια.

Τόσο στον τομέα της ενημέρωσης, όσο και σε αυτόν των καθημερινών διατροφικών συνηθειών και του τρόπου ζωής, τα ευρήματα είναι απογοητευτικά σε ό,τι αφορά τα επίπεδα κινδύνου εμφάνισης οστεοπόρωσης στην Ελλάδα. Περίπου δεκαπέντε χιλιάδες άτομα σπάνε κάθε χρόνο το μηριαίο οστό. Η θνητότητα των ασθενών κατά τα δύο πρώτα χρόνια μετά την εγχείρηση φτάνει το 30%. Το χειρότερο, όμως, είναι ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς, δύο στα τρία κατάγματα της σπονδυλικής στήλης δεν λαμβάνουν ιατρική αγωγή.

Από τις επτά χιλιάδες γυναίκες που συμμετείχαν σε παλαιότερη έρευνα, το 93% δεν γνώριζε τι ακριβώς είναι η οστεοπόρωση και ποιους κινδύνους εγκυμονεί, ενώ μόλις το 40% των γυναικών άνω των 50 ετών είχε οστική μάζα μέσα στα φυσιολογικά επίπεδα. Ακόμη, όμως, και στις γυναίκες κάτω των 50 ετών, η οστική μάζα εμφανίζεται ήδη ελαττωμένη σε ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό, που φτάνει το 35,4%. Τα αποτελέσματα της έρευνας γίνονται ακόμη πιο ανησυχητικά στην ηλικιακή ομάδα άνω των 70, η οποία παρουσιάζει ένα τουλάχιστον κάταγμα σε κάποια περιοχή του σκελετού σε ποσοστό περίπου 50%.

Μια δεύτερη έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο σε 1200 άνδρες και γυναίκες ηλικίας 26-33 και 60-75 ετών και παιδιά 10-15 ετών, επιβεβαιώνει ότι η χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου και βιταμίνης D και η έλλειψη σωματικής άσκησης αποτελούν βασικούς παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση οστεοπόρωσης σε ασθενείς από την Ελλάδα.

Συγκεκριμένα, η έρευνα αποκάλυψε ότι τα ποσοστά χαμηλής πρόσληψης ασβεστίου (κάτω του 60% της Συνιστώμενης Ημερήσιας Πρόσληψης) φτάνουν το 43,4% για τις γυναίκες και το 45,3% για τους άνδρες ηλικίας 26-33 ετών, ενώ για τις ηλικίες 60-75 το ποσοστό αγγίζει το 73,6% και για τα δύο φύλα. Τα κορίτσια ηλικίας 10-15 ετών εμφανίζουν χαμηλή πρόσληψη ασβεστίου σε ποσοστό 36,7% ενώ για τα αγόρια της ίδιας ηλικίας το ποσοστό αυξάνεται σε 38,5%.

Τα καλά νέα: Η καλύτερη άμυνα είναι η πρόληψη
Παρά το γεγονός ότι οφείλεται και σε αστάθμητους παράγοντες, όπως η κληρονομική προδιάθεση, η οστεοπόρωση μπορεί να προληφθεί, ή ακόμα και να θεραπευθεί, με την καθημερινή κατανάλωση επαρκών ποσοτήτων ασβεστίου, βιταμίνης D και μαγνησίου, τη συστηματική σωματική άσκηση και την αποφυγή καταχρήσεων όπως το τσιγάρο, η καφεΐνη και το αλκοόλ.

Συγκεκριμένα, ενώ το ασβέστιο είναι απαραίτητο σε όλες τις ηλικίες για την ανάπτυξη των οστών και τη διατήρηση της οστικής μάζας, τα επίπεδα της οποίας αρχίζουν να φθίνουν μετά την ηλικία των 45, η βιταμίνη D και το μαγνήσιο συμβάλλουν σημαντικά στην απορρόφησή του από τον οργανισμό. Από την άλλη, η συχνή σωματική άσκηση διατηρεί «ενεργά» τα οστά του σώματος, αποτρέποντάς τα από το να ατροφήσουν.

Ένα ακόμη «μυστικό» κατά της οστεοπόρωσης είναι η τακτική έκθεση στον ήλιο (με μέτρο και πάντα με τις απαραίτητες προφυλάξεις) η υπεριώδης ακτινοβολία του οποίου συμβάλλει στην παραγωγή βιταμίνης D από τον οργανισμό. Τέλος, η τακτική μέτρηση της οστικής πυκνότητας είναι εξαιρετικά σημαντική, καθώς η οστεοπόρωση αποτελεί υπαρκτή απειλή για κάθε φύλο και ηλικία παρ’ όλο που φαίνεται να… προτιμά τις γυναίκες.