12 πράγματα που μάθαμε λάθος
Το νερό δεν είναι διάφανο, οι ωκεανοί μας δεν είναι αχαρτογράφητοι, και οι αισθήσεις μας δεν είναι πέντε. Σας σοκάραμε; Έχει κι άλλο.
της Ηρώς Κουνάδη
Κάποιοι μύθοι πεθαίνουν δύσκολα. Αν κάτι το έχεις ακούσει να επαναλαμβάνεται όλη σου τη ζωή, και ακόμα χειρότερα το έχεις μάθει στο σχολείο, πώς να το αμφισβητήσεις; Κάπως έτσι είχαν καταλήξει οι άνθρωποι να πιστεύουν ότι η Γη είναι επίπεδη για πολλά, πολλά χρόνια. Πιστεύετε ότι εμείς είμαστε καλύτεροι από εκείνους; Πόσους από τους παρακάτω ευρύτατα διαδεδομένους (επιστημονικούς και μη) μύθους πιστεύετε;
Το νερό είναι διάφανο. Η θάλασσα είναι μπλε επειδή αντανακλά τον ουρανό, γι’ αυτό και γίνεται γκρίζα όταν ο ουρανός είναι συννεφιασμένος, σωστά; Λάθος. Σε μικρές ποσότητες (όπως σε ένα ποτήρι νερό) το ανθρώπινο μάτι αντιλαμβάνεται το νερό ως διάφανο, ενώ στην πραγματικότητα το χρώμα του είναι μπλε.
Ο κεραυνός δεν χτυπά ποτέ δύο φορές στο ίδιο σημείο. Χτυπά και παραχτυπά –και ιδού η απόδειξη, σε αυτό εδώ το βίντεο.
Το νερό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού. Και όμως, όχι. Τα άλατα του νερού είναι που μεταφέρουν τον ηλεκτρισμό. Το αφαλατωμένο νερό δεν είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού.
Τα δελφίνια είναι τα εξυπνότερα ζώα, μετά τον άνθρωπο. Μπορείτε μια χαρά να συνεχίσετε να τα θεωρείτε τα πιο συμπαθητικά. Τα εξυπνότερα, όμως, δεν είναι. Εδώ υπάρχει μια ολόκληρη λίστα με ζωάκια που τα πήγαν καλύτερα από τα δελφίνια σε διάφορα τεστ ευφυΐας.
Το 90% των ωκεανών του πλανήτη παραμένει αχαρτογράφητο. Κάποια στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας δημιουργήσαμε δορυφόρους, οι οποίοι έχουν χαρτογραφήσει μια χαρά τους ωκεανούς μας. Εκτός αν με το «αχαρτογράφητο» εννοούμε «δεν το έχει δει ανθρώπου μάτι».
Αν δεν τρως πρωινό, θα παχύνεις. Ελάχιστες έρευνες έχουν μελετήσει τη σχέση ανάμεσα στο πρωινό γεύμα και την απώλεια βάρους, και αυτές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως σύνδεση μεταξύ τους.
Χρησιμοποιούμε μόνο το 10% του εγκεφάλου μας. Στην κατηγορία των μύθων που δεν θα ξεφορτωθούμε ποτέ, αυτός εδώ είναι ο πιο δημοφιλής. Γίνεται, μάλιστα, ακόμα πιο ενδιαφέρον με την προσθήκη της φράσης «ο Αϊνστάιν μόνο χρησιμοποίησε το 13%». Χωρίς να θέλουμε να σας το χαλάσουμε, η μόνη περίπτωση που χρησιμοποιείτε μόνο το 10% του εγκεφάλου σας είναι όταν κάνετε ζάπινγκ ημιλιπόθυμοι στον καναπέ. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, χρησιμοποιείτε πολύ περισσότερο.
Η Γη είναι πιο κοντά στον ήλιο το καλοκαίρι. Για την ακρίβεια, αυτό που προκαλεί τις εποχές είναι η κλίση που έχει ο πλανήτης μας στον άξονά του. Η Γη είναι πιο κοντά στον ήλιο τον Ιανουάριο.
Υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία της γλώσσας μας επάνω στα οποία γίνεται αντιληπτή η κάθε γεύση. Το λέγαμε και στο σχολείο (το γλυκό μπροστά, το ξινό στο πλάι) αλλά δεν ισχύει καθόλου –όπως πολλά από τα πράγματα που λέγαμε στο σχολείο. Όλες οι γεύσεις γίνονται αντιληπτές απ’ όλα τα σημεία της γλώσσας μας.
Οι χαμαιλέοντες αλλάζουν χρώμα για να κρυφτούν από τον εχθρό. Όχι, το κάνουν για να επικοινωνήσουν.
Η Εύα δάγκωσε το μήλο, κι οι άνθρωποι έφυγαν από τον παράδεισο. Ναι, είναι ένας μύθος, δεν είναι αλήθεια έτσι κι αλλιώς –όμως και στον μύθο υπάρχει παρανόηση. Η Βίβλος δεν αναφέρει πουθενά ότι ο απαγορευμένος καρπός ήταν ένα μήλο. Σύμφωνα με κάποιους μελετητές, μάλιστα, είναι πιθανότερο να ήταν σύκο ή ρόδι.
Έχουμε πέντε αισθήσεις. Όχι, έχουμε πολύ περισσότερες –κάποιοι επιστήμονες λένε εννιά, άλλοι τις βγάζουν έως και είκοσι. Εκτός από την αφή, την ακοή, την όραση, τη γεύση και την όσφρηση, έχουμε επίσης την ισορροπία, τον πόνο και τη θερμοκρασία, μεταξύ άλλων.
