Τα ταμπού της ελληνικής κοινωνίας

της Ηρώς Κουνάδη

«Απαράδεκτη δημοσίευση» σχολίασε πριν από λίγες μέρες αναγνώστρια του in2life το ρεπορτάζ για το Erotic Video Show της Πλατείας Κοτζιά. Αλλά αυτό δεν είναι τίποτα. Μας έχουν κατηγορήσει και ότι «προάγουμε την πορνεία» –και όχι, αν αναρωτιέστε, one night stands ήταν το θέμα. Την πρώτη φορά είναι σοκαριστικό. Ταμπού το σεξ εν έτει 2011; Την δεύτερη φορά είναι λίγο λιγότερο σοκαριστικό. Μετά από μερικές επαναλήψεις είναι απλά αστείο. Η ελληνική κοινωνία έχει ταμπού εν έτει 2011. Και το σεξ είναι μόνο ένα από αυτά.

Οι άρρηκτοι δεσμοί κράτους και εκκλησίας, η γήρανση του πληθυσμού, οι «κλειστές» κοινωνίες οπουδήποτε εκτός Αθήνας, ακόμα και η γεωγραφική εγγύτητα στη Μέση Ανατολή και η Τουρκοκρατία (που φταίει, ούτως ή άλλως, για όλα) έχουν προταθεί κατά καιρούς ως πιθανές εξηγήσεις. Το αν ισχύουν όλες ταυτόχρονα και καμία ξεχωριστά, πιθανότατα δεν θα το εξακριβώσουμε ποτέ. Γιατί, το μεγαλύτερο ταμπού μιας κοινωνίας που θέλει να θεωρεί τον εαυτό της προοδευτικό είναι η ύπαρξη ταμπού. Αυτά που ακολουθούν είναι πταίσματα μπροστά του.

Η ομοφυλοφιλία: Σφαγές, σκοτωμούς, ενδοοικογενειακή βία, βία γενικότερα σε κάθε πιθανή μορφή της, τα πάντα μπορεί να περιλαμβάνει η εκπομπή που ονειρεύεστε ότι θα κάνει πάταγο στην ελληνική τηλεόραση. Η μόνη περίπτωση να ασχοληθεί μαζί σας –για να σας κόψει πρόστιμο– το Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Συμβούλιο είναι να δείξετε δυο άνδρες να φιλιούνται. Περνάτε λάθος πρότυπα στα παιδιά μας, πώς να το κάνουμε; Και η ελληνική κοινωνία, στη συντριπτική πλειοψηφία της, συμφωνεί: μπορείτε να κάνετε ό,τι θέλετε, αρκεί να το κάνετε κρυφά. Γιατί το «κουσούρι», που λέει και ο Πειραιώς Σεραφείμ, είναι μεταδοτικό. Κι όχι τίποτα άλλο, στο τέλος δεν θα υπάρχουν άνδρες.

Οι ψυχολόγοι: Στην Ελλάδα, λέει, δεν χρειαζόμαστε ψυχολόγους… έχουμε φίλους. Μα βέβαια, πώς δεν το σκέφτηκα νωρίτερα; Οι φίλοι μου έχουν γεννηθεί με το κληρονομικό χάρισμα της σωστής προσέγγισης τραυματικών εμπειριών. Και είναι και τζάμπα. Οι κουτόφραγκοι πάνε και πληρώνουν γιατί είναι ψυχροί και δεν έχουν φίλους. Και από την έλλειψη φίλων, έχουν τρελαθεί. Αλλιώς, αν δεν είναι τρελοί, γιατί να πάνε σε ψυχολόγο;

Ο άνδρας που μεγαλώνει τα παιδιά: Και γενικότερα, οποιαδήποτε παρέκκλιση από τον χρυσό κανόνα της εποχής που προηγήθηκε αυτής των παγετώνων: ο άνδρας κυνηγάει και φέρνει τροφή στην σπηλιά, η γυναίκα μεγαλώνει τα μικρά. Είναι σχεδόν συγκινητική αυτή η προσκόλληση της ελληνικής κοινωνίας στα αρχέγονα πρότυπα. Το παρήγορο είναι ότι έχουν σχεδόν πάψει να αποτελούν ταμπού οι λιγότερο κραυγαλέες παρεκκλίσεις: ο άνδρας που πλένει (πού και πού) τα πιάτα και η γυναίκα που αγαπά την καριέρα της ακόμα και αφού κάνει παιδιά –αρκεί να πληρώνεται λιγότερα από τον σύζυγό της γι’ αυτήν.

