Μικρά μουσεία: Διαμαντάκια Ιστορίας στην Αθήνα
Οι αθηναϊκές γειτονιές του 20ου αιώνα, οι εξόριστοι στη Μακρόνησο και τα θύματα του Ολοκαυτώματος διηγούνται τις ιστορίες τους σε 6 μικρά αθηναϊκά μουσεία.
της Ηρώς Κουνάδη
Ξέρατε ότι, σε απόσταση λίγων τετραγώνων, μπορείτε να μάθετε ιστορίες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους όσο εκείνες των Εβραίων της Αθήνας και των πολιτικών εξόριστων του ελληνικού Εμφυλίου; Ή ότι υπάρχει ένα μουσείο εντός του οποίου μπορείτε να βολτάρετε σε μια αθηναϊκή γειτονιά του προηγούμενου αιώνα, με τα κτίριά της σε φυσικό μέγεθος; Και ένα άλλο που ζωντανεύει, με τη βοήθεια της εικονικής πραγματικότητας, τα οθωμανικά χαμάμ της Αθήνας; Όχι; Τότε μάλλον δεν έχετε επισκεφθεί τα μικρά μουσεία της Αθήνας, για να ακούσετε τις ιστορίες που έχουν να μας διηγηθούν.
Μουσείο Μακρονήσου και Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Άη Στράτη
Αγ. Ασωμάτων 31, Θησείο, τηλ.: 210 3247820 και 210 3213488 αντίστοιχα
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως και Παρασκευή 10:00-13.00 και Σαββατοκύριακο 11-14.00
Πώς ήταν η ζωή για τους εξόριστους του Εμφυλίου στη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη; Πώς έμοιαζε η καθημερινότητα στην εξορία; Τα δύο παρόμοιας θεματικής μουσεία που συστεγάζονται στο εντυπωσιακό νεοκλασικό της Αγίων Ασωμάτων διηγούνται ιστορίες από τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Στις συλλογές τους περιλαμβάνονται φωτογραφίες και ηχητικά ντοκουμέντα, ταινίες και θεματική βιβλιοθήκη.
Στο Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων του Άη Στράτη, συγκεκριμένα, τα εκθέματα παρουσιάζονται σε θεματικές ενότητες όπως η οργάνωση και συγκρότηση των στρατοπέδων, ο αγώνας για επιβίωση, οι πολιτιστικές δραστηριότητες, η καλλιτεχνική δημιουργία (σκίτσα, σχέδια, χαρακτικά, πυρογραφίες, ελαιογραφίες, συνθέσεις και γλυπτά των εξόριστων καλλιτεχνών) και η συγκρότηση της μορφωτικής και πολιτικής δουλειάς.
Το αρχειακό υλικό περιλαμβάνει αποφάσεις εκτόπισης, έντυπα αδειών, υπομνήματα, τηλεγραφήματα, κείμενα και σημειώσεις της εσωτερικής λειτουργίας του στρατοπέδου, φωτογραφίες, εφημερίδες, παράνομο υλικό, αλληλογραφία εξόριστων και υλικό από την μορφωτική και ιδεολογική δραστηριότητα.
Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας
Αγ. Δημητρίου 13, Ψυρρή, τηλ.: 210 3211311
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή 10.00-23.00
Εδώ και λίγους μήνες, από το καλοκαίρι του 2014 για την ακρίβεια, η ελληνική γαστρονομία έχει το μουσείο που της αξίζει, στην καρδιά της Αθήνας. Το Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας στεγάζεται σε ένα κουκλίστικο νεοκλασικό του 1890, και περιλαμβάνει εκθεσιακό χώρο και –βέβαια– χώρους εστίασης. Στον εκθεσιακό χώρο εναλλάσσονται ανά εξάμηνο θεματικές εκθέσεις, οι οποίες διαμορφώνουν αντίστοιχα και το μενού του εστιατορίου. Αυτές τις μέρες, τρέχει έκθεση για τη Μοναστηριακή Διατροφή και τα ιδιαίτερα γνωρίσματά της.
