Πώς θα καλλιεργήσετε τις δεξιότητες του παιδιού σας
Πώς μπορούν οι γονείς να ενθαρρύνουν την ανάπτυξη των "φυσικών κλίσεων" του παιδιού και ποιες παγίδες θα πρέπει να αποφύγουν; Ο ειδικός απαντά.
του Νικόλα Γεωργιακώδη
Μπορεί ένα παιδί να καλείται στην περίοδο της εφηβείας να αποφασίσει «τι θα κάνει στην ζωή του», όμως σύμφωνα με τους ειδικούς από το δημοτικό κιόλας, γονείς και καθηγητές καλούνται να παροτρύνουν το παιδί να θέσει στόχους και να αναπτύξει τις δεξιότητές του.
Ένας άτυπος «επαγγελματικός προσανατολισμός» λοιπόν, σαφώς πολύ πιο χαλαρός και ήπιος λαμβάνει χώρα τα πρώτα προεφηβικά χρόνια, όταν το παιδί έχει ήδη δείξει τα στοιχεία της προσωπικότητας και των δυνατοτήτων του. Είναι εκείνη η χρονική περίοδος κατά την οποία τα παιδιά ξεκινούν δειλά δειλά να δραστηριοποιούνται σε εξωσχολικές δραστηριότητες αναδεικνύοντας το ταλέντο ή κάποια φυσική κλίση τους.
Θεωρητικά, από την αρχή του νηπιαγωγείου μέχρι και την τρίτη δημοτικού τα παιδιά ξεδιπλώνουν τις όποιες δεξιότητες και ικανότητές τους. Άλλωστε, η επιλογή επαγγέλματος δεν είναι μια στατική επιλογή που συντελείται ξαφνικά στην εφηβική ηλικία, αλλά μια εξελικτική διαδικασία η οποία ξεκινά ήδη από την πρώτη παιδική ηλικία.
Ποια θα πρέπει να είναι όμως η στάση των γονιών σε αυτήν την περίοδο της ζωής τους;
«Καλό θα ήταν οι γονείς να είναι δεκτικοί σε πρακτικό επίπεδο στις επιθυμίες των παιδιών, είτε αυτές αφορούν τον αθλητισμό είτε την μουσική είτε το θεατρικό παιχνίδι είτε την ζωγραφική κτλ. και να φέρουν τα παιδιά σε επαφή και επικοινωνία με διαφόρων ειδών εξωσχολικές δραστηριότητες», επισημαίνει ο κ. Δημήτρης Κούκης, Παιδοψυχολογόγος.
Οπτικά και εμπειρικά, τα παιδιά θα πρέπει να έρθουν σε επικοινωνία με τέτοιους εξωσχολικούς χώρους και συστήνεται οι γονείς να τα γράψουν σε αντίστοιχες δραστηριότητες, όπως ο στίβος, το μπαλέτο, μια πολεμική τέχνη, δοκιμαστικά για μερικούς μήνες. Αν τους αρέσει μπορούν κάλλιστα να συνεχίσουν, ενώ αν οι γονείς δουν ότι το παιδί δεν ευχαριστιέται τότε δεν χρειάζεται να επιμείνουν. «Τα παιδιά δεν μπορούν να πουν από μόνα τους ‘έχω ταλέντο στον αθλητισμό’. Οι δεξιότητες σε αυτές τις ηλικίες δεν είναι φανερές. Οι γονείς θα πρέπει να ωθήσουν τα παιδιά έτσι ώστε να δουν τι σημαίνει αθλητισμός, τι σημαίνει μουσική, τι σημαίνει τέχνη για να μπορέσουν να αναπτυχθούν τα όποια ενδιαφέροντα», εξηγεί ο κ. Κούκη και αναφέρει τις τυχόν δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν από την αλλαγή περιβάλλοντος.
