Χωρίς τη Wikipedia: 5 τρόποι για να μάθετε αυτό που θέλετε

Για φοιτητές, δημοσιογράφους και απλούς αναζητητές της online γνώσης, χθες ήταν μια δύσκολη μέρα καθώς η Wikipedia αποφάσισε να «ρίξει» την αγγλική έκδοσή της για 24 ώρες, διαμαρτυρόμενη για το SOPA, το αμφιλεγόμενο αμερικανικό νομοσχέδιο για τη διαδικτυακή πειρατεία.

Μπορεί αυτό το ιδιότυπο μπλακ άουτ να ξεβόλεψε τους ουκ ολίγους αναγνώστες της διάσημης εγκυκλοπαίδειας (δεν είναι της παρούσης να πούμε τον πόνο μας για τη φτώχεια της ελληνικής έκδοσης), παρ’ όλα αυτά μας θύμισε ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για να βρούμε τις πληροφορίες που ψάχνουμε. Αρπάζουμε την ευκαιρία που μας πρόσφεραν τα χθεσινά «ρολά», για να δούμε πώς θα ήταν η πρόσβαση στη γνώση αν ο Τζίμι Ντ. Γουέιλς δεν είχε αποφασίσει να φτιάξει τη Wikipedia.

H βιβλιοθήκη

Το παραδοσιακότερο ερευνητικό εργαλείο ακούει στο όνομα βιβλίο. Είναι μια συνήθεια που πρέπει να υιοθετήσουμε με μεγαλύτερη συχνότητα, επισημαίνει ο Άντριου Ορλόφσκι, συντάκτης τεχνολογίας στο The Register. Ενώ πιστεύει ότι η ηθική της ισότητας που προωθεί το internet είναι μια θετική δύναμη, ο Ορλόφσκι φοβάται ότι γίνεται εις βάρος της ποιότητας, των ελάχιστων ακαδημαϊκών προϋποθέσεων και της εξειδίκευσης που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα απαιτούνταν από τους συντάκτες στον κόσμο του εντύπου. «Ενθαρρύνει ένα είδος πνευματικής τεμπελιάς». Όσο για τον κλασικούς ναούς της γνώσης; Σύμφωνα με τον Δρα Μαρκ Γκράχαμ από το Ινστιτούτο Διαδικτύου της Οξφόρδης, που έχει μελετήσει το φαινόμενο της Wikipedia, οι δημόσιες βιβλιοθήκες έχουν μερικά σοβαρά μειονεκτήματα σε σύγκριση με τις online αντιζήλους τους: «Για πολλούς ανθρώπους, το να πάνε στη βιβλιοθήκη είναι δύσκολο, είναι χρονοβόρο, ενώ μπορείς συμβουλευθείς τη Wikipedia από οπουδήποτε, ακόμη και από το τηλέφωνό σου. Έχει ανοιχτή πρόσβαση, είναι δωρεάν».

Το τηλέφωνο

Ο πλέον κλασικός τρόπος επιβεβαίωσης μιας πληροφορίας από ερευνητές και δημοσιογράφους δεν είναι άλλος από το τηλέφωνο. Αν έχετε αμφιβολία, τηλεφωνήστε σε κάποιον ειδικό και ρωτήστε τον. Ο Ορλόφσκι εξηγεί ότι ένας καθηγητής πανεπιστημίου, για παράδειγμα, έχει κατακτήσει τη θέση του με σκληρή δουλειά και μελέτη, σε αντίθεση με τους συντάκτες της Wikipedia που το μόνο που χρειάζονται είναι μια ευρυζωνική σύνδεση. Η αντίθεση άποψη, ωστόσο, υποστηρίζει ότι η Wikipedia δεν διεκδικεί τις δάφνες ή την αυθεντία ενός ακαδημαϊκού και ότι πρέπει να χρησιμοποιείται ως εισαγωγή στην έρευνα. Επιπλέον, ο Δρ Γκράχαμ ισχυρίζεται ότι η συλλογική σύνταξη διασφαλίζει τη γρήγορη διόρθωση των λαθών, ένα συμπέρασμα άλλωστε στο οποίο είχε καταλήξει και έρευνα της επιστημονικής επιθεώρησης Nature, το 2005. «Είναι δύσκολο να παραμείνουν για πολύ εξόφθαλμα σφάλματα, επειδή υπάρχουν τόσα μάτια που το κοιτάζουν», σχολιάζει.

