Πώς θα γίνεις καλύτερος στη δουλειά σου
Δεν χρειάζεται να δουλεύεις υπερωρίες, ούτε να πληρώσεις για ακριβά επιμορφωτικά σεμινάρια. Αλλού είναι το νόημα.
της Ηρώς Κουνάδη
Έχεις ακούσει αυτό το ρητό που λέει «βρες μια δουλειά που σου αρέσει, και δεν θα χρειαστεί να δουλέψεις ούτε μια μέρα στη ζωή σου»; Ψέματα λέει. Όσο και αν αγαπάς αυτό που κάνεις, το να είσαι καλός σημαίνει να εξελίσσεσαι, και το να εξελίσσεσαι θέλει δουλειά. Κύκλος –το αν είναι φαύλος ή όχι, το αφήνουμε σε σένα να το αποφασίσεις.
Τα καλά νέα εδώ είναι πως αν σου αρέσει έστω και λίγο αυτό που κάνεις, δεν θα σε πειράζει και πάρα πολύ το ότι δουλεύεις για να γίνεις καλύτερος. Τρόποι πάντα υπάρχουν, όρεξη να ‘χεις κι όλα τα άλλα βρίσκονται –πράγμα που πολύ θα το θέλαμε αλλά δυστυχώς όχι, δεν ισχύει με τα πάντα στη ζωή.
Διάβασε: Ό,τι δουλειά και αν κάνεις, από την απλούστερη χειρωνακτική μέχρι το να είσαι πυρηνικός επιστήμονας, αποκλείεται να μην υπάρχουν εξελίξεις στον τομέα σου τα τελευταία χρόνια, έτσι που τρέχει η τεχνολογία αλλάζοντας κάθε μέρα τον τρόπο ζωής μας. Αν εσύ κάνεις τη δουλειά με τον ίδιο τρόπο που την έκανες τότε που ξεκίνησες, πριν από δέκα χρόνια, και δε μαθαίνεις διαρκώς καινούρια πράγματα, μένεις στάσιμος. Και η στασιμότητα είναι το αντίθετο του «γίνομαι καλύτερος στη δουλειά μου».
Και μετά διάβασε λίγο ακόμα: Αναλύσεις σχετικές με το αντικείμενό σου, επιστημονικές έρευνες, μυθιστορήματα με ήρωες που κάνουν την ίδια δουλειά με σένα, ποστ συναδέλφων στο τμήμα προσωπικού δράματος, μην το γελάς, από παντού μπορείς να αντλήσεις πληροφορίες. Ειδικά αν δεν κάνεις συντεχνιακή δουλειά από αυτές που όλοι σου οι φίλοι είναι και συνάδελφοί σου, έχεις πολλά να μάθεις από τις εμπειρίες, τους χειρισμούς, τις ιδέες και τα ευτράπελα αγνώστων με τους οποίους σε ενώνει το επάγγελμά σου.
Μιλώντας για συντεχνιακές δουλειές: Επιδίωξε να κάνεις παρέα (και) με συναδέλφους. Δεν είναι ανάγκη να γίνετε φίλοι αν δεν θεωρείς ότι ταιριάζετε, όμως το να βρίσκεσαι με ανθρώπους που καταλαβαίνουν τι ακριβώς κάνεις 8 ώρες την ημέρα, σε βοηθά να συζητήσεις και να μάθεις πράγματα σε ένα χαλαρό πλαίσιο, έξω από τα αυστηρά και κανονοθετημένα όρια της δουλειάς.
Εξάσκηση, εξάσκηση, εξάσκηση: Σε βλέπουμε που είσαι έτοιμος να πεις «σαν τι παραπάνω εξάσκηση να κάνω στη δουλειά μου εξυπνοπούλια; Δουλεύω κάθε μέρα, δεν φτάνει αυτό;». Όχι, δε φτάνει, ερχόμαστε να σου πούμε. Γιατί κατά πάσα πιθανότητα δουλεύεις μεν κάθε μέρα, κάνοντας δε το ίδιο πράγμα, κι αυτό μπορεί να είναι μιας μορφής εξάσκηση, έχει όμως ένα ταβάνι. Από ένα σημείο και μετά, το κατέχεις το πράγμα τέλεια, δεν πάει παραπάνω. Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, είναι που θα ζητήσεις να αναλάβεις project με τα οποία δεν έχεις ξαναπιαστεί, θα προτείνεις νέες προσεγγίσεις ή ιδέες, θα πάρεις τον λόγο στο meeting αν δεν το έχεις κάνει ποτέ ως τώρα. Γιατί, δε λέμε, καλή η εξειδίκευση, αλλά όπως θα σου πει κάθε στέλεχος της ακαδημαϊκής κοινότητας που δεν ντρέπεται να το ομολογήσει, από ένα σημείο και μετά καταντάει εσωστρέφεια. Κι η εσωστρέφεια στις δουλειές είναι κακό πράγμα.
