5 ταξιδιωτικοί μύθοι ζητούν αγοραστή

της Ηρώς Κουνάδη

Πιάνω πολλές φορές τον εαυτό μου να αναρωτιέται, κατά τη διάρκεια συζητήσεων, τι ακριβώς φταίει για το γεγονός ότι παρουσιάζουμε μια σχετική έλλειψη ταξιδιωτικής κουλτούρας ως λαός. Γιατί, ας πούμε, ο μέσος Έλληνας δε ζαλώνεται το backpack του όπως ο μέσος Ολλανδός με ένα rail pass στο χέρι και έναν σχετικά άγνωστο, ή έστω γενικότερο –«πάω Νότια Ευρώπη για μερικές εβδομάδες» αντί για «πάω στο Κάπρι για τέσσερις ημέρες»– προορισμό; Γιατί ταξιδεύουμε από λίγες έως ελάχιστες φορές το χρόνο –business trips εξαιρουμένων– και, όταν το κάνουμε, είναι επιφυλακτικά και έχοντας κανονίσει τα πάντα εκ των προτέρων, με κάθε λεπτομέρεια, από φόβο μη μείνουμε χωρίς δωμάτιο/ φαγητό/ χάρτη σε «ξένο τόπο»;

Μου έχουν πει αρκετές φορές πως δεν είναι θέμα κουλτούρας, αλλά ηλικίας. Πως στα 40 σου ιδέες όπως το backpacking, το camping ή το interrail δε φαντάζουν τόσο ελκυστικές όσο στα 20-κάτι. Έχω διαφωνήσει όλες αυτές τις φορές, υπενθυμίζοντας την –τόσο κοινή σε όλους μας– εικόνα 50άρηδων και 60άρηδων Βορειοευρωπαίων με τα backpacks στην πλάτη τα καλοκαίρια στα νησιά.

Ακόμη, όμως, και αν δεχτούμε ότι για πολύ κόσμο το ταξίδι δε φαντάζει ιδανικότερο αν συνεπάγεται περιπέτεια, και αν υποθέσουμε ότι η ηλικιακή ομάδα 35-50 έχει πάψει να ενθουσιάζεται με τη λούμπεν προσέγγιση των διακοπών της, οι αμέτρητες παρανοήσεις που σχετίζονται με το ταξίδι –από το ότι είναι ακριβό μέχρι το ότι δεν πας κάπου αν δεν έχεις κλείσει δωμάτιο και ότι δεν υπάρχει άλλο μέσο από το αεροπλάνο– παραμένουν ανεξήγητες.

Αυτά που κατά καιρούς ακούμε από λιγότερο φανατικούς ταξιδιώτες φίλους και γνωστούς όσοι έχουμε την τάση να φέρνουμε τη συζήτηση της παρέας στο ταξίδι θα μπορούσαν κάλλιστα να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία ενός top10 αντίστοιχου –ή και καλύτερου– από εκείνα με «τις χειρότερες ατάκες του Τζορτζ Μπους» ή «τους καλύτερους διαλόγους του Παρά Πέντε». Για την ακρίβεια, ένας αναγνώστης του Lonely Planet είχε επιχειρήσει κάποτε τη δημιουργία ενός τέτοιου top10, με μεγάλη επιτυχία.

Χωρίς να εποφθαλμιούμε τη δόξα αυτού και άλλων ανώνυμων προκατόχων, αποφασίσαμε να συντάξουμε τη δική μας λίστα ταξιδιωτικών μύθων, όχι για να κάνουμε την εφηβική μας επανάσταση απέναντι σε μια βιομηχανία εδραιωμένη που κάνει ό,τι μπορεί για την αύξηση του ΑΕΠ, αλλά για να βοηθήσουμε να μεγαλώσει επιτέλους η εγχώρια κοινότητα ταξιδιωτών "τω πνεύματι" και, αν μη τι άλλο, να έρχεται κάθε συζήτηση στο σωστό θέμα μόνη της.

1. «Φθηνά αεροπορικά εισιτήρια δεν υπάρχουν»