«Επειδή τα παιδιά είναι σε ηλικία κατά την οποία αναπτύσσονται κοινωνικά και φεύγουν από την ασφάλεια του σπιτιού, έχουν μια εγγενή αναστολή. Ντρέπονται, αφού δεν έχουν αναπτύξει ακόμα δεξιότητες κοινωνικοποίησης και δυσκολεύονται να ακολουθήσουν κανόνες», λέει σχετικά. Το παιδί λοιπόν, μπορεί να «τρομάξει» μετά την πρώτη ή την δεύτερη προπόνηση ή μάθημα και να θέλει να σταματήσει και να παλινδρομήσει στην ασφάλεια της παιδικής ηλικίας, του σπιτιού.
Αυτό συμβαίνει όχι επειδή δεν τον ενδιαφέρει το αντικείμενο, αλλά επειδή οι πρώτες συναντήσεις της καινούριας ομάδας το δυσκολεύουν αναπτυξιακά. «Εκεί πρέπει να δώσουμε μια πίστωση χρόνου, να επιμείνουμε και να του πούμε ‘να πας μερικές φορές ακόμα και αν δεν είσαι έτοιμος το αφήνουμε για τη νέα χρονιά’», προσθέτει ο ίδιος.
Η παγίδα των προσωπικών «θέλω»
Όσο επιθυμητό είναι οι γονείς να ενθαρρύνουν το παιδί να ασχοληθεί με την δραστηριότητα στην οποία δείχνει να έχει κλίση, άλλο τόσο ανεπιθύμητο είναι να προβάλλουν τα σκοτεινά τους «θέλω» σε αυτήν.
«Θα πρέπει να κάνουμε μια επεξεργασία των δικών μας θέλω όσον αφορά την προβολή των επιθυμιών μας ή των ‘σκοτεινών’ μας σημείων προς τα παιδιά μας. Δεν θα πρέπει να νομίζουμε ότι το παιδί μας πρέπει να γίνει πρωταθλητής στο ποδόσφαιρο ή αστέρι στην ενόργανη ή να μάθει πέντε γλώσσες γιατί εμείς δεν μάθαμε ή δεν μπορέσαμε να μάθουμε τόσες», λέει σχετικά ο κ. Κούκης και προσθέτει: «Δεν θα πρέπει να βλέπουμε τα παιδιά μας σαν να είναι γεννημένα για να πραγματοποιήσουν τα δικά μας καταπιεσμένα ‘θέλω’. Δεν θα πρέπει να ‘ζητιανεύουμε’ δική μας ικανοποίηση από την πράξη των παιδιών μας».
Επομένως, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό για τους γονείς να διακρίνουν τις επιθυμίες του παιδιού τους, τις κλίσεις και τις δεξιότητές του και όχι να επενδύσουν σε αυτό τα δικά τους «σκοτεινά» σημεία.
«Οι γονείς θα πρέπει να δώσουν ένα πλαίσιο ελευθερίας στα παιδιά για να κινηθούν και να αναπτύξουν ό,τι μπορούν. Αυτό το πλαίσιο δεν θα πρέπει να είναι στεγανό. Πρέπει να τα φέρουν σε επαφή με αυτό που τους αρέσει και από εκεί και πέρα εκείνα θα δουν κατά πόσο αυτό τους ταιριάζει. Αυτό όμως προϋποθέτει τα παιδιά να δουν στο βλέμμα των γονιών τους ένα καμάρι, το οποίο με την σειρά του απαιτεί και ο ίδιος ο γονιός να καμαρώνει για τον εαυτό του.
»Αν αγαπούν και οι γονείς την δουλειά και την οικογένεια, θα μπορέσουν να αγαπήσουν και την όποια ανάπτυξη του παιδιού. Αν ζουν σε ένα μίζερο επαγγελματικό και οικογενειακό περιβάλλον που εκείνοι έχουν διαμορφώσει έτσι, είναι πολύ πιθανό να βλέπουν την κυριακάτικη προπόνηση του παιδιού π.χ. σαν αγγαρεία, την όποια θεατρική επίδειξη σαν κάτι αφελές και ανούσιο», επισημαίνει ο κ. Κούκης.
«Στόχος θα πρέπει να είναι το ταξίδι, όχι το τελικό αποτέλεσμα, στόχος θα πρέπει να είναι για παράδειγμα να γυμναστούμε όχι να πάρουμε το μετάλλιο ή να πάμε στους ολυμπιακούς. Να έχουμε επαφή με τις τέχνες, όχι να πάρουμε διπλώματα και να γίνουμε διάσημοι», καταλήγει.
