Τι είναι τα παιχνίδια εξουσίας στις σχέσεις
Μετά το πρώτο στάδιο του τρελού έρωτα, οι περισσότερες σχέσεις περνούν ένα δεύτερο, κάπως τρομακτικό. Μην ανησυχείς, είναι φυσιολογικό.
Μπορεί να το έχεις παρατηρήσει σε προηγούμενες σχέσεις, μπορεί και να αισθάνεσαι ότι το ζεις πρώτη φορά (ιδέα σου είναι, όλες οι σχέσεις το περνάνε). Το βέβαιο είναι ότι το δεύτερο στάδιο μιας καινούριας σχέσης, αυτό που παίρνει την θέση του τρελού έρωτα που αρχίζει να υποχωρεί, είναι κάπως τρομακτικό. Είναι το στάδιο εκείνο με τους εντελώς παράλογους καυγάδες, που ξεκινούν με εντελώς ασήμαντες αφορμές, και που σε βάζουν να σκέφτεσαι μήπως τελικά δεν είστε πλασμένοι ο ένας για τον άλλο όπως νόμιζες, και πρέπει να χωρίσετε.
Η επιστήμη της ψυχολογίας λέει πως είναι πολύ πιθανό να ανησυχείς άδικα. Αυτό που σας συμβαίνει είναι απόλυτα φυσιολογικό, και επίσης εξαιρετικά συνηθισμένο: Είναι αυτό που παθαίνουμε οι περισσότεροι άνθρωποι όταν οι ορμόνες του έρωτα σταματούν να κάνουν πάρτι στο κεφάλι μας, και συνειδητοποιούμε πως κάπως έχουμε χάσει τον εαυτό μας μέσα σε όλο αυτό τον κυκεώνα συναισθημάτων των τελευταίων εβδομάδων, πως έχουμε και ανάγκες που δεν καλύπτονται με σεξ, πως είχαμε ζωή και προσωπικότητα πριν γνωρίσουμε τον άλλο, πως κάπου πρέπει να βάλουμε όρια. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό ακριβώς σκέφτεται και ο άλλος. Και τότε αρχίζουν τα παιχνίδια εξουσίας.
Μπορεί να μην είναι απαραίτητα καυγάδες, τουλάχιστον όχι στην αρχή. Μπορεί να εκλαμβάνεις –ή και να εκπέμπεις, χωρίς καν να το καταλαβαίνεις− μια κάποια παγωμάρα, κάτι που μοιάζει με αδιαφορία, μια ελαφρώς παθητικοεπιθετική συμπεριφορά, μια διάχυτη δυσαρέσκεια που δεν μπορείς ακριβώς να εντοπίσεις ούτε σε τι οφείλεται, ούτε τι μπορείς να κάνεις για να τη διώξεις. Έχεις ακούσει ότι «αυτός που γουστάρει λιγότερο είναι και αυτός που έχει τα ηνία της σχέσης»; Ε, αυτό προσπαθείτε και οι δύο να κάνετε σε αυτό το δεύτερο, ολίγον απεχθές, στάδιο της σχέσης. Να πάρετε τα ηνία. Και τον ρόλο αυτού που (δείχνει ότι) γουστάρει λιγότερο.
Προφανώς, αυτό δεν είναι έτσι εύκολο. Ειδικά αν μιλάμε για δύο έντονες προσωπικότητες, το στάδιο αυτό θα περιλαμβάνει εκρήξεις –πολλές, και μεγάλες. Και δεν είναι μόνο αυτό: Καθώς η «θέση ισχύος» είναι κάθε φορά μία, και οι άνθρωποι δύο, η πλάστιγγα θα γέρνει πότε προς τη μία και πότε προς την άλλη πλευρά, και τα μέσα που θα χρησιμοποιείτε για να τη γείρετε ο καθένας στη μεριά του θα είναι πολλές φορές αθέμιτα. Χωρίς να το καταλάβεις, από εκεί που κάνατε όλη μέρα γλύκες στα τηλέφωνα και στα μηνύματα, ξαφνικά θα περάσει ένα 24ωρο χωρίς να ανταλλάξετε κουβέντα, επειδή κανείς δεν ήθελε να στείλει πρώτος. Κι αυτό είναι το πιο λάιτ παράδειγμα που μπορούμε να σκεφτούμε.
