Εξωσχολική διδασκαλία: Τα υπέρ, τα κατά και το κόστος

της Έλενας Μπούλια

Μπορεί επίσημα η σχολική χρονιά να ξεκινά την Δευτέρα 13 Σεπτεμβρίου, για τους περισσότερους μαθητές όμως, και δη αυτούς των τελευταίων τάξεων του Λυκείου, η ενασχόληση με τα βασικά μαθήματα της χρονιάς έχει ξεκινήσει για τα καλά. Όχι, αγαπητοί αγχωμένοι γονείς, δεν έχουν ξεκινήσει από τώρα το διάβασμα, αλλά την επιλογή των εξωσχολικών μαθημάτων και των αντίστοιχων καθηγητών.

Πρώτη ήταν η χώρα μας το έτος 2004-2005 στις δαπάνες των ελληνικών νοικοκυριών, προκειμένου οι μαθητές να αποκτήσουν βασικές δεξιότητες και γνώσεις που σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατακτώνται εντός του εκπαιδευτικού συστήματος. Το συνολικό ετήσιο ποσό για τα ιδιαίτερα μαθήματα και τα φροντιστήρια την χρονιά εκείνη έφτασε τα 762,3 εκατομμύρια ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία της ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας που δημοσιεύονται ανά πενταετία. Το τεράστιο, όμως, αυτό έξοδο, όσο το εκπαιδευτικό σύστημα παραμένει ως έχει, δεν προβλέπεται να πάψει να απασχολεί τους γονείς, οι οποίοι αυτήν την εποχή αναζητούν την αποτελεσματικότερη αλλά και πιο οικονομική λύση ως προς την εξωσχολική διδασκαλία των παιδιών.

Ο κ. Κώστας Πετρόπουλος, Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εκπαιδευτικών Φροντιστών Ελλάδος, αναφερόμενος στην φετινή κίνηση των μαθητών στα Φροντιστήρια, λέει ότι αυτή κυμαίνεται στα ίδια επίπεδα με τα περσινά όσον αφορά την Γ’ Λυκείου, με πιθανή αυξητική τάση, καθώς λόγω της οικονομικής κρίσης πολλοί αφήνουν τα πιο ακριβά ιδιαίτερα προς χάριν του φροντιστηρίου. «Οι μαθητές της Α’ και Β’ Λυκείου βρίσκονται ακόμα σε αναζήτηση της φροντιστηριακής τους στέγης, αφενός λόγω της οικονομικής στενότητας, αφετέρου γιατί οι απαιτήσεις του σχολείου δεν είναι ακόμα τόσο αυστηρές. Στις επόμενες ημέρες, όμως, τόσο αυτοί όσο και οι Απόφοιτοι, οι οποίοι ακόμα δεν έχουν καταλήξει αν θα ξαναδώσουν ή όχι πανελλήνιες, θα αποφασίσουν».

Εσείς τι θα επιλέξετε φέτος για την ενισχυτική διδασκαλία του παιδιού σας; Πού κυμαίνονται τα δίδακτρα και τι συμβουλεύουν οι ειδικοί;

Η αυτοκρατορία των φροντιστηρίων
Στην Ελλάδα λειτουργούν σήμερα επίσημα περίπου 2.500 φροντιστήρια μέσης εκπαίδευσης, στα οποία φοιτούν κάθε χρόνο περίπου 150.000 μαθητές, τις απογευματινές συνήθως ώρες, όταν έχουν ολοκληρώσει τα σχολικά τους μαθήματα. Τα περισσότερα από αυτά τα φροντιστήρια έχουν ήδη ξεκινήσει τα πρώτα τους μαθήματα για την χειμερινή σεζόν, αποκτώντας, πολλά από αυτά προβάδισμα έναντι των μαθημάτων στα σχολεία. Αυτός είναι, άλλωστε, ένας από τους λόγους που οι περισσότεροι γονείς τα προτιμούν, καθώς πιστεύουν ότι το παιδί τους προετοιμάζεται έτσι καλύτερα για το μάθημα στο σχολείο.