Παράλληλα, στο μουσείο διοργανώνονται συνέδρια, παρουσιάσεις προϊόντων και βιβλίων μαγειρικής, καθώς και μαθήματα μαγειρικής ενηλίκων, ενώ σε συνεργασία με παιδαγωγό και διατροφολόγο οργανώνονται διαδραστικά εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά.
Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα
Ηρακλειδών 66Α, Θησείο, τηλ.: 210 3452150
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Σάββατο 10:00-20:00, Κυριακή 10:00-14:00
Το εντυπωσιακό κτίριο του Πιλοποιείου του Πουλόπουλου (που έδωσε το όνομά του στην ομώνυμη γέφυρα στο Θησείο) χρονολογείται από το 1886 και φιλοξενεί σήμερα δύο καταπληκτικές μόνιμες συλλογές. Η πρώτη είναι οι Φιγούρες θεάτρου σκιών της οικογένειας Χαρίδημου, η οποία περιλαμβάνει εκτός από τις ίδιες τις φιγούρες, και περισσότερα από 900 εκθέματα που σχετίζονται με αυτές: χνάρια, παλιά σκίτσα, πανόδετα βιβλία και φωτογραφικά ντοκουμέντα για το θέατρο σκιών από το 1850 μέχρι σήμερα.
Η δεύτερη μόνιμη έκθεση λέγεται «Οδοιπορικό στην Παλιά Αθήνα» και είναι η αναπαράσταση μιας αθηναϊκής γειτονιάς στα μέσα του 20ου αιώνα, περίπου σε φυσικό μέγεθος, με αντίγραφα κτιρίων, σπιτιών, μαγαζιών και αυθεντικών αντικειμένων καθημερινής χρήσης –ακριβώς σαν να ταξιδεύεις στον χρόνο, και να περπατάς στην Αθήνα του 1950.
Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος
Νίκης 39, Σύνταγμα, τηλ.: 210 3225582
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα ως Παρασκευή: 9.00-14.30, Κυριακή: 10.00-14.00, Σάββατο κλειστά
Ο πολιτισμός και η ιστορία των Ελλήνων Εβραίων ζωντανεύουν μέσα από 10.000 αντικείμενα σπάνιας τέχνης και ιστορικής σημασίας. Η μόνιμη συλλογή του μουσείου χωρίζεται σε θεματικές ενότητες που περιλαμβάνουν τη Συναγωγή, τις Εβραϊκές Γιορτές, την Ιστορία, τη Στρατιωτική ζωή, τον Σιωνισμός, το Ολοκαύτωμα, τα Κουστούμια και τον Κύκλο της ζωής. Διοργανώνονται τακτικά ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά και οικογενειακά προγράμματα, καθώς και σεμινάρια εκπαιδευτικών.
Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης
Σε τέσσερα διαφορετικά κτίρια στο κέντρο της Αθήνας (διευθύνσεις παρακάτω)
Δείτε εδώ τις ώρες λειτουργίας για το καθένα ξεχωριστά
Απλωμένο σε τρία διαφορετικά κτίρια και ένα… χαμάμ, το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης μόνο «μικρό» δεν είναι. Το «Μουσείον Ελληνικών Χειροτεχνημάτων», όπως ήταν αρχικά το όνομά του, θα γιορτάσει το 2018 τον έναν αιώνα ζωής. Ορίστε, εν τάχει, μερικά highlights από τις συλλογές του:
- Κεντρικό Κτίριο (Κυδαθηναίων 17, Πλάκα): Κεντήματα από όλη την Ελλάδα, κεραμικά, έργα ποιμενικής ξυλογλυπτικής (υφαντικά εργαλεία, ξυλότυποι, σφραγίδες άρτων κ.ά.) και φιγούρες του ελληνικού θεάτρου σκιών στον μπερντέ. Επίσης, έργα αργυροχοΐας, ελληνικές παραδοσιακές ενδυμασίες και περιοδικές εθνογραφικές εκθέσεις.
