Ντοκιμαντέρ για να καταλάβεις τι συμβαίνει στο Αφγανιστάν

Στον απόηχο της κατάληψης της Καμπούλ από την εξτρεμιστική ομάδα των Ταλιμπάν, πολλά ερωτηματικά πλανώνται. Γιατί οι Ταλιμπάν κέρδισαν έδαφος; Γιατί οι ΗΠΑ απέσυραν τα στρατεύματά τους; Πώς φτάσαμε ως εδώ; 

Ορίστε επτά ντοκιμαντέρ που δοκιμάζουν να λύσουν απορίες.

Σημείο Καμπής στο Netflix

Το ντοκιμαντέρ του Netflix θα μπορούσε να αποτελέσει μία εισαγωγή σε όσους έχουν κρατήσει, μετά από σχεδόν 20 έτη, πολλά «γιατί» σχετικά με την επίθεση της 11ης Σεπτεμβρίου.

Η καταγραφή των γεγονότων αρχίζει από το πρωινό της 11ης Σεπτεμβρίου και μετά από πέντε επεισόδια, διάρκειας μίας ώρας, καταλήγει στην αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από την Καμπούλ και την κατάληψη της πρωτεύουσας από τους Ταλιμπάν.

Με τη βοήθεια αρχειακού υλικού και μέσα από συνεντεύξεις με κυβερνητικούς υπαλλήλους, όπως ο πρώην αξιωματικός της CIA Milton Bearden και ο πρώην ειδικός πράκτορας του FBI Ali Soufan, με συγγραφείς όπως ο Ahmed Rashid και με τον Αφγανό ηγέτη των Mujahhideen Gulbuddin Hekmatyar, η σειρά αποκαλύπτει, εκτός από το τι συνέβη την 11η Σεπτεμβρίου, και πώς το σχέδιο των ΗΠΑ ναυάγησε και οδήγησε στην αναζωπύρωση των Ταλιμπάν και την διαφαινόμενη οικονομική καταστροφή της χώρας.

Παίζοντας με τη φωτιά στο Ertflix 

H Αννέτα Παπαθανασίου, ηθοποιός και σκηνοθέτης, επισκέπτεται την Καμπούλ για να διδάξει την «Αντιγόνη» του Σοφοκλή και να καταγράψει τη ζωή των Αφγανών καλλιτεχνών που προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή τη φλόγα της Τέχνης και του πολιτισμού, σε μία σκληρή καθημερινότητα κατά την οποία η επιβίωση είναι ήδη δύσκολη. 

Το ντοκιμαντέρ αφηγείται ιστορίες γυναικών ηθοποιών-σύγχρονες Αντιγόνες, οι οποίες έχουν την τόλμη να ασχοληθούν με το θέατρο θυσιάζοντας τους εαυτούς τους στον βωμό της σκληρής κριτικής, της κοινωνικής αποδοκιμασίας μη διστάζοντας να ρισκάρουν ακόμη και την σωματική τουτς ακεραιότητα. .

Afghans – Victims of Peace στο arte.tv  

Στο όνομα της ειρήνης διαπράττονται πολλά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Με αυτήν την προσέγγιση η γαλλίδα  Alexandra Jousset σκηνοθετεί το ντοκιμαντέρ Αφγανοί – Θύματα ειρήνης. Μετά από 19 χρόνια διαπραγμάτευσης και συγκρούσεων των ΗΠΑ με τους Ταλιμπάν, οι αμερικανοί εγκαταλείπουν το Αφγανιστάν. 250.000 θανάτους αμάχων Aφγανών μετά, η Jousset αναρωτιέται: με τη Δύση τελικά να εγκαταλείπει το Αφγανιστάν, ο πόλεμος στο όνομα της ειρήνης τι πέτυχε;