Τι να κάνεις, ρωτάς; Αν είσαι ψύχραιμος και υπομονετικός άνθρωπος μπορείς και να μην κάνεις τίποτα, συνήθως αυτό το στάδιο περνάει μόνο του –μόλις συνειδητοποιήσετε πως θέλετε ο ένας τον άλλο πραγματικά πολύ, και πως θα χαλάσετε με τις βλακείες σας αυτό το ωραίο πράγμα που συμβαίνει.
Αν τώρα δεν μπορείς να περιμένεις, θέλεις μια λύση δραστική και τη θέλεις γρήγορα, αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να το συζητήσεις, σαν κανονικός ενήλικας που δεν αναλώνεται σε παιχνιδάκια. Όχι ρίχνοντας ευθύνες ή κατηγορώντας τον άλλο για τον αγώνα εξουσίας στον οποίο έχετε μετατρέψει τη σχέση σας (έχεις κι εσύ μερίδιο ευθύνης σε αυτό) αλλά αναλύοντας πώς σε κάνει να αισθάνεσαι αυτό, γιατί πιστεύεις ότι το κάνετε (και οι δύο, μη λέμε πάλι τα ίδια, κουραστικοί καταντήσαμε) και πόσο καλύτερα ήσασταν πριν, που ήσασταν αμφότεροι βέβαιοι για τα συναισθήματα σας.
Να πούμε βέβαια εδώ πως υπάρχει πάντα η πιθανότητα να μην είστε και οι δύο έντονες προσωπικότητες, να είσαι ας πούμε εσύ πρόθυμος/η να αναλάβεις τον ρόλο αυτού που «γουστάρει περισσότερο» και άρα που ακολουθεί. Προφανώς αν είσαι εντάξει με αυτό κανείς δεν έχει να σου πει τίποτα, οφείλουμε όμως να προειδοποιήσουμε πως μια τέτοια δυναμική στη σχέση παγιώνεται, και μετά είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει. Οπότε, πριν «πας με τα νερά του άλλου» προκειμένου να μην τον/την χάσεις, σκέψου πόσο θα σε επηρεάσει μελλοντικά η ιδέα (γιατί παίζει όντως να πρόκειται απλώς για ιδέα) ότι είσαι με κάποιον που σε θέλει λιγότερο απ’ ό,τι τον/την θέλεις εσύ. Αν η απάντηση είναι «καθόλου», συγχαρητήρια, ζηλεύουμε την αυτοπεποίθηση σου, προχώρα άφοβα, δεν σε σταματάει κανείς.
Η επιστήμη της ψυχολογίας λέει πως είναι πολύ πιθανό να ανησυχείς άδικα. Αυτό που σας συμβαίνει είναι απόλυτα φυσιολογικό, και επίσης εξαιρετικά συνηθισμένο: Είναι αυτό που παθαίνουμε οι περισσότεροι άνθρωποι όταν οι ορμόνες του έρωτα σταματούν να κάνουν πάρτι στο κεφάλι μας, και συνειδητοποιούμε πως κάπως έχουμε χάσει τον εαυτό μας μέσα σε όλο αυτό τον κυκεώνα συναισθημάτων των τελευταίων εβδομάδων, πως έχουμε και ανάγκες που δεν καλύπτονται με σεξ, πως είχαμε ζωή και προσωπικότητα πριν γνωρίσουμε τον άλλο, πως κάπου πρέπει να βάλουμε όρια. Το πρόβλημα είναι ότι αυτό ακριβώς σκέφτεται και ο άλλος. Και τότε αρχίζουν τα παιχνίδια εξουσίας.
