50 πράγματα που αγαπάμε στο κέντρο της Αθήνας

του Γιώργου Κόκουβα

Σπασμένα μάρμαρα στο Σύνταγμα, καμμένα σινεμά στη Σταδίου, ερημωμένες πλατείες, σκουπίδια παντού, κλειστά καταστήματα, άστεγοι με μια κουβέρτα στο πεζοδρόμιο… Αυτό είναι το αθηναϊκό κέντρο που αγαπήσαμε;

Όχι. Αυτό είναι το κέντρο όπως το καταντήσαμε. Το πραγματικό κέντρο της Αθήνας, όμως, ευτυχώς επιζεί, κρατά την ψυχή του ζωντανή κάτω από την γκρίζα μουντάδα της γκρίνιας για την κρίση και τον αέρα αγανάκτησης γύρω από τη Βουλή. Κι εμείς, συνεχίζουμε να είμαστε ερωτευμένοι μαζί του και να επιστρέφουμε σ’ αυτό με κάθε ευκαιρία.

Συνεχίζουμε να το αγαπάμε, όχι μόνο για τα café και τα καταστήματά του, αλλά για τις καθημερινές του «συνήθειες», τις ιεροτελεστίες, τις οικείες διαδρομές του, τα «χούγια» και τις απολαύσεις του. Συνεχίζουμε να το αγαπάμε με τα ελαττώματά του, αλλά κυρίως με τα προτερήματά του. Όπως αυτά:

*Το ότι όσα χρόνια κι αν μένεις εδώ υπάρχει πάντα κάτι που δεν έχεις δει, κάτι καινούριο που δεν έχεις πάει, μια γειτονιά που δεν την έχεις περπατήσει.

*Το ότι οι περισσότεροι κάτοικοι της Αθήνας την μισούν, αφήνοντας χώρο σε εμάς τους υπόλοιπους να τη χαζεύουμε με την ησυχία μας.

*Οι στοές -ιδιαίτερα αυτές γύρω από την Πανεπιστημίου, Πεσμαζόγλου, Αρσακείου, Σπυρομήλιου, Χατζηχρήστου και Βιβλίου- γιατί έχουν «άρωμα» παλιάς δαντέλας, και μια καθησυχαστική αίσθηση χρονικής συνέχειας, πιο γήινη και πιο καθημερινή όμως από αυτή της Ακρόπολης.

*Η Ακρόπολη, η απόλυτη ένδειξη χρονικής συνέχειας του αθηναϊκού πολιτισμού στην πιο «δεδομένη» εκδοχή της, την καθημερινή θέαση της οποίας ζηλεύουν όλοι οι υπόλοιποι δήμοι της χώρας.

*Οι κρυφές πλατείες που ξαφνικά γίνονται πιάτσες ενώ πριν δεν τις ήξερε ψυχή.

*Τα μισοσκότεινα δρομάκια, με αυτόν τον κιτρινωπό φωτισμό και τα χαμηλά σπίτια που είναι λίγο τρομακτικά και λίγο ατμοσφαιρικά στο Μεταξουργείο. Και το γεγονός ότι μπορείς να τα συναντήσεις στις πιο απρόσμενες περιοχές.

*Η Πλάκα. Τα αρχοντικά της, τα καφενεδάκια της, οι τουρίστες της, τα πεντακάθαρα δρομάκια της, η αυλή της Καλών Τεχνών, τα τραπεζάκια του Γιασεμιού, της Μελίνας και της Κλεψύδρας, τα λουλούδια που κρέμονται από τις πόρτες και τα μπαλκόνια και τα πολύχρωμα παράθυρα.

*Η Βαρβάκειος και το κέφι που έχουν οι άνθρωποί της δεν-πα-να-καταρέει-το-σύμπαν.

*Η χαοτική απεραντοσύνη που φαίνεται μόλις ανέβεις σε ύψωμα.

*Οι καλτ φιγούρες σαν τον τύπο που ζώνεται αστεία πλακάτ στο Σύνταγμα.

*Το να μην πηγαίνεις στην δουλειά αν δεν πάρεις πρώτα κουλούρι από την Σταδίου.

*Η μοναχική μεσημεριανή βόλτα με ζεστό καφέ στο χέρι και ακουστικά στα αυτιά – να απολαμβάνεις την Αθήνα και να την συνδυάζεις με το ιδανικό σου/της soundtrack.

*Οι έξοδοι για ευρωπαϊκές ταινίες στις πιο όμορφες αίθουσες της πόλης στα πέριξ της πλατείας Κοραή (παρά τις πυρκαγιές), και οι συζητήσεις περί της ταινίας μετά την προβολή, έξω από το σινεμά.