Πάρε πρωτοβουλίες: Ναι, έχουν ρίσκο, και ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο οι περισσότερες δουλειές δεν τις ενθαρρύνουν. Αν όμως είσαι τρία χρόνια στην ίδια θέση, κι ακόμα περιμένεις από τον προϊστάμενο ή από έναν «παλιό» συνάδελφο να σου πει τι να κάνεις και πώς, όχι μόνο δεν εξελίσσεσαι, αλλά βαλτώνεις κάθε μέρα και περισσότερο, υιοθετώντας τον ρόλο του παιδιού της οικογένειας, ο οποίος πάει πακέτο με ένα σύστημα και αξιών στο οποίο φταίνε πάντα οι άλλοι και ποτέ εσύ. Χάνεις δηλαδή την κινητήρια δύναμη που θα σε ωθούσε να γίνεις καλύτερος. Πάρε τα ρίσκα σου, αξίζει τον κόπο –αν όχι για τη δουλειά, σίγουρα για την ψυχολογία σου.
Απάντα ειλικρινά στον εαυτό σου: Γιατί θέλεις να γίνεις καλύτερος στη δουλειά σου; Είναι μια χαρά οκ να το κάνεις για τα λεφτά και/ ή την προαγωγή που θα σου επιτρέπει ας πούμε να δουλεύεις λιγότερες ώρες ή σε καλύτερη θέση. Αν όμως καμία από αυτές τις δύο επιλογές (της αύξησης ή της προαγωγής) δεν είναι αυτή τη στιγμή στο τραπέζι, και απλά χρειάζεσαι την επιβεβαίωση, ίσως έχει φτάσει η στιγμή να αναρωτηθείς αν η δουλειά σου είναι το μόνο μέσο αυτοπραγμάτωσης αυτή τη στιγμή στη ζωή σου. Και αν είναι, πώς θα γίνει να σταματήσει να είναι. Γιατί όπως είπε κάποτε ένας σοφός, δουλεύουμε για να ζούμε, δεν ζούμε για να δουλεύουμε.
Έχεις ακούσει αυτό το ρητό που λέει «βρες μια δουλειά που σου αρέσει, και δεν θα χρειαστεί να δουλέψεις ούτε μια μέρα στη ζωή σου»; Ψέματα λέει. Όσο και αν αγαπάς αυτό που κάνεις, το να είσαι καλός σημαίνει να εξελίσσεσαι, και το να εξελίσσεσαι θέλει δουλειά. Κύκλος –το αν είναι φαύλος ή όχι, το αφήνουμε σε σένα να το αποφασίσεις.
Τα καλά νέα εδώ είναι πως αν σου αρέσει έστω και λίγο αυτό που κάνεις, δεν θα σε πειράζει και πάρα πολύ το ότι δουλεύεις για να γίνεις καλύτερος. Τρόποι πάντα υπάρχουν, όρεξη να ‘χεις κι όλα τα άλλα βρίσκονται –πράγμα που πολύ θα το θέλαμε αλλά δυστυχώς όχι, δεν ισχύει με τα πάντα στη ζωή.
Διάβασε: Ό,τι δουλειά και αν κάνεις, από την απλούστερη χειρωνακτική μέχρι το να είσαι πυρηνικός επιστήμονας, αποκλείεται να μην υπάρχουν εξελίξεις στον τομέα σου τα τελευταία χρόνια, έτσι που τρέχει η τεχνολογία αλλάζοντας κάθε μέρα τον τρόπο ζωής μας. Αν εσύ κάνεις τη δουλειά με τον ίδιο τρόπο που την έκανες τότε που ξεκίνησες, πριν από δέκα χρόνια, και δε μαθαίνεις διαρκώς καινούρια πράγματα, μένεις στάσιμος. Και η στασιμότητα είναι το αντίθετο του «γίνομαι καλύτερος στη δουλειά μου».
