Ολυμπιακά ανιδεώδη
Η Ολυμπιάδα σαν παγκόσμιο ιστορικό ορόσημο ή αφορμή για πατριωτισμούς και συγκινήσεις; Σκέψεις και προβληματισμοί για αυτό που διδαχθήκαμε ως "ολυμπιακό ιδεώδες".
του Στέργιου Χρήστου
Ανέκαθεν χρησιμοποιούσα τις Ολυμπιάδες σαν ιστορικά ορόσημα κάθε φορά που αναλογιζόμουν το παρελθόν μου. Έτσι, η πτώση της Γκέιλ Ντίβερς και το ιστορικό και εθνικόφρον «για την Ελλάδα ρε γαμώτο» αποτέλεσε το λάκτισμα της εφηβείας μου. Τα τέσσερα χρυσά και τα τέσσερα αργυρά της Ατλάντα στιγμάτισαν την έναρξη του λυκειακού μου βίου και η αβοριγινική Κάιλι Μινογκ στην τελετή έναρξης των αγώνων του Σίδνευ συνδυάστηκε με τον απογαλακτισμό και την ωριμότητα της φοιτητικής ζωής (αλήθεια, το γεγονός ότι τα Ολυμπιακά έτη είναι πάντα δίσεκτα σημαίνει κάτι;).
Δεν σας κρύβω ότι η Ολυμπιάδα της Αθήνας μου προσέφερε μεγάλη χαρά αλλά και μεγάλη αμηχανία. Θυμάμαι επίσης χαρακτηριστικά ότι για χρόνια πριν από το 2004 (και συγκεκριμένα από το 1997 όταν ο Χουαν Αντονιο Σαμάρανκ είπε την φράση «and the candidate city that will have the honor and responsibility to organize the Olympic Games of 2004 is .. Athens) χρησιμοποιούσα το κλισέ «ευτυχώς πήραμε την Ολυμπιάδα» κάθε φορά που κάτι στραβό πήγαινε σε αυτόν τον τόπο εισπράττοντας τη χλεύη των γύρω μου.
Ας επανέλθω όμως στην ‘αμηχανία’. Το βράδυ της 13ης Αυγούστου 2004 κάθισα αναπαυτικά μαζί με άλλους φίλους να δω την τελετή έναρξης έχοντας απίστευτο άγχος και αγωνία για την έκβαση της βραδιάς. Από τα πρώτα δευτερόλεπτα κιόλας αισθανόμουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Η πομπώδης φωνή της Θάλειας Προκοπίου καλωσόριζε τους αγώνες πίσω στην Ελλάδα και μύριοι τυμπανιστές και βιρτουόζοι του μπουζουκιού μας προϋπαντούσαν με τις μελωδίες του απίστευτου Ξαρχάκου. Σίγουρα κάτι δεν πήγαινε καλά και το καταλάβαινα γιατί έκλαιγα. Έκλαιγα πολύ, αβίαστα, ανεξέλεγκτα αλλά δεν αισθανόμουν ντροπή για αυτό. Αναρωτιόμουν τι ήταν αυτό που μου προκαλούσε αυτήν την τόσο έντονη συναισθηματική φόρτιση. Η υπερηφάνεια, η χαρά ή ένας στείρος πατριωτισμός;
Για τις επόμενες δύο εβδομάδες μετά από εκείνη τη βραδιά αποφάσισα να μην με απασχολήσει ξανά το ερώτημα αυτό και αφέθηκα να με συνεπάρει το μεγάλο πανηγύρι που απλώνονταν στο λεκανοπέδιο. Συναυλίες στις μεγάλες πλατείες, ποδηλατοδρομίες στο κέντρο της πόλης, πάρτι, χαρά, χαρά, χαρά.. Οι αγώνες τελείωσαν ομαλά, με πολλά μετάλλια και με την επιτυχία να κρεσεντάρει εφόσον νωρίτερα την ίδια χρονιά είχε προηγηθεί η ανομολόγητη κατάκτηση του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος από την εθνική ομάδα ποδοσφαίρου (αλλά και η τρίτη θέση του Σάκη Ρουβά στην Eurovision..).
Έπειτα άρχισε η γκρίνια. Γήπεδα πολύ καλά κατασκευασμένα που ρήμαζαν (σε αντίθεση με τις ψευτοκατασκευές των Αμερικάνων στην Ατλάντα που διαλύθηκαν μετά το πέρας των αγώνων για να γίνουν φευ! εμπορικά κέντρα), σκάνδαλα ντόπινγκ και μια Ελληνική εθνική αποστολή που θα πρέπει να υπερβάλλει εαυτόν προκειμένου να δείξει κάτι καλό στην χώρα των Μανδαρίνων.