*Κι αν τυχαίνει αυτή η έξοδος για σινεμαδάκι να οργανώνεται το Σαββατόβραδο, προσθέστε την ιεροτελεστία της αγοράς των κυριακάτικων εφημερίδων από τους εφημεριδοπώληδες της Σταδίου ή της Ακαδημίας, αφού πρώτα έχετε περιεργαστεί όλα τα εξώφυλλα, όλα τα ένθετα και όλες τις προσφορές.

*Την επόμενη ημέρα, επιβάλλεται κυριακάτικος καφές σε κάποιο από τα ήσυχα, νοσταλγικά café του κέντρου, από εκείνα με το μωσαϊκό και τα μαρμάρινα τραπεζάκια, όπου θα φτάσεις με τις εφημερίδες και τα γυαλιά σου υπό μάλης.

*Τα περίπτερα στο κέντρο που διαθέτουν πάγκους με μεταχειρισμένα βιβλία σε εξαιρετικές τιμές, και κρύβουν συχνά ευχάριστες εκπλήξεις με πολύ ενδιαφέροντες τίτλους.

*Η βόλτα από τον σταθμό του Μοναστηρακίου μέχρι το λουτρό των Αέρηδων, μέσα από στενάκια που δεν ξέρεις αν ανήκουν στο Μοναστηράκι ή στην Πλάκα.

*Την στάση διαρκείας στην Αιόλου ή την Πανεπιστημίου για λουκουμάδες, που σου φέρνουν στην επιφάνεια παιδικές μνήμες και βόλτες αλά παλαιά.

*Η Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Η βόλτα στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Η βόλτα με παγωμένο γιαούρτι και καλή παρέα στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου. Σας το είπαμε ότι μας αρέσει η Διονυσίου Αρεοπαγίτου;

*Τα παλαιοπωλεία στο Μοναστηράκι και το σαββατιάτικο «νταβαντούρι» των πιο φασαριόζικων παλαιοπωλών στην πλατεία Αβησσυνίας, ανάμεσα σε χιλιάδες αναμνήσεις, καμουφλαρισμένες καλά μέσα σε έπιπλα, αντίκες και μπιχλιμπίδια.

*Οι ελιές που φύτεψε ο δήμος σε όμορφα γλαστράκια στην Ερμού – αιώνιο σύμβολο της Αθήνας, που ταιριάζει γάντι κατά την γνώμη μας στον πιο “mainstream” δρόμο της πόλης.

*Οι κρυφές ταράτσες στο κέντρο, στις οποίες μπορείς να φτάσεις αν παραστήσεις τον ένοικο ξενοδοχείου ή αν ανακαλύψεις τις πιο «μυστικές» αφίξεις στην νυχτερινή ζωή της πόλης, που… σκαρφαλώνουν όλο και πιο ψηλά. Τόσο ώστε να μην σου «κατεβαίνει» το μοχίτο, αν δεν σε κοιτάζει κατάφατσα ο Παρθενώνας.

*Τα ευφάνταστα στένσιλ και γκράφιτι στο κέντρο –και κυρίως στα Εξάρχεια. Όχι αυτά που αποτελούν απλή οπτική φασαρία, αλλά εκείνα που εφευρίσκουν νέες γλώσσες, γίνονται συνθήματα -όλοι «βασανιστήκαμε» και όλοι ρωτήσαμε «τι (χ)ώρα είναι;» την χρονιά που πέρασε- και γίνονται ένα με το αστικό περιβάλλον.

*Η βραδινή ανάβαση μέχρι τον λόφο του Αρείου Πάγου, απέναντι από τον Ιερό Βράχο, για να απολαύσεις την Αθήνα «πιάτο» και να δεις δεκάδες ακόμη «τρελούς» να κάνουν το ίδιο.

*Το να προσπαθείς να αφουγκραστείς την ροή του Ηριδανού, που τρέχει υπόκωφα κάτω από την ολοζώντανη πλατεία Μοναστηρακίου, περιμένοντας άλλο ένα αργοπορημένο ραντεβού που σε έχει στήσει έξω από το μετρό.

*Το να ανακαλύπτεις ξανά, μετά από πολύ καιρό, τον Εθνικό Κήπο και τις διαδρομές του, το γραφικό καφενεδάκι του, τα δέντρα που βρίσκονται εκεί πολύ πριν γεννηθείς εσύ, ο παππούς σου και ο προπάππος σου, και την χελώνα που εμφανίζεται ξαφνικά στο χωμάτινο δρομάκι και κινείται σε… θεσσαλονικιώτικους ρυθμούς, διδάσκοντας χαλάρωση.

