5 υπέροχα νεοκλασικά της Αθήνας και οι ιστορίες τους
Περνάς από μπροστά τους καθημερινά, ίσως να έχεις κοντοσταθεί και μερικές φορές να θαυμάσεις το μεγαλείο τους… Την ιστορία τους όμως, την ξέρεις;
της Ηρώς Κουνάδη
Αυτοί που λένε πως «η Αθήνα είναι μια πόλη άσχημη» είναι οι ίδιοι άνθρωποι που δεν περπατούν ποτέ στο κέντρο της, ούτε κοντοστέκονται να χαζέψουν τα απίστευτα κτίριά της. Την επόμενη φορά που θα τους συναντήσεις, παρ’ τους μια βόλτα να τους δείξεις μερικά από τα μικρά αρχιτεκτονικά αριστουργήματά της –και επί τη ευκαιρία, πάρε και τις ενδιαφέρουσες ιστορίες τους, να έχεις να διηγείσαι.
Το Υπουργείο Εξωτερικών
Γνωστό επί τω επισημότερω ως Μέγαρο Συγγρού (αλλά ποιος το αναφέρει έτσι; Κανείς) το υπέροχο, ολόλευκο νεοκλασικό στο 5 της Βασιλίσσης Σοφίας σχεδιάστηκε από τον Τσίλλερ για λογαριασμό του επιχειρηματία Ανδρέα Συγγρού και χτίστηκε το 1873. Ο αρχικός σχεδιασμός του Τσίλλερ «προέβλεπε ένα μάλλον λιτό διώροφο κτίριο με μικρό κτίσμα στο δώμα και επιμήκη προέχουσα τοξοστοιχία στηριζόμενη σε κίονες» διαβάζουμε στο Αρχείο Νεότερων Μνημείων, ενώ ο ίδιος ο Ανδρέας Συγγρός ζήτησε να προστεθούν τα δύο τμήματα δεξιά και αριστερά, που έκαναν την τριμερή διάταξη πενταμερή και έδωσαν στο κτίριο το ίσως κατά τι πομπώδες μεγαλείο που διατηρεί μέχρι σήμερα. Μετά τον θάνατο και της συζύγου του ιδιοκτήτη, Ιφιγένειας Μαυροκορδάτου-Συγγρού (1921), το μέγαρο κληροδοτήθηκε στο Ελληνικό Δημόσιο "ίνα χρησιμεύη διαρκώς ως κατάστημα του Υπουργείου Εξωτερικών". To κτίριο κηρύχθηκε προστατευόμενο έργο τέχνης από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1976.
Η Ιταλική Πρεσβεία
Μπορεί να έχεις ακούσει γηραιότερους Αθηναίους να αναφέρονται σε αυτήν ως «Πτι Παλαί» (μικρό παλατάκι δηλαδή, ή Petit Palais γαλλιστί) και να έχεις αναρωτηθεί γιατί. Εμείς είμαστε εδώ να σου λύσουμε την απορία: Έτσι το έλεγαν τότε που ήταν ξενοδοχείο, παράρτημα του Μεγάλη Βρετανία και ένα από τα πολυτελέστερα της Αθήνας, από το 1923 ως το 1933. Το κτίριο, που βρίσκεται στη γωνία Βασιλίσσης Σοφίας και Σέκερη, σχεδιάστηκε κι αυτό από τον Τσίλλερ, για λογαριασμό του Στέφανου Ψύχα. Το αγόρασε το 1903 ο πρίγκηπας Νικόλαος, γιος του βασιλιά Γεωργίου Α’, που έζησε εδώ με τη Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσίας, Ελένη. Από το 1953 μέχρι σήμερα, το κτίριο στεγάζει την Ιταλική Πρεσβεία.
Το Αρσάκειο
Σύμφωνα με το Αρχείο Νεότερων Μνημείων, το κτίριο στο 47 της Πανεπιστημίου που στεγάζει σήμερα το Συμβούλιο της Επικρατείας, θεωρείται «η αυθεντικότερη ίσως έκφραση του εξελληνισμένου νεοκλασικισμού». Η ανέγερσή του ολοκληρώθηκε το 1852, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου (1811-1885), για λογαριασμό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, η οποία είχε αγοράσει το οικόπεδο από την Μονή Ζωοδόχου Πηγής της Άνδρου. Το λέμε Αρσάκειο επειδή η οικοδομή ολοκληρώθηκε χάρη στη δωρεά του ομογενούς Απόστολου Αρσάκη. Οι γηραιότεροι μπορεί να θυμούνται εμπορικά καταστήματα στην πρόσοψή του, τα οποία κατεδαφίστηκαν από το 1984 ως το ’89, στο πλαίσιο της αποκατάστασης του αρχικού κτιρίου.
