13 πράγματα που δεν ξέρατε για τις σημαίες του κόσμου
Ενδιαφέροντα «μυστικά» που κρύβονται ανάμεσα στις ρίγες των πιο παράξενων αλλά και των πιο διάσημων εθνικών σημαιών του κόσμου.
του Γιώργου Κόκουβα
Ποια είναι η μοναδική… πολύγωνη σημαία στον πλανήτη; Ποια είναι η μοναδική χώρα του Ηνωμένου Βασιλείου που δεν εκπροσωπείται στην σημαία του; Γιατί είναι κατακόκκινη η τουρκική σημαία και σε τι αντιστοιχούν οι εννέα ρίγες της γαλανόλευκης; Μάθετε τα πιο ενδιαφέροντα «μυστικά» πίσω από τις πιο παράξενες αλλά και τις πιο διάσημες εθνικές σημαίες του κόσμου.
Οι «παράξενες» σημαίες του κόσμου
Λιβύη: Η μοναδική (μέχρι το 2011) μονόχρωμη σημαία του κόσμου
Μέχρι το 2011, η σημαία της Λιβύης ήταν η πιο… μίνιμαλ σημαία του πλανήτη: Ένα πανί πράσινου χρώματος. Χρησιμοποιήθηκε από το 1977, με απόφαση του Muammar Gaddafi, καθώς το πράσινο συμβόλιζε την πολιτική φιλοσοφία του, όπως την αποτύπωσε στο «Πράσινο Βιβλίο» του. Το πράσινο άλλωστε πάντα συμβόλιζε το Ισλάμ. Μετά την πτώση του Gaddafi τον Αύγουστο του 2011, επανήλθε στο προσκήνιο η παλαιότερη σημαία του κράτους, αυτή με την κόκκινη, μαύρη και πράσινη ρίγα και την ημισέληνο στο κέντρο της.
Παραγουάη: Μια σημαία… double-face
Η σημαία της Παραγουάης υιοθετήθηκε το 1842 και η ιδιαιτερότητά της έγκειται στο ότι διαφέρει ανάλογα με το ποια πλευρά της κοιτάζεις. Και στις δύο πλευρές υπάρχουν μια κόκκινη, μια λευκή και μία μπλε ρίγα, αλλά στην μπροστινή πλευρά, στο κέντρο υπάρχει το εθνόσημο της χώρας (ένα κίτρινο αστέρι σε πράσινο στεφάνι με την φράση «Republica del Paraguay»), μέσα σε έναν κύκλο. Στην πίσω όψη της σημαίας, υπάρχει η σφραγίδα του θησαυροφυλακίου (ένας κίτρινος λέων με τις λέξεις «Paz y Justicia» (Ειρήνη και Δικαιοσύνη).
Νεπάλ: Μια… ανορθόδοξη σημαία
Είναι η μοναδική σημαία του κόσμου σε σχήμα… διπλού τριγώνου. Το κόκκινο χρώμα προέρχεται από το εθνικό λουλούδι της χώρας, το ροδόδενδρο. Λόγω του περίπλοκου σχήματος, το Σύνταγμα του Νεπάλ περιέχει σαφείς οδηγίες 24 βημάτων, για τον σωστό σχεδιασμό των τριγώνων και των άστρων της σημαίας.
Trivia για τις ευρωπαϊκές σημαίες
Αυστρία: Το κόκκινο και λευκό χρώμα στις ρίγες της σημαίας παραπέμπει, σύμφωνα με τον θρύλο, στο λευκό πανωφόρι του Δούκα της Αυστρίας που γέμισε αίμα κατά την διάρκεια μιας φοβερής μάχης, στην πολιορκία της Άκρας στην Γαλιλαία τον 12ο αιώνα. Μετά τη μάχη, ο Δούκας που είχε γεμίσει με αίματα, αφαίρεσε τη ζώνη του, και εμφανίστηκε μια ανέγγιχτη από το αίμα λευκή λωρίδα από το πανωφόρι - κάτι σαν τη σημαία που βλέπετε ακριβώς δίπλα δηλαδή.
