Κακή δασκάλα: Ποια είναι και πώς αντιμετωπίζεται;

της Έλενας Μπούλια

Τα περισσότερα σχολεία έχουν έναν κακό δάσκαλο ή μία κακή δασκάλα. Η φήμη τους προηγείται της επαφής του παιδιού σας με αυτούς. Σε κάποιες περιπτώσεις ενδέχεται όσα έχετε ακούσει να τους αδικούν –μπορεί, απλά, η μαμά που σας μετέφερε τις πληροφορίες να είναι υπερβολική και ιδιότροπη. Όταν, όμως, οι περισσότεροι γονείς που τους γνωρίζουν έχουν να πουν κάτι κακό, ίσως θα πρέπει να λάβετε εγκαίρως τα μέτρα σας.

Τι λέει η ειδικός;
Η κλινική ψυχολόγος – οικογενειακή θεραπεύτρια Δήμητρα Σφήκα λέει ότι όταν ένα παιδί εντάσσεται για πρώτη φορά στο πλαίσιο του σχολείου φτιάχνει νέους δεσμούς με τους εκπαιδευτικούς και τους συμμαθητές του. Υποσυνείδητα μεταφέρει στους εκπαιδευτικούς τις εικόνες των γονιών, αλλά και τα συναισθήματα που συνδέονται με αυτές. Ο δάσκαλος σαν σύμβολο εξουσίας ξυπνά στο παιδί τις αντιδράσεις απέναντι στην πατρική φιγούρα και ό,τι αυτή αντιπροσωπεύει (το ίδιο και η δασκάλα ως προς την μητρική φιγούρα). Έτσι, οι εκπαιδευτικοί γίνονται αποδέκτες θετικών και αρνητικών συναισθημάτων, τα οποία μπορεί να δεχθούν με χαρά και ευγνωμοσύνη ή με λύπη, θυμό, ακόμα και φθόνο. Όταν υπερισχύει η δεύτερη ομάδα συναισθημάτων, από τον μαθητή προς τον δάσκαλο και αντίστροφα, είναι πιθανό να εμποδιστεί η διαδικασία της μάθησης.

Αν ο εκπαιδευτικός κατανοήσει την βάση της συναισθηματικής επένδυσης του μαθητή, μπορεί να έχει μία πιο αντικειμενική άποψη για την σχέση που δημιουργεί μαζί του, να μην παρασυρθεί από τα αρνητικά ή θετικά σχόλια και συναισθήματα και να εστιάσει στην σχολική επίδοση του παιδιού. Ο εκπαιδευτικός πρέπει να ξεπερνά αυτές τις συναισθηματικές αδυναμίες και να μην τις αφήνει να παρεμβαίνουν στο επάγγελμά του. «Να είσαι κύριος του εαυτού σου πριν να είσαι δάσκαλος των άλλων», καταλήγει η κ. Σφήκα.

Πώς θα αντιληφθείτε αν το παιδί σας έχει πρόβλημα με τον δάσκαλο;
-Να ασχολείστε με την εκπαίδευση του παιδιού: Για να αντιληφθείτε αν το παιδί έχει κάποιο πρόβλημα στο σχολείο θα πρέπει, προφανώς, να το ρωτάτε. Είναι πιθανό το παιδί σας να έχει πρόβλημα με την δασκάλα του αλλά να μην σας στο λέει γιατί ντρέπεται ή φοβάται την αντίδρασή σας. Αν, όμως, έχετε ξεκινήσει από τις πρώτες κιόλας μέρες στο σχολείο να το ρωτάτε για την καθημερινότητά του εκεί, θα συνηθίσει να σας μιλάει για όλους και για όλα. Έτσι, αν ξαφνικά σταματήσει να σας λέει πράγματα, θα καταλάβετε ότι κάτι δεν πάει καλά.

-Δεν θέλει να πάει σχολείο: Αν το παιδί αρχίσει να έχει πρωινούς στομαχόπονους ή εφευρίσκει άλλους λόγους για να μην πάει στο σχολείο, αυτό είναι ένα ακόμα δείγμα ότι έχει πρόβλημα με κάποιον εκεί –όχι απαραίτητα την δασκάλα αλλά κάποιον συμμαθητή ή ακόμα και κάποιο μάθημα. Μιλήστε στο παιδί και αν δεν βγάλετε άκρη, απευθυνθείτε στον ίδιο τον δάσκαλο ή την δασκάλα για να κρίνετε οι ίδιοι ποιο μπορεί να είναι το πρόβλημα. Ρωτήστε τον/την τι μπορεί να απασχολεί το παιδί σας, πώς είναι η συμπεριφορά του στην τάξη και σε σχέση με τους συμμαθητές, αλλά και ποια είναι η μεταξύ τους σχέση.

