Low Cost Airlines: Όλα όσα θέλετε να ξέρετε

της Ηρώς Κουνάδη

Στέλεχος μεγάλου εθνικού αερομεταφορέα υποκύπτει σε πίεση δημοσιογράφου και παραδέχεται ότι, όντως, οι low cost αεροπορικές αποτελούν πλέον υπολογίσιμο, αν όχι και επικίνδυνο, ανταγωνιστή. «Παρ’ όλα αυτά», ξαναβρίσκει το ύφος χιλίων καρδιναλίων σηκώνοντας το βλέμμα του από το πάτωμα, «εμείς δεν τις λέμε low cost. Τις αποκαλούμε low service». Ρίγη ευθυμίας στο ακροατήριο. Χαμόγελο μεταξύ συγκατάβασης και ειρωνείας στο πρόσωπο του δημοσιογράφου. Γιατί βέβαια, το τρομακτικών διαστάσεων πιατάκι με το βραστό κοτόπουλο και η κούπα που περιέχει ένα ημιδιαφανές ρόφημα που κατ’ ευφημισμόν μόνο ονομάζεται καφές μπορούν να θεωρηθούν high service και να δικαιολογήσουν τα 400 ευρώ που αξιώνει ο εν λόγω αερομεταφορέας για μια πτήση τριών ωρών.

Αυτή ακριβώς η κούπα και το γεγονός ότι μου τη σέρβιραν με ύφος «κοίτα τι κάνουμε για σένα» είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τους οποίους δεν ταξιδεύω πια με τις παραδοσιακές αεροπορικές, εκτός αν δεν έχω εναλλακτική. Ήταν και το γεγονός ότι σιχαίνομαι το εκ Γαλλίας προερχόμενο ημιδιαφανές ρόφημα που έπαιξε το ρόλο του. Και κυρίως η διαπίστωση –όταν ξημερώματα κάπου στη μέση του Ατλαντικού χρειάστηκα περίπου ένα 20λεπτο για να αναζητήσω ένα ποτήρι νερό, το οποίο τελικά πήγα στην κουζίνα και το πήρα μόνη μου– ότι οι υπηρεσίες τους δεν είναι απλώς υπερτιμημένες, αλλά πολλές φορές και εντελώς ανεπαρκείς. Κι αυτό, παρά το γεγονός ότι είχα πληρώσει ένα μισθό για ένα εισιτήριο.

«Μα είναι δυνατόν να πληρώνεις και το νερό;» μου έλεγε ένας φίλος – ορκισμένος οπαδός της παραδοσιακής αεροπλοΐας. Ναι, είναι. Διότι το νεράκι κάνει ένα ευρώ, ενώ το προνόμιο να το απολαμβάνεις «δωρεάν» σου στοιχίζει, σε διαφορά ναύλου, γύρω στα 200. Επίσης, αν πεινάσεις, on board διατίθενται εξαιρετικά σαντουιτσάκια που κοστίζουν περίπου 2 ευρώ –και χορταίνεις και δεν αισθάνεσαι ότι σε κοροϊδεύουν.

«Και τι γίνεται με το χώρο μπροστά από το κάθισμα; Είναι ανθυγιεινό να κάθεσαι με τα πόδια στριμωγμένα για τόσες ώρες» συνέχιζε, απτόητος, ο φίλος. Όντως, η easyJet –που είναι, πλέον, από τις ακριβότερες low cost airlines, όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις, οι μαθητές ξεπέρασαν το δάσκαλο– έχει ένα θεματάκι με το χώρο ανάμεσα στα καθίσματα. Στις υπόλοιπες εταιρείες με τις οποίες έχω ταξιδέψει –συγκεκριμένα, τις Sky Europe, WizzAir και Virgin Express, νυν Brussels Airlines– ο χώρος μου φάνηκε επαρκέστατος –και σε κάθε περίπτωση κατά πολύ μεγαλύτερος από εκείνον του αεροσκάφους της Iberia που με μετέφερε στη Μαδρίτη.

«Ναι, και θα έχουν τίποτα μεταχειρισμένα αεροπλάνα από το Β’ Παγκόσμιο» το επόμενο καχύποπτο σχόλιο. Χωρίς να θέλω να απογοητεύσω κανέναν, στην πλειοψηφία τους διαθέτουν έναν αστραφτερό και ολοκαίνουριο στόλο από Airbus και Boeing. Ενδεικτικά, η Sky Europe δρομολογεί 14 Boeing 737-700 NG, η GermanWings πετάει με τα φτερά των Airbus A319/320 της και η σκανδιναβική Sterling διαθέτει 23 συνολικά Boeing –13 εκ των οποίων 737-700, 10 737-800 και 6 737-500.

