Μάταλα: Βουτιά των λουλουδιών στο Λιβυκό
Τα παιδιά των λουλουδιών βουτούσαν στα βαθυγάλαζα νερά του Λιβυκού, και αγαπούσαν ένα μικρό ψαροχώρι με ζωγραφιστά δρομάκια. Ακολουθήσαμε τα βήματά τους.
της Ηρώς Κουνάδη
Τίποτα δεν μπορεί να σε προετοιμάσει για τα Μάταλα. Ούτε οι ιστορίες που μπορεί να έχεις ακούσει για τους χίπηδες των ‘60s, που τους έδιωξε από εδώ η Χούντα, ούτε οι φωτογραφίες που πιθανότατα έχεις δει, ούτε οι περιγραφές των ταξιδιωτικών οδηγών που μιλούν για μια αόριστη χαλαρο-ρομαντική αίσθηση που έχει μείνει να πλανάται στην ατμόσφαιρα πέντε δεκαετίες μετά. Στην καλύτερη, θα σου φαίνονται όλα αυτά αφελή, στη χειρότερη, απολύτως τουριστικά. Δεν είναι.
Θα το διαπιστώσεις, πιάνοντας τον εαυτό σου να χαμογελά εκεί που περπατάς πάνω σε δρομάκια ζωγραφισμένα με πολύχρωμες μπογιές, να διