Ελεύθερο κάμπινγκ: Κάντε… σκηνή

της Ηρώς Κουνάδη

Ξυπνάς με τις πρώτες ακτίνες του ήλιου. Βουτάς σε κρυστάλλινα νερά, κι ακούς μόνο τον ήχο που κάνει το τελευταίο κύμα επάνω στην άμμο. Ούτε τα τζιτζίκια δεν έχουν ξυπνήσει ακόμα. Βγαίνεις κι ετοιμάζεις καφέ, κοιτάς το τοπίο γύρω κι ορκίζεσαι πως όλη η «ταλαιπωρία» του κόσμου, αξίζει για αυτές και μόνο τις στιγμές. Γι’ αυτήν την αίσθηση ελευθερίας.

Ναι, μπορεί να είναι ταλαιπωρία. Μπορεί να φοβάσαι τα έντομα, μπορεί να περάσεις ένα βράδυ ξάγρυπνος και μουσκεμένος γιατί ο ουρανός αποφάσισε να ξεχάσει ότι είναι Αύγουστος κι ότι έχεις άδεια και να ρίξει καταιγίδες, μπορεί να αρχίσει να σε τρώει το αλάτι στα μαλλιά μετά την τρίτη μέρα. Αλλά αυτή η βουτιά πριν από την πρώτη γουλιά καφέ θα σου αναπληρώνει κάθε πολυτέλεια του δυτικού πολιτισμού που αποφάσισες να απαρνηθείς για λίγες μέρες. Κι αν όχι, θα έχεις σίγουρα μια εμπειρία να διηγείσαι.

Επειδή, βέβαια, η απόφαση, τουλάχιστον την πρώτη φορά, δεν είναι ακριβώς αυτό που θα λέγαμε αβίαστη, η σωστή οργάνωση κρίνεται απαραίτητη, και το σπορ –παρά τις κάθε λογής διαμαρτυρίες και κινητοποιήσεις που πραγματοποιούνται τακτικότατα– παραμένει παράνομο, συγκεντρώσαμε όλα τα πού, τα πώς και τα γιατί που χρειάζεστε για να στήσετε… σουίτα στην prive παραλία των ονείρων σας.

Γιατί ελεύθερο κάμπινγκ;
Γιατί ο ορισμός της στενής επαφής με τη φύση δεν εμπεριέχει έννοιες όπως ηλεκτρικό ρεύμα και ουρές σε καφετέριες. Επίσης, γιατί αν είναι να συμβιβαστείτε με την απουσία ιδιωτικότητας του οργανωμένου κάμπινγκ, προκειμένου για τις παροχές, καλύτερα να προτιμήσετε τη λύση των δωματίων. Και τέλος, γιατί ο πλημμυρισμένος με αστέρια ουρανός, που είναι μάλλον η αγαπημένη ανάμνηση όσων δοκίμασαν έστω και μία φορά να κοιμηθούν σε κάποια παραλία, δε φαίνεται με τα αναμμένα φώτα.

Κι είναι νόμιμο;
Δυστυχώς, όχι. Βάσει του νόμου 2160/1993 απαγορεύεται η «εγκατάσταση σκηνών ή στάθμευση τροχόσπιτων σε αρχαιολογικούς χώρους, αιγιαλούς, παραλίες, παρυφές δημόσιων δασών, και εν γένει κοινόχρηστους χώρους». Ο ίδιος νόμος προβλέπει αυτόφωρο, τρεις μήνες εξαγοράσιμη ποινή φυλάκισης ή/και χρηματική ποινή, καθώς και 150 ευρώ για το πρόστιμο που εισπράττει επιτόπου ο δήμος ή η κοινότητα.

Όπως, βέβαια, συμβαίνει με τις περισσότερες παράλογες νομικές διατάξεις –ειρήσθω εν παρόδω, ο νόμος 2160/1993 αποτελεί αναθεώρηση ενός μεταδικτατορικού νόμου του 1974, που απαγόρευε την εγκατάσταση σκηνών σε οποιοδήποτε υπαίθριο χώρο, προκειμένου να εκδιωχθούν οι τσιγγάνοι και οι χίπις της εποχής– η εφαρμογή όλων των παραπάνω εξαρτάται από μια πλειάδα παραγόντων, που περιλαμβάνουν τις τοπικές αρχές, την… τύχη, αλλά και τη δική σας συμπεριφορά. Αν κάνετε φασαρία, δε μαζεύετε τα σκουπίδια ή εμποδίζετε την πρόσβαση σε κάποιο κομμάτι της παραλίας είναι πιθανότερο οι συμπαραθεριστές σας να διαμαρτυρηθούν στην αστυνομία ή τον δήμο.