Το Δημαρχείο
Εδώ πάλι έχουμε την απόλυτη έκφραση του αυστηρού νεοκλασικισμού, σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Παναγιώτη Κάλκο, έτσι ώστε να θυμίζει την αρχιτεκτονική των Ανακτόρων –της σημερινής Βουλής, δηλαδή. Το Δημαρχείο χτίστηκε το 1874, και το 1935 έχασε λίγη από την αίγλη του με απόφαση του δημάρχου Κοτζιά, υπεύθυνου και για την κατεδάφιση του αριστουργηματικού Δημοτικού Θεάτρου της Αθήνας. Τότε ήταν που προστέθηκε ο τρίτος όροφος και αφαιρέθηκαν μια σειρά από διακοσμητικά στοιχεία των όψεων. Πολλά χρόνια αργότερα, το 1995, πραγματοποιήθηκε η αποκατάστασή του, συμπεριλαμβανομένης της επαναφοράς στοιχείων του 19ου αιώνα (γείσων, πλαισίων, κορνιζών και παραστάδων).
Το Ιλίου Μέλαθρον
Οι νεότεροι θα το ξέρετε ως Νομισματικό Μουσείο, αλλά τι σημασία έχει ένα όνομα, όταν μιλάμε για το ωραιότερο ίσως νεοκλασικό της Αθήνας; Ο Ερνστ Τσίλλερ το σχεδίασε για χάρη ενός συμπατριώτη του, που μπορεί να έχεις ακουστά ως Ερρίκο Σλήμαν, ή αλλιώς ως τον άνθρωπο που έσκαψε τις Μυκήνες και την Τροία, ο οποίος το 1875 ερωτεύτηκε μια Ελληνίδα, την Σοφία, και αποφάσισε να μείνει εδώ. Λένε πως είπε τότε στον Τσίλλερ περίπου τα εξής: «Έζησα όλη μου τη ζωή σε μικρό σπίτι, θέλω να περάσω τα χρόνια που μου απομένουν σε ένα μεγάλο. Διάλεξε εσύ όποιο ρυθμό θέλεις, το μόνο που θέλω εγώ είναι μια μεγάλη μαρμάρινη σκάλα να πηγαίνει στο επάνω πάτωμα. Και μια ταράτσα». Το αποτέλεσμα είναι η απόδειξη του τι παίρνεις όταν αφήνεις τον αρχιτέκτονα ήσυχο να κάνει τη δουλειά του.
Το 1926, τριάντα έξι χρόνια μετά τον θάνατο του Σλήμαν, το ελληνικό δημόσιο αγόρασε το κτίριο και στέγασε εκεί το συμβούλιο της Επικρατείας (1929-1934), τον Άρειο Πάγο (ως το 1981) και το Εφετείο (1981-1983). Το 1985 αποφασίστηκε να μετατραπεί στο Νομισματικό Μουσείο, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την συλλογή νομισμάτων του ίδιου του Σλήμαν.
Αυτοί που λένε πως «η Αθήνα είναι μια πόλη άσχημη» είναι οι ίδιοι άνθρωποι που δεν περπατούν ποτέ στο κέντρο της, ούτε κοντοστέκονται να χαζέψουν τα απίστευτα κτίριά της. Την επόμενη φορά που θα τους συναντήσεις, παρ’ τους μια βόλτα να τους δείξεις μερικά από τα μικρά αρχιτεκτονικά αριστουργήματά της –και επί τη ευκαιρία, πάρε και τις ενδιαφέρουσες ιστορίες τους, να έχεις να διηγείσαι.
Το Υπουργείο Εξωτερικών
.jpg)
Γνωστό επί τω επισημότερω ως Μέγαρο Συγγρού (αλλά ποιος το αναφέρει έτσι; Κανείς) το υπέροχο, ολόλευκο νεοκλασικό στο 5 της Βασιλίσσης Σοφίας σχεδιάστηκε από τον Τσίλλερ για λογαριασμό του επιχειρηματία Ανδρέα Συγγρού και χτίστηκε το 1873. Ο αρχικός σχεδιασμός του Τσίλλερ «προέβλεπε ένα μάλλον λιτό διώροφο κτίριο με μικρό κτίσμα στο δώμα και επιμήκη προέχουσα τοξοστοιχία στηριζόμενη σε κίονες» διαβάζουμε στο Αρχείο Νεότερων Μνημείων, ενώ ο ίδιος ο Ανδρέας Συγγρός ζήτησε να προστεθούν τα δύο τμήματα δεξιά και αριστερά, που έκαναν την τριμερή διάταξη πενταμερή και έδωσαν στο κτίριο το ίσως κατά τι πομπώδες μεγαλείο που διατηρεί μέχρι σήμερα. Μετά τον θάνατο και της συζύγου του ιδιοκτήτη, Ιφιγένειας Μαυροκορδάτου-Συγγρού (1921), το μέγαρο κληροδοτήθηκε στο Ελληνικό Δημόσιο "ίνα χρησιμεύη διαρκώς ως κατάστημα του Υπουργείου Εξωτερικών". To κτίριο κηρύχθηκε προστατευόμενο έργο τέχνης από το Υπουργείο Πολιτισμού το 1976.
