της Ηρώς Κουνάδη
Είναι κάποια μέρη στον κόσμο –διαφορετικά μάλλον για τον καθένα– που απλά τα ερωτεύεσαι. Χωρίς να μπορείς να προσδιορίσεις πώς και γιατί, ούτε καν πότε ακριβώς αυτό συνέβη, νιώθεις αυτή τη σχεδόν μαγική έλξη την οποία, αν έχεις την τύχη να πιστεύεις σε παραφυσικά φαινόμενα, αποδίδεις σε προηγούμενες ζωές, μάγους, ενεργειακά vibes ή ό,τι άλλο και συνεχίζεις να τα απολαμβάνεις αμέριμνος.
Μερικές φορές εύχομαι να πίστευα κι εγώ σε κάτι ανάλογο, για να μπορούσα να εξηγήσω τι ακριβώς ήταν αυτό που μου συνέβη το 2004 όταν ένα βαν του αεροδρομίου με άφησε, με ένα σακίδιο στον ώμο και ένα γεμάτο απορία βλέμμα, μπροστά σε ένα κτίριο τερατούργημα –απομεινάρι του Σοβιετικού Καθεστώτος– στη μέση του πουθενά. Ή αλλιώς την εστία του Πανεπιστημίου του Καρόλου.
Τα τελευταία δύο χρόνια έχω φτάσει στην Πράγα –με αεροπλάνα, τραίνα και λεωφορεία– τέσσερις φορές. Έχω περάσει εκεί μερικούς μήνες. Όταν είμαι στην Αθήνα, ή οπουδήποτε αλλού, ονειρεύομαι ότι περπατάω στην παλιά πόλη, διασχίζω τη Γέφυρα του Καρόλου, με θέα το φωτισμένο Κάστρο, χορεύω στο Karlovy Lazne, ακριβώς δίπλα, και μετά κοιμάμαι σε ένα διαμέρισμα στην πλατεία Βεγκεσλάου, που ενώνει την παλιά με τη νέα πόλη. Οι Έλληνες φίλοι το λένε ψύχωση. Οι Τσέχοι το λένε ”τα μάγια”.
Οι κάτοικοι της Πράγας πιστεύουν ότι η πόλη τους είναι μαγεμένη. Όταν ο Κάφκα έγραφε πως ”η Πράγα δε σε αφήνει να φύγεις. Ούτε εσένα, ούτε εμένα”, στο μικρό σπιτάκι του στην εβραϊκή συνοικία, που συνορεύει με την παλιά πόλη, μάλλον χαμογελούσε αυτάρεσκα, ξέροντας πως, λίγα χρόνια αργότερα, η φράση αυτή θα τυπώνεται σε μπλουζάκια, κάτω από τη φωτογραφία του.
Ο θρύλος λέει πως η Πράγα χτίστηκε γύρω από το κάστρο της, όταν η πριγκίπισσα Λίμπουσε, αυτοκράτειρα των Τσέχων, είδε σε ένα όραμα έναν άνδρα να λαξεύει το κατώφλι στο λόφο που υψωνόταν πάνω από τον ποταμό που διασχίζει την Πράγα. Η πόλη πήρε το όνομά της από την τσέχικη λέξη prah, που σημαίνει κατώφλι, ενώ ο ίδιος θρύλος λέει πως η πριγκίπισσα προφήτεψε μια πόλη της οποίας η δόξα και η φήμη θα έφταναν μέχρι τα αστέρια.
Από τον 9ο αιώνα, οπότε και ιδρύθηκε, η Πράγα έγινε κέντρο του εμπορίου, των τεχνών και των επιστημών, φιλοξένησε προσωπικότητες όπως το Μότσαρτ, τον Κάφκα, τον Κέπλερ και τον Γκαίτε, διεκδίκησε την έδρα της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, περιήλθε στην κυριαρχία των Αυστριακών, των Γερμανών και του σοβιετικού καθεστώτος, για να απελευθερωθεί οριστικά το 1989 και να συνεχίσει απερίσπαστη να εξαπλώνει τη φήμη της μέχρι τα αστέρια.
Μια βόλτα στους δρόμους της είναι ένα μάθημα ιστορίας, μια γνωριμία με την τέχνη και τα ρεύματα που την επηρέασαν τους προηγούμενους αιώνες, μια ολόκληρη εμπειρία. Σε κάθε γωνιά, κτίρια γοτθικά, μπαρόκ, ροκοκό, αρ νουβό δίνουν στην πόλη το χρώμα και την καλλιτεχνική της φύση. Κάθε συνοικία και μια ιστορία, από το εβραϊκό Γιόζεφοβ και το υπέρλαμπρο Χρανττσάνι, γύρω από το κάστρο, μέχρι το γεμάτο από τις μαρτυρίες του εμφυλίου Ζίζκοφ και το ιστορικό Βίζεχραντ, πρώτη έδρα του βασιλικού θρόνου. Και βέβαια, παντού, σε όλα τα πιθανά και απίθανα σημεία, οι πύργοι που προσπαθούν, θαρρείς, να αγγίξουν τον ουρανό και που έδωσαν στην Πράγα το όνομα ”πόλη των χιλίων πύργων”.
Ό,τι κι αν έχω διαβάσει για την Πράγα, συμπεριλαμβανομένων των διθυράμβων των Γκαίτε και Κάφκα, μου φαίνεται λίγο. Ετοιμάζοντας αυτό το αφιέρωμα, σκέφτομαι ξανά ότι αυτή η πόλη δεν περιγράφεται με λόγια. Η Πράγα είναι οι εικόνες, τα χρώματα, οι άνθρωποι, η ατμόσφαιρα, η ζωντάνια, η ιστορία της. Είναι τα θέατρα, τα μουσεία, τα μαγαζιά, τα εστιατόρια, τα club της. Αυτά μπορώ να τα περιγράψω. Για τα υπόλοιπα, θα πρέπει να πάρετε αεροπλάνο. Ή τραίνο. Ή λεωφορείο.