Κάποιες φορές η αστυνομία κάνει απλώς συστάσεις στους κατασκηνωτές, κάποιες εισπράττει μόνο το πρόστιμο, και κάποιες άλλες ακολουθείται κανονικά η διαδικασία του αυτόφωρου, με τη δίκη να πραγματοποιείται μετά από έναν περίπου χρόνο. Σε αρκετές περιπτώσεις οι τοπικές αρχές επιλέγουν να κάνουν τα στραβά μάτια, ή, σπανιότερα, να στηρίζουν το ελεύθερο κάμπινγκ, κατασκευάζοντας ντουζιέρες και τουαλέτες σε μη οργανωμένες παραλίες –τέτοια περίπτωση είναι η Έριστος της Τήλου. Έχουν αναφερθεί, επίσης, περιπτώσεις «κατηγορούμενων» που έχουν αθωωθεί στο δικαστήριο είτε γιατί δεν υπήρχε η σχετική ταμπέλα που να απαγορεύει την κατασκήνωση στην παραλία, είτε γιατί είχαν την υποστήριξη των αντίστοιχων δήμων ή κοινοτήτων.

Δεν θα επιβαρύνω το ήδη ταλαιπωρημένο περιβάλλον κάνοντας ελεύθερο κάμπινγκ;
Αντιθέτως, θα κάνετε ό,τι περνά από το χέρι σας για να το προστατεύσετε:
* Θα πάρετε μαζί σας πολλές –και μεγάλες– σακούλες σκουπιδιών, για να μαζέψετε όχι μόνο τα δικά σας, αλλά και τα υπόλοιπα σκουπίδια της παραλίας. Δε θέλετε πλαστικά μπουκάλια στον κήπο της prive σουίτας σας, έτσι δεν είναι;
* Δε θα χρησιμοποιήσετε αφρόλουτρα, σαμπουάν, οδοντόκρεμες και λοιπά χημικά –ακόμη κι αν γράφουν «βιοδιασπώμενα» στην ετικέτα τους– κοντά σε θάλασσες, ποτάμια και λίμνες. Εκτός αν θέλετε νεκρά ζώα για ντεκόρ στην πισίνα σας.
* Θα στήσετε τη σκηνή σας σε απόσταση τουλάχιστον δέκα μέτρων από το νερό, για να μην ενοχλείτε τους μόνιμους κατοίκους του, αλλά και να μην εμποδίζετε την πρόσβαση στην παραλία για τον υπόλοιπο κόσμο.
* Θα πάρετε μαζί σας ή θα κατασκευάσετε αυτοσχέδια τασάκια για τα τσιγάρα σας.
* Θα χρησιμοποιείτε τις τουαλέτες του πλησιέστερου café/ beach bar/ εστιατορίου, ή, αν είστε πραγματικά μακριά από τον πολιτισμό, θα σκάψετε –μακριά από την παραλία ή το ποτάμι– τουλάχιστον είκοσι εκατοστά στο χώμα και εν συνεχεία θα σκεπάσετε, με άμμο ή χώμα, την αυτοσχέδια τουαλέτα σας. Εννοείται ότι το χαρτί που θα χρησιμοποιήσετε θα το πετάξετε στις προαναφερθείσες σακούλες σκουπιδιών.
* Θα διαβάσετε και θα αποστηθίσετε τις Οδηγίες της Ελεύθερης και Υπεύθυνης Κατασκήνωσης που ετοίμασε η Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων.

Τι εξοπλισμό θα χρειαστώ;
Κατ’ αρχάς, μία σκηνή τριών ή τεσσάρων ατόμων, αν είστε δύο, πέντε ή έξι ατόμων αν είστε τρεις - τέσσερις και ούτω καθεξής. Οι σκηνές δύο ατόμων χωράνε ακριβώς αυτό που υπόσχονται: δύο άτομα. Χωρίς τα πράγματά τους –ενίοτε δε χωρίς καν τα στρώματα. Άλλη σημαντική λεπτομέρεια είναι η σκηνή να διαθέτει δύο εισόδους με σήτα, ώστε να δημιουργείται ρεύμα και να αποφεύγονται τα φαινόμενα θερμοκηπίου και σάουνας.

Οι τιμές για τις σκηνές 3-4 ατόμων ξεκινούν από 20 ευρώ. Αν δεν είναι η πρώτη φορά που κάνετε ελεύθερο κάμπινγκ, και θέλετε ένα… σπίτι που θα κρατήσει πολλά χρόνια, αξίζει να επενδύσετε σε μια καλή σκηνή με αδιάβροχο ύφασμα, αντηλιακή προστασία, τέντα στην είσοδο και άλλα extras, όπως αυτή που βρήκαμε στο e-shop του Δημητριάδη, στην τιμή των 56 ευρώ.