Η Ιταλική Πρεσβεία
Μπορεί να έχεις ακούσει γηραιότερους Αθηναίους να αναφέρονται σε αυτήν ως «Πτι Παλαί» (μικρό παλατάκι δηλαδή, ή Petit Palais γαλλιστί) και να έχεις αναρωτηθεί γιατί. Εμείς είμαστε εδώ να σου λύσουμε την απορία: Έτσι το έλεγαν τότε που ήταν ξενοδοχείο, παράρτημα του Μεγάλη Βρετανία και ένα από τα πολυτελέστερα της Αθήνας, από το 1923 ως το 1933. Το κτίριο, που βρίσκεται στη γωνία Βασιλίσσης Σοφίας και Σέκερη, σχεδιάστηκε κι αυτό από τον Τσίλλερ, για λογαριασμό του Στέφανου Ψύχα. Το αγόρασε το 1903 ο πρίγκηπας Νικόλαος, γιος του βασιλιά Γεωργίου Α’, που έζησε εδώ με τη Μεγάλη Δούκισσα της Ρωσίας, Ελένη. Από το 1953 μέχρι σήμερα, το κτίριο στεγάζει την Ιταλική Πρεσβεία.
Το Αρσάκειο
Σύμφωνα με το Αρχείο Νεότερων Μνημείων, το κτίριο στο 47 της Πανεπιστημίου που στεγάζει σήμερα το Συμβούλιο της Επικρατείας, θεωρείται «η αυθεντικότερη ίσως έκφραση του εξελληνισμένου νεοκλασικισμού». Η ανέγερσή του ολοκληρώθηκε το 1852, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Λύσανδρου Καυταντζόγλου (1811-1885), για λογαριασμό της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας, η οποία είχε αγοράσει το οικόπεδο από την Μονή Ζωοδόχου Πηγής της Άνδρου. Το λέμε Αρσάκειο επειδή η οικοδομή ολοκληρώθηκε χάρη στη δωρεά του ομογενούς Απόστολου Αρσάκη. Οι γηραιότεροι μπορεί να θυμούνται εμπορικά καταστήματα στην πρόσοψή του, τα οποία κατεδαφίστηκαν από το 1984 ως το ’89, στο πλαίσιο της αποκατάστασης του αρχικού κτιρίου.
Το Δημαρχείο
Εδώ πάλι έχουμε την απόλυτη έκφραση του αυστηρού νεοκλασικισμού, σχεδιασμένη από τον αρχιτέκτονα Παναγιώτη Κάλκο, έτσι ώστε να θυμίζει την αρχιτεκτονική των Ανακτόρων –της σημερινής Βουλής, δηλαδή. Το Δημαρχείο χτίστηκε το 1874, και το 1935 έχασε λίγη από την αίγλη του με απόφαση του δημάρχου Κοτζιά, υπεύθυνου και για την κατεδάφιση του αριστουργηματικού Δημοτικού Θεάτρου της Αθήνας. Τότε ήταν που προστέθηκε ο τρίτος όροφος και αφαιρέθηκαν μια σειρά από διακοσμητικά στοιχεία των όψεων. Πολλά χρόνια αργότερα, το 1995, πραγματοποιήθηκε η αποκατάστασή του, συμπεριλαμβανομένης της επαναφοράς στοιχείων του 19ου αιώνα (γείσων, πλαισίων, κορνιζών και παραστάδων).
Το Ιλίου Μέλαθρον
Οι νεότεροι θα το ξέρετε ως Νομισματικό Μουσείο, αλλά τι σημασία έχει ένα όνομα, όταν μιλάμε για το ωραιότερο ίσως νεοκλασικό της Αθήνας; Ο Ερνστ Τσίλλερ το σχεδίασε για χάρη ενός συμπατριώτη του, που μπορεί να έχεις ακουστά ως Ερρίκο Σλήμαν, ή αλλιώς ως τον άνθρωπο που έσκαψε τις Μυκήνες και την Τροία, ο οποίος το 1875 ερωτεύτηκε μια Ελληνίδα, την Σοφία, και αποφάσισε να μείνει εδώ. Λένε πως είπε τότε στον Τσίλλερ περίπου τα εξής: «Έζησα όλη μου τη ζωή σε μικρό σπίτι, θέλω να περάσω τα χρόνια που μου απομένουν σε ένα μεγάλο. Διάλεξε εσύ όποιο ρυθμό θέλεις, το μόνο που θέλω εγώ είναι μια μεγάλη μαρμάρινη σκάλα να πηγαίνει στο επάνω πάτωμα. Και μια ταράτσα». Το αποτέλεσμα είναι η απόδειξη του τι παίρνεις όταν αφήνεις τον αρχιτέκτονα ήσυχο να κάνει τη δουλειά του.
Το 1926, τριάντα έξι χρόνια μετά τον θάνατο του Σλήμαν, το ελληνικό δημόσιο αγόρασε το κτίριο και στέγασε εκεί το συμβούλιο της Επικρατείας (1929-1934), τον Άρειο Πάγο (ως το 1981) και το Εφετείο (1981-1983). Το 1985 αποφασίστηκε να μετατραπεί στο Νομισματικό Μουσείο, που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων και την συλλογή νομισμάτων του ίδιου του Σλήμαν.