Τα παιδιά που γεννιούνται εκτός γάμου: Το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης μπορεί να έκανε ένα διστακτικό βήμα προς τον 21ο αιώνα, αλλά χρειάζονται πολλά περισσότερα από ένα κράτος που χαμηλώνει το βλέμμα μουρμουρίζοντας «εντάξει, μπορεί να έχουμε κι ένα μικρό ποσοστό κατοίκων που δεν θέλουν να παντρευτούν με παπά και με κουμπάρο, ας τους δώσουμε κάτι να μην κλαίγονται» για να αλλάξουν οι αντιλήψεις μιας ολόκληρης κοινωνίας επάνω στο φλέγον θέμα του «εξώγαμου» (για να χρησιμοποιήσουμε τον πιο light χαρακτηρισμό). Κι αν δεν μας πιστεύετε, δοκιμάστε να γράψετε σε ένα οποιοδήποτε δημόσιο σχολείο ένα παιδί του οποίου οι γονείς δεν έχουν ενωθεί με τα ιερά δεσμά του γάμου –έστω, του πολιτικού.

Η υπογονιμότητα: Όσο περίεργο και αν ακούγεται, υπάρχει στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης μια χώρα οι κάτοικοι της οποίας, άνδρες και γυναίκες, θεωρούν ντροπή το να μην μπορούν να κάνουν παιδιά. Οι εξωσωματικές γονιμοποιήσεις γίνονται πάντα στα κρυφά, συζητιούνται χαμηλόφωνα και αποφασίζονται με άκρα μυστικότητα. Ανακοινώνονται, δε, μόνο στους κοντινότερους φίλους και συγγενείς –αν και, ως εκ θαύματος, η περίεργη γειτόνισσα που μαθαίνει για τα δίδυμα πάντα ρίχνει ένα βλέμμα με νόημα, για να δείξει ότι «ξέρει» πως ήρθες στον κόσμο χωρίς το χάρισμα να διαιωνίσεις το υπέροχο είδος σου. Τώρα μπορείς να πας να βρεις καμιά σπηλιά να κρυφτείς.

Η αποχή από τις εκλογές: Μπορείς να πας και να ψηφίσεις τον ακροδεξιότερο των ακροδεξιών –αυτόν που θέλει να ανάψουμε μια μεγάλη φωτιά στο Σύνταγμα και να κάψουμε όλους τους μετανάστες που μας παίρνουν τις δουλειές. Και μετά μπορείς να πας περιχαρής και να το συζητήσεις στο καφενείο. Όλοι θα χαρούν να επιχειρηματολογήσουν –συμφωνούν ή διαφωνούν, δεν έχει σημασία. Αλλά δεν μπορείς να προσβάλλεις το σύστημα που γέννησε η πατρίδα σου, σώζοντας τον κόσμο από αιώνες σκοταδισμού πάνω στα δέντρα, απέχοντας από τις εκλογές. Δεν μπορείς να βεβηλώνεις το αίμα των προγόνων σου που χύθηκε για να μπορείς εσύ να «αποφασίζεις» (χαχα) ποιος θα σε κυβερνά, δηλώνοντας ξεδιάντροπα ότι δεν σε νοιάζει. Μέχρι πριν λίγα μόνο χρόνια, αν τολμούσες να το κάνεις δεν δικαιούσουν καν να περάσεις τα σύνορα της χώρας. Ποτέ.

Το σεξ: «Όλοι το κάνουν, κανείς δεν το φωνάζει» μας έλεγε πρόσφατα ο Μιχάλης του Erotic Video Show. Τα sex shops της Αθήνας κρύβονται πίσω από αδιαφανείς πόρτες –για την επαρχία δεν τίθεται καν θέμα ύπαρξης– οι πελάτες τους μπαίνουν μέσα με γυαλιά ηλίου και καμπαρντίνες, οι συζητήσεις περί σεξ σε δημόσιους χώρους γίνονται ακόμα χαμηλόφωνα, κι ας έχουν προηγηθεί ολόκληρες δεκαετίες Sex & the City, Cosmopolitan και εφημερίδων με αισθησιακά DVD δώρο στα περίπτερα. Ένα πρόσφατο αφιέρωμα του in2life στο τρίο, έλαβε μονοψήφιο αριθμό likes, μηδέν σχόλια αλλά παρέμεινε τρεις εβδομάδες πρώτο στη λίστα με τα πιο δημοφιλή κομμάτια –λογικό, αν σκεφτεί κανείς ότι τα page views είναι ανώνυμα, ενώ τα likes εμφανίζονται στο προφίλ του Facebook. Αλλά εμείς τώρα, αναφέροντάς το, προάγουμε την πορνεία.