Αν σκοπεύετε να περάσετε αρκετές ημέρες ως free campers, επενδύστε σε ένα φουσκωτό στρώμα ειδικά σχεδιασμένο για ύπνο και αποφύγετε τα εξαιρετικά άβολα στρώματα θαλάσσης. Μην πέσετε στην παγίδα των αρχαρίων και παραλείψετε το sleeping bag γιατί «είναι καλοκαίρι». Τα βράδια σε δάση, ποτάμια και ακτές κάνει κρύο. Υπολογίστε περί τα 15 ευρώ για το στρώμα και από 10 έως 20 ευρώ για το sleeping bag.

«Κλασσικά» καταστήματα για όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό –από σκηνές και στρώματα μέχρι αξεσουάρ υγραερίου και φορητά ψυγεία– είναι τα Κλαουδάτος και Δημητριάδης, με υποκαταστήματα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Αράχοβα και άλλες πόλεις. Το βασικό τρίπτυχο σκηνή - στρώμα - sleeping bag θα το βρείτε αυτήν την εποχή και σε αρκετά καταστήματα ειδών σπιτιού, όπως το Planet Home, σε ανταγωνιστικές τιμές.

Και τι άλλο;
* Πρώτον και κυριότερον, έναν φακό και μπαταρίες, τόσο για το εσωτερικό της σκηνής όσο και για τα… νυχτοπερπατήματα στην παραλία και τη γύρω περιοχή.
* Γκαζάκι και shaker, γιατί, το ξαναείπαμε και θα το ξαναπούμε, τίποτα δε συγκρίνεται με την πρώτη γουλιά καφέ μετά την πρωινή βουτιά στη θάλασσα. Το γκαζάκι θα χρησιμεύσει και στους έχοντες γαστριμαργικές ανησυχίες –η φωτιά με ξύλα μπορεί να είναι επικίνδυνη.
* Θερμομονωτικά δοχεία νερού. Τι θα το κάνετε το προαναφερθέν shaker αν δεν έχετε κρύο νερό;
* Αν βρίσκεστε σε σημείο κοντά στον πολιτισμό, ένα ψυγειάκι κάμπινγκ (πλαστικό ή από φελιζόλ) το οποίο θα γεμίζετε συχνά με πάγο, είναι ακόμη πιο εξυπηρετικό.
* Ένα μαύρο σάκο νερού, αν δε σας ενθουσιάζει η ιδέα του αλατιού σε δέρμα και μαλλιά.
* Φαρμακείο με τα απαραίτητα για την αντιμετώπιση ατυχήματος και –κυρίως– εντομοαπωθητικό εξοπλισμό.
* Ένα σουγιά ή ένα μαχαίρι: ακόμη κι αν δε βρίσκετε προφανή λόγο να το κουβαλάτε, όλο και σε κάτι θα χρησιμεύσει. Το ίδιο ισχύει και για το σχοινί –όχι πολύ χοντρό, και περί τα 4-5 μέτρα σε μήκος.
* Σακούλες σκουπιδιών. Πολλές. Και μεγάλες. Θα το επαναλαμβάνουμε μέχρι να το βαρεθείτε.

Και πού να πάω;
Η δημοφιλέστερη ερώτηση είναι ίσως και η δυσκολότερη να απαντηθεί. Τα πάλαι ποτέ προπύργια των ελεύθερων κατασκηνωτών όπως ο Νας στην Ικαρία και ο Ρούκουνας στην Ανάφη έγιναν κάποια στιγμή τόσο δημοφιλή ώστε να τα μάθει και η αστυνομία, ενώ, ακόμη και αν έχετε την τύχη με το μέρος σας, η κοσμοσυρροή τους δεν συνιστά ακριβώς αυτό που θα λέγαμε ειδυλλιακό σκηνικό κοντά στη φύση. Παρ’ όλα αυτά, «καβάντζες» εξακολουθούν να υπάρχουν και να διαδίδονται από στόμα σε στόμα και από forum σε forum.