Αλβανία:
Ο δικέφαλος αετός πάνω στην κόκκινη σημαία της Αλβανίας είναι το οικόσημο του Gjergj Kastriot Skandelbeg, ενός Αλβανού εθνικού ήρωα του 15ου αιώνα, γνωστού και ως Σκεντέρμπεης, ο οποίος ηγήθηκε της Επανάστασης εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που έφερε (βραχυπρόθεσμη έστω) ελευθερία στον λαό του.
Δανία: Πρόκειται για την παλαιότερη εθνική σημαία που είναι ακόμη σε χρήση, και ο θρύλος τη θέλει να έχει πέσει… από τον ουρανό την ώρα που τα σκανδιναβικά στρατεύματα έχαναν μια σημαντική μάχη εναντίον των Εσθονών, και ο ηγέτης τους προσευχόταν στο Θεό. Η σημαία έχει το κόκκινο του αίματος και τον χριστιανικό σταυρό τοποθετημένο ασύμμετρα.
Γαλλία:
Η γνωστή «τρικολόρε» σημαία αποτέλεσε βάση για πολλές ακόμη εθνικές σημαίες με παραλλαγές χρωμάτων. Στην περίπτωση της Γαλλίας, αποτελούν χρωματική έκφραση των αξιών ελευθερία, ισότητα και αδελφότητα, που αναδείχθηκαν κατά την γαλλική επανάσταση.
Γερμανία: Το μαύρο, κόκκινο και χρυσοκίτρινο χρώμα στις ρίγες της γερμανικής σημαίας, κατά την επικρατέστερη θεωρία, επιλέχθηκε με βάση τα χρώματα των στολών του στρατεύματος Lützow των Πρωσικών Δυνάμεων κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Οι εθελοντές του συγκεκριμένου σώματος φορούσαν μαύρες στολές με κόκκινες λεπτομέρειες και χρυσά κουμπιά, και προχωρούσαν, όπως έλεγε το σύνθημά τους, «μέσα από την μαυρίλα του αγώνα και τις κόκκινες από το αίμα μάχες στο χρυσαφένιο φως της ελευθερίας». Τα συγκεκριμένα χρώματα απέκτησαν εθνικό συμβολισμό μεταγενέστερα και για τα κράτη της Γερμανίας, που αργότερα συνενώθηκαν.
Ολλανδία: Όπως θα ξέρετε, η ολλανδική σημαία περιέχει τα ίδια χρώματα με αυτή της Γαλλίας, αλλά σε οριζόντιες ρίγες. Γιατί όμως οι εθνικές στολές στον αθλητισμό έχουν συνδυαστεί και με το πορτοκαλί χρώμα; Στην πραγματικότητα, η αρχική σημαία της Ολλανδίας είχε μία πορτοκαλί, μία λευκή και μία μπλε ρίγα, αλλά επειδή η πορτοκαλί βαφή που χρησιμοποιήθηκε τα πρώτα χρόνια αλλοιωνόταν στον ήλιο και γινόταν κόκκινη, επικράτησε το κόκκινο.
Ελβετία:
Πρόκειται για μία από τις δύο τετράγωνες σημαίες του κόσμου (η άλλη είναι αυτή του Βατικανού) και το κόκκινο χρώμα με τον σταυρό στο κέντρο είναι συνδυασμός που προέρχεται από την σημαία της περιοχής του Schwyz, στην κεντρική Ελβετία.
Τουρκία: Ο θρύλος περί των συμβόλων και του χρώματος της τουρκικής σημαίας θέλει την καταγωγή της να έλκεται από την αιματηρή μάχη του Κοσσυφοπεδίου το 1389, στην οποία οι οθωμανικές δυνάμεις του Μουράτ Α' επιτέθηκαν στους Σέρβους του Πρίγκιπα Lazar Hrebeljanović. Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή για τα χρώματα της σημαίας, η οποία αναφέρεται στις αρχαίες δοξασίες της τουρκικής μυθολογίας. Σύμφωνα με αυτή, κάθε σημείο του ορίζοντα αντιστοιχούσε και σε ένα χρώμα: Ο Βορράς στο μαύρο (εξ ου και η θάλασσα στα βόρεια της Τουρκίας ονομάστηκε «Μαύρη θάλασσα»), η Ανατολή στο μπλε, η Δύση στο λευκό (γι’ αυτό και ονομάζουν τη Μεσόγειο «Λευκή θάλασσα») και ο Νότος στο κόκκινο. Αυτές οι δοξασίες αναφέρονται στην λατρεία των ουράνιων σωμάτων (εξ ου και η ημισέληνος και το άστρο της σημαίας), ενώ επειδή η σημερινή Τουρκία ιδρύθηκε από τους Ογούζους Τούρκους, το φύλο που κατοικούσε στα νοτιοδυτικά της Μικράς Ασίας, η σημαία πήρε τα χρώματα του Νότου και της Δύσης, δηλαδή κόκκινο και λευκό.
