Διγλωσσία: Μαμά, μιλάμε διαφορετικές γλώσσες

της Μαρινέλλας Τσουκαλά (*)

Πηγή: Iatronet.gr

Όλοι μπορούμε να μάθουμε μια ξένη γλώσσα. Για μερικούς ανθρώπους αυτό είναι ευκολότερο από ότι για άλλους, αλλά όλοι μπορούμε να το κάνουμε. Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν δυο γλώσσες με την ίδια ευχέρεια είναι δίγλωσσοι.

Και αυτοί που κατά κύριο λόγο μπορούν να μάθουν να είναι δίγλωσσοι είναι τα παιδιά. Μπορούν να μάθουν δυο γλώσσες στο σπίτι, στο σχολείο ή στον κοινωνικό τους περίγυρο. Η γλώσσα που το παιδί γνωρίζει καλύτερα ονομάζεται κυρίαρχη γλώσσα. Με τον καιρό, η κυρίαρχη γλώσσα μπορεί να αλλάξει, ειδικά όταν το παιδί δεν την χρησιμοποιεί τακτικά.

Η χρήση δυο γλωσσών είναι μια δεξιότητα σαν όλες τις άλλες. Τα παιδιά για να χρησιμοποιούν σωστά τις γλώσσες πρέπει να εξασκούνται πολύ και σε αυτό μπορούν να τα βοηθήσουν οι γονείς. Χωρίς πρακτική, το παιδί ίσως να αντιμετωπίσει δυσκολίες κατανόησης ή επικοινωνίας με ανθρώπους και στις δυο γλώσσες.

Πώς μπορώ να μάθω το παιδί μου να είναι δίγλωσσο;

Ένας τρόπος είναι να χρησιμοποιεί και τις δυο γλώσσες από την αρχή. Για παράδειγμα, ο ένας γονιός ή ο βοηθός φύλαξης χρησιμοποιεί μια γλώσσα, ενώ ο άλλος γονιός ή ο βοηθός φύλαξης χρησιμοποιεί άλλη γλώσσα. Ένας άλλος τρόπος είναι να χρησιμοποιείτε μόνο μια γλώσσα στο σπίτι. Το παιδί σας μπορεί να μάθει τη δεύτερη γλώσσα όταν αρχίσει να πηγαίνει στο σχολείο.

Δώστε στο παιδί σας πολλές ευκαιρίες για να εξασκηθεί στη χρήση και των δυο γλωσσών μέσα από καθημερινές καταστάσεις. Είναι σημαντικό να μην εναλλάσσετε τις γλώσσες στην ίδια πρόταση. Εάν το κάνετε αυτό, το παιδί σας θα μάθει δυσκολότερα να ξεχωρίζει τις δυο γλώσσες.

Η εκμάθηση δυο γλωσσών προκαλεί δυσλεξία;

Όχι. Παιδιά σε όλο τον κόσμο μαθαίνουν περισσότερες από μια γλώσσες χωρίς να παρουσιάζουν προβλήματα δυσλεξίας. Τα δίγλωσσα παιδιά αναπτύσσουν γλωσσικές δεξιότητες όπως όλα τα παιδιά.

Τι πρέπει να γνωρίζω όταν το παιδί μου μαθαίνει περισσότερες από μια γλώσσες;

Κάθε δίγλωσσο παιδί έχει την ιδιαιτερότητά του. Κάθε παιδί μαθαίνει τη γλώσσα με το δικό του ξεχωριστό τρόπο. Γενικότερα όμως, η εκμάθηση δυο γλωσσών χρειάζεται περισσότερο χρόνο από ότι η εκμάθηση μιας γλώσσας. Όπως όλα τα παιδιά, έτσι και τα δίγλωσσα αρθρώνουν τις πρώτες τους λέξεις από την ηλικία του ενός έτους: για παράδειγμα "μαμά" ή "μπαμπά". Από την ηλικία των 2 ετών, τα περισσότερα δίγλωσσα παιδιά μπορούν να αρθρώσουν φράσεις με δυο λέξεις : για παράδειγμα "μπάλα μου" ή "όχι χυμό".

Τα παιδιά μπορεί κάποιες φορές να μπερδεύονται. Μπορεί να μπερδεύουν τους γραμματικούς κανόνες ή να χρησιμοποιούν λέξεις και από τις δυο γλώσσες στην ίδια πρόταση. Αυτό είναι φυσιολογικό και σταδιακά εξαφανίζεται καθώς αναπτύσσονται οι γλωσσικές τους δεξιότητες. Μερικά παιδιά, όταν αρχίζουν να μαθαίνουν μια δεύτερη γλώσσα, μπορεί να μη μιλάνε για κάποιο χρονικό διάστημα. Αυτή η "περίοδος σιωπής" είναι πιθανό να διαρκέσει από μερικούς μήνες έως ένα χρόνο. Αυτό είναι επίσης φυσιολογικό και παροδικό.

Τι τρόπους πρέπει να χρησιμοποιήσω για να βοηθήσω το παιδί μου να γίνει δίγλωσσο;

* Βιβλία. Μπορεί να διαβάζετε στο παιδί σας και στις δυο γλώσσες. Μπορείτε να βρείτε τα βιβλία που χρειάζεστε σε βιβλιοπωλεία, βιβλιοθήκες και στο Internet.
* Κασέτες και CD. Κασέτες και CD σε άλλες γλώσσες μπορούν επίσης να φανούν χρήσιμα. Το τραγούδι είναι ένας επίσης πολύ καλός και διασκεδαστικός τρόπος για να αρχίσετε να μαθαίνετε μια δεύτερη γλώσσα στο παιδί σας.
* Βιντεοκασέτες και DVD. Τα προγράμματα για παιδιά είναι διαθέσιμα σε πολλές γλώσσες. Αυτά τα προγράμματα συχνά μαθαίνουν στα παιδιά τους αριθμούς, τα γράμματα, τα χρώματα και το βασικό λεξιλόγιο.
* Γλωσσικά προγράμματα. Τα παιδιά μπορούν να μάθουν να είναι δίγλωσσα και σε εκπαιδευτικές κατασκηνώσεις ή σε δίγλωσσα εκπαιδευτικά προγράμματα. Τα παιδιά έχουν την ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν και τις δυο γλώσσες κατά την επικοινωνία τους με άλλα παιδιά.

Εάν το παιδί αντιμετωπίζει δυσκολία στην επικοινωνία, πρέπει να χρησιμοποιούμε μόνο μια γλώσσα;

Σε αυτήν την περίπτωση είναι καλύτερο να επικοινωνείτε με το παιδί σας στη γλώσσα που χρησιμοποιείται με μεγαλύτερη ευχέρεια. Αυτό συνιστάται ακόμα και αν χρησιμοποιεί διαφορετική γλώσσα στο σχολείο. Αλλά προσπαθήστε να μην αλλάζετε απότομα τις καθημερινές συνήθειες του παιδιού σας. Μπορεί να το αγχώσετε. Εάν το παιδί σας αντιμετωπίζει προβλήματα και στις δυο γλώσσες, ίσως χρειάζεται να ζητήσετε τη γνώμη του ειδικού.

Πηγές: Προσαρμοσμένο, κατόπιν αδείας, από την Αγγλική έκδοση της American Speech-Language-Hearing Association, 10801 Rockville Pike, Rockville, MD 20852, U.S.A.

(*) Η κ. Τσουκαλά είναι Παθολόγος Λόγου - Φωνής - Ομιλίας