Ο Μύθος: Τηλεφωνική συνομιλία, Τρίτη μεσημεράκι, ευγενέστατη υπάλληλος ταξιδιωτικού γραφείου με πελάτη που ψάχνει αεροπορικά εισιτήρια για Λατινική Αμερική. Εκείνη λέει πως η χαμηλότερη τιμή που μπορεί να βρει αυτήν την περίοδο είναι 1100 ευρώ. Εκείνος ρωτάει αν με τη συμμετοχή σε μια από τις οργανωμένες εκδρομές στον ίδιο προορισμό μπορούν να βγουν γύρω στα 600, όπως είχε ακούσει από έναν φίλο πέρυσι. Εκείνη καγχάζει. «Με 600 ευρώ δεν πας ούτε στην Πράγα» λέει. Ο πελάτης δηλώνει ευθαρσώς πως την τελευταία φορά που πήγε στην Πράγα, πριν από ένα μήνα, τα εισιτήρια κόστιζαν 65 ευρώ μετ’ επιστροφής και φόρων. «Ήταν τσάρτερ» δε χάνει την ψυχραιμία της η υπάλληλος. Μετά από μερικά «ήταν», «όχι δεν ήταν», «όχι ήταν» –για την ιστορία, ήταν η Sky Europe– ο διάλογος φτάνει στο άδοξο τέλος του με ένα περιφρονητικό «αυτές οι εταιρείες δεν είναι μέλη της ΙΑΤΑ». Η ψυχραιμία έχει χαθεί.
Η Αλήθεια: Όπως στο σχολείο τα παιδάκια δεν «παίζανε» τον καινούριο μαθητή που φαινόταν καλύτερός τους, έτσι κανένα board of directors δε θέλει στους κόλπους του αυτούς που ήρθαν και χάλασαν την πιάτσα ρίχνοντας εξωφρενικά τις τιμές, σημειώνοντας το ένα ρεκόρ επιβατών μετά το άλλο και αφήνοντας τους υπόλοιπους με το ισοδύναμο με ψίχουλα μερίδιο της αγοράς. Όντως, «αυτές» –όσοι δεν τις περιφρονούμε τις λέμε low cost– οι εταιρείες δεν είναι μέλη της ΙΑΤΑ. Αλλά αυτό δε σημαίνει ότι με 600 ευρώ δεν πηγαινοέρχεσαι δέκα φορές στην Πράγα. Ούτε ότι η ΙΑΤΑ διαθέτει κάποιο μαγικό φίλτρο που κάνει τα μέλη της περισσότερο ασφαλή ή αξιόπιστα.
Η Λύση: Είναι μία. Κλείνουμε αεροπορικά εισιτήρια μόνοι μας, μέσω internet. Ναι, είναι ασφαλές. Όχι, δεν είναι δύσκολο. Ακόμα καλύτερα, για προορισμούς που δεν εξυπηρετούνται από low cost airlines, όπως η Λατινική Αμερική, ρίχνουμε μια ματιά στο site του Ελευθέριος Βενιζέλος ή στο LowCost.com για να βρούμε από ποιες αεροπορικές εταιρείες εξυπηρετείται ο προορισμός μας, και να ρωτήσουμε μετά στο ταξιδιωτικό γραφείο γιατί η ακριβότερη επιλογή παρουσιάζεται ως φθηνότερη. Διότι στο συγκεκριμένο παράδειγμα ο εν λόγω φίλος, αφού έκλεισε το τηλέφωνο, έψαξε για εισιτήρια στο internet. Και τα βρήκε, για τον ίδιο προορισμό και τις ίδιες ημερομηνίες, προς 870 ευρώ. Όχι, δεν ήταν low cost εταιρεία. Για την ακρίβεια, ήταν η Continental.

2. «Δεν μπορείς να ταξιδέψεις μόνος στο Χ μέρος, θα σε κλέψουν/ βιάσουν/ σκοτώσουν»