Ηνωμένο Βασίλειο: Γνωστή ως «Union Jack», η σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου σχηματίστηκε το 1800, οπότε και συμφωνήθηκε η ένωση του Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας (Αγγλία, Ουαλία, Σκωτία) και του Βασιλείου της Ιρλανδίας. Μόνο η Ουαλία δεν εκπροσωπείται σε αυτό το σύμπλεγμα συμβόλων (από το οποίο η Σκωτία απειλεί να… αποχωρήσει): Ο κόκκινος σταυρός στο κέντρο είναι ο Σταυρός του Αγίου Γεωργίου, προστάτη της Αγγλίας, ο κόκκινος «χιαστί» σταυρός είναι το σύμβολο του Αγίου Πατρικίου της Ιρλανδίας, ενώ ο λευκός «χιαστί» λευκός σταυρός σε μπλε φόντο είναι το σύμβολο του Αγίου Ανδρέα, προστάτη της Σκωτίας.
Bonus: Η ελληνική σημαία
Ελλάδα: Εννέα γαλανόλευκες ρίγες και ο σταυρός στην πάνω αριστερή γωνία παραπέμπουν αφενός στις εννέα συλλαβές της φράσης «Ελευθερία ή θάνατος» και αφετέρου στο όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, που λέγεται πως είδε έναν σταυρό στον καταγάλανο ουρανό. Πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1822 – μάθετε περισσότερα για την ιστορία της αλλά και για τις παλαιότερες εκδοχές της εδώ.
Ποια είναι η μοναδική… πολύγωνη σημαία στον πλανήτη; Ποια είναι η μοναδική χώρα του Ηνωμένου Βασιλείου που δεν εκπροσωπείται στην σημαία του; Γιατί είναι κατακόκκινη η τουρκική σημαία και σε τι αντιστοιχούν οι εννέα ρίγες της γαλανόλευκης; Μάθετε τα πιο ενδιαφέροντα «μυστικά» πίσω από τις πιο παράξενες αλλά και τις πιο διάσημες εθνικές σημαίες του κόσμου.
Οι «παράξενες» σημαίες του κόσμου
Λιβύη: Η μοναδική (μέχρι το 2011) μονόχρωμη σημαία του κόσμου Μέχρι το 2011, η σημαία της Λιβύης ήταν η πιο… μίνιμαλ σημαία του πλανήτη: Ένα πανί πράσινου χρώματος. Χρησιμοποιήθηκε από το 1977, με απόφαση του Muammar Gaddafi, καθώς το πράσινο συμβόλιζε την πολιτική φιλοσοφία του, όπως την αποτύπωσε στο «Πράσινο Βιβλίο» του. Το πράσινο άλλωστε πάντα συμβόλιζε το Ισλάμ. Μετά την πτώση του Gaddafi τον Αύγουστο του 2011, επανήλθε στο προσκήνιο η παλαιότερη σημαία του κράτους, αυτή με την κόκκινη, μαύρη και πράσινη ρίγα και την ημισέληνο στο κέντρο της.
Παραγουάη: Μια σημαία… double-face
Η σημαία της Παραγουάης υιοθετήθηκε το 1842 και η ιδιαιτερότητά της έγκειται στο ότι διαφέρει ανάλογα με το ποια πλευρά της κοιτάζεις. Και στις δύο πλευρές υπάρχουν μια κόκκινη, μια λευκή και μία μπλε ρίγα, αλλά στην μπροστινή πλευρά, στο κέντρο υπάρχει το εθνόσημο της χώρας (ένα κίτρινο αστέρι σε πράσινο στεφάνι με την φράση «Republica del Paraguay»), μέσα σε έναν κύκλο. Στην πίσω όψη της σημαίας, υπάρχει η σφραγίδα του θησαυροφυλακίου (ένας κίτρινος λέων με τις λέξεις «Paz y Justicia» (Ειρήνη και Δικαιοσύνη).
