Φανταστικές πόλεις: Από το Gotham City ως την Λιμνούπολη

του Γιώργου Κόκουβα

Όσο παρακολουθούμε μια superhero ταινία ή διαβάζουμε το αγαπημένο μας comic, σπάνια σκεφτόμαστε ότι το φόντο πίσω από τους ήρωες είναι ένα καλοφτιαγμένο σύμπαν, που έχει επινοηθεί βήμα-βήμα, έχει την δική του αρχιτεκτονική, τα δικά του μυστικά, την δική του μοναδική ιστορία. Από την σκοτεινή αύρα του Gotham City μέχρι την ηλιόλουστη Λιμνούπολη, την μυθική Μίνας Τίριθ και την κινηματογραφική Μητρόπολη του Φριτς Λανγκ, οι πιο «φημισμένες» πολιτείες της σφαίρας του φανταστικού μας περιμένουν να τις γνωρίσουμε.

Gotham City

Ανάμεσα στα επιβλητικά, αυστηρά κτίρια, μέσα στο πηχτό σκοτάδι, εμφανίζεται στον ουρανό το κιτρινόμαυρο σήμα της νυχτερίδας. Βρισκόμαστε χωρίς αμφιβολία στην πόλη του Batman, ο οποίος έχει αναλάβει την «βρόμικη δουλειά» σε αυτή την πόλη. Και δεν είναι λίγη: Η διαφθορά, οι μαφιόζικες φαμίλιες, ο Τζόκερ, ο υπόγειος μικρόκοσμος του Πιγκουίνου και η αλλόκοτη Catwoman έχουν όλοι στηθεί προσεκτικά σαν πιόνια σε αυτή την πόλη-μυστήριο που υπάρχει στην ιστορία του χαρτιού και του κινηματογράφου από το 1940. Όσο κι αν θέλουν να το κρύψουν οι δημιουργοί της, το Gotham είναι ουσιαστικά η Νέα Υόρκη στην πιο σκοτεινή της εκδοχή. Ένας από τους συγγραφείς της DC Comics τελικά έδωσε τον πλήρη συσχετισμό των δύο πόλεων δηλώνοντας: «Το Gotham City είναι το Μανχάταν έντεκα λεπτά μετά τα μεσάνυχτα την πιο κρύα νύχτα του Νοεμβρίου». Μάλλον η παραπάνω ατάκα δεν θα μπορούσε να περιγράψει καλύτερα την αίσθηση που μας αφήνει η πόλη του Bruce Wayne.

Μίνας Τίριθ

Στο τρίπτυχο έπος του Τόλκιν που μετέφερε μοναδικά στο πανί ο Peter Jackson, τα μυθικά στοιχεία δίνουν και παίρνουν. Στο τρίτο μέρος του Άρχοντα των Δαχτυλιδιών, η πόλη που κλέβει την παράσταση είναι αναμφισβήτητα η Μίνας Τίριθ. Η «Λευκή Πόλη» ή «Πόλη των Βασιλέων» όπως ονομάζεται στο σύμπαν του Τόλκιν, είναι το μεγαλύτερο οχυρό της Γκόντορ, που διοικείται από τους Επιτρόπους μέχρι την επιστροφή του Άραγκορν με κάθε επισημότητα. Στο τέλος της τριλογίας παρακολουθούμε την πανέμορφη σκηνή της στέψης στην κορυφή του κάστρου, πλάι στο λευκό δέντρο, σύμβολο της πολιτείας. Στα άγνωστα στοιχεία της επιβλητικής αυτής πόλης είναι το γεγονός πως οι ιθύνοντες της οπτικής μεταφοράς της βασίστηκαν στην μεσαιωνική πόλη του Mont Saint Michel της Γαλλίας, ενώ ο ψηλός Πύργος του Ekthelion έχει το ίδιο –virtual- ύψος με τον Πύργο του Άιφελ.