Ο Μύθος: Για όλα ανεξαιρέτως τα μέρη στα οποία έχω ταξιδέψει στη ζωή μου, κάποιος έχει βρεθεί πριν ξεκινήσω να μου πει «πρόσεχε, γιατί εκεί κλέβουν». Το ακούω τόσα χρόνια αυτό, που δεν έχω ταξιδέψει ποτέ με την απλή τσάντα «του ώμου» την οποία χρησιμοποιώ στην Αθήνα. Όσο κι αν υπενθυμίζω στον εαυτό μου πως κανένα γνωστό μέρος στον κόσμο δε διαθέτει το μαγικό έδαφος στο οποίο ευδοκιμούν οι κλέφτες, η τσάντα που μπαίνει σταυρωτά στον ώμο βγαίνει ψυχαναγκαστικά από τα σκοτάδια της ντουλάπας μου σε κάθε ταξίδι. Και βέβαια, κάθε φορά που ανακοινώνω πως θα περάσω τα σύνορα της ηπείρου, άσχετα αν σκέφτομαι να πάω στην Ασία, την Αφρική ή τη Νότια Αμερική όλοι σπεύδουν να με ενημερώσουν πως «εκεί δεν είναι Ευρώπη. Εκεί έχει εγκληματικότητα. Εκεί πρώτα σε σκοτώνουν και μετά σε κλέβουν». Σε σημείο τέτοιο που σκέφτομαι στην επιστροφή να στείλω ένα γράμμα στο Χαβιέ Σολάνα, να τον συγχαρώ που κατάφερε να κάνει την Ευρώπη το πιο ειρηνικό μέρος του πλανήτη.
Η Αλήθεια: Όσο και αν θα χαίρονταν οι αρχηγοί των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης αν μάθαιναν ότι οι κάτοικοί της τη θεωρούν το ασφαλέστερο μέρος του πλανήτη, η αλήθεια είναι πως κανένας τόπος δεν είναι αγγελικά πλασμένος. Δυστυχώς, παντού κλέβουν και παντού σκοτώνουν. Το ότι κάποια στατιστικά στοιχεία, κοινωνικές ανισότητες και διαφορές στον τρόπο ζωής και νοοτροπίας δημιουργούν την πεποίθηση ότι «εκεί κλέβουν» δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι «εδώ δεν κλέβουν». Το πολύ να σημαίνει ότι για τις χώρες με τα στατιστικά αυτά στοιχεία, τις κοινωνικές ανισότητες κλπ είναι ευκολότερο να πουλήσεις εκδρομή με «έμπειρο ξεναγό» και γκρουπ απ’ ότι στην Ευρώπη.
Η Λύση: Μαθαίνουμε –όσο αυτό είναι δυνατόν– τη γλώσσα του μέρους που σκοπεύουμε να επισκεφθούμε και εξασκούμε κοινή λογική –από εκείνη που υπαγορεύει ότι δεν παραπατάς μεθυσμένος σε στενούς, κακοφωτισμένους δρόμους στις 3.00 τα ξημερώματα με μισοδιπλωμένο χάρτη στο χέρι και φωτογραφική μηχανή να κρέμεται από τον ώμο. Ούτε στη Ζουαζηλάνδη, ούτε στην Αθήνα, ούτε πουθενά.

3. «Κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης διοργάνωσης τα δωμάτια των ξενοδοχείων εξαφανίζονται»

Ο Μύθος: Μια ηλεκτρονική αναζήτηση για δωμάτιο στα καλύτερα ξενοδοχεία του Πεκίνου για τις ημέρες των Ολυμπιακών Αγώνων ή της Βενετίας για τις ημέρες του Καρναβαλιού επιστρέφει μηδενικά αποτελέσματα. Και ο ανυποψίαστος χρήστης μένει μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή να αναρωτιέται πόσο καιρό πριν κλείνει η οργανωμένη Δύση τα δωμάτιά της. Από τον Ιανουάριο για τον Αύγουστο;
Η Αλήθεια που οι έμπειροι ταξιδιώτες γνωρίζουν είναι πως στην πραγματικότητα ένα μεγάλο μέρος των δωματίων έχει κρατηθεί για τα ταξιδιωτικά γραφεία που συμπεριλαμβάνουν στο πακέτο των οργανωμένων εκδρομών τους τη διαμονή στα συγκεκριμένα ξενοδοχεία. Η «άλλη» αλήθεια, αυτή που κυκλοφορεί σαν κοινό μυστικό, είναι πως, ακόμη κι αν επιλέξετε να μην ταξιδέψετε με γκρουπ σε κάποια μεγάλη διοργάνωση, «ο ταξιδιωτικός σας πράκτορας» –όσο 80s κι αν ακούγεται αυτό– μπορεί να σας εξασφαλίσει δωμάτιο σε κάποιο από τα ξενοδοχεία που ο υπολογιστής σας εμφανίζει ως “fully booked”.
Η Λύση: Η διαμονή σε μέρος που φιλοξενεί κάποια μεγάλη διοργάνωση είναι ίσως από τα λίγα πράγματα που «συμφέρει» –βλέπε μάλλον δε γίνεται διαφορετικά– να μην κλείσετε μόνοι σας. Αν επιμένετε στην υπεράσπιση της ανεξαρτησίας σας, μπορείτε πάντα να απαρνηθείτε την άνεση των 5 αστέρων και να καταφύγετε στη λύση του ταπεινότερου δίκλινου σε hostel ή του κοινωνικότερου Couch Surfing.

