Τη Wikipedia, αν δεν τη χρησιμοποιείτε ήδη, σίγουρα την έχετε ακουστά.
Είναι η μεγαλύτερη αυτή τη στιγμή εγκυκλοπαίδεια στο internet, με έναν αριθμό λημμάτων που συναγωνίζονται επάξια αυτόν πολλών ”παραδοσιακών” εγκυκλοπαιδειών, όπως της Brittanica. Στα πέντε χρόνια λειτουργίας της, η Wikipedia (ή Βικιπαίδεια, κατά την... εμπνευσμένη ελληνική μετάφρασή του ονόματος) κατάφερε να ξεπεράσει τα 1.000.000 άρθρα στην αγγλική γλώσσα.
Ο μεγάλος αριθμός λημμάτων οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στον αριθμό των... συγγραφέων της εγκυκλοπαίδειας, που είναι, εν δυνάμει, όλοι οι χρήστες της. Αυτό σημαίνει ότι οποιοσδήποτε το επιθυμεί, μπορεί να διορθώσει ένα άρθρο, να προσθέσει πληροφορίες ή να δημιουργήσει εξαρχής ένα λήμμα που δεν υπάρχει στην εγκυκλοπαίδεια.
Η δυνατότητα αυτή πολλές φορές δημιουργεί προβλήματα αξιοπιστίας των πληροφοριών και παραποίησης ορισμένων άρθρων, προκειμένου να αντανακλούν τις όχι και τόσο αντικειμενικές απόψεις του εκάστοτε συγγραφέα. Ένα τέτοιο πρόβλημα είχε προκύψει το 2005, όταν κάποιος παραποίησε τη βιογραφία αμερικανού δημοσιογράφου, εμφανίζοντάς τον να σχετίζεται με τη δολοφονία του Kennedy.
Η παραποιημένη σελίδα διορθώθηκε γρήγορα, από τους ειδικούς διορθωτές της Wikipedia, η είδηση όμως έκανε το γύρο του κόσμου. Λίγο καιρό αργότερα, ο ”δράστης” ομολόγησε πως απλά έκανε πλάκα σε ένα συνάδελφό του, και πως δε γνώριζε ότι η Wikipedia χρησιμοποιείται ως εργαλείο αναζήτησης πληροφοριών.
Για τον λόγο αυτό υπάρχουν οι λεγόμενοι ”διαχειριστές”. Πρόκειται για ενεργότατους χρήστες- συγγραφείς της εγκυκλοπαίδειας που πλέον βασική τους αρμοδιότητα είναι η κατά το δυνατόν πιστοποίηση της αλήθειας των γραφομένων και το ”καθάρισμα” των κειμένων από δυσφημιστικές ή διαφημιστικές παρεμβάσεις.
Γεγονός είναι ότι τέτοιου είδους προβλήματα μπορούν να εμφανιστούν σε μια ελεύθερη πηγή πληροφόρησης, την οποία ο καθένας μπορεί να τροποποιήσει. Στις περισσότερες, πάντως, περιπτώσεις, οι διαστρεβλωμένες πληροφορίες εντοπίζονται και διορθώνονται σχετικά γρήγορα.
Η ιδιόμορφη αυτή φύση του μέσου, πέρα από τα προφανή προβλήματα, προσδίδει στη Wikipedia και αρκετά πλεονεκτήματα, όπως η παντελής έλλειψη λογοκρισίας, η ολοκληρωμένη κάλυψη των θεμάτων που προκύπτει από τη συμβολή πολλών χρηστών που προέρχονται από διαφορετικά πολιτιστικά backgrounds στη συγγραφή των θεμάτων, η ανανέωση των θεμάτων σε πραγματικό χρόνο ανάλογα με τις παγκόσμιες εξελίξεις και η έλλειψη copyright –πράγμα που σημαίνει ότι οι χρήστες της εγκυκλοπαίδειας μπορούν να χρησιμοποιήσουν και να αναδημοσιεύσουν το περιεχόμενό της.