Τα άλλα sites

Ίσως αν έχετε επαναπαυθεί στη Wikipedia, να έχετε ξεχάσει ότι υπάρχει internet και πέρα από αυτήν. Υπάρχει, ας πούμε, η Encyclopaedia Britannica, η Scholarpedia (τα λήμματα της οποίας έχουν ελεγχθεί από ειδικούς), η Encyclopedia.com και η Citizendium 4:55:46 μμ η οποία δημιουργήθηκε από τον συνιδρυτή της Wikipedia, Larry Sanger.

Η προσωπική εμπειρία

Αυτή είναι ίσως η πιο ριζοσπαστική λύση – κλείστε τον υπολογιστή σας και ανακαλύψτε τον κόσμο μόνοι σας. Σύμφωνα με τον Ορλόφσκι, οι άνθρωποι έχουν συνηθίσει να αποκτούν τη γνώση μέσω της οθόνης του υπολογιστή τους και έχουν ξεχάσει πώς είναι να μαθαίνεις κάτι από πρώτο χέρι. «Η κυριαρχία της άμεσης εμπειρίας έχει χαθεί οριστικά. Οι άνθρωποι καταλήγουν να βασίζονται σε γνώμες άλλων». Ο Γκράχαμ συμφωνεί ότι ακόμη και η Wikipedia έχει τα όριά της. Για παράδειγμα, το site μάς λέει πολλά για τη Δύση αλλά απείρως λιγότερα για την Αφρική. «Η Wikipedia κάνει σπουδαία δουλειά να μας λέει αυτά ξέρει. Αλλά υπάρχουν τεράστια κενά».

Η μνήμη

Αν όλα τα άλλα αποτύχουν, αυτοί που παλεύουν να βρουν το όνομα της πρωτεύουσας του Λάος ή τη γενέτειρα του Ότις Ρέντινγκ, μπορούν απλώς να προσπαθήσουν να το θυμηθούν. Μπορούν όμως; Ο Ορλόφσκι υποψιάζεται ότι πολλοί χρήστες, όπως και ο ίδιος άλλωστε, έχουν συνηθίσει τόσο πολύ στην ευκολία των μηχανών αναζήτησης που έχουν ξεμάθει να χρησιμοποιούν τη μνήμη τους. «Είναι πολύ αργά πλέον», θρηνεί. «Έχει γίνει κάτι σαν δεύτερη φύση».

H Wikipedia σε αριθμούς
* Περίπου 365 εκ. αναγνώστες παγκοσμίως
* Εκδόσεις σε 283 γλώσσες
* 20 εκ. άρθρα, εκ των οποίων τα 3,8 εκ. στα αγγλικά
* 100.000 τακτικοί συντάκτες
* Νο 6 στη βαθμολογία με τα πιο δημοφιλή sites παγκοσμίως
(Πηγή: Wikipedia)

Πηγή: BBC

Υ.Γ. Η χθεσινή απουσία της Wikipedia από τα διαδικτυακά δρώμενα, έδωσε την ευκαιρία στους «εχθρούς της γνώσης» να διαδώσουν τις απόψεις τους στο Twitter. Υπό την αιγίδα του #FactsWithoutWikipedia, μάθαμε μεταξύ άλλων ότι «η ταχύτητα του φωτός επιβραδύνεται τη νύχτα» και ότι «ο Καρλ Μαρξ ήταν Αμερικανός ηθοποιός που τιμήθηκε με Όσκαρ για το μιούζικαλ “To Κεφάλαιο”». Διαβάστε τα όλα εδώ.