Λιμνούπολη

Ο θείος Καρλ Μπαρκς πήρε μια φαμίλια παπιών από το ιδιοφυές χέρι του και τα οδήγησε στην Λιμνούπολη, μια πόλη με την δική της δισδιάστατη αισθητική. Η παπιο-ιστορία θέλει τον Κορνήλιο Κουτ να ιδρύει την πόλη στις όχθες της πολιτείας των ΗΠΑ Καλισότα, αρχίζοντας την οικιστική δραστηριότητα από τον λόφο Αμαξοφονιά, όπου τοποθετήθηκε το φρούριο των Μικρών Εξερευνητών. Πρόκειται για τον ίδιο λόφο όπου αργότερα καταφθάνει ο Σκρουτζ Μακ Ντακ για να χτίσει το «φτωχικό» εμβληματικό θησαυροφυλάκιο σε σχήμα κύβου με σήμα το δολάριο. Λίγο πιο πέρα, στον αριθμό 13 του πιο άτυχου δρόμου ζει το εξίσου άτυχο παπί με την ναυτική μπλούζα και τα τρία πανέξυπνα ανιψάκια. Το άγαλμα του Κουτ δεσπόζει στο… αστικό τοπίο, ενώ όλη η περιοχή χαρακτηρίζεται από το πράσινο, αφού λίγο έξω από το κέντρο απλώνονται πελώριες φάρμες, όπως αυτή της Γιαγιάς Ντακ. Δείτε όλο τον κόσμο των παπιών και της πόλης τους που κερδίζει άνετα στο crash test με την πιο αδιάφορη και ενίοτε «νουάρ» πόλη του Ποντικιού, το Μίκι Σίτυ, εδώ.

Metropolis

Ο μεγάλος σκηνοθέτης του γερμανικού εξπρεσιονισμού θέτει τα θεμέλια της επιστημονικής φαντασίας και της πολιτικής συνείδησης του κινηματογράφου με το ίδιο, μεγαλειώδες εγχείρημα: Την περίφημη φουτουριστική Μητρόπολή του, την φανταστική μεγάπολη που έστησε το 1927 και απέδειξε πόσο μπροστά από την εποχή του βρισκόταν. Πανύψηλοι ουρανοξύστες όπου ζουν οι πλούσιοι επιχειρηματίες και ένα σκηνικό αστικού τρόμου έρχεται να δέσει με την ζωή των εργατών στα υπόγεια της πόλης, όπου κατεβαίνει και ο γιος ενός επιχειρηματία, γοητευμένος από μια γυναίκα. Η δύναμη του αντικαπιταλιστικού σχολίου του Λανγκ συναγωνίζεται την ένταση της αισθητικής του. Ο ουρανοξύστης όπου κατοικεί ο νέος της υπόθεσης είναι βασισμένος στον «Πύργο της Βαβέλ», όπως τον φαντάστηκε ο Brueghel to 1563. Ο Λανγκ βάζει το ορόσημό του στο είδος της κινηματογραφικής δυστοπίας, το οποίο υπηρέτησε αργότερα και ο Ζαν Λυκ Γκοντάρ με την «Alphaville», ένα εναλλακτικό Παρίσι που βραβεύθηκε με την Χρυσή Άρκτο το 1965. Φυσικά, εν αρχή ην ο Λανγκ. Βουβό σινεμά, κι όμως, τόσο ηχηρό…

Springfield

Ή αλλιώς, η πατρίδα των Simpsons. Η πόλη όπου τριγυρνά ο Homer και η τρελή «αγία» οικογένειά του αναφέρεται από τους δημιουργούς της δημοφιλούς σειράς ως «Anywhere, USA», και αποφεύγεται σκοπίμως να δοθεί κάποιο στοιχείο που να οριοθετεί το Springfield σε ορισμένη πολιτεία των ΗΠΑ. Άλλωστε, η συγκεκριμένη πόλη είναι τόσο «ευέλικτη» που όλα μπορούν να αλλάξουν από επεισόδιο σε επεισόδιο, για να εξυπηρετηθεί η τρελή πλοκή.

Sin City

Ίσως η πιο γοητευτική, η πιο επικίνδυνη, η πιο… ανύπαρκτη από όλες τις φανταστικές πόλεις είναι αυτή της «Αμαρτίας». Ίσως γιατί η λογική των συντελεστών της ήταν να αποτελείται από τα μύχια πάθη του καθένα μας, να είναι δηλαδή η πόλη που εκφράζει τον σκοτεινό εαυτό μας. Αρκετά όμως με τα θεωρητικά: Αυτή η πόλη έχει την χαρά να απολαμβάνει τον ερωτικό χορό της Jessica Alba, τις στιλιζαρισμένες ατάκες του «πολύ σκληρού για να πεθάνει» Bruce Willis, τις περιπέτειες της νεαρής ιερόδουλης Brittany Murphy και το μπλαζέ γανγκστερικό ύφος ενός υπέροχου καστ. Αυτά αρκούν για να κατατάξουμε την «Πόλη της Αμαρτίας» στους αγαπημένους μας φανταστικούς… προορισμούς.