Μπορεί να μην είναι απαραίτητα καυγάδες, τουλάχιστον όχι στην αρχή. Μπορεί να εκλαμβάνεις –ή και να εκπέμπεις, χωρίς καν να το καταλαβαίνεις− μια κάποια παγωμάρα, κάτι που μοιάζει με αδιαφορία, μια ελαφρώς παθητικοεπιθετική συμπεριφορά, μια διάχυτη δυσαρέσκεια που δεν μπορείς ακριβώς να εντοπίσεις ούτε σε τι οφείλεται, ούτε τι μπορείς να κάνεις για να τη διώξεις. Έχεις ακούσει ότι «αυτός που γουστάρει λιγότερο είναι και αυτός που έχει τα ηνία της σχέσης»; Ε, αυτό προσπαθείτε και οι δύο να κάνετε σε αυτό το δεύτερο, ολίγον απεχθές, στάδιο της σχέσης. Να πάρετε τα ηνία. Και τον ρόλο αυτού που (δείχνει ότι) γουστάρει λιγότερο.
Προφανώς, αυτό δεν είναι έτσι εύκολο. Ειδικά αν μιλάμε για δύο έντονες προσωπικότητες, το στάδιο αυτό θα περιλαμβάνει εκρήξεις –πολλές, και μεγάλες. Και δεν είναι μόνο αυτό: Καθώς η «θέση ισχύος» είναι κάθε φορά μία, και οι άνθρωποι δύο, η πλάστιγγα θα γέρνει πότε προς τη μία και πότε προς την άλλη πλευρά, και τα μέσα που θα χρησιμοποιείτε για να τη γείρετε ο καθένας στη μεριά του θα είναι πολλές φορές αθέμιτα. Χωρίς να το καταλάβεις, από εκεί που κάνατε όλη μέρα γλύκες στα τηλέφωνα και στα μηνύματα, ξαφνικά θα περάσει ένα 24ωρο χωρίς να ανταλλάξετε κουβέντα, επειδή κανείς δεν ήθελε να στείλει πρώτος. Κι αυτό είναι το πιο λάιτ παράδειγμα που μπορούμε να σκεφτούμε.
Τι να κάνεις, ρωτάς; Αν είσαι ψύχραιμος και υπομονετικός άνθρωπος μπορείς και να μην κάνεις τίποτα, συνήθως αυτό το στάδιο περνάει μόνο του –μόλις συνειδητοποιήσετε πως θέλετε ο ένας τον άλλο πραγματικά πολύ, και πως θα χαλάσετε με τις βλακείες σας αυτό το ωραίο πράγμα που συμβαίνει.
Αν τώρα δεν μπορείς να περιμένεις, θέλεις μια λύση δραστική και τη θέλεις γρήγορα, αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να το συζητήσεις, σαν κανονικός ενήλικας που δεν αναλώνεται σε παιχνιδάκια. Όχι ρίχνοντας ευθύνες ή κατηγορώντας τον άλλο για τον αγώνα εξουσίας στον οποίο έχετε μετατρέψει τη σχέση σας (έχεις κι εσύ μερίδιο ευθύνης σε αυτό) αλλά αναλύοντας πώς σε κάνει να αισθάνεσαι αυτό, γιατί πιστεύεις ότι το κάνετε (και οι δύο, μη λέμε πάλι τα ίδια, κουραστικοί καταντήσαμε) και πόσο καλύτερα ήσασταν πριν, που ήσασταν αμφότεροι βέβαιοι για τα συναισθήματα σας.
Να πούμε βέβαια εδώ πως υπάρχει πάντα η πιθανότητα να μην είστε και οι δύο έντονες προσωπικότητες, να είσαι ας πούμε εσύ πρόθυμος/η να αναλάβεις τον ρόλο αυτού που «γουστάρει περισσότερο» και άρα που ακολουθεί. Προφανώς αν είσαι εντάξει με αυτό κανείς δεν έχει να σου πει τίποτα, οφείλουμε όμως να προειδοποιήσουμε πως μια τέτοια δυναμική στη σχέση παγιώνεται, και μετά είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει. Οπότε, πριν «πας με τα νερά του άλλου» προκειμένου να μην τον/την χάσεις, σκέψου πόσο θα σε επηρεάσει μελλοντικά η ιδέα (γιατί παίζει όντως να πρόκειται απλώς για ιδέα) ότι είσαι με κάποιον που σε θέλει λιγότερο απ’ ό,τι τον/την θέλεις εσύ. Αν η απάντηση είναι «καθόλου», συγχαρητήρια, ζηλεύουμε την αυτοπεποίθηση σου, προχώρα άφοβα, δεν σε σταματάει κανείς.
