Πώς να είσαι ευγενικός πάντα και παντού
Κάποιοι άνθρωποι το έχουν έμφυτο το χάρισμα της ευγένειας. Αν δεν είσαι από αυτούς, αυτό το κείμενο είναι για σένα.
Ευγένεια, παιδιά, μεγάλο πράγμα. Κάνει τη ζωή όλων μας καλύτερη, απαλλάσσει τον κόσμο από περιττά προβλήματα (ήδη έχουμε αρκετά), φτιάχνει καλύτερες κοινωνίες. Αν δεν είσαι από τους τυχερούς που γεννήθηκαν με το χάρισμα by default περασμένο στο σύστημα, υπάρχουν τρόποι να το αποκτήσεις –σκέψου το σαν να κάνεις κάποιου είδους update.
Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς, που έπασχε από κατάθλιψη και δεν το είχε καταλάβει σχεδόν κανείς μέχρι που τον οδήγησε στην αυτοκτονία, είχε πει το σοφό «κάθε άνθρωπος που συναντάς κουβαλά έναν σταυρό για τον οποίο δεν έχεις ιδέα. Να είσαι καλός. Πάντα».
Πριν πεις κάτι που δεν είναι καλό για τον συνομιλητή σου, σκέψου: Ζήτησε την γνώμη σου; Αν ναι, θα τον στεναχωρήσει η γνώμη σου; Αν ναι, βρες τρόπο να πεις τη γνώμη σου χωρίς να τον στεναχωρήσεις. Πάντα υπάρχει τρόπος.
Αν δυσκολεύεσαι να βρεις τρόπο, να μερικά παραδείγματα: Φίλη σε ρωτάει με βλέμμα που λάμπει αν σου αρέσει το καινούριο της κούρεμα, που δεν σου αρέσει, οπότε λες «σου πάει έτσι που κάνει το βλέμμα σου να λάμπει». Φίλη σε ρωτάει με βλέμμα κουταβιού αν είναι απαίσιο το καινούριο της κούρεμα όπως υποψιάζεται, οπότε λες «μπορεί να μη σ’ αρέσει επειδή σου φαίνεται τεράστια η αλλαγή, σημασία έχει που το τόλμησες. Ε, κι αν δε σου αρέσει ούτε στην πορεία, σε λίγο καιρό θα μακρύνει».
Εύκολο δεν θα είναι, αλλά προσπάθησε όσο μπορείς να συνειδητοποιήσεις ότι ο τρόπος που σκέφτεσαι εσύ δεν είναι η μία μοναδική και πανανθρώπινη αλήθεια. Προσεγγίζουμε τους ανθρώπους (και) με βάση το ποιοι είναι αυτοί, όχι (μόνο) ποιοι είμαστε εμείς. Κάτι που εσένα σου φαίνεται καλοπροαίρετο αστείο, για κάποιον άλλο μπορεί να είναι λόγος να στεναχωρηθεί. Αν δεν είσαι σίγουρος για το πώς θα το πάρει, μην το κάνεις.
Σκέψου ότι ο κάθε άνθρωπος που συναντάς θα μπορούσε να είναι φίλος σου. Δεν λέμε να πιάνεις κουβέντα με αγνώστους στο δρόμο, αλλά ένα χαμόγελο και ένα «γεια σας/ καλημέρα/ καλησπέρα» στο περίπτερο είναι στοιχειώδης κοινωνική συμπεριφορά. Οι άγνωστοι στους οποίους καλείσαι να απευθύνεις τον λόγο, και ειδικότερα οι υπάλληλοι, δεν είναι μηχανήματα που φτιάχτηκαν για να σε εξυπηρετούν. Είναι άνθρωποι σαν εσένα και τους ανθρώπους που αγαπάς. Θα ήθελες οι πελάτες να μιλούν απότομα στους ανθρώπους που αγαπάς;
Μην απορρίπτεις τις κινήσεις αβροφροσύνης σαν κάτι παλιακό. Σε όλους αρέσει να μας κρατήσει κάποιος την πόρτα της πολυκατοικίας ανοιχτή βγαίνοντας ενώ εμείς μπαίνουμε, ή να περιμένουν οι άλλοι στο τραπέζι μέχρι να σερβιριστούμε κι εμείς και να ξεκινήσουμε να τρώμε όλοι μαζί. Ναι, δεν θα αλλάξει τη ζωή σου κάτι απ’ όλα αυτά. Είναι όμως μικρές χειρονομίες που λένε κάτι σαν «δεν σε θεωρώ ασήμαντο, ακόμα κι αν δεν σε ξέρω». Είναι κανόνες που φτιάξαμε σε εποχές που οι κοινωνίες ήταν πολύ πιο άξεστες, είναι αλήθεια, αν όμως τους εγκαταλείψουμε κινδυνεύουμε να γυρίσουμε στο σημείο εκείνο (που μην ακούς τι λένε οι οπαδοί της νοσταλγίας με τα ροζ γυαλάκια τους, δεν ήταν ούτε ωραίο ούτε αθώο. Ρώτα ανθρώπους που το έζησαν και δεν είναι τυφλωμένοι από την παρελθοντολαγνεία, να σου πουν ότι μπορούσε να σε κοροϊδέψει άγνωστος στο δρόμο για κάτι που φοράς, κι αυτό να θεωρείται οκ).
