Το κόστος διαβίωσης σε 5 μεγάλες πόλεις

της Έλενας Μπούλια

Κατά γενική ομολογία το κόστος ζωής στην επαρχία είναι χαμηλότερο από αυτό της Αθήνας: Χαμηλότερα ενοίκια, οικονομικότερες ταβέρνες και ποτά, και πολύ φθηνότερα ρούχα και παπούτσια –στα τοπικά, πάντα, καταστήματα. Στις μεγάλες φοιτητουπόλεις, ωστόσο, τα πράγματα είναι λίγο πιο περίπλοκα. Γιατί μπορεί οι ταβέρνες και τα καφέ να διατηρούν χαμηλά τις τιμές προκειμένου να ανταποκρίνονται στο πορτοφόλι του φοιτητή -ωφελώντας και την υπόλοιπη τοπική κοινωνία- όμως τα ενοίκια συχνά «ξεφεύγουν» από τα λογικά όρια, ενώ ακριβά είναι σε πολλές περιπτώσεις και τα εισιτήρια στα μέσα μαζικής μεταφοράς. 

"Ανακρίναμε" κατοίκους πέντε μεγάλων ελληνικών πόλεων, κάποιοι εκ των οποίων είναι ή ήταν φοιτητές εκεί και κάποιοι όχι, για να μας μεταφέρουν τον παλμό της τοπικής αγοράς και να υπολογίσουν πόσο περίπου τους κοστίζει η ζωή εκεί.

Θεσσαλονίκη: Χαλαρά στην «Ξεσσαλονίκη»

Για την Χριστίνα, 24 ετών, που μεγάλωσε και σπούδασε στην Θεσσαλονίκη, και τώρα αναζητά εργασία, το κόστος ζωής στην πόλη φτάνει στα όρια της υπερβολής. Για το ενοίκιο ενός διαμερίσματος, παραδείγματος χάριν, μας λέει ότι «με λιγότερα από 300 ευρώ βρίσκεις μόνο κάτι τρύπες», με περισσότερα χρήματα μπορεί κανείς να βρει ένα αξιοπρεπές δυάρι, αλλά πάντα η τοποθεσία παίζει τον κύριο λόγο στο κόστος.

Ως προς το κόστος της διασκέδασης, η Χριστίνα μας λέει πως στις περισσότερες ταβέρνες δύο άτομα θέλουν περί τα 45 ευρώ για να φάνε καλά, αλλά και με 15-20 ευρώ κατ’άτομο μπορεί να φάει κανείς ικανοποιητικά. Τα ποτά ξεκινούν από 6 ευρώ, στα μπαράκια της Βαλαωρίτου, και φτάνουν τα 8 ή 9, ενώ τα κοκτέιλ κυμαίνονται στα 11 ευρώ. Μεγάλο της παράπονο, πάντως, είναι το κόστος του καφέ: «Στο κέντρο της πόλης ο Freddo Cappucino κοστίζει 4 ευρώ! Έλεος!». Οι τιμές του κινηματογράφου είναι ανάλογες με αυτές της Αθήνας: Το εισιτήριο κοστίζει σχεδόν παντού 8 ευρώ, ενώ το φοιτητικό 5 ή 6. Κατά καιρούς γίνονται και εκεί, όμως, κάποιες προσφορές: "Στον Ελληνίς το καλοκαίρι είχε κάθε Παρασκευή στα δύο εισιτήρια το ένα δώρο."

Στα εμπορικά καταστήματα οι τιμές για ρούχα και παπούτσια είναι πεσμένες κυρίως γιατί οι καταστηματάρχες κάνουν συνέχεια προσφορές, λόγω της πολύ πεσμένης κίνησης. Έτσι, λέει η Χριστίνα, με μία βόλτα στην Εγνατία θα δει κανείς αμέτρητες βιτρίνες να διαφημίζουν τις προσφορές τους, τύπου «όλα 8 με 10 ευρώ». Από την άλλη, παρατηρεί πως οι τιμές στα σούπερ μάρκετ έχουν ανέβει.

Στην Θεσσαλονίκη, πάντως, οι τιμές των εισιτηρίων στα λεωφορεία είναι λογικές: Το κανονικό εισιτήριο κοστίζει 80 λεπτά για μία διαδρομή και 90 λεπτά για δύο, ενώ στη μισή τιμή είναι το φοιτητικό. Τα ταξί, πάντως, όπως η Χριστίνα υποστηρίζει, έχουν ακριβύνει τουλάχιστον 1 με 2 ευρώ σε σχέση με προηγούμενα χρόνια για την ίδια διαδρομή. Οι τιμές των parking είναι ανάλογες της Αθήνας, περί τα 3,50 ευρώ την ώρα, ενώ το ίδιο ισχύει και με την βενζίνη, η οποία κυμαίνεται από 1,6 μέχρι 1,7 ευρώ ανά λίτρο.

Πάτρα: Η «τέλεια» φοιτητούπολη

«Τέλεια» ήταν η απάντηση της Άντας, 29 ετών, όταν την ρωτήσαμε πώς ήταν η φοιτητική ζωή εκεί, «και οικονομική». Βέβαια, το κόστος του ενοικίου είναι ένα θέμα, γιατί μπορεί να βρεις τρύπες (π.χ. υπόγειες γκαρσονιέρες) με 300 ευρώ, επειδή θα είναι στο κέντρο της πόλης. «Όμως ένας μέσος όρος για ένα καινούργιο σχετικά δυάρι σε ένα βολικό σημείο για φοιτητές είναι γύρω στα 550 ευρώ». Τα υπόλοιπα κόστη συντήρησης, π.χ. νερό-ρεύμα, είναι τα ίδια με της Αθήνας, λέει η Άντα που σπούδασε στην Πάτρα και κατάγεται από εκεί.

Από τους οικονομικότερους τομείς της καθημερινότητας στην Πάτρα είναι το φαγητό, «με 12 ευρώ τρως σε ταβέρνα κανονικότατα», ο καφές, «τον οποίον φτιάχνουν πολύ καλύτερα απ’ό,τι στην Αθήνα και κοστίζει 2,50 με 3 ευρώ –π.χ. ο freddo cappuccino», αλλά και το ποτό, το οποίο δεν ξεπερνά τα 7 ευρώ, τα κοκτέιλ κοστίζουν σχεδόν παντού 10 ευρώ, ενώ το κρασί κοστίζει 4 ευρώ ανά ποτήρι. Στα τοπικά σούπερ μάρκετ, ωστόσο (π.χ. Κρόνος, Ανδρικόπουλος), τα προϊόντα είναι ακριβότερα από αυτά των μεγάλων αλυσίδων. Έχουν, όμως, το πλεονέκτημα ότι βρίσκονται στο κέντρο της πόλης, σε αντίθεση με τα άλλα, στα οποία χρειάζεσαι αυτοκίνητο για να πας, καθώς βρίσκονται στα όρια.

Με τα hobbies των φοιτητών τι γίνεται; Οι κινηματογράφοι Ster, οι οποίοι βρίσκονται μέσα στο εμπορικό κέντρο Veso Mare, έχουν ίδιες τιμές στο κανονικό τους εισιτήριο με αυτές της Αθήνας (9 ευρώ), ενώ οι τοπικοί κινηματογράφοι (π.χ. Αελλώ και Δαναός) έχουν οικονομικότερο εισιτήριο. Πολύ φθηνότερα, έως και κατά το ήμισυ, είναι τα γυμναστήρια, οι σχολές χορού κ.ο.κ., συγκριτικά με την Αθήνα.

Υπάρχει, τελικά, κάτι ακριβό στην Πάτρα; «Οι μετακινήσεις», λέει η Άντα. «Τα λεωφορεία έχουν διπλάσιο εισιτήριο από αυτό της Αθήνας, γιατί είναι ιδιωτικά και έχουν το μονοπώλιο». Ενδεικτικά, το κόστος του κανονικού εισιτηρίου στα αστικά λεωφορεία του κέντρου της Πάτρας είναι 1,10 ευρώ –δείτε αναλυτικά τις τιμές των εισιτηρίων σε κάθε ζώνη της πόλης εδώ. «Γι’αυτό πολλοί φοιτητές καταλήγουν με δικό τους αυτοκίνητο», εξηγεί η Άντα, «με το οποίο πάνε πιο εύκολα στο Πανεπιστήμιο, στο Ρίο». Αλλά ακόμα και στην πόλη, όπου το παρκάρισμα είναι σχεδόν αδύνατο, μπορεί κανείς να αφήσει το αυτοκίνητο σε κάποιο parking, καθώς η χρέωση γίνεται ανά ημέρα -όχι ανά ώρα- και κυμαίνεται στα 4 με 6 ευρώ.

Τέλος, όσον αφορά το shopping, η Πάτρα όχι μόνο έχει «τα πάντα» αλλά και το μεγάλο ατού ότι, καθώς στο λιμάνι της καταφθάνουν καθημερινά εμπορικά πλοία από Ιταλία, πολλά τοπικά καταστήματα πωλούν ιταλικά είδη -ρούχα και παπούτσια- που πολλές φορές δεν βρίσκεις ούτε στην Αθήνα, και σε πολύ καλές τιμές. «Ειδικά στα παπούτσια η Πάτρα, νομίζω, δεν συγκρίνεται με καμία άλλη πόλη ως προς την σχέση ποιότητας-τιμής», καταλήγει η Άντα. 

Λάρισα: Η ζωή στο L.A.rissa CITY

O Γιώργος, 24 ετών, γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λάρισα, όμως τα τελευταία δύο χρόνια ζει στην Αθήνα. Συγκριτικά με την Αθήνα η άποψή του είναι πως η Λάρισα είναι λίγο πιο φτηνή –χωρίς, όμως, μεγάλες διαφορές. Πιο συγκεκριμένα, τα ενοίκια κυμαίνονται σε λογικές τιμές, περί τα 250 με 300 ευρώ για ένα δυάρι στο κέντρο της πόλης, ενώ δεν είναι απίθανο να βρει κανείς και οροφοδιαμέρισμα με 300 ευρώ. Σε αυτό θα πρέπει κανείς να συνυπολογίσει και τα δημοτικά τέλη στο ρεύμα, τα οποία αυξάνουν τον λογαριασμό περί τα 30 ευρώ.

Όμως ό,τι γλυτώνει κανείς σε ενοίκια φαίνεται πως το πληρώνει στην διασκέδαση. «Με 15-20 ευρώ ανά άτομο τρώει κανείς πλήρες γεύμα στα πιο ‘γνωστά’ ταβερνάκια του Φρουρείου, που είναι στα ‘πάνω τους’ τελευταία», λέει ο Γιώργος. «Όμως, το ποτό έχει σχεδόν παντού 8 ευρώ και περί τα 10 ευρώ το κοκτέιλ». Διεκδικώντας και εκείνος για την πόλη του τα πρωτεία του καφέ -όχι άδικα, καθώς έρευνες φέρνουν τους Λαρισαίους στην πρώτη θέση κατανάλωσης καφέ- και αναφερόμενος στον «καλύτερο καφέ της πόλης, στο Mikel», λέει ότι ο freddo cappuccino χρεώνεται περί τα 3,50 ευρώ, αλλά σε πολλά νέα μαγαζιά τον βρίσκεις και με 2,50 ευρώ. «Τα καφέ της πλατείας Ταχυδρομείου που παλαιότερα ήταν πάντα γεμάτα αλλά τώρα ψιλοαδειάζουν, έχουν κατεβάσει τις τιμές του καφέ», συμπληρώνει. Ωστόσο, οφείλουμε να αναφέρουμε ότι μπορεί οι τιμές στο εισιτήριο του κινηματογράφου να είναι ανάλογες με της Αθήνας, όμως ο θερινός κοστίζει μόλις 4 ευρώ.

Ως προς τα καταναλωτικά αγαθά, οι τιμές στα super market, όπως λέει ο Γιώργος, βρίσκονται στα γνωστά επίπεδα των μεγάλων αλυσίδων, ενώ αισθητά έχουν πέσει οι τιμές σε ρούχα και κυρίως παπούτσια. «Βρίσκεις, δηλαδή, πολύ καλά γυναικεία παπούτσια με 50-60 ευρώ».

Τέλος, το «ακριβό» της Λάρισας είναι και εδώ οι μετακινήσεις με τα αστικά λεωφορεία –το εισιτήριο κοστίζει 1,10 ευρώ, αλλά και με ταξί. «Η ελάχιστη χρέωση είχε φτάσει τα 3,80 ευρώ, αλλά πλέον έχει μειωθεί σε επίπεδα αντίστοιχα της Αθήνας». Parking 3,5 ευρώ ανά ώρα, 2 ευρώ η δεύτερη ώρα και μειώνεται (7,5 ευρώ για ένα 8ωρο) Όσο για την βενζίνη; Αυτή κυμαίνεται από 1,63 έως 1,7 ευρώ.

Ιωάννινα: Από τα φθηνά στα ακριβά

Η Νίκη, 22 ετών, επέστρεψε πρόσφατα στην Αθήνα αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές της στα Ιωάννινα. Ενθουσιασμένη με το πόσο προσφέρεται η πόλη για φοιτητική ζωή δεν αποφεύγει, ωστόσο, να παρατηρήσει ότι σε πολλές περιπτώσεις η πόλη έχει «τσιμπημένες» τιμές. «Το ενοίκια στις γκαρσονιέρες, οι οποίες προτιμώνται από φοιτητές, κυμαίνονται από 280 έως 350 ευρώ, για τις πιο καινούργιες και κεντρικές στην πόλη».

Το φαγητό, από την άλλη, είναι πολύ οικονομικό. Όπως λέει η Νίκη, με 10 ή 15 ευρώ μπορεί κανείς να απολαύσει ένα πλήρες γεύμα στα ταβερνάκια, ενώ φθηνός είναι και ο καφές, από 2,50 έως 3 ευρώ. Αλλά και το ποτό, το οποίο στα μπαρ κυμαίνεται στα 5 ευρώ, με το κοκτέιλ σπάνια να αγγίζει τα 10 ευρώ, δεν θεωρείται ακριβό από τους νέους. Κινηματογράφος στην πόλη υπάρχει ένας, το Odeon, το οποίο έχει ίδιες τιμές με αυτές της Αθήνας.

Τι θεωρείται ακριβό; «Το κόστος του εισιτηρίου, φυσικά, το οποίο αυξάνεται κάθε χρόνο και φέτος έχει φτάσει τα 0,80 λεπτά για το φοιτητικό. Αυτό δημιουργεί έντονες αντιδράσεις στους νεώτερους κατοίκους της πόλης.» Το κόστος του κανονικού εισιτηρίου είναι 1,10 ευρώ για διαδρομές εντός πόλης. Αλλά και οι χρεώσεις των ταξί δεν είναι χαμηλές: «Από τα ΚΤΕΛ και για μία απόσταση 5 λεπτών υπάρχει μία άνευ λόγου ταρίφα στα 5 ευρώ».

Αδικαιολόγητα υψηλοί, λέει η Νίκη, της είχαν φανεί και οι λογαριασμοί της ΔΕΗ, πιθανώς λόγω της προσαύξησης από τα δημοτικά τέλη. Τέλος, και οι τιμές στα σούπερ μάρκετ δεν είναι χαμηλές, σύμφωνα με την ίδια: «Θα έλεγα ότι είναι τιμές Βασιλόπουλου».

Τέλος, η Νίκη δεν παρατήρησε ιδιαίτερες διαφορές συγκριτικά με τις τιμές της Αθήνας στα καταστήματα ενδυμάτων και υποδημάτων, «άλλωστε υπάρχουν και στα Ιωάννινα σχεδόν όλες οι μεγάλες αλυσίδες που υπάρχουν και στην Αθήνα», ούτε και στις τιμές της βενζίνης. 

Ηράκλειο: Υψηλό κόστος διαβίωσης στην πρωτεύουσα της Κρήτης

Για το Ηράκλειο μας μίλησε ο Αριστείδης, 30 ετών, του οποίου η οικογένεια ζει εκεί, αν και ο ίδιος μένει και εργάζεται στην Αθήνα. Σε γενικές γραμμές μας παρουσίασε το Ηράκλειο σαν μια πόλη με τιμές ανάλογες με αυτές της Αθήνας –αν όχι υψηλότερες. Πιο συγκεκριμένα, «το κόστος ενοικίασης ενός μικρού διαμερίσματος, π.χ. ένα δυάρι με μέτριες προδιαγραφές, ανέρχεται στα 250 με 350 ευρώ, όμως οι υπόλοιποι πάγιοι λογαριασμοί είναι χαμηλότεροι από αυτούς της Αθήνας. Ενδεικτικά, ένας φοιτητής δύσκολα θα πληρώνει περισσότερα από 100-150 ευρώ τον μήνα για ρεύμα, νερό, τηλέφωνο-ίντερνετ, κοινόχρηστα και πετρέλαιο», λέει.

Επιπλέον, το Ηράκλειο έχει το πλεονέκτημα πως είναι μικρή πόλη, οπότε τα έξοδα μετακίνησης για όσους μένουν στο κέντρο είναι ελάχιστα. Έτσι ακόμα κι αν το εισιτήριο του λεωφορείου για το κέντρο της πόλης είναι υψηλό, κοστίζει 1,10 ευρώ (0,80 ευρώ το φοιτητικό), ακόμα κι αν η βενζίνη είναι κατά 10% ακριβότερη από ό,τι στην Αθήνα(φτάνει το 1,8/λίτρο), ο περισσότερος κόσμος προτιμά να καλύπτει τις κοντινές αποστάσεις με τα πόδια ή με ποδήλατο, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν διαμαρτύρονται. Άλλωστε και οι χρεώσεις στα parking της πόλης δεν είναι χαμηλές, αφού κυμαίνονται από 2 έως 5 ευρώ ανά ώρα, ενώ αν προτιμήσει κανείς ταξί θα χρειαστεί να πληρώσει διπλή ταρίφα για διαδρομές εκτός Ηρακλείου, όσο κοντινές κι αν είναι.

Κατά τα άλλα, το κόστος διασκέδασης κινείται σε λογικές τιμές, όπως λέει ο Αριστείδης. «Στα ταβερνάκια ο λογαριασμός κυμαίνεται στα 12 με 15 ευρώ κατ’άτομο, ενώ τα ποτά χρεώνονται συνήθως περί τα 6 ευρώ. Λίγο ακριβότερα είναι τα κοκτέιλ, στα 9 ευρώ, αλλά και ο καφές στα δημοφιλή στέκια, όπου μπορεί να αγγίξει και τα 4 ευρώ». Το εισιτήριο του κινηματογράφου κοστίζει όσο και στην Αθήνα, δηλαδή 8 ευρώ.

Τέλος, πολύ πιο ακριβές από την Αθήνα είναι οι τιμές στα σούπερ μάρκετ, «τουλάχιστον κατά 15-20%» αλλά και στα καταστήματα ρούχων και υπόδησης, «με την διαφορά ότι κατά την περίοδο των εκπτώσεων θα βρει κανείς πραγματικά μειωμένες τιμές, σε σύγκριση με αυτές της Αθήνας».