Μπορεί ένα παιδί να καλείται στην περίοδο της εφηβείας να αποφασίσει «τι θα κάνει στην ζωή του», όμως σύμφωνα με τους ειδικούς από το δημοτικό κιόλας, γονείς και καθηγητές καλούνται να παροτρύνουν το παιδί να θέσει στόχους και να αναπτύξει τις δεξιότητές του.
Ένας άτυπος «επαγγελματικός προσανατολισμός» λοιπόν, σαφώς πολύ πιο χαλαρός και ήπιος λαμβάνει χώρα τα πρώτα προεφηβικά χρόνια, όταν το παιδί έχει ήδη δείξει τα στοιχεία της προσωπικότητας και των δυνατοτήτων του. Είναι εκείνη η χρονική περίοδος κατά την οποία τα παιδιά ξεκινούν δειλά δειλά να δραστηριοποιούνται σε εξωσχολικές δραστηριότητες αναδεικνύοντας το ταλέντο ή κάποια φυσική κλίση τους.
Θεωρητικά, από την αρχή του νηπιαγωγείου μέχρι και την τρίτη δημοτικού τα παιδιά ξεδιπλώνουν τις όποιες δεξιότητες και ικανότητές τους. Άλλωστε, η επιλογή επαγγέλματος δεν είναι μια στατική επιλογή που συντελείται ξαφνικά στην εφηβική ηλικία, αλλά μια εξελικτική διαδικασία η οποία ξεκινά ήδη από την πρώτη παιδική ηλικία.
Ποια θα πρέπει να είναι όμως η στάση των γονιών σε αυτήν την περίοδο της ζωής τους;
«Καλό θα ήταν οι γονείς να είναι δεκτικοί σε πρακτικό επίπεδο στις επιθυμίες των παιδιών, είτε αυτές αφορούν τον αθλητισμό είτε την μουσική είτε το θεατρικό παιχνίδι είτε την ζωγραφική κτλ. και να φέρουν τα παιδιά σε επαφή και επικοινωνία με διαφόρων ειδών εξωσχολικές δραστηριότητες», επισημαίνει ο κ. Δημήτρης Κούκης, Παιδοψυχολογόγος.
Οπτικά και εμπειρικά, τα παιδιά θα πρέπει να έρθουν σε επικοινωνία με τέτοιους εξωσχολικούς χώρους και συστήνεται οι γονείς να τα γράψουν σε αντίστοιχες δραστηριότητες, όπως ο στίβος, το μπαλέτο, μια πολεμική τέχνη, δοκιμαστικά για μερικούς μήνες. Αν τους αρέσει μπορούν κάλλιστα να συνεχίσουν, ενώ αν οι γονείς δουν ότι το παιδί δεν ευχαριστιέται τότε δεν χρειάζεται να επιμείνουν. «Τα παιδιά δεν μπορούν να πουν από μόνα τους ‘έχω ταλέντο στον αθλητισμό’. Οι δεξιότητες σε αυτές τις ηλικίες δεν είναι φανερές. Οι γονείς θα πρέπει να ωθήσουν τα παιδιά έτσι ώστε να δουν τι σημαίνει αθλητισμός, τι σημαίνει μουσική, τι σημαίνει τέχνη για να μπορέσουν να αναπτυχθούν τα όποια ενδιαφέροντα», εξηγεί ο κ. Κούκη και αναφέρει τις τυχόν δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν από την αλλαγή περιβάλλοντος.
«Επειδή τα παιδιά είναι σε ηλικία κατά την οποία αναπτύσσονται κοινωνικά και φεύγουν από την ασφάλεια του σπιτιού, έχουν μια εγγενή αναστολή. Ντρέπονται, αφού δεν έχουν αναπτύξει ακόμα δεξιότητες κοινωνικοποίησης και δυσκολεύονται να ακολουθήσουν κανόνες», λέει σχετικά. Το παιδί λοιπόν, μπορεί να «τρομάξει» μετά την πρώτη ή την δεύτερη προπόνηση ή μάθημα και να θέλει να σταματήσει και να παλινδρομήσει στην ασφάλεια της παιδικής ηλικίας, του σπιτιού.