*Η γλυκιά βαβούρα που δημιουργείται κάθε Σεπτέμβριο έξω από τις αίθουσες που φιλοξενούν τις Νύχτες Πρεμιέρας και σε κάνουν να χαίρεσαι που βλέπεις ότι υπάρχει κοινό το οποίο ενδιαφέρεται για την έβδομη τέχνη.

*Το να μπλέκεις με τους τουρίστες, να γίνεσαι κι εσύ «τουρίστας» στην ίδια σου την πόλη και να ανακαλύπτεις πράγματα, αξιοθέατα, ιστορίες και πλατείες που δεν είχες παρατηρήσει ή δεν τους είχες δώσει σημασία.

*Τα flash mobs που ξεπηδούν όλο και πιο συχνά στο Σύνταγμα και στην Ερμού.

*Η παλιομοδίτικη μυρωδιά από το σαλέπι και το φρεσκοψημένο κάστανο στους πιο πολυσύχναστους πεζοδρόμους του κέντρου, από τις φουφούδες και τους πάγκους των πλανόδιων.

*Οι ειρηνικές, πραγματικά μαζικές συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας από τις οποίες δεν λείπει κανείς, αλλά ευτυχώς λείπουν τα παρατράγουδα.

*Το να ανακαλύπτεις σημάδια και νοσταλγικά απομεινάρια από την παλιά Αθήνα: ένα παραδοσιακό μαγαζάκι υφασμάτων που αντέχει κάπου στην Αθηνάς, μία λατέρνα να φέρνει βόλτα στο εμπορικό τρίγωνο, μια ρετρό πινακίδα στην οδό Ρόμβης, ένα hardcore μπαρμπέρικο κι ένα καλτ σανδαλάδικο στου Ψυρρή.

*Η αθηναϊκή τριλογία. Θα βρίσκεται πάντα εκεί, στις επάλξεις της Πανεπιστημίου για να μας θυμίζει τους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς που γεννήθηκαν σε αυτή την πόλη χιλιάδες χρόνια πριν.

*Το να βρίσκεσαι στα Αναφιώτικα και να μην χρειάζεται πολύς κόπος για να πείσεις τον εαυτό σου ότι βρίσκεσαι στις Κυκλάδες.

*Η ενστικτώδης σύνδεση της Ιστορίας με την καθημερινότητα: Μια βόλτα μέσα απ’ τα πλακόστρωτα του Πικιώνη σε οδηγεί στο μνημείο του Φιλοπάππου, ένα ξεστράτημα στην Πλάκα σε οδηγεί στο φανάρι του Διογένη και κάθε στάση του μετρό ξεσκεπάζει ολόκληρο το παρελθόν μπροστά σου.

*Οι υπαίθριες μιλόνγκες της Δευτέρας στην Ερμού. Τανγκό κι αγάπη, δίπλα απ’ τον Κεραμεικό και κάτω από το φεγγάρι.

*Το να περπατάς μέσα στο κέντρο που συνεχώς αλλάζει και να προσπαθείς να μαντέψεις ποια θα είναι η επόμενη πιάτσα, ποιο θα είναι το νέο talk of the town μπαράκι, πού θα βγεις αύριο το βράδυ.

*Η διαφορετική προσωπικότητα και οι αντιθέσεις της κάθε «γειτονιάς» του κέντρου, που το καθιστά ένα πολυσυλλεκτικό ψηφιδωτό: Τα μποέμ Εξάρχεια δίπλα στο ακριβοθώρητο Κολονάκι, το εναλλακτικό Μεταξουργείο πλάι στο mainstream Γκάζι, τα ήρεμα Πετράλωνα κοντά στην κλασική πιάτσα του Θησείου.

*Το κράμα αρχιτεκτονικής που παρ’ ότι κυριαρχείται από το βαρετό σκυρόδεμα και την άχρωμη πολυκατοικία, στο κέντρο «φυτεύει» πολλές εκπλήξεις για τα μάτια μας, όπως ένα πανέμορφο, ξεχασμένο νεοκλασικό κάθε εκατό μέτρα, ένα γωνιακό κτίριο με καμπυλωτό «σκαρί» και εξωπραγματικά ακροκέραμα, ένα δείγμα Bauhaus που θα ορκιζόσουν ότι δεν βρισκόταν εκεί μέχρι χθες.