Afghanistan in the 1950s: Back to the Future του BBC στο YouTube 

Ένα Back to the Future χωρίς DeLorean και τρελούς επιστήμονες, ωστόσο με τον τίτλο να είναι εντελώς περιγραφικός. Πριν εξήντα χρόνια, η ζωή στο Αφγανιστάν διέφερε πολύ από το πεδίο των μαχών που έχει μετατραπεί τις τελευταίες δεκαετίες. Η σχέση των ΗΠΑ με την ασιατική χώρα κινούταν σε άλλο μήκος κύματος, όπως φαίνεται από τον θησαυρό ταινιών που γυρίστηκαν τη δεκαετία του 1950 από τον Αμερικανό Γκλεν Φόστερ και τον Αφγανό βοηθό του Χατζί Μεχταμπουντίν. Η Saeeda Mahmood, γεννημένη και μεγαλωμένη στο νότιο Αφγανιστάν, εξερευνά, αναλύει και παρουσιάζει τις ταινίες.

No Burqas Behind Bars (2012)

Η ζωή δεν ήταν ποτέ εύκολη για τις γυναίκες στο Αφγανιστάν. Κινούταν στο φάσμα του δύσκολου και έφτανε στο σημείο του απάνθρωπου. Μπούρκες, αποκλεισμός από την εκπαίδευση, την κυβέρνηση, την εργασία· αντιμέτωπες με παράλογους νόμους για «ηθικά» εγκλήματα ζουν στους πρόποδες ενός ηφαιστείου έτοιμου να εκραγεί και να τις παρασύρει με τη λάβα του. Το ντοκιμαντέρ Burqas Behind Bars ακολουθεί τρεις γυναίκες οι οποίες φυλακίστηκαν για «ηθικά εγκλήματα», όπως να εγκαταλείψουν τους κακοποιητές συζύγους τους ή να προσπαθήσουν να διαφύγουν από έναν γάμο-προξενιό.

Bitter Lake (2015)

Ο σκηνοθέτης Άνταμ Κέρτις συνέλεξε όλο το ανεπεξέργαστο υλικό που κατέγραφε για χρόνια το κανάλι BBC στο Αφγανιστάν, με σκοπό να αποδώσει όλα όσα συνέβησαν τις προηγούμενες τρεις δεκαετίες στη χώρα των μαρτυρίων. Στο ντοκιμαντέρ ο Κέρτις αποπειράται να αναδείξει τον «κρυφό» ρόλο της Σαουδικής Αραβίας και των δυτικών πολιτικών την τελευταία εικοσαετία στην απελπιστική κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα. Η «ιμπρεσιονιστική» ταινία έκανε πρεμιέρα στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Ρότερνταμ, με το New Yorker να σχολιάζει πως η πολυσύνθετη προσέγγιση του Κέρτις στα δεινά του Αφγανιστάν, αποκαλύπτει την ευαισθησία του σκηνοθέτη, αλλά και τις κρυφές πτυχές ενός διαρκούς πολέμου. 

Angels Are Made of Light (2018)

Ένα συγκλονιστικά κατατοπιστικό ντοκιμαντέρ σχετικά με τις ζωές των μικρών μαθητών στη χώρα των δεινών, από τον υποψήφιο για Όσκαρ σκηνοθέτη Τζέιμς Λόνγκλι, το Angels Are Made of Light ακολουθεί τη ζωή των μικρών μαθητών και των δασκάλων τους σε ένα σχολείο στην παλιά πόλη της Καμπούλ. Συνδυάζοντας τη σύγχρονη ιστορία του Αφγανιστάν με τωρινά πορτραίτα πολέμου και ζοφερής καθημερινότητας, η ταινία καθηλώνει. Με εύστοχες λήψεις αναδεικνύει την ελπίδα των πονεμένων ανθρώπων των οποίων η ευτυχία συναντά διαρκώς εμπόδια, σε μία απελπιστική συνθήκη όπου φτώχεια και πόλεμος πρωταγωνιστούν.