Νεπάλ: Μια… ανορθόδοξη σημαία
Είναι η μοναδική σημαία του κόσμου σε σχήμα… διπλού τριγώνου. Το κόκκινο χρώμα προέρχεται από το εθνικό λουλούδι της χώρας, το ροδόδενδρο. Λόγω του περίπλοκου σχήματος, το Σύνταγμα του Νεπάλ περιέχει σαφείς οδηγίες 24 βημάτων, για τον σωστό σχεδιασμό των τριγώνων και των άστρων της σημαίας.
Trivia για τις ευρωπαϊκές σημαίες
Αυστρία: Το κόκκινο και λευκό χρώμα στις ρίγες της σημαίας παραπέμπει, σύμφωνα με τον θρύλο, στο λευκό πανωφόρι του Δούκα της Αυστρίας που γέμισε αίμα κατά την διάρκεια μιας φοβερής μάχης, στην πολιορκία της Άκρας στην Γαλιλαία τον 12ο αιώνα. Μετά τη μάχη, ο Δούκας που είχε γεμίσει με αίματα, αφαίρεσε τη ζώνη του, και εμφανίστηκε μια ανέγγιχτη από το αίμα λευκή λωρίδα από το πανωφόρι - κάτι σαν τη σημαία που βλέπετε ακριβώς δίπλα δηλαδή.
Αλβανία: Ο δικέφαλος αετός πάνω στην κόκκινη σημαία της Αλβανίας είναι το οικόσημο του Gjergj Kastriot Skandelbeg, ενός Αλβανού εθνικού ήρωα του 15ου αιώνα, γνωστού και ως Σκεντέρμπεης, ο οποίος ηγήθηκε της Επανάστασης εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που έφερε (βραχυπρόθεσμη έστω) ελευθερία στον λαό του.
Δανία: Πρόκειται για την παλαιότερη εθνική σημαία που είναι ακόμη σε χρήση, και ο θρύλος τη θέλει να έχει πέσει… από τον ουρανό την ώρα που τα σκανδιναβικά στρατεύματα έχαναν μια σημαντική μάχη εναντίον των Εσθονών, και ο ηγέτης τους προσευχόταν στο Θεό. Η σημαία έχει το κόκκινο του αίματος και τον χριστιανικό σταυρό τοποθετημένο ασύμμετρα. 
Γαλλία: Η γνωστή «τρικολόρε» σημαία αποτέλεσε βάση για πολλές ακόμη εθνικές σημαίες με παραλλαγές χρωμάτων. Στην περίπτωση της Γαλλίας, αποτελούν χρωματική έκφραση των αξιών ελευθερία, ισότητα και αδελφότητα, που αναδείχθηκαν κατά την γαλλική επανάσταση.
Γερμανία: Το μαύρο, κόκκινο και χρυσοκίτρινο χρώμα στις ρίγες της γερμανικής σημαίας, κατά την επικρατέστερη θεωρία, επιλέχθηκε με βάση τα χρώματα των στολών του στρατεύματος Lützow των Πρωσικών Δυνάμεων κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους. Οι εθελοντές του συγκεκριμένου σώματος φορούσαν μαύρες στολές με κόκκινες λεπτομέρειες και χρυσά κουμπιά, και προχωρούσαν, όπως έλεγε το σύνθημά τους, «μέσα από την μαυρίλα του αγώνα και τις κόκκινες από το αίμα μάχες στο χρυσαφένιο φως της ελευθερίας». Τα συγκεκριμένα χρώματα απέκτησαν εθνικό συμβολισμό μεταγενέστερα και για τα κράτη της Γερμανίας, που αργότερα συνενώθηκαν. 