Σε αρκετά άρθρα θα βρείτε τη σημείωση ”αυτό το άρθρο χρειάζεται συμπλήρωση”. Είναι η ευκαιρία σας! Είτε γίνετε πρώτα μέλος της wikipedia είτε και χωρίς αυτή τη δέσμευση μπορείτε να καταθέσετε τις γνώσεις σας στο λήμμα και να πλουτίσετε το διασημότερο ηλεκτρονικό κανάλι ελεύθερης διακίνησης πληροφοριών. Η επιμέλεια και η διασταύρωση των στοιχείων που ο κάθε χρήστης θα προσθέσει είναι θέμα... φιλότιμου.
Όλα τα λήμματα της Wikipedia συνδέονται μεταξύ τους, γεγονός που μπορεί να σας ”κολλήσει” για ώρες στην οθόνη του υπολογιστή σας, χωρίς να το καταλάβετε. Τα πολυάριθμα links μεταξύ των άρθρων είναι, επίσης, και ο λόγος για τον οποίο οι περισσότερες λέξεις του κειμένου ενός λήμματος είναι μπλε –χρώμα που αντιπροσωπεύει το σύνδεσμο της συγκεκριμένης λέξης με κάποιο άλλο λήμμα της εγκυκλοπαίδειας ή με τον ορισμό της στο λεξικό.
Η Wikipedia είναι μεταφρασμένη σε 229 συνολικά γλώσσες, συμπεριλαμβανομένων κάποιων που δύσκολα θα φανταζόσασταν, όπως τα Λατινικά, ορισμένες διάλεκτοι των αμερικανών ιθαγενών (Cherokee, Navajo) ή η γλώσσα των Κλίγκον του Star Trek(!). Υπάρχει, επίσης, η ”simple English” εκδοχή, για όσους δεν κατέχουν επαρκώς την αγγλική γλώσσα. Η ελληνική έκδοση της εγκυκλοπαίδειας πρόσφατα ξεπέρασε τα 10.000 λήμματα.
Άλλα projects του Wikimedia Foundation, του μη κερδοσκοπικού οργανισμού που ευθύνεται για τη δημιουργία της Wikipedia περιλαμβάνουν λεξικά σε πολλές γλώσσες (Wiktionaries), ειδησεογραφικές σελίδες (WikiNews), ηλεκτρονικά βιβλία (WikiBooks) και παιδική εγκυκλοπαίδεια (Wikijunior).
Η φιλοσοφία της Wikipedia είναι στην πραγματικότητα αυτή του Internet. Η διαφορά τους είναι ότι η Wikipedia προήλθε από συνειδητή προσπάθεια να κατασκευαστεί μια παγκόσμια και πολυγλωσσική εγκυκλοπαίδεια, ενώ ο παγκόσμιος ιστός είναι περισσότερο αποτέλεσμα της ανάγκης των καιρών.
Ο ιδρυτής της Τζίμι Γουέιλς την περιέγραψε ως ”προσπάθεια να δημιουργηθεί και να διανεμηθεί μια ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια της υψηλότερης πιθανής ποιότητας σε κάθε μεμονωμένο πρόσωπο στον πλανήτη, στη γλώσσα του”.
Από το 2001, αναπτύσσεται στον ιστοχώρο wikipedia.org, που χρησιμοποιεί έναν τύπο λογισμικού που ονομάζεται ”wiki”- ένας όρος που χρησιμοποιήθηκε αρχικά για το WikiWikiWeb και που προέρχεται από το Χαβάνέζικο Wiki Wiki, το όνομα της γραμμής λεωφορείων που κάνουν το δρομολόγιο προς το διεθνή αερολιμένα της Χονολουλού. Αυτό με τη σειρά του προήλθε από ένα αναδιπλασιασμό της λέξης wiki, που στην τοπική διάλεκτο σημαίνει ”γρήγορα”.
Ο Γουέιλς πιστεύει ότι η wikipedia πρέπει να επιτύχει μία ”ίση ή καλύτερη” ποιότητα σε σχέση με τη Brittanica και να εκτυπωθεί.
Ηρώ Κουνάδη- Δημήτρης Γλύστρας