Στην τάξη του φροντιστηρίου το μάθημα παραδίδεται -ή τουλάχιστον έτσι πρέπει- σε ολιγάριθμα γκρουπ μαθητών, τα οποία καλό είναι να μην ξεπερνούν τα 5 με 6 παιδιά. Έτσι, ο καθηγητής έχει την δυνατότητα να εμμείνει περισσότερο στις δυσκολίες του κάθε παιδιού, ενώ έχει περισσότερο χρόνο για να εμβαθύνει στο μάθημα με επιπλέον πληροφορίες και σημειώσεις σε σχέση με αυτές που δίδονται στο σχολείο –κυρίως στο δημόσιο σχολείο. Επιπλέον, με τα τακτικά επαναληπτικά τεστ τα οποία πραγματοποιούν τα φροντιστήρια κάθε Σάββατο ή δεύτερο Σάββατο -ή Κυριακή- του μήνα, οι μαθητές έχουν την δυνατότητα να επαναλάβουν το διάβασμά τους, εμπεδώνοντας -θεωρητικά- τις γνώσεις καλύτερα, και να εξασκηθούν στον χρόνο γραφής τον εξετάσεων.

«Τα πλεονεκτήματα των φροντιστηρίων», λέει ο κ. Κώστας Πετρόπουλος, «έχουν να κάνουν όχι μόνο με την οργάνωση αλλά και με την ποιότητα των μαθημάτων που μπορούν να προσφέρουν. Σε αυτά το πρόγραμμα είναι συγκεκριμένο και ‘δεμένο’. Τα τμήματα όχι μόνο είναι ολιγομελή αλλά, αν υπάρξει ανάγκη, μπορούν να γίνουν και μονομελή. Παράλληλα στα περισσότερα οργανωμένα φροντιστήρια παρέχονται ημερίδες επαγγελματικού προσανατολισμού, ημερίδες συμβουλευτικής γονιών, ψυχολογική υποστήριξη των παιδιών από ειδικούς και φυσικά τα τακτικά διαγωνίσματα που εκπαιδεύουν τα παιδιά στο στιλ των εξετάσεων και σκοπό έχουν όχι να βαθμολογηθεί ο μαθητής αλλά να πιστοποιήσουμε τι του έχουμε αποδώσει».

Σχετικά με το κόστος των διδάκτρων των φροντιστηρίων, κάποιες ενδεικτικές τιμές από τρία μεγάλα φροντιστήρια της Αθήνας, για την Β’ και Γ’ Λυκείου είναι εξής:
• Φροντιστήριο Ηράκλειτος (Κωλέττη 21, Αθήνα, τηλ. 210-3824614, 210-3817431): Το πρόγραμμα μαθημάτων για την Θετική Κατεύθυνση της Β’ Λυκείου, το οποίο περιλαμβάνει συνολικά 12 ώρες την εβδομάδα στα μαθήματα κατεύθυνσης καθώς και στην Έκθεση, κοστίζει 400 ευρώ μηνιαίως. Για την Γ’ Λυκείου, τα μαθήματα της Θετικής Κατεύθυνσης έχουν ήδη ξεκινήσει από το καλοκαίρι, ωστόσο νέοι μαθητές μπορούν να γίνουν δεκτοί. Το κόστος των διδάκτρων είναι 420 ευρώ μηνιαίως, επίσης για 12 ώρες την εβδομάδα.