Αυτό συμβαίνει όχι επειδή δεν τον ενδιαφέρει το αντικείμενο, αλλά επειδή οι πρώτες συναντήσεις της καινούριας ομάδας το δυσκολεύουν αναπτυξιακά. «Εκεί πρέπει να δώσουμε μια πίστωση χρόνου, να επιμείνουμε και να του πούμε ‘να πας μερικές φορές ακόμα και αν δεν είσαι έτοιμος το αφήνουμε για τη νέα χρονιά’», προσθέτει ο ίδιος.
Η παγίδα των προσωπικών «θέλω»
Όσο επιθυμητό είναι οι γονείς να ενθαρρύνουν το παιδί να ασχοληθεί με την δραστηριότητα στην οποία δείχνει να έχει κλίση, άλλο τόσο ανεπιθύμητο είναι να προβάλλουν τα σκοτεινά τους «θέλω» σε αυτήν.
«Θα πρέπει να κάνουμε μια επεξεργασία των δικών μας θέλω όσον αφορά την προβολή των επιθυμιών μας ή των ‘σκοτεινών’ μας σημείων προς τα παιδιά μας. Δεν θα πρέπει να νομίζουμε ότι το παιδί μας πρέπει να γίνει πρωταθλητής στο ποδόσφαιρο ή αστέρι στην ενόργανη ή να μάθει πέντε γλώσσες γιατί εμείς δεν μάθαμε ή δεν μπορέσαμε να μάθουμε τόσες», λέει σχετικά ο κ. Κούκης και προσθέτει: «Δεν θα πρέπει να βλέπουμε τα παιδιά μας σαν να είναι γεννημένα για να πραγματοποιήσουν τα δικά μας καταπιεσμένα ‘θέλω’. Δεν θα πρέπει να ‘ζητιανεύουμε’ δική μας ικανοποίηση από την πράξη των παιδιών μας».
Επομένως, κρίνεται ιδιαίτερα σημαντικό για τους γονείς να διακρίνουν τις επιθυμίες του παιδιού τους, τις κλίσεις και τις δεξιότητές του και όχι να επενδύσουν σε αυτό τα δικά τους «σκοτεινά» σημεία.
«Οι γονείς θα πρέπει να δώσουν ένα πλαίσιο ελευθερίας στα παιδιά για να κινηθούν και να αναπτύξουν ό,τι μπορούν. Αυτό το πλαίσιο δεν θα πρέπει να είναι στεγανό. Πρέπει να τα φέρουν σε επαφή με αυτό που τους αρέσει και από εκεί και πέρα εκείνα θα δουν κατά πόσο αυτό τους ταιριάζει. Αυτό όμως προϋποθέτει τα παιδιά να δουν στο βλέμμα των γονιών τους ένα καμάρι, το οποίο με την σειρά του απαιτεί και ο ίδιος ο γονιός να καμαρώνει για τον εαυτό του.
»Αν αγαπούν και οι γονείς την δουλειά και την οικογένεια, θα μπορέσουν να αγαπήσουν και την όποια ανάπτυξη του παιδιού. Αν ζουν σε ένα μίζερο επαγγελματικό και οικογενειακό περιβάλλον που εκείνοι έχουν διαμορφώσει έτσι, είναι πολύ πιθανό να βλέπουν την κυριακάτικη προπόνηση του παιδιού π.χ. σαν αγγαρεία, την όποια θεατρική επίδειξη σαν κάτι αφελές και ανούσιο», επισημαίνει ο κ. Κούκης.
«Στόχος θα πρέπει να είναι το ταξίδι, όχι το τελικό αποτέλεσμα, στόχος θα πρέπει να είναι για παράδειγμα να γυμναστούμε όχι να πάρουμε το μετάλλιο ή να πάμε στους ολυμπιακούς. Να έχουμε επαφή με τις τέχνες, όχι να πάρουμε διπλώματα και να γίνουμε διάσημοι», καταλήγει.