Η Ολυμπιάδα του Πεκίνο θα με βρει ώριμο βιοπαλαιστή να μοχθώ να αποδείξω ότι δεν ανήκω σε καμία γενιά νεόπτωχων-νεόκοπων πτυχιούχων που εισπράττουν 700 ευρώ μηνιαίως. Η Ελληνική σημαία θα παρελαύνει για ακόμα μια φορά πρώτη στο εθνικό στάδιο της κινεζικής πρωτεύουσας και εγώ θα ταλανίζω το νου μου ερωτώμενος. Άραγε, οι Ολυμπιακοί αγώνες ωριμάζουν όπως και οι άνθρωποι; Ήταν δηλαδή ένας νεοσσός το 1896 όταν ο οραματιστής Πιερ Ντε Κουμπερτέν τους αναβίωνε και σήμερα, 112 χρόνια μετά, έχουμε φτάσει στο απόγειο του Ολυμπιακού ιδεώδους;
Προσωπικά αισθάνομαι πολύ μικρόνους για να τολμήσω να βρω μιαν απάντηση στο ερώτημα αυτό. Θα τολμήσω όμως να κάνω μια σκέψη. Εφόσον, κάθε πολίτης του κόσμου πλέον χαίρεται με μισή καρδιά ένα μετάλλιο κάποιου συμπατριώτη του (εξαιτίας του φόβου ενός σκανδάλου ντόπινγκ), εφόσον οι αστυνομικές δυνάμεις που απαιτούνται για την φρούρηση των αγώνων υπερβαίνουν αριθμητικά τις ανάγκες σε εθελοντές, εφόσον η λαμπαδηδρομία αντί να συνενώνει πλέον τους λαούς, τους «μισαλλοδοξάζει», μήπως το μέλλον των Ολυμπιακών είναι ιδιαζόντως ζοφερό;
Ίσως κατηγορηθώ ότι είμαι φρικτά κοινότοπος και κουραστικά προβλέψιμος αλλά φοβάμαι πως οι άκρως πολιτικοποιημένοι αγώνες του Πεκίνο θα σημάνουν μια νέα εποχή πραγμάτων (για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια ΗΠΑ και Ρωσία σίγουρα δεν θα φιγουράρουν στον πίνακα με τα περισσότερα χρυσά μετάλλια, η «κίτρινη φυλή» θα έχει οργανώσει τους λιγότερο «πράσινους αγώνες» από ποτέ και οι προοπτικές για τους Ολυμπιακούς του Λονδίνου να είναι a priori δυσοίωνες). Άλλωστε η εποχή του τριπολισμού ανάμεσα σε ΗΠΑ Ευρώπη και Κίνα έστω και ασθμαίνουσα έχει ήδη ξεκινήσει όπως ασθμαίνοντας θα τερματίσουν και οι μαραθωνοδρόμοι τον ερχόμενο Αύγουστο, αν τους το επιτρέψει η μολυσμένη ατμόσφαιρα της κινέζικης πρωτεύουσας....
Ανέκαθεν χρησιμοποιούσα τις Ολυμπιάδες σαν ιστορικά ορόσημα κάθε φορά που αναλογιζόμουν το παρελθόν μου. Έτσι, η πτώση της Γκέιλ Ντίβερς και το ιστορικό και εθνικόφρον «για την Ελλάδα ρε γαμώτο» αποτέλεσε το λάκτισμα της εφηβείας μου. Τα τέσσερα χρυσά και τα τέσσερα αργυρά της Ατλάντα στιγμάτισαν την έναρξη του λυκειακού μου βίου και η αβοριγινική Κάιλι Μινογκ στην τελετή έναρξης των αγώνων του Σίδνευ συνδυάστηκε με τον απογαλακτισμό και την ωριμότητα της φοιτητικής ζωής (αλήθεια, το γεγονός ότι τα Ολυμπιακά έτη είναι πάντα δίσεκτα σημαίνει κάτι;).
Δεν σας κρύβω ότι η Ολυμπιάδα της Αθήνας μου προσέφερε μεγάλη χαρά αλλά και μεγάλη αμηχανία. Θυμάμαι επίσης χαρακτηριστικά ότι για χρόνια πριν από το 2004 (και συγκεκριμένα από το 1997 όταν ο Χουαν Αντονιο Σαμάρανκ είπε την φράση «and the candidate city that will have the honor and responsibility to organize the Olympic Games of 2004 is .. Athens) χρησιμοποιούσα το κλισέ «ευτυχώς πήραμε την Ολυμπιάδα» κάθε φορά που κάτι στραβό πήγαινε σε αυτόν τον τόπο εισπράττοντας τη χλεύη των γύρω μου.