• Φροντιστήριο Θετικό (Κάνιγγος 12, πλ. Κάνιγγος, 210 3824659, 210 3830085): Το πρόγραμμα μαθημάτων για την Τεχνολογική Κατεύθυνση της Β’ Λυκείου, το οποίο περιλαμβάνει συνολικά 12 ώρες την εβδομάδα στα μαθήματα κατεύθυνσης καθώς και στην Έκθεση, κοστίζει 370 ευρώ μηνιαίως, ενώ αν επιθυμείτε το παιδί να διδάσκεται ένα επιπλέον μάθημα Γενικής Παιδείας της επιλογής σας, αυτό προσφέρεται δωρεάν. Για την Γ’ Λυκείου, με τα μαθήματα να αυξάνονται σε 13 ή 14 ώρες την εβδομάδα, το κόστος των διδάκτρων φτάνει τα 390 ευρώ.

• Φροντιστήρια Κόλλιας (Βερανζέρου 6, Αθήνα, τηλ. 210 3844905 και Λεωφ. Ειρήνης 32, Πεύκη, 210 6149327): Στα φροντιστήρια Κόλλιας διδάσκονται αποκλειστικά μαθήματα της Θεωρητικής Κατεύθυνσης. Το κόστος των διδάκτρων φέτος, για έναν μαθητή της Β’ Λυκείου, ανέρχεται στα 290 ευρώ μηνιαίως για δέκα ώρες μαθημάτων την εβδομάδα, στα οποία περιλαμβάνονται όλα τα μαθήματα της κατεύθυνσης, Έκθεση, Μαθηματικά και -εφόσον το επιθυμείτε- Φυσική, χωρίς επιπλέον χρέωση. Για την Γ’ Λυκείου οι ώρες μαθημάτων αυξάνονται σε 18 εβδομαδιαίως, μαζί με τα μαθήματα επιλογής, και τα δίδακτρα ανέρχονται πλέον σε 390 ευρώ τον μήνα. Υπολογίστε άλλα 50 ευρώ για τα έξοδα εγγραφής.

«Αυτές είναι τιμές Αττικής» απαντά ο κ. Πετρόπουλος όταν τον ρωτάμε για τις αντίστοιχες τιμές σε φροντιστήρια της επαρχίας. Στην Θεσσαλονίκη αλλά και σε άλλα αστικά κέντρα, όπως υποστηρίζει, τα δίδακτρα στα φροντιστήρια δεν ξεπερνούν τα 350 ευρώ τον μήνα για την Γ’ Λυκείου, ούτε τα 300 ευρώ τον μήνα για την Α’ και Β’ Λυκείου. «Σε κάθε περίπτωση, όμως, οι τιμές αυτές είναι ονομαστικές. Στην πράξη δεν εφαρμόζονται καθώς, κατανοώντας οι περισσότεροι ιδιοκτήτες φροντιστηρίων την δυσκολία των γονιών να ανταπεξέλθουν στην οικονομική κατάσταση, προσπαθούν να κάνουν εκπτώσεις και προσφορές, ιδιαίτερα στις οικονομικά ασθενέστερες τάξεις».

Η αυτοσυγκέντρωση του ιδιαίτερου
Το ιδιαίτερο μάθημα προτιμάται από πολλούς γονείς και μαθητές επειδή πιστεύουν στα καλύτερα αποτελέσματα της εξατομικευμένης διδασκαλίας. Στον ίδιο χρόνο παράδοσης, λοιπόν, ο καθηγητής διδάσκει έναν μόνο μαθητή και εμβαθύνει στην ύλη ανάλογα με τις ανάγκες αυτού. Αντίστοιχα, ο μαθητής στο ιδιαίτερο δε μπορεί να «κρυφτεί» πίσω από άλλους. Έχει την δυνατότητα να επικεντρωθεί στο μάθημα, να εκδηλώσει τις αδυναμίες του, ενώ δεν διστάζει να εκφράσει απορίες και να κάνει ερωτήσεις που πιθανώς στην σχολική τάξη να μην έκανε. Τέλος, με το μάθημα στο σπίτι το παιδί γλυτώνει πολύ χρόνο από μετακινήσεις, ενώ αν για οποιονδήποτε λόγο δε μπορεί να πραγματοποιήσει ένα μάθημα, αυτό δεν χάνεται, όπως συμβαίνει στο φροντιστήριο, αλλά αναβάλλεται για κάποια άλλη μέρα.