Όταν η Sky Europe εγκαινίασε το δρομολόγιό της από το Ελ. Βενιζέλος στην Κρακοβία, ανακοίνωνα περιχαρής ότι είχα κλείσει εισιτήρια με 0 ευρώ –πλήρωσα μόνο τους φόρους των δύο αεροδρομίων, πήγαιν’ έλα. Η συχνότερη ερώτηση που καλούμαι –ακόμα– να απαντήσω είναι «κι από πού βγάζουν κέρδος αυτοί;» ενώ η δυσοίωνη πρόβλεψη –αυτών που έχουν την τάση να θεωρούν τους εαυτούς τους άτυχους και πίστευαν ότι η τιμή ήταν δώρο της καλής μου μοίρας και όχι υπαρκτή προσφορά– έλεγε «τώρα που θα ακριβύνει η βενζίνη θα ανέβουν κι οι τιμές τους, και το “low cost” θα μείνει μόνο στο όνομά τους». Απαντώ για τελευταία φορά και δηλώνω ότι από δω και πέρα θα κάνω μόνο παραπομπές σε αυτό το άρθρο.

Ας πούμε ότι μία x low cost αεροπορική διαθέτει 130 θέσεις για πώληση στο Boeing που θα εκτελέσει το δρομολόγιο Αθήνα – Πράγα στις 27 Νοεμβρίου. Από τη στιγμή που η συγκεκριμένη αεροπορική θα αποφασίσει ότι το δρομολόγιο αυτό τίθεται προς πώληση –πράγμα που μπορεί να συμβεί από ένα χρόνο μέχρι μερικούς μήνες πριν– οι πρώτες 40 επί παραδείγματι θέσεις διατίθενται σε εξαιρετικά χαμηλή τιμή –ή και δωρεάν, αν αποτελούν κομμάτι κάποιου promotion ή αν αυτή είναι η πολιτική της εταιρείας. Όταν οι 40 αυτές θέσεις πωληθούν, η τιμή ανεβαίνει για τις 40 επόμενες, που πωλούνται, ας πούμε, προς 50 ευρώ η μία.

Έτσι, φτάνουμε π.χ. στις 10 Νοεμβρίου και μας έχουν μείνει 50 θέσεις να πουλήσουμε. Πουλάμε τις 40 από αυτές για 110 ευρώ την καθεμία και κρατάμε τις τελευταίες 10 για αυτούς που θα εμφανιστούν την τελευταία εβδομάδα –οι οποίοι, υποθέτουμε εμείς, για να έρχονται τελευταία στιγμή πάνε σε κάποιο έκτακτο business meeting και άρα δε θα τους κακοφανεί να πληρώσουν κάτι παραπάνω. Έτσι βγαίνει κέρδος, διασφαλίζεται η ύπαρξη των low cost αεροπορικών και μετά τον Αρμαγεδδώνα του 200-δολάρια-το-βαρέλι και εξηγείται το γιατί «πρέπει» να κλείνουμε τα εισιτήριά μας νωρίς.

Το οποίο «νωρίς» βέβαια είναι μια έννοια σχετική, ειδικά για όσους δεν έχουν ευαγγέλιο το νόμο των πιθανοτήτων. Εξηγώ: στις 17 Σεπτεμβρίου, έχουμε αυξημένες πιθανότητες κανείς να μην έχει ενδιαφερθεί να κλείσει θέση στο δρομολόγιο Αθήνα – Πράγα της 27ης Νοεμβρίου, γιατί είναι πολύ νωρίς ακόμα, και άρα να «πετύχουμε» μία από τις φτηνές, ή δωρεάν, πρώτες θέσεις. Αν, όμως, είμαστε τυχεροί άνθρωποι εν γένει, μπορεί και στις 7 Νοεμβρίου να βρούμε ελεύθερη και να κλείσουμε μια τέτοια θέση, γιατί, ας πούμε, κανένας Έλληνας δεν αποφάσισε να πάει στην Πράγα εκείνη τη μέρα, ή γιατί η αεροπορική έκρινε ότι η περίοδος αυτή δεν έχει πολλή κίνηση και διέθεσε περισσότερες θέσεις του αεροσκάφους στην αρχική, χαμηλή τιμή.