Ο Ρόμπιν Γουίλιαμς, που έπασχε από κατάθλιψη και δεν το είχε καταλάβει σχεδόν κανείς μέχρι που τον οδήγησε στην αυτοκτονία, είχε πει το σοφό «κάθε άνθρωπος που συναντάς κουβαλά έναν σταυρό για τον οποίο δεν έχεις ιδέα. Να είσαι καλός. Πάντα».
Πριν πεις κάτι που δεν είναι καλό για τον συνομιλητή σου, σκέψου: Ζήτησε την γνώμη σου; Αν ναι, θα τον στεναχωρήσει η γνώμη σου; Αν ναι, βρες τρόπο να πεις τη γνώμη σου χωρίς να τον στεναχωρήσεις. Πάντα υπάρχει τρόπος.
Αν δυσκολεύεσαι να βρεις τρόπο, να μερικά παραδείγματα: Φίλη σε ρωτάει με βλέμμα που λάμπει αν σου αρέσει το καινούριο της κούρεμα, που δεν σου αρέσει, οπότε λες «σου πάει έτσι που κάνει το βλέμμα σου να λάμπει». Φίλη σε ρωτάει με βλέμμα κουταβιού αν είναι απαίσιο το καινούριο της κούρεμα όπως υποψιάζεται, οπότε λες «μπορεί να μη σ’ αρέσει επειδή σου φαίνεται τεράστια η αλλαγή, σημασία έχει που το τόλμησες. Ε, κι αν δε σου αρέσει ούτε στην πορεία, σε λίγο καιρό θα μακρύνει».
Εύκολο δεν θα είναι, αλλά προσπάθησε όσο μπορείς να συνειδητοποιήσεις ότι ο τρόπος που σκέφτεσαι εσύ δεν είναι η μία μοναδική και πανανθρώπινη αλήθεια. Προσεγγίζουμε τους ανθρώπους (και) με βάση το ποιοι είναι αυτοί, όχι (μόνο) ποιοι είμαστε εμείς. Κάτι που εσένα σου φαίνεται καλοπροαίρετο αστείο, για κάποιον άλλο μπορεί να είναι λόγος να στεναχωρηθεί. Αν δεν είσαι σίγουρος για το πώς θα το πάρει, μην το κάνεις.
Σκέψου ότι ο κάθε άνθρωπος που συναντάς θα μπορούσε να είναι φίλος σου. Δεν λέμε να πιάνεις κουβέντα με αγνώστους στο δρόμο, αλλά ένα χαμόγελο και ένα «γεια σας/ καλημέρα/ καλησπέρα» στο περίπτερο είναι στοιχειώδης κοινωνική συμπεριφορά. Οι άγνωστοι στους οποίους καλείσαι να απευθύνεις τον λόγο, και ειδικότερα οι υπάλληλοι, δεν είναι μηχανήματα που φτιάχτηκαν για να σε εξυπηρετούν. Είναι άνθρωποι σαν εσένα και τους ανθρώπους που αγαπάς. Θα ήθελες οι πελάτες να μιλούν απότομα στους ανθρώπους που αγαπάς;
Μην απορρίπτεις τις κινήσεις αβροφροσύνης σαν κάτι παλιακό. Σε όλους αρέσει να μας κρατήσει κάποιος την πόρτα της πολυκατοικίας ανοιχτή βγαίνοντας ενώ εμείς μπαίνουμε, ή να περιμένουν οι άλλοι στο τραπέζι μέχρι να σερβιριστούμε κι εμείς και να ξεκινήσουμε να τρώμε όλοι μαζί. Ναι, δεν θα αλλάξει τη ζωή σου κάτι απ’ όλα αυτά. Είναι όμως μικρές χειρονομίες που λένε κάτι σαν «δεν σε θεωρώ ασήμαντο, ακόμα κι αν δεν σε ξέρω». Είναι κανόνες που φτιάξαμε σε εποχές που οι κοινωνίες ήταν πολύ πιο άξεστες, είναι αλήθεια, αν όμως τους εγκαταλείψουμε κινδυνεύουμε να γυρίσουμε στο σημείο εκείνο (που μην ακούς τι λένε οι οπαδοί της νοσταλγίας με τα ροζ γυαλάκια τους, δεν ήταν ούτε ωραίο ούτε αθώο. Ρώτα ανθρώπους που το έζησαν και δεν είναι τυφλωμένοι από την παρελθοντολαγνεία, να σου πουν ότι μπορούσε να σε κοροϊδέψει άγνωστος στο δρόμο για κάτι που φοράς, κι αυτό να θεωρείται οκ).