Μερικά από τα αγαπημένα μας μέρη είναι τα εξής:
* Το Αγκίστρι, που έχει το πλεονέκτημα να βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από την Αθήνα, για όσους βαριούνται τις πολύωρες διαδρομές, να διαθέτει εξωτικές παραλίες μεγάλης έκτασης για να χωρέσουμε όλοι και να αποπνέει freestyle ατμόσφαιρα. Προβλήματα με αστυνομία και τοπικές αρχές δεν έχουν αναφερθεί εδώ και πολλά χρόνια. Κλασική «γειτονιά» σκηνιτών είναι το πευκοδάσος ανάμεσα στη Σκληρή και τη Χαλικιάδα, περί τα δέκα λεπτά περπάτημα από το λιμάνι του νησιού, τη Σκάλα.
* Η Ανάληψη και η Παρίσαινα, οι τελευταίες παραλίες του Πηλίου που έχουν καταφέρει να μείνουν κρυμμένες από τα φώτα της δημοσιότητας. Θα τις βρείτε –με λίγη βοήθεια από τους ντόπιους– κατηφορίζοντας το καταπράσινο μονοπάτι από τη Ζαγορά. Το ταβερνάκι λίγο πριν την παραλία της Ανάληψης εγγυάται ότι δε θα σας λείψει ποτέ κρύο νερό, καφές και σπιτικό φαγητό.
* Η Χιλιαδού στην Εύβοια. Το καταπράσινο δάσος δίπλα στο ποτάμι χωρά τους πάντες, έχει υπέροχη φυσική δροσιά και απέχει ελάχιστα λεπτά με τα πόδια από την παραλία –στην οποία έχουν αναφερθεί περιστατικά συλλήψεων, οπότε τουλάχιστον για τους καλοκαιρινούς μήνες δεν ενδείκνυται.
* Το Κάτω Κουφονήσι, για το ταβερνάκι του σερβίρει εξαιρετικά παϊδάκια και καταπληκτικό μιλφέιγ. Το πανηγύρι στις 15 Αυγούστου αποτελεί, επίσης, ένα λόγο από μόνο του. Στα… πέριξ, η Ηρακλειά και η Δονούσα, οι Μικρές Κυκλάδες που διαθέτουν την ομορφιά των μεγάλων πολλαπλασιασμένη, χωρίς το κοσμοπολίτικο “hype” που την κρύβει.
* Η Νίσυρος, και πιο συγκεκριμένα η Παχιά Άμμος, η απόσταση της οποίας από οποιαδήποτε κατοικημένη περιοχή εγγυάται ότι δε θα σας ενοχλήσει κανείς. Περιστατικά συλλήψεων δεν έχουν αναφερθεί ποτέ, η παραλία είναι πανέμορφη, και το ταβερνάκι «Όασις» σχεδόν δίπλα σερβίρει τοπικές σπεσιαλιτέ και σπιτική κουζίνα σε πολύ καλές τιμές.
* Η Τήλος, όπου απολαμβάνουμε την αμέριστη συμπαράσταση της τοπικής κοινότητας, που έχει φροντίσει να τοποθετήσει ντουζιέρες, τουαλέτες και κάδους σκουπιδιών στο hot spot των free campers που ακούει στο όνομα Έριστος. Το ταξίδι είναι μακρύ, αλλά αξίζει τον κόπο.
* Η Σούγια της Κρήτης, για τα εξωτικά νερά του Λυβικού, τις δημόσιες ντουζιέρες και τη συμπαράσταση της κοινότητας σε αρκετά περιστατικά συλλήψεων κατασκηνωτών. Για ακόμη πιο… εναλλακτικές καταστάσεις, η Γαύδος και το Γαϊδουρονήσι.
* Επίσης στην Κρήτη, το Κεδρόδασος, λίγο πριν το Ελαφονήσι. Ένα εξωτικό δάσος κέδρων, όνομα και πράγμα, με απεριόριστη σκιά και απαλή άμμο στη θέση του χώματος, ιδανικό για ορκισμένους οπαδούς του ελεύθερου κάμπινγκ, καθώς δεν διαθέτει κανενός είδους κέντρο ανεφοδιασμού –βλέπε ταβέρνα, café ή beach bar– σε απόσταση περπατήματος.
* Τα μικρά, άγνωστα εν πολλοίς, νησάκια Αγαθονήσι –ανάμεσα στην Πάτμο και τη Σάμο– και Μαράθι, κοντά στους Λειψούς. Για το απίστευτο κέφι των κατοίκων, τις πανέμορφες, απάτητες παραλίες με τα κρυστάλλινα, πεντακάθαρα νερά και το γεγονός ότι στο δεύτερο δεν υπάρχουν δρόμοι, αυτοκίνητα και λοιπή τεχνολογική «πρόοδος».
* Οι Ιόνιες ακτές της Νότιας Πελοποννήσου, και πιο συγκεκριμένα το Βασιλίτσι της Μεσσηνίας, και οι μικροί κολπίσκοι γύρω από το Πετροχώρι.
* Ο Κάλαμος, το μικρό νησάκι απέναντι από το Μεγανήσι της Λευκάδας, όπου θα φτάσετε με το μικρό ferry Ιωάννα, από τον Μύτικα της Αιτωλοακαρνανίας ή την Επισκοπή της Λευκάδας.