- Κτίριο οδού Πανός 22 (Πανός 22, Πλάκα): Στεγάζεται σε ένα γοητευτικό διώροφο του 19ου αιώνα και φιλοξενεί εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων, στη μόνιμη έκθεση με τίτλο «Άνθρωποι και Εργαλεία. Όψεις της εργασίας στην προβιομηχανική κοινωνία». Την έκθεση πλαισιώνουν κείμενα, φωτογραφίες, σπάνιο αρχειακό υλικό, αυθεντικές μαρτυρίες τεχνιτών και διαδραστικά εκθέματα.
- Τζαμί Τζισδαράκη (Άρεως 1, Πλ. Μοναστηρακίου): Το παλιό τζαμί που δεσπόζει στην καρδιά της ομορφότερης αθηναϊκής πλατείας φιλοξενεί τη Συλλογή Νεοελληνικής Κεραμικής του μουσείου.
- Λουτρό των Αέρηδων (Κυρρήστου 8, Πλάκα): Μια σούπερ ενδιαφέρουσα διαδραστική έκθεση ζωντανεύει το παλιό χαμάμ της Αθήνας, με τη βοήθεια της τεχνολογίας και της εικονικής πραγματικότητας. Διαβάστε περισσότερα για το Λουτρό των Αέρηδων, εδώ.
Ινστιτούτο των Ελληνικών Μύλων
Αγ. Ασωμάτων 45, Θησείο, τηλ.: 210 7214381
Βάζουμε στοίχημα ότι δύσκολα θα μαντεύατε πως υπάρχει μουσείο αφιερωμένο στους μύλους στην Αθήνα –και μάλιστα ότι είναι το μοναδικό στην Ελλάδα. Εδώ θα μάθετε τα πάντα για τους ανεμόμυλους, τους νερόμυλους και τους υπόλοιπους μύλους της Ελλάδας, τους τρόπους λειτουργίας τους, την ιστορία τους και την εξέλιξή τους στο πέρασμα του χρόνου. Θα μάθετε, επίσης, πού βρισκόταν και μέχρι πότε λειτουργούσε ο τελευταίος ανεμόμυλος της Αθήνας (στο Μετς, αν έχετε αγωνία).
Ξέρατε ότι, σε απόσταση λίγων τετραγώνων, μπορείτε να μάθετε ιστορίες τόσο διαφορετικές μεταξύ τους όσο εκείνες των Εβραίων της Αθήνας και των πολιτικών εξόριστων του ελληνικού Εμφυλίου; Ή ότι υπάρχει ένα μουσείο εντός του οποίου μπορείτε να βολτάρετε σε μια αθηναϊκή γειτονιά του προηγούμενου αιώνα, με τα κτίριά της σε φυσικό μέγεθος; Και ένα άλλο που ζωντανεύει, με τη βοήθεια της εικονικής πραγματικότητας, τα οθωμανικά χαμάμ της Αθήνας; Όχι; Τότε μάλλον δεν έχετε επισκεφθεί τα μικρά μουσεία της Αθήνας, για να ακούσετε τις ιστορίες που έχουν να μας διηγηθούν.
Μουσείο Μακρονήσου και Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων Άη Στράτη
Αγ. Ασωμάτων 31, Θησείο, τηλ.: 210 3247820 και 210 3213488 αντίστοιχα
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως και Παρασκευή 10:00-13.00 και Σαββατοκύριακο 11-14.00
Πώς ήταν η ζωή για τους εξόριστους του Εμφυλίου στη Μακρόνησο και τον Άη Στράτη; Πώς έμοιαζε η καθημερινότητα στην εξορία; Τα δύο παρόμοιας θεματικής μουσεία που συστεγάζονται στο εντυπωσιακό νεοκλασικό της Αγίων Ασωμάτων διηγούνται ιστορίες από τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης ελληνικής Ιστορίας. Στις συλλογές τους περιλαμβάνονται φωτογραφίες και ηχητικά ντοκουμέντα, ταινίες και θεματική βιβλιοθήκη.