Ο ρόλος του καθηγητή στο ιδιαίτερο μάθημα είναι πολύ πιο απαιτητικός, γι’αυτό και η επιλογή εκ μέρους των γονιών θα πρέπει να γίνει με ιδιαίτερη προσοχή, ιδανικά έχοντας αυτοί ήδη λάβει καλές συστάσεις για τον καθηγητή από κάποιο άτομο που εμπιστεύονται. Ο κ. Πετρόπουλος συμβουλεύει τους γονείς που ετοιμάζονται να επιλέξουν καθηγητή για ιδιαίτερα να ελέγξουν την εμπειρία του, την ανθρώπινη υπόστασή του, αλλά και την εκπαιδευτική του ικανότητα να προσεγγίζει τον μαθητή, γιατί ο κάθε μαθητής έχει τις ιδιαιτερότητές του, τα θέλω του, τις ικανότητές του.

«Το βασικότερο, όμως, είναι να υπάρχει εμπιστοσύνη στην σχέση παιδιού-γονιού, αλλά και ωριμότητα εκ μέρους του παιδιού για να κρίνει κατά πόσο ο καθηγητής που έχει απέναντί του πραγματικά μπορεί να το βοηθήσει ή έχει έρθει για να του λέει ανέκδοτα», μας λέει η Ειρήνη, η οποία διδάσκει ιδιαίτερα μαθήματα φιλολογικών σε μαθητές Λυκείου τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια. Τονίζει και εκείνη την σημασία των καλών συστάσεων από άλλους γονείς που έχουν γνωρίσει τον εν λόγω καθηγητή, ενώ συμβουλεύει τους γονείς να μην επεμβαίνουν υπερβολικά στην σχέση μαθητή-γονιού για να αφήσουν τους δύο να βρουν το δικό τους σημείο επαφής.

Ως προς την ζήτηση των ιδιαίτερων μαθημάτων σε εποχές κρίσης, αυτή δεν έχει μειωθεί στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου, όπως σφυγμομετρά η Ειρήνη. «Οι τιμές έχουν πέσει σε σχέση με πέρυσι και πρόπερσι. Ενδεικτικά, πριν 3-4 χρόνια, τα 30 ευρώ την ώρα θεωρούνταν μία φυσιολογική τιμή για μάθημα κατεύθυνσης. Αυτά τα χρήματα πλέον σήμερα θεωρούνται πολλά, οπότε οι καθηγητές έχουν αναγκαστεί να μειώσουν τις τιμές τους», λέει. Την ρωτάμε αν ισχύει το γεγονός ότι πολλοί καθηγητές χρεώνουν ανά οικονομική κατάσταση της κάθε οικογένειας ή ανά προάστιο, αυξάνοντας τις τιμές στις παραδοσιακά «ακριβές» συνοικίες. «Κάποιοι το κάνουν. Ορισμένοι, μάλιστα, δεν δίνουν τιμή στο τηλέφωνο μέχρι να δουν το σπίτι στο οποίο πάνε και μετά αποφασίζουν. Αυτό που σίγουρα, πάντως, συμβαίνει –και είναι εν μέρει λογικό- είναι να χρεώνουν περισσότερο τις απομακρυσμένες περιοχές, άσχετα με το πόσο εύρωστη είναι η οικογένεια που θα επισκεφτούν, επειδή κοστίζουν και στους καθηγητές περισσότερο τα έξοδα μετακίνησης», εξηγεί η Ειρήνη.