Το μόνο –αλλά βασικό– σημείο που χρειάζεται προσοχή είναι ότι το εισιτήριο που αγοράζετε είναι, για να μιλήσουμε με τους όρους των εταιρειών, non-refundable, non-transmittable και non-changeable. Σε απλά ελληνικά, αυτό σημαίνει ότι αν για οποιοδήποτε λόγο αποφασίσετε να μην πετάξετε δε δικαιούστε καμία επιστροφή χρημάτων, αν θέλετε να αλλάξετε το αναγραφόμενο όνομα επιβάτη πληρώνετε ένα ποσό που κυμαίνεται από 25 μέχρι 100 ευρώ, ανάλογα με την εταιρεία –πράγμα που σημαίνει ότι σε κάποιες περιπτώσεις η αλλαγή μπορεί να σας «βγει» πιο ακριβή από το ίδιο το εισιτήριο– και αν επιλέξετε να αλλάξετε την ημερομηνία αναχώρησης ή επιστροφής καταβάλλετε τη διαφορά ναύλου –ο οποίος είναι πιθανό τη στιγμή που θα αποφασίσετε την αλλαγή να έχει ανέβει κατά πολύ, βάση της σχέσης πληρότητας – τιμής που λέγαμε πριν.

Το άλλο ατυχές –πλην μη αντιμετωπίσιμο, τουλάχιστον αν η ιδέα να λειτουργήσει στην Αθήνα ένα μικρό αεροδρόμιο που θα εξυπηρετεί τις low cost αεροπορικές παραμείνει απλά ιδέα– γεγονός είναι οι αυξημένοι φόροι του Ελ. Βενιζέλος, που ανεβάζουν κατά πολύ τις τιμές των εισιτηρίων. Ενδεικτικά, ένα εισιτήριο της Sky Europe το οποίο αγοράσαμε περί τις αρχές Οκτωβρίου για την τελευταία εβδομάδα του Νοεμβρίου προς 0,02 ευρώ μετ’ επιστροφής είχε ως τελική τιμή τα 72 ευρώ. Το ίδιο εισιτήριο, αν ξεκινούσαμε από τη Σόφια θα κόστιζε 55 ευρώ, από τη Βιέννη 57, από το Orly στο Παρίσι 53 και από το Luton του Λονδίνου 64 ευρώ.

Για να σας φτιάξουμε το κέφι, μετά τη μικρή απογοήτευση, ιδού μερικές τελικές τιμές που βρήκαμε κάνοντας μια γρήγορη αναζήτηση στα sites των εταιρειών στις 16 Νοεμβρίου για ένα ταξίδι μετ’ επιστροφής προς τα τέλη Ιανουαρίου –παρακάμπτοντας την «τσιμπημένη» περίοδο των γιορτών: Αθήνα- Βαρκελώνη 70 ευρώ με τη Vueling, Αθήνα- Πράγα 103,28 ευρώ και Αθήνα- Βιέννη 101,02 ευρώ με τη Sky Europe, Αθήνα- Βερολίνο 118 ευρώ και Αθήνα- Μιλάνο 120 ευρώ με την Air Berlin, Αθήνα- Κολωνία 139,58 ευρώ με τη GermanWings, Αθήνα- Βρυξέλλες 192,28 ευρώ με την Brussels Airlines –που εξαγόρασε την παλιά αγαπημένη Virgin Express– και Αθήνα- Λονδίνο (Gatwick) 101,96 ευρώ με την easyJet. Και για τέλος Φεβρουαρίου, Αθήνα- Κοπεγχάγη 180 ευρώ με τη Sterling, η οποία ξαναξεκινά το συγκεκριμένο δρομολόγιο από 4 Φεβρουαρίου 2008, ενώ από το καλοκαίρι θα διαθέτει και δρομολόγια προς το Όσλο, τη Στοκχόλμη και το Γιέτεμποργκ.

Εξαιρετικά συμφέρουσες είναι και οι προσφορές που βγάζουν κατά καιρούς οι εταιρείες αυτές, και τις οποίες ανακοινώνουν κυρίως μέσω των newsletter τους. Η SkyEurope, για παράδειγμα, βγάζει αρκετές προσφορές όταν ξεκινά τη διάθεση της εκάστοτε σαιζόν –πρόσφατα βγήκε η ανακοίνωση για τα καλοκαιρινά δρομολόγια, που ξεκινούσαν από 0 ευρώ– αλλά και για ορισμένες ειδικές περιστάσεις –πριν από μερικούς μήνες για τον Άγιο Βαλεντίνο έδινε δύο εισιτήρια στην ήδη χαμηλή τιμή του ενός. Λαμβάνοντας κάποια από αυτά, ξέρετε πάντα πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να «χτυπήσετε» μία συγκεκριμένη πτήση –ιδίως όταν διαφημίζονται συγκεκριμένα δρομολόγια που δεν απέχουν πολύ χρονικά, αλλά δεν έχουν πιάσει την απαιτούμενη πληρότητα.