4. «Στα αεροπλάνα δεν καπνίζουμε, γιατί δεν υπάρχει αρκετό οξυγόνο»

Ο Μύθος: Πριν από δέκα περίπου χρόνια, κάποιοι κύριοι στην Αμερική αποφάνθηκαν πως, για να προστατεύσουμε τη δημόσια υγεία, κι επειδή η καμπίνα του αεροπλάνου δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να αερίζεται επαρκώς, το κάπνισμα εντός της έπρεπε να απαγορευτεί άπαξ και δια παντός. Ο υπόλοιπος κόσμος, περιέργως, επικρότησε και ακολούθησε. Το τελευταίο οχυρό που έπεσε ήταν αυτό της Iberia –προφανώς για λόγους ιστορικής ευθιξίας, καθότι ένας Ισπανός ήταν που έφερε πριν από πέντε αιώνες τον καπνό στην Ευρώπη.
Η Αλήθεια: Είναι αυτή που πριν από δύο χρόνια, ένας άλλος κύριος, από τη Γερμανία αυτή τη φορά, είπε στον κόσμο: ότι στις καμπίνες των αεροπλάνων το οξυγόνο μπορεί να είναι περισσότερο και ο αέρας μπορεί κάλλιστα να καθαριστεί –το πρόβλημα είναι πως τα φίλτρα για τον καθαρισμό του είναι ακριβά και, προκειμένου να αποφύγουν την αύξηση των εξόδων, οι καλοί κύριοι των αεροπορικών εταιρειών προτιμούν να μας βλέπουν με καφέ αυτοκόλλητα στα μπράτσα και βλέμμα πανικού να αντικρίζει το άπειρο. Το θάρρος του Alexander Schoppmann ανταμείφθηκε με κάθε πιθανό και απίθανο εμπόδιο που μπορεί να συλλάβει ο ανθρώπινος νους όταν θέλησε να απογειώσει την πρώτη εταιρεία αποκλειστικά για καπνιστές. Η ελπίδα όμως θα πεθάνει μόνο όταν ο 57χρονος Γερμανός πάψει να προσπαθεί.
Η Λύση: Γράμματα συμπαράστασης στον κ. Schoppmann. Καφέ αυτοκόλλητα. Ταξίδια με τραίνα και βαπόρια αντί γα αεροπλάνα. Με τραίνα κατά προτίμηση: ρομαντικότερα, φθηνότερα, με καλύτερη θέα και ομορφότερο περιβάλλον.

5. «Τα ταξίδια είναι ακριβά»

Ο Μύθος: Θέλει απλά τα ταξίδια να συνεπάγονται έξοδα. Πολλά έξοδα. Για την ακρίβεια, περίπου 1000 ευρώ για κάθε πέντε ημέρες ταξιδιού, χώρια τα αεροπορικά –γιατί, σύμφωνα με την προηγούμενη παρανόηση, με 600 ευρώ δεν πας ούτε μέχρι την Πράγα. Ένα σκαλοπάτι επάνω από το μύθο είναι οι ταξιδιώτες που συνειδητοποιούν πως γίνεται να «βγάλεις» το ταξίδι και με λίγα, αλλά επιλέγουν να ξοδεύουν πολλά επειδή «μια φορά ταξιδεύουν» και καταλήγουν να παγιδεύονται σε ένα φαύλο κύκλο. Ταξιδεύουν λίγο γιατί ξοδεύουν πολλά όταν ταξιδεύουν και ξοδεύουν πολλά όταν ταξιδεύουν γιατί ταξιδεύουν λίγο.
Η Αλήθεια: Είναι ότι τα ταξίδια δεν είναι εξ ορισμού ούτε ακριβά ούτε φθηνά. Είναι ό,τι επιλέγουμε να είναι. Υπάρχουν ακριβά και οικονομικά ξενοδοχεία, ακριβά και οικονομικά εστιατόρια, ακριβά και οικονομικά αεροπορικά εισιτήρια. Υπάρχει επίσης ένα τεράστιο target group που ταξιδεύει ολόκληρους μήνες με μικρό budget στο οποίο απευθύνεται, για παράδειγμα, η σειρά On a Shoestring του Lonely Planet. Το ότι δεν υπάρχει ελληνική λέξη για τους low budget ταξιδιώτες είναι ενδεικτικό της εγχώριας νοοτροπίας περί ακρίβειας των ταξιδιών.
Η Λύση: Ξεκινήστε από μια γρήγορη ανάγνωση του ταξιδιωτικού οδηγού Europe on a Shoestring για να πάρετε ιδέες «ταξιδιωτικής οικονομίας» και προσπαθήστε να τις εφαρμόσετε στο επόμενο ταξίδι σας. Συγκρίνετε τιμές πριν μπείτε σε εστιατόρια –αν δεν το έχετε προσέξει, ο τιμοκατάλογος πάντα υπάρχει αναρτημένος κάπου κοντά στην πόρτα–, μάθετε τι σημαίνει ο όρος happy hour στα μπαρ, σταματήστε να περιφρονείτε τα οικονομικά ξενοδοχεία, πετάξτε με low cost αεροπορικές.