Ας επανέλθω όμως στην ‘αμηχανία’. Το βράδυ της 13ης Αυγούστου 2004 κάθισα αναπαυτικά μαζί με άλλους φίλους να δω την τελετή έναρξης έχοντας απίστευτο άγχος και αγωνία για την έκβαση της βραδιάς. Από τα πρώτα δευτερόλεπτα κιόλας αισθανόμουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Η πομπώδης φωνή της Θάλειας Προκοπίου καλωσόριζε τους αγώνες πίσω στην Ελλάδα και μύριοι τυμπανιστές και βιρτουόζοι του μπουζουκιού μας προϋπαντούσαν με τις μελωδίες του απίστευτου Ξαρχάκου. Σίγουρα κάτι δεν πήγαινε καλά και το καταλάβαινα γιατί έκλαιγα. Έκλαιγα πολύ, αβίαστα, ανεξέλεγκτα αλλά δεν αισθανόμουν ντροπή για αυτό. Αναρωτιόμουν τι ήταν αυτό που μου προκαλούσε αυτήν την τόσο έντονη συναισθηματική φόρτιση. Η υπερηφάνεια, η χαρά ή ένας στείρος πατριωτισμός;
Για τις επόμενες δύο εβδομάδες μετά από εκείνη τη βραδιά αποφάσισα να μην με απασχολήσει ξανά το ερώτημα αυτό και αφέθηκα να με συνεπάρει το μεγάλο πανηγύρι που απλώνονταν στο λεκανοπέδιο. Συναυλίες στις μεγάλες πλατείες, ποδηλατοδρομίες στο κέντρο της πόλης, πάρτι, χαρά, χαρά, χαρά.. Οι αγώνες τελείωσαν ομαλά, με πολλά μετάλλια και με την επιτυχία να κρεσεντάρει εφόσον νωρίτερα την ίδια χρονιά είχε προηγηθεί η ανομολόγητη κατάκτηση του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος από την εθνική ομάδα ποδοσφαίρου (αλλά και η τρίτη θέση του Σάκη Ρουβά στην Eurovision..).
Έπειτα άρχισε η γκρίνια. Γήπεδα πολύ καλά κατασκευασμένα που ρήμαζαν (σε αντίθεση με τις ψευτοκατασκευές των Αμερικάνων στην Ατλάντα που διαλύθηκαν μετά το πέρας των αγώνων για να γίνουν φευ! εμπορικά κέντρα), σκάνδαλα ντόπινγκ και μια Ελληνική εθνική αποστολή που θα πρέπει να υπερβάλλει εαυτόν προκειμένου να δείξει κάτι καλό στην χώρα των Μανδαρίνων.
Η Ολυμπιάδα του Πεκίνο θα με βρει ώριμο βιοπαλαιστή να μοχθώ να αποδείξω ότι δεν ανήκω σε καμία γενιά νεόπτωχων-νεόκοπων πτυχιούχων που εισπράττουν 700 ευρώ μηνιαίως. Η Ελληνική σημαία θα παρελαύνει για ακόμα μια φορά πρώτη στο εθνικό στάδιο της κινεζικής πρωτεύουσας και εγώ θα ταλανίζω το νου μου ερωτώμενος. Άραγε, οι Ολυμπιακοί αγώνες ωριμάζουν όπως και οι άνθρωποι; Ήταν δηλαδή ένας νεοσσός το 1896 όταν ο οραματιστής Πιερ Ντε Κουμπερτέν τους αναβίωνε και σήμερα, 112 χρόνια μετά, έχουμε φτάσει στο απόγειο του Ολυμπιακού ιδεώδους;
Προσωπικά αισθάνομαι πολύ μικρόνους για να τολμήσω να βρω μιαν απάντηση στο ερώτημα αυτό. Θα τολμήσω όμως να κάνω μια σκέψη. Εφόσον, κάθε πολίτης του κόσμου πλέον χαίρεται με μισή καρδιά ένα μετάλλιο κάποιου συμπατριώτη του (εξαιτίας του φόβου ενός σκανδάλου ντόπινγκ), εφόσον οι αστυνομικές δυνάμεις που απαιτούνται για την φρούρηση των αγώνων υπερβαίνουν αριθμητικά τις ανάγκες σε εθελοντές, εφόσον η λαμπαδηδρομία αντί να συνενώνει πλέον τους λαούς, τους «μισαλλοδοξάζει», μήπως το μέλλον των Ολυμπιακών είναι ιδιαζόντως ζοφερό;
Ίσως κατηγορηθώ ότι είμαι φρικτά κοινότοπος και κουραστικά προβλέψιμος αλλά φοβάμαι πως οι άκρως πολιτικοποιημένοι αγώνες του Πεκίνο θα σημάνουν μια νέα εποχή πραγμάτων (για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια ΗΠΑ και Ρωσία σίγουρα δεν θα φιγουράρουν στον πίνακα με τα περισσότερα χρυσά μετάλλια, η «κίτρινη φυλή» θα έχει οργανώσει τους λιγότερο «πράσινους αγώνες» από ποτέ και οι προοπτικές για τους Ολυμπιακούς του Λονδίνου να είναι a priori δυσοίωνες). Άλλωστε η εποχή του τριπολισμού ανάμεσα σε ΗΠΑ Ευρώπη και Κίνα έστω και ασθμαίνουσα έχει ήδη ξεκινήσει όπως ασθμαίνοντας θα τερματίσουν και οι μαραθωνοδρόμοι τον ερχόμενο Αύγουστο, αν τους το επιτρέψει η μολυσμένη ατμόσφαιρα της κινέζικης πρωτεύουσας....