Σε περίπτωση που δεν έχετε κάποια σύσταση για καθηγητή ιδιαίτερων μαθημάτων, τα πολύ χρηστικά portals Saini.gr και Idiaitera.info δημιουργήθηκαν πρόσφατα για να φιλοξενούν αγγελίες ιδιωτών -πάσης φύσεως- καθηγητών, τους οποίους μπορεί κανείς να βρει ανάλογα με την περιοχή που θα επιλέξει ή ανάλογα με το αντικείμενο ενδιαφέροντος. «Σκοπός του Saini.gr είναι να συγκεντρώσει πιο προσωποκεντρικές αγγελίες καθηγητών, οι οποίοι θα έχουν την δυνατότητα να δημιουργήσουν ένα προφίλ, με φωτογραφίες, λεπτομερέστερες πληροφορίες αλλά και τιμές», μας λέει ο κ. Γιάννης Ρούσσος, καθηγητής και αυτός και ένας εκ των τριών δημιουργών του Saini.gr. «Όσο καλύτερο προφίλ φτιάχνουν οι ‘ιδιαιτεράδες’ μας και όσο περισσότερες πληροφορίες παρέχουν, τόσο μεγαλύτερη επιτυχία έχουν στους ενδιαφερόμενους μαθητές, οι οποίοι θέλουν να γνωρίσουν τον καθηγητή τους πριν τον εμπιστευτούν», συνεχίζει. Άλλωστε, τα πιο «καλά» μέλη-καθηγητές, που δίνουν τιμές και κάνουν προσφορές μέσω του Saini.gr (π.χ. τιμή: 20 ευρώ/ώρα – προσφορές συζητήσιμες για γκρουπάκια), «ανεβαίνουν» πιο ψηλά στην λίστα της αναζήτησης.

Στις περισσότερες περιπτώσεις των αγγελιών, ωστόσο, οι τιμές δεν είναι διαθέσιμες online. Θα πρέπει να επικοινωνήσετε απευθείας με τον καθηγητή της επιλογής σας, να του δώσετε πληροφορίες για το επίπεδο του μαθητή, την τάξη και την περιοχή διαμονής και τότε θα σας πληροφορήσει για το κόστος. Στο σημείο αυτό, βέβαια, ο κ. Πετρόπουλος τονίζει την σημασία του να απαιτεί ο γονιός απόδειξη από τον καθηγητή των ιδιαιτέρων, προκειμένου και ο καθηγητής να μην φοροδιαφεύγει και ο γονιός να μην χάνει έσοδα. Τονίζει ότι είναι παράνομα από καθηγητές ιδιωτικών και δημοσίων σχολείων να παραδίδουν ιδιαίτερα μαθήματα -και μάλιστα χωρίς απόδειξη- και ότι το να επιλέγεται για ιδιαίτερο ο καθηγητής του σχολείου του παιδιού επειδή είναι καλός αποβαίνει τελικά εις βάρος του παιδιού, καθώς συνηθίζει σε μία μορφή συναλλαγής βάσει της οποίας για να πάρει τον βαθμό πρέπει να πληρώσει.

Φροντιστήριο vs Ιδιαίτερο
Το αν τελικά θα επιλέξει ο γονιός φροντιστήριο ή ιδιαίτερο για την εξωσχολική εκπαίδευση του παιδιού θα πρέπει καταρχήν να έχει να κάνει με τις ρεαλιστικές ανάγκες του μαθητή: Στο φροντιστήριο οι καθηγητές διαχειρίζονται τον μέσο όρο των μαθητών, ενώ το ιδιαίτερο προτείνεται για εξαιρετικές περιπτώσεις μαθητών, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω. Το πόσα χρήματα είναι διατεθειμένος ο γονιός να προσφέρει παίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Η επιλογή, πάντως, τόσο του φροντιστηρίου όσο και του ιδιώτη καθηγητή θα πρέπει να γίνεται με κριτήριο την φήμη σε πρώτη φάση, αλλά και την προσωπική γνωριμία η οποία θα δείξει στον γονιό με τι ανθρώπους έχει να κάνει, ποια είναι η εκπαιδευτική τους ικανότητα και ποια η επιστημονική τους κατάρτιση.