Και, τέλος, μερικές εξελίξεις που συνέβησαν στην αγορά από την τελευταία φορά που γράψαμε για τις αεροπορικές χαμηλού κόστους, για να ξέρετε πού θα πάτε με ποια εταιρεία:

* Οι ισπανικές Vueling και ClickAir κατέφθασαν πριν από μερικούς μήνες σε μεγάλα κέφια στην Αθήνα και αναλαμβάνουν να μας πάνε Μαδρίτη και Βαρκελώνη η πρώτη, και μόνο Βαρκελώνη η δεύτερη.
* Η HapagFly λέγεται πλέον TUI Fly και πετάει από τα αεροδρόμια της Θεσσαλονίκης, των Χανίων, του Ηρακλείου, της Μυκόνου και της Ρόδου σε διάφορες πόλεις της Γερμανίας.
* Η Virgin Express εξαγοράστηκε από την Brussels Airlines, η οποία ανέβασε κατά τι τις τιμές, παραμένει όμως low cost. Πετά από την Αθήνα στις Βρυξέλλες κι από εκεί με ανταποκρίσεις σε όλη την Ευρώπη.
* Η τσέχικη SmartWings που συνέδεε τη Θεσσαλονίκη, τη Ζάκυνθο, τα Χανιά και το Ηράκλειο της Κρήτης με την Πράγα αποχαιρέτισε τους ελληνικούς αιθέρες, στο πλαίσιο των περικοπών στο δίκτυό της.
* Η SkyEurope, αντίθετα, επέκτεινε το δίκτυό της, και πετά πλέον από Αθήνα και Θεσσαλονίκη για Πράγα, Βιέννη, Σόφια, Βουκουρέστι, Ίνσμπρουκ και Άμστερνταμ. Σταμάτησε, όμως, το δρομολόγιο Αθήνα – Κρακοβία.
* Το οποίο Αθήνα – Κρακοβία ανέλαβε η άρτι αφιχθείσα CentralWings με τα Boeing 737 της.
* Η DBA και το ευρωπαϊκό κομμάτι της LTU είναι πλέον μέρη της Air Berlin, η οποία διαθέτει ένα εξαιρετικά διευρυμένο δίκτυο: πετά από Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Βόλο, Πρέβεζα, Κέρκυρα, Καβάλα, Ηράκλειο, Σαντορίνη και αρκετά ακόμη ελληνικά νησιά σε πολλές πόλεις της Γερμανίας, αλλά και σε Παρίσι, Βιέννη, Μιλάνο, Λιντζ, Σάλζμπουργκ και Ζυρίχη. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε συνεργασία με το διεθνές κομμάτι της LTU, η Air Berlin είναι η μόνη low cost αεροπορική που περνά τα σύνορα της Ευρώπης. Βρήκαμε εισιτήριο Βερολίνο- Νέα Υόρκη με 514 ευρώ τελική τιμή μετ’ επιστροφής.
* Υποδεχθήκαμε στο Ελ. Βενιζέλος την Air Baltic, η οποία πετάει απευθείας στη Ρίγα και από εκεί με ανταποκρίσεις σε πολλές πόλεις της Βαλτικής και της υπόλοιπης Ευρώπης.
* Η Wizz Air έκρινε ότι το χειμερινό της δρομολόγιο δεν είχε αρκετή κίνηση και έτσι περιόρισε το Αθήνα – Κατοβίτσε (κοντά στην Κρακοβία) στη θερινή σαιζόν. Δυστυχώς για μας, που θα μας λείψουν τα funky φούξια αεροπλάνα της.
* Το site του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών αναβαθμίστηκε, για να συμπεριλάβει έναν εύχρηστο και άκρως ενδιαφέροντα διαδραστικό χάρτη με τις πόλεις της Ευρώπης και τις αεροπορικές από τις οποίες εξυπηρετούνται –συμπεριλαμβανομένων των low cost.
* Η Σερβία υπέγραψε το Open Sky Agreement, που επιτρέπει την προσγείωση low cost αεροπορικών στα αεροδρόμιά της, για να μπορούμε από 1/1/2008 να περνάμε περισσότερα Σαββατοκύριακα στο Βελιγράδι. Αμήν!