Ολλανδία: Όπως θα ξέρετε, η ολλανδική σημαία περιέχει τα ίδια χρώματα με αυτή της Γαλλίας, αλλά σε οριζόντιες ρίγες. Γιατί όμως οι εθνικές στολές στον αθλητισμό έχουν συνδυαστεί και με το πορτοκαλί χρώμα; Στην πραγματικότητα, η αρχική σημαία της Ολλανδίας είχε μία πορτοκαλί, μία λευκή και μία μπλε ρίγα, αλλά επειδή η πορτοκαλί βαφή που χρησιμοποιήθηκε τα πρώτα χρόνια αλλοιωνόταν στον ήλιο και γινόταν κόκκινη, επικράτησε το κόκκινο. 
Ελβετία: Πρόκειται για μία από τις δύο τετράγωνες σημαίες του κόσμου (η άλλη είναι αυτή του Βατικανού) και το κόκκινο χρώμα με τον σταυρό στο κέντρο είναι συνδυασμός που προέρχεται από την σημαία της περιοχής του Schwyz, στην κεντρική Ελβετία.
Τουρκία: Ο θρύλος περί των συμβόλων και του χρώματος της τουρκικής σημαίας θέλει την καταγωγή της να έλκεται από την αιματηρή μάχη του Κοσσυφοπεδίου το 1389, στην οποία οι οθωμανικές δυνάμεις του Μουράτ Α' επιτέθηκαν στους Σέρβους του Πρίγκιπα Lazar Hrebeljanović. Υπάρχει όμως και μια άλλη εκδοχή για τα χρώματα της σημαίας, η οποία αναφέρεται στις αρχαίες δοξασίες της τουρκικής μυθολογίας. Σύμφωνα με αυτή, κάθε σημείο του ορίζοντα αντιστοιχούσε και σε ένα χρώμα: Ο Βορράς στο μαύρο (εξ ου και η θάλασσα στα βόρεια της Τουρκίας ονομάστηκε «Μαύρη θάλασσα»), η Ανατολή στο μπλε, η Δύση στο λευκό (γι’ αυτό και ονομάζουν τη Μεσόγειο «Λευκή θάλασσα») και ο Νότος στο κόκκινο. Αυτές οι δοξασίες αναφέρονται στην λατρεία των ουράνιων σωμάτων (εξ ου και η ημισέληνος και το άστρο της σημαίας), ενώ επειδή η σημερινή Τουρκία ιδρύθηκε από τους Ογούζους Τούρκους, το φύλο που κατοικούσε στα νοτιοδυτικά της Μικράς Ασίας, η σημαία πήρε τα χρώματα του Νότου και της Δύσης, δηλαδή κόκκινο και λευκό. 
Ηνωμένο Βασίλειο: Γνωστή ως «Union Jack», η σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου σχηματίστηκε το 1800, οπότε και συμφωνήθηκε η ένωση του Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας (Αγγλία, Ουαλία, Σκωτία) και του Βασιλείου της Ιρλανδίας. Μόνο η Ουαλία δεν εκπροσωπείται σε αυτό το σύμπλεγμα συμβόλων (από το οποίο η Σκωτία απειλεί να… αποχωρήσει): Ο κόκκινος σταυρός στο κέντρο είναι ο Σταυρός του Αγίου Γεωργίου, προστάτη της Αγγλίας, ο κόκκινος «χιαστί» σταυρός είναι το σύμβολο του Αγίου Πατρικίου της Ιρλανδίας, ενώ ο λευκός «χιαστί» λευκός σταυρός σε μπλε φόντο είναι το σύμβολο του Αγίου Ανδρέα, προστάτη της Σκωτίας. 
Bonus: Η ελληνική σημαία Ελλάδα: Εννέα γαλανόλευκες ρίγες και ο σταυρός στην πάνω αριστερή γωνία παραπέμπουν αφενός στις εννέα συλλαβές της φράσης «Ελευθερία ή θάνατος» και αφετέρου στο όραμα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, που λέγεται πως είδε έναν σταυρό στον καταγάλανο ουρανό. Πρωτοχρησιμοποιήθηκε το 1822 – μάθετε περισσότερα για την ιστορία της αλλά και για τις παλαιότερες εκδοχές της εδώ.