Και μετά διάβασε λίγο ακόμα: Αναλύσεις σχετικές με το αντικείμενό σου, επιστημονικές έρευνες, μυθιστορήματα με ήρωες που κάνουν την ίδια δουλειά με σένα, ποστ συναδέλφων στο τμήμα προσωπικού δράματος, μην το γελάς, από παντού μπορείς να αντλήσεις πληροφορίες. Ειδικά αν δεν κάνεις συντεχνιακή δουλειά από αυτές που όλοι σου οι φίλοι είναι και συνάδελφοί σου, έχεις πολλά να μάθεις από τις εμπειρίες, τους χειρισμούς, τις ιδέες και τα ευτράπελα αγνώστων με τους οποίους σε ενώνει το επάγγελμά σου.
Μιλώντας για συντεχνιακές δουλειές: Επιδίωξε να κάνεις παρέα (και) με συναδέλφους. Δεν είναι ανάγκη να γίνετε φίλοι αν δεν θεωρείς ότι ταιριάζετε, όμως το να βρίσκεσαι με ανθρώπους που καταλαβαίνουν τι ακριβώς κάνεις 8 ώρες την ημέρα, σε βοηθά να συζητήσεις και να μάθεις πράγματα σε ένα χαλαρό πλαίσιο, έξω από τα αυστηρά και κανονοθετημένα όρια της δουλειάς.
Εξάσκηση, εξάσκηση, εξάσκηση: Σε βλέπουμε που είσαι έτοιμος να πεις «σαν τι παραπάνω εξάσκηση να κάνω στη δουλειά μου εξυπνοπούλια; Δουλεύω κάθε μέρα, δεν φτάνει αυτό;». Όχι, δε φτάνει, ερχόμαστε να σου πούμε. Γιατί κατά πάσα πιθανότητα δουλεύεις μεν κάθε μέρα, κάνοντας δε το ίδιο πράγμα, κι αυτό μπορεί να είναι μιας μορφής εξάσκηση, έχει όμως ένα ταβάνι. Από ένα σημείο και μετά, το κατέχεις το πράγμα τέλεια, δεν πάει παραπάνω. Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, είναι που θα ζητήσεις να αναλάβεις project με τα οποία δεν έχεις ξαναπιαστεί, θα προτείνεις νέες προσεγγίσεις ή ιδέες, θα πάρεις τον λόγο στο meeting αν δεν το έχεις κάνει ποτέ ως τώρα. Γιατί, δε λέμε, καλή η εξειδίκευση, αλλά όπως θα σου πει κάθε στέλεχος της ακαδημαϊκής κοινότητας που δεν ντρέπεται να το ομολογήσει, από ένα σημείο και μετά καταντάει εσωστρέφεια. Κι η εσωστρέφεια στις δουλειές είναι κακό πράγμα.
Πάρε πρωτοβουλίες: Ναι, έχουν ρίσκο, και ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο οι περισσότερες δουλειές δεν τις ενθαρρύνουν. Αν όμως είσαι τρία χρόνια στην ίδια θέση, κι ακόμα περιμένεις από τον προϊστάμενο ή από έναν «παλιό» συνάδελφο να σου πει τι να κάνεις και πώς, όχι μόνο δεν εξελίσσεσαι, αλλά βαλτώνεις κάθε μέρα και περισσότερο, υιοθετώντας τον ρόλο του παιδιού της οικογένειας, ο οποίος πάει πακέτο με ένα σύστημα και αξιών στο οποίο φταίνε πάντα οι άλλοι και ποτέ εσύ. Χάνεις δηλαδή την κινητήρια δύναμη που θα σε ωθούσε να γίνεις καλύτερος. Πάρε τα ρίσκα σου, αξίζει τον κόπο –αν όχι για τη δουλειά, σίγουρα για την ψυχολογία σου.
Απάντα ειλικρινά στον εαυτό σου: Γιατί θέλεις να γίνεις καλύτερος στη δουλειά σου; Είναι μια χαρά οκ να το κάνεις για τα λεφτά και/ ή την προαγωγή που θα σου επιτρέπει ας πούμε να δουλεύεις λιγότερες ώρες ή σε καλύτερη θέση. Αν όμως καμία από αυτές τις δύο επιλογές (της αύξησης ή της προαγωγής) δεν είναι αυτή τη στιγμή στο τραπέζι, και απλά χρειάζεσαι την επιβεβαίωση, ίσως έχει φτάσει η στιγμή να αναρωτηθείς αν η δουλειά σου είναι το μόνο μέσο αυτοπραγμάτωσης αυτή τη στιγμή στη ζωή σου. Και αν είναι, πώς θα γίνει να σταματήσει να είναι. Γιατί όπως είπε κάποτε ένας σοφός, δουλεύουμε για να ζούμε, δεν ζούμε για να δουλεύουμε.
