Μυστικά μακροζωίας από όλον τον κόσμο

Μπορεί το προσδόκιμο ζωής στην Ελλάδα να διαμορφώθηκε, σύμφωνα με μελέτες που πραγματοποιήθηκαν το 2004, στα 76,67 έτη για τους άνδρες και στα 81,46 έτη για τις γυναίκες, η αύξηση όμως του προσδόκιμου των τελευταίων χρόνων είναι πολύ μικρότερη σε σχέση με αυτή άλλων, ακόμα και δυτικοευρωπαϊκών χωρών, ενώ οι ερευνητές λένε πως τα πράγματα ενδέχονται πολύ χειρότερα για την επόμενη γενιά.

Κι όμως, στην άλλη άκρη του κόσμου, υπάρχουν περιοχές όπου οι κάτοικοι ζουν τουλάχιστον 10 (καλά) χρόνια παραπάνω από εμάς. Σύμφωνα με τον Dan Buettner, ερευνητή του National Geographic, ο οποίος δημοσίευσε πριν λίγο καιρό το βιβλίο του The Blue Zones: Lessons for Living Longer from the People Who've Lived the Longest, με τη συγχρηματοδότηση του Αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Γήρανσης, το μυστικό της μακροζωίας υπάρχει, και βρίσκεται στις λεγόμενες «Μπλε Ζώνες», στις οποίες ταξίδεψε για πέντε ολόκληρα χρόνια.

Μία από αυτές δεν βρίσκεται πολύ μακριά από εμάς: Στη Σαρδηνία, το περίφημο νησί της Ιταλίας, ζουν οι περισσότεροι αιωνόβιοι άνδρες του κόσμου. Μία άλλη, η Οκινάουα της Ιαπωνίας, έχει το υψηλότερο προσδόκιμο υγιούς ζωής. Στην Λόμα Λίντα, της Καλιφόρνια, μία κοινότητα Αντβεντιστών της Έβδομης Ημέρας (θρησκευτική οργάνωση) έχει προσδόκιμο ζωής κατά 9 με 11 έτη μεγαλύτερο από αυτό των υπόλοιπων Αμερικανών, ενώ στην χερσόνησο Νικόγια της Κόστα Ρίκα η θνησιμότητα στη μέση ηλικία είναι μικρότερη από κάθε άλλη.

Αν και κανείς δεν έχει καταφέρει μέχρι σήμερα να αποκωδικοποιήσει πλήρως τη διαδικασία γήρανσης του ανθρώπου, οι επιστήμονες γνωρίζουν πως έχει να κάνει με μία περίπλοκη αλληλεπίδραση γονιδίων και περιβαλλοντικών παραγόντων, ενώ ο ίδιος ο Buettner υποστηρίζει πως κατάφερε να εντοπίσει κάποια κοινά στοιχεία στις ζωές των κατοίκων των Μπλε Ζωνών που τους χαρίζουν παραπάνω χρόνια ζωής. Αυτά δεν έχουν να κάνουν με συμπληρώματα διατροφής, χάπια ή εκχυλίσματα κρασιού, παρά με τον ίδιο τον τρόπο ζωής τους, που τους ωθεί, θέλοντας και μη, σε έντονη φυσική δραστηριότητα. Οι κάτοικοι της Οκινάουα, για παράδειγμα, κάθονται στο πάτωμα. Οι Σαρδινοί ζουν σε κάθετα σπίτια και οι Κοσταρικανοί έχουν σπίτια με κήπους. Έτσι αναγκάζονται σε μικρές καθημερινές «κινήσεις» μέσα στη μέρα τους, που τους προσδίδουν χρόνια.

Στο βιβλίο του Dan Buettner, που προαναφέραμε, βρήκαμε ακόμα περισσότερα «μυστικά» από τους αιωνόβιους του κόσμου, τα οποία ακόμα κι αν δεν καταφέρουν να μας χαρίσουν 10 ή 20 παραπάνω χρόνια ζωής, μπορούν σίγουρα να μας βοηθήσουν να αποκτήσουμε μία πιο ισορροπημένη, ποιοτική ζωή, όσο κι αν αυτή διαρκέσει.

* Κίνηση: Δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε προπόνηση για το τρίαθλο ούτε να στριμώξετε με το ζόρι το γυμναστήριο στο ήδη βεβαρημένο καθημερινό σας πρόγραμμα. Όπως τονίζει ο Buettner, οι κάτοικοι των Μπλε Ζωνών είναι δραστήριοι χωρίς να το πολυσκεφτούν. Φροντίζουν τα ζώα, κόβουν ξύλα, κλαδεύουν δέντρα, ασχολίες που απέχουν μεν πολύ από την ζωή στην πόλη, αλλά που μπορούν να αντικατασταθούν π.χ. με τη χρήση ποδηλάτου αντί για αυτοκίνητο ή της σκάλας αντί για ασανσέρ.

* Μείωση ποσότητας φαγητού: Οι κάτοικοι της Οκινάουα εφαρμόζουν μία μορφή ελέγχου της μερίδας του φαγητού που λέγεται «hara hachi bu» και σημαίνει πως θα φάνε μέχρι να χορτάσουν κατά 80%. Προσπαθήστε να εφαρμόσετε αυτή την πρακτική στη διατροφή σας αποφεύγοντας να γεμίζετε το πιάτο σας εντελώς ή αφήνοντας πάντα λίγο φαγητό τελειώνοντας το γεύμα σας.

* Περισσότερα χορταρικά: Και οι τέσσερις πολιτιστικές ομάδες που εξέτασε ο Buettner για το βιβλίο του ακολουθούν μία ως επί το πλείστον χορτοφαγική διατροφή. Οι κάτοικοι της Οκινάουα τρώνε πολύ τόφου και βολβούς, ενώ οι Σαρδινοί αγαπούν τα φασόλια φάβα και τα λαχανικά κήπου (π.χ. ντομάτες, αγγούρια, μελιτζάνες, κολοκύθια κλπ.). Στο Λόμα Λίντα οι κοινότητα των Αντβετιστών τρέφεται με σιτηρά, καρύδια και σπόρους, αποφεύγοντας τα πολύ αλατισμένα και επεξεργασμένα τρόφιμα.

* Πιείτε: Το έχουμε ξαναπεί. Ένα με δύο ποτηράκια κόκκινο κρασί την ημέρα μπορούν να παρατείνουν τα έτη ζωής μας. Και όχι μόνο κόκκινο κρασί. Στην Κόστα Ρίκα, για παράδειγμα, προτιμούν το απεσταγμένο ρούμι, ενώ στην Οκινάουα πίνουν το παραδοσιακό σάκε.

* Βρείτε έναν σκοπό: Αν ο σκοπός του πρωινού σας ξυπνήματος είναι να προλάβετε ένα σημαντικό ραντεβού, ίσως πρέπει να αναθεωρήσετε τον τρόπο ζωής σας. Ανάμεσα στους πληθυσμούς που εξέτασε ο Buettner, όλοι τόνισαν τη σημασία του να έχει κανείς μία αίσθηση σκοπού, «στόχου» στη ζωή. Και είναι πολύ καλύτερα όταν ο σκοπός αυτός δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με τη δουλειά, την οποία άλλωστε δεν πρόκειται να εξασκούμε για μία ολόκληρη ζωή. Βρείτε, λοιπόν, κάτι που θα αποτελεί σκοπό της ζωής σας και μετά τα 60-65.

* Μειώστε το στρες: Αυτό κι αν έχουμε ξαναπεί. Ο Buettner, περιγράφοντας τη ζωή των Αντβεντιστών της Έβδομης Ημέρας, σημειώνει πόσο σημαντικό είναι για αυτούς το Sabbath. Όσο στρεσαρισμένοι κι αν είναι, όση δουλειά κι αν έχουν να κάνουν, ποτέ δεν επηρεάζεται η μέρα αργίας και προσευχής. Οι κάτοικοι της χερσονήσου Νικόγια στην Κόστα Ρίκα, από την άλλη, φροντίζουν αφού πάρουν τον μεσημεριανό τους ύπνο να βγουν έξω και να συνομιλήσουν με τους φίλους και τους γνωστούς τους. Δεν λέμε να εμπλακείτε σε κάποια θρησκευτική οργάνωση, ούτε να κοιμάστε οπωσδήποτε το μεσημέρι, αλλά να βρείτε τρόπους που θα σας ανακουφίζουν από το στρες της καθημερινότητας.

* Επικεντρωθείτε στην οικογένεια:

Έρευνες έχουν δείξει ότι οι παντρεμένοι ζουν περισσότερο από τους ελεύθερους ή τους χωρισμένους, και όσοι από αυτούς είναι γονείς ζουν περισσότερο από όσους δεν έχουν παιδιά. Οι παππούδες που ζουν με τις οικογένειές τους, επίσης, τείνουν να παρουσιάζουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής, από τους παππούδες που ζουν σε οίκους ευγηρίας, σύμφωνα με τον Buettner. Αφιερώνοντας περισσότερο χρόνο στην οικογένεια και δημιουργώντας κάποια οικογενειακά «έθιμα» θα σας φέρει πιο κοντά και θα σας χαρίσει ευτυχία, χαλάρωση και… περισσότερη ζωή!

* Βρείτε τους κατάλληλους φίλους: Χωρίς να χρειαστεί να παρατήσετε όσους φίλους έχουν «κακές» συνήθειες, απλά κοιτάξτε γύρω σας. Οι φίλοι μας μπορεί να ασκούν επιρροή στη διατροφή, το βάρος και πιθανώς την άσκησή μας. Προσπαθήστε, λοιπόν, να περνάτε περισσότερο χρόνο με ανθρώπους που σας εμπνέουν να φροντίζετε τον εαυτό σας, που σας κάνουν χαμογελάτε και να περνάτε καλά και θα εντυπωσιαστείτε από το πόσο θα βελτιωθεί η ζωή σας.

Επιμέλεια: Έλενα Μπούλια