-Πληροφορηθείτε από άλλες πηγές: Όταν μιλήσετε με την δασκάλα του παιδιού θα μπορέσετε να δημιουργήσετε μια πρώτη εικόνα για το αν είναι «κακή», όπως το παιδί σας ισχυρίζεται. Ωστόσο, μπορεί τα πράγματα να μην είναι ακριβώς έτσι. Μπορεί, π.χ. να είναι αυστηρή με το πολύ ζωηρό και ατίθασο παιδί σας αλλά να είναι καλή εκπαιδευτικός. Μπορεί το πρόβλημα να μην εστιάζεται στην δασκάλα ως άνθρωπο αλλά στον τρόπο που διδάσκει το μάθημα. Για να αποκτήσετε μία πληρέστερη εικόνα θα πρέπει να μιλήσετε με άλλους γονείς συμμαθητών του παιδιού σας ή ακόμα και με γονείς από παιδιά μεγαλύτερων τάξεων που είχαν την ίδια δασκάλα. Αν ανησυχείτε για το κατά πόσο το παιδί σας «μαθαίνει» με αυτή τη δασκάλα, ελάτε σε επαφή με άλλα σχολεία και ενημερωθείτε για την διδακτέα ύλη της τάξης του παιδιού σας ή αναζητήστε την διδακτέα ύλη της τάξης του στο site του υπουργείου παιδείας. Έπειτα συγκρίνετε αυτά που κάνει το παιδί σας με αυτά που κάνουν άλλα παιδιά της ίδιας τάξης, από άλλα σχολεία.

Πώς αντιμετωπίζεται ένας κακός δάσκαλος;
Η αντιμετώπιση ενός κακού δασκάλου εξαρτάται, φυσικά, από το μέγεθος του προβλήματος –με το πόσο «κακός» είναι. Αυτό που θα πρέπει καταρχήν να ενδιαφέρει τον γονιό είναι αν το παιδί «μαθαίνει» και κατά δεύτερον αν είναι χαρούμενο -ή έστω ικανοποιημένο- μέσα στην τάξη. Αν αυτά τα δύο δεν συμβαίνουν τότε θα πρέπει άμεσα να επικοινωνήσετε καταρχήν με τον εκπαιδευτικό και κατά δεύτερον, αν δεν βρεθεί λύση, με τον διευθυντή του σχολείου και τον σύλλογο γονέων. Φροντίστε, όμως, να το κάνετε με τέτοιον τρόπο ώστε να μην φέρετε το παιδί σας σε δύσκολη θέση ούτε απέναντι στον εκπαιδευτικό ούτε απέναντι στους συμμαθητές του.

Πριν μιλήσετε με τον διευθυντή ή τον σύλλογο γονέων φροντίστε να είστε καλά προετοιμασμένοι ως προς το τι θα πείτε. Μεταφέρετε με λεπτομέρειες και πραγματικά παραδείγματα τόσο τα προβλήματα που αντιμετωπίζει το παιδί σας με τον δάσκαλο (αφαιρέστε, βέβαια, όλες τις «σάλτσες») όσο και τα δικά σας παράπονα. Έπειτα προγραμματίστε το ραντεβού χωρίς την παρουσία του παιδιού.

Φροντίστε να διεξάγετε μία ώριμη, σοβαρή συζήτηση με τον διευθυντή και τους υπόλοιπους γονείς, είτε είναι παρών ο δάσκαλος είτε όχι. Να έχετε συγκεκριμένα στοιχεία έναντι του δασκάλου, να είστε ακριβείς σε αυτά που λέτε, να προσπαθήσετε να προτείνετε κάποιες λύσεις αλλά και να ζητήσετε από τον διευθυντή ή τους υπόλοιπους γονείς να καταγράψουν κάπου αυτά στα οποία θα συμφωνήσουν. Σε κάθε περίπτωση, μην είστε επιθετικοί και ευέξαπτοι γιατί το πιθανότερο είναι ότι θα χάσετε το δίκιο σας.

Αν δεν βγάλετε άκρη ούτε με τον διευθυντή και τον σύλλογο γονέων και το παιδί σας συνεχίζει να έχει πρόβλημα με τον δάσκαλο, και αν είναι αδύνατο να αλλάξει τμήμα ώστε να έχει κάποιον άλλον δάσκαλο, τότε το επόμενο βήμα σας είναι να απευθυνθείτε στο Γραφείο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης στο οποίο ανήκει το σχολείο του παιδιού σας και να παραπονεθείτε στο σχετικό τμήμα εκπαιδευτικών θεμάτων.

Αν το παιδί σας φοιτά σε ιδιωτικό σχολείο τα πράγματα είναι κάπως πιο απλά για εσάς, καθώς μπορείτε να ενημερώσετε είτε τον διευθυντή είτε τον ιδιοκτήτη του σχολείου, ο οποίος θα δράσει αμεσότερα είτε κάνοντας σχετική παρατήρηση στον δάσκαλο είτε ακόμα και απολύοντάς τον.