*Οι live μουσικές που θα ακούσεις στην Ερμού από συγκροτήματα νέων ταλαντούχων μουσικών, που σε εκπλήσσουν ευχάριστα και κοντοστέκεσαι να τους ακούσεις, ξεχνώντας τα ινδιάνικα πνευστά που έχουν κάνει κατάληψη στην Καπνικαρέα.

*Το άρωμα των νεραντζιών την Άνοιξη, που ανθίζουν όχι μόνο στις πιο off, οικογενειακές γειτονιές της Αθήνας, αλλά και στην καρδιά του κέντρου – άλλος ένας λόγος να αγαπάμε το κτίριο της Παλιάς Βουλής και την μικρή της πλατεία.

*Τα ποδήλατα, που διεκδικούν επιτέλους το μερίδιο του δρόμου τους στο κέντρο και πολλαπλασιάζονται με ευοίωνο ρυθμό.

*Τα μπαχαράδικα της Ευριπίδου και τα έθνικ μαγαζάκια ολόγυρα που μας μεταφέρουν με τις μυρωδιές τους πολλές δεκαετίες και πολλές χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά.

*Οι μεγάλοι λεωφόροι όπου χαίρεσαι όχι μόνο να οδηγείς, αλλά και να περπατάς στα ευρύχωρα πεζοδρόμια, να σταματάς για μια σύντομη επίσκεψη σε ένα μουσείο, να κάθεσαι για καφέ στον υπέροχο κήπο του και να βλέπεις ό,τι πλησιέστερο έχει να επιδείξει η Αθήνα σε ουρανοξύστες και μεγαλοπρεπή κτίρια. Ναι, την Βασιλίσσης Σοφίας είχαμε στο μυαλό όταν γράφαμε τις παραπάνω λέξεις.

*Τα café και οι κήποι των Μουσείων αξίζουν ειδική μνεία – όσοι δεν έχουν απολαύσει καφέ στον κήπο του Νομισματικού Μουσείου, όσοι δεν έχουν παρακολουθήσει event στην αυλή του Μπενάκη, όσοι δεν έχουν δει Πανσέληνο από την ταράτσα του Μουσείο της Ακρόπολης, μάλλον δεν έχουν γνωρίσει την Αθήνα που αξίζει να αγαπά κανείς.

*Το ότι μπορείς να βρεις κάθε ώρα κάθε ημέρας ό,τι θέλεις. Ακόμη κι αν αυτό είναι ένα βρόμικο τα ξημερώματα στην πλατεία Μαβίλης – ξέρετε πολλές πρωτεύουσες όπου μπορείς να βρεις κάτι ανοιχτό για να φας μετά τις 2.00 το πρωί;

*Οι ιστορικές θεατρικές σκηνές της πόλης που συναντάς διάσπαρτες. Το Ρεξ, το «Τζένη Καρέζη», το «Δημήτρης Χορν», το Εθνικό Θέατρο στέκουν ακόμη όρθια για να μας θυμίζουν ότι η Αθήνα έχει αξιοθαύμαστη αναλογία θεατρικών παραστάσεων ανά κάτοικο.

*Η βόλτα στην Ηφαίστου, και η ιερή συνήθεια του «σαφάρι» για παλιούς δίσκους και μεταχειρισμένα βιβλία στα πέριξ του Μοναστηρακίου.

*Η αξιοποίηση παλιών όσο και ιστορικών κτιρίων του κέντρου, με φρέσκες ιδέες «αναγέννησής» τους: Ένα παλιό ραφτάδικο έγινε μπαράκι στην πλατεία Αγίας Ειρήνης, ένα παλιό συνεργείο έγινε το ομώνυμο θέατρο, μια βιοτεχνία ενδυμάτων γίνεται εκθεσιακός χώρος, κι εμείς μένουμε να παρακολουθούμε με χαμόγελο τις συνεχείς μεταμορφώσεις αυτής της πόλης.

Προσθέστε τις δικές σας αγαπημένες συνήθειες/διαδρομές/γωνιές του κέντρου και της Αθήνας, σχολιάζοντας στο κάτω μέρος του δημοσιεύματος.

Πώς θα είναι η Αθήνα σε 10 χρόνια;

Μπαρμπέρικα: Αρώματα και εικόνες της παλιάς Αθήνας

Photo Gallery: Μια Αθήνα απ’ τα παλιά

Η παλιά Αθήνα ζει ακόμη!

Επιστροφή στα Πετράλωνα

8 highlights σε αθηναϊκές πλατείες