Στο Μουσείο Πολιτικών Εξορίστων του Άη Στράτη, συγκεκριμένα, τα εκθέματα παρουσιάζονται σε θεματικές ενότητες όπως η οργάνωση και συγκρότηση των στρατοπέδων, ο αγώνας για επιβίωση, οι πολιτιστικές δραστηριότητες, η καλλιτεχνική δημιουργία (σκίτσα, σχέδια, χαρακτικά, πυρογραφίες, ελαιογραφίες, συνθέσεις και γλυπτά των εξόριστων καλλιτεχνών) και η συγκρότηση της μορφωτικής και πολιτικής δουλειάς.
Το αρχειακό υλικό περιλαμβάνει αποφάσεις εκτόπισης, έντυπα αδειών, υπομνήματα, τηλεγραφήματα, κείμενα και σημειώσεις της εσωτερικής λειτουργίας του στρατοπέδου, φωτογραφίες, εφημερίδες, παράνομο υλικό, αλληλογραφία εξόριστων και υλικό από την μορφωτική και ιδεολογική δραστηριότητα.
Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας
Αγ. Δημητρίου 13, Ψυρρή, τηλ.: 210 3211311
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Κυριακή 10.00-23.00
Εδώ και λίγους μήνες, από το καλοκαίρι του 2014 για την ακρίβεια, η ελληνική γαστρονομία έχει το μουσείο που της αξίζει, στην καρδιά της Αθήνας. Το Μουσείο Ελληνικής Γαστρονομίας στεγάζεται σε ένα κουκλίστικο νεοκλασικό του 1890, και περιλαμβάνει εκθεσιακό χώρο και –βέβαια– χώρους εστίασης. Στον εκθεσιακό χώρο εναλλάσσονται ανά εξάμηνο θεματικές εκθέσεις, οι οποίες διαμορφώνουν αντίστοιχα και το μενού του εστιατορίου. Αυτές τις μέρες, τρέχει έκθεση για τη Μοναστηριακή Διατροφή και τα ιδιαίτερα γνωρίσματά της.
Παράλληλα, στο μουσείο διοργανώνονται συνέδρια, παρουσιάσεις προϊόντων και βιβλίων μαγειρικής, καθώς και μαθήματα μαγειρικής ενηλίκων, ενώ σε συνεργασία με παιδαγωγό και διατροφολόγο οργανώνονται διαδραστικά εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά.
Πολιτιστικό Κέντρο Μελίνα
Ηρακλειδών 66Α, Θησείο, τηλ.: 210 3452150
Ώρες λειτουργίας: Τρίτη έως Σάββατο 10:00-20:00, Κυριακή 10:00-14:00
Το εντυπωσιακό κτίριο του Πιλοποιείου του Πουλόπουλου (που έδωσε το όνομά του στην ομώνυμη γέφυρα στο Θησείο) χρονολογείται από το 1886 και φιλοξενεί σήμερα δύο καταπληκτικές μόνιμες συλλογές. Η πρώτη είναι οι Φιγούρες θεάτρου σκιών της οικογένειας Χαρίδημου, η οποία περιλαμβάνει εκτός από τις ίδιες τις φιγούρες, και περισσότερα από 900 εκθέματα που σχετίζονται με αυτές: χνάρια, παλιά σκίτσα, πανόδετα βιβλία και φωτογραφικά ντοκουμέντα για το θέατρο σκιών από το 1850 μέχρι σήμερα.
Η δεύτερη μόνιμη έκθεση λέγεται «Οδοιπορικό στην Παλιά Αθήνα» και είναι η αναπαράσταση μιας αθηναϊκής γειτονιάς στα μέσα του 20ου αιώνα, περίπου σε φυσικό μέγεθος, με αντίγραφα κτιρίων, σπιτιών, μαγαζιών και αυθεντικών αντικειμένων καθημερινής χρήσης –ακριβώς σαν να ταξιδεύεις στον χρόνο, και να περπατάς στην Αθήνα του 1950.
Εβραϊκό Μουσείο της Ελλάδος
Νίκης 39, Σύνταγμα, τηλ.: 210 3225582
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα ως Παρασκευή: 9.00-14.30, Κυριακή: 10.00-14.00, Σάββατο κλειστά
Ο πολιτισμός και η ιστορία των Ελλήνων Εβραίων ζωντανεύουν μέσα από 10.000 αντικείμενα σπάνιας τέχνης και ιστορικής σημασίας. Η μόνιμη συλλογή του μουσείου χωρίζεται σε θεματικές ενότητες που περιλαμβάνουν τη Συναγωγή, τις Εβραϊκές Γιορτές, την Ιστορία, τη Στρατιωτική ζωή, τον Σιωνισμός, το Ολοκαύτωμα, τα Κουστούμια και τον Κύκλο της ζωής. Διοργανώνονται τακτικά ξεναγήσεις, εκπαιδευτικά και οικογενειακά προγράμματα, καθώς και σεμινάρια εκπαιδευτικών.
Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης
Σε τέσσερα διαφορετικά κτίρια στο κέντρο της Αθήνας (διευθύνσεις παρακάτω)
Δείτε εδώ τις ώρες λειτουργίας για το καθένα ξεχωριστά
Απλωμένο σε τρία διαφορετικά κτίρια και ένα… χαμάμ, το Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης μόνο «μικρό» δεν είναι. Το «Μουσείον Ελληνικών Χειροτεχνημάτων», όπως ήταν αρχικά το όνομά του, θα γιορτάσει το 2018 τον έναν αιώνα ζωής. Ορίστε, εν τάχει, μερικά highlights από τις συλλογές του:
- Κεντρικό Κτίριο (Κυδαθηναίων 17, Πλάκα): Κεντήματα από όλη την Ελλάδα, κεραμικά, έργα ποιμενικής ξυλογλυπτικής (υφαντικά εργαλεία, ξυλότυποι, σφραγίδες άρτων κ.ά.) και φιγούρες του ελληνικού θεάτρου σκιών στον μπερντέ. Επίσης, έργα αργυροχοΐας, ελληνικές παραδοσιακές ενδυμασίες και περιοδικές εθνογραφικές εκθέσεις.
- Κτίριο οδού Πανός 22 (Πανός 22, Πλάκα): Στεγάζεται σε ένα γοητευτικό διώροφο του 19ου αιώνα και φιλοξενεί εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων, στη μόνιμη έκθεση με τίτλο «Άνθρωποι και Εργαλεία. Όψεις της εργασίας στην προβιομηχανική κοινωνία». Την έκθεση πλαισιώνουν κείμενα, φωτογραφίες, σπάνιο αρχειακό υλικό, αυθεντικές μαρτυρίες τεχνιτών και διαδραστικά εκθέματα.
- Τζαμί Τζισδαράκη (Άρεως 1, Πλ. Μοναστηρακίου): Το παλιό τζαμί που δεσπόζει στην καρδιά της ομορφότερης αθηναϊκής πλατείας φιλοξενεί τη Συλλογή Νεοελληνικής Κεραμικής του μουσείου.
- Λουτρό των Αέρηδων (Κυρρήστου 8, Πλάκα): Μια σούπερ ενδιαφέρουσα διαδραστική έκθεση ζωντανεύει το παλιό χαμάμ της Αθήνας, με τη βοήθεια της τεχνολογίας και της εικονικής πραγματικότητας. Διαβάστε περισσότερα για το Λουτρό των Αέρηδων, εδώ.
Ινστιτούτο των Ελληνικών Μύλων
Αγ. Ασωμάτων 45, Θησείο, τηλ.: 210 7214381
Βάζουμε στοίχημα ότι δύσκολα θα μαντεύατε πως υπάρχει μουσείο αφιερωμένο στους μύλους στην Αθήνα –και μάλιστα ότι είναι το μοναδικό στην Ελλάδα. Εδώ θα μάθετε τα πάντα για τους ανεμόμυλους, τους νερόμυλους και τους υπόλοιπους μύλους της Ελλάδας, τους τρόπους λειτουργίας τους, την ιστορία τους και την εξέλιξή τους στο πέρασμα του χρόνου. Θα μάθετε, επίσης, πού βρισκόταν και μέχρι πότε λειτουργούσε ο τελευταίος ανεμόμυλος της Αθήνας (στο Μετς, αν έχετε αγωνία).