Κάποιοι μύθοι πεθαίνουν δύσκολα. Αν κάτι το έχεις ακούσει να επαναλαμβάνεται όλη σου τη ζωή, και ακόμα χειρότερα το έχεις μάθει στο σχολείο, πώς να το αμφισβητήσεις; Κάπως έτσι είχαν καταλήξει οι άνθρωποι να πιστεύουν ότι η Γη είναι επίπεδη για πολλά, πολλά χρόνια. Πιστεύετε ότι εμείς είμαστε καλύτεροι από εκείνους; Πόσους από τους παρακάτω ευρύτατα διαδεδομένους (επιστημονικούς και μη) μύθους πιστεύετε;
Το νερό είναι διάφανο. Η θάλασσα είναι μπλε επειδή αντανακλά τον ουρανό, γι’ αυτό και γίνεται γκρίζα όταν ο ουρανός είναι συννεφιασμένος, σωστά; Λάθος. Σε μικρές ποσότητες (όπως σε ένα ποτήρι νερό) το ανθρώπινο μάτι αντιλαμβάνεται το νερό ως διάφανο, ενώ στην πραγματικότητα το χρώμα του είναι μπλε.
Ο κεραυνός δεν χτυπά ποτέ δύο φορές στο ίδιο σημείο. Χτυπά και παραχτυπά –και ιδού η απόδειξη, σε αυτό εδώ το βίντεο.
Το νερό είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού. Και όμως, όχι. Τα άλατα του νερού είναι που μεταφέρουν τον ηλεκτρισμό. Το αφαλατωμένο νερό δεν είναι καλός αγωγός του ηλεκτρισμού.
Τα δελφίνια είναι τα εξυπνότερα ζώα, μετά τον άνθρωπο. Μπορείτε μια χαρά να συνεχίσετε να τα θεωρείτε τα πιο συμπαθητικά. Τα εξυπνότερα, όμως, δεν είναι. Εδώ υπάρχει μια ολόκληρη λίστα με ζωάκια που τα πήγαν καλύτερα από τα δελφίνια σε διάφορα τεστ ευφυΐας.
Το 90% των ωκεανών του πλανήτη παραμένει αχαρτογράφητο. Κάποια στιγμή στην ιστορία της ανθρωπότητας δημιουργήσαμε δορυφόρους, οι οποίοι έχουν χαρτογραφήσει μια χαρά τους ωκεανούς μας. Εκτός αν με το «αχαρτογράφητο» εννοούμε «δεν το έχει δει ανθρώπου μάτι».
Αν δεν τρως πρωινό, θα παχύνεις. Ελάχιστες έρευνες έχουν μελετήσει τη σχέση ανάμεσα στο πρωινό γεύμα και την απώλεια βάρους, και αυτές έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει καμία απολύτως σύνδεση μεταξύ τους.
Χρησιμοποιούμε μόνο το 10% του εγκεφάλου μας. Στην κατηγορία των μύθων που δεν θα ξεφορτωθούμε ποτέ, αυτός εδώ είναι ο πιο δημοφιλής. Γίνεται, μάλιστα, ακόμα πιο ενδιαφέρον με την προσθήκη της φράσης «ο Αϊνστάιν μόνο χρησιμοποίησε το 13%». Χωρίς να θέλουμε να σας το χαλάσουμε, η μόνη περίπτωση που χρησιμοποιείτε μόνο το 10% του εγκεφάλου σας είναι όταν κάνετε ζάπινγκ ημιλιπόθυμοι στον καναπέ. Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, χρησιμοποιείτε πολύ περισσότερο.
Η Γη είναι πιο κοντά στον ήλιο το καλοκαίρι. Για την ακρίβεια, αυτό που προκαλεί τις εποχές είναι η κλίση που έχει ο πλανήτης μας στον άξονά του. Η Γη είναι πιο κοντά στον ήλιο τον Ιανουάριο.
Υπάρχουν συγκεκριμένα σημεία της γλώσσας μας επάνω στα οποία γίνεται αντιληπτή η κάθε γεύση. Το λέγαμε και στο σχολείο (το γλυκό μπροστά, το ξινό στο πλάι) αλλά δεν ισχύει καθόλου –όπως πολλά από τα πράγματα που λέγαμε στο σχολείο. Όλες οι γεύσεις γίνονται αντιληπτές απ’ όλα τα σημεία της γλώσσας μας.
Οι χαμαιλέοντες αλλάζουν χρώμα για να κρυφτούν από τον εχθρό. Όχι, το κάνουν για να επικοινωνήσουν.
Η Εύα δάγκωσε το μήλο, κι οι άνθρωποι έφυγαν από τον παράδεισο. Ναι, είναι ένας μύθος, δεν είναι αλήθεια έτσι κι αλλιώς –όμως και στον μύθο υπάρχει παρανόηση. Η Βίβλος δεν αναφέρει πουθενά ότι ο απαγορευμένος καρπός ήταν ένα μήλο. Σύμφωνα με κάποιους μελετητές, μάλιστα, είναι πιθανότερο να ήταν σύκο ή ρόδι.
Έχουμε πέντε αισθήσεις. Όχι, έχουμε πολύ περισσότερες –κάποιοι επιστήμονες λένε εννιά, άλλοι τις βγάζουν έως και είκοσι. Εκτός από την αφή, την ακοή, την όραση, τη γεύση και την όσφρηση, έχουμε επίσης την ισορροπία, τον πόνο και τη θερμοκρασία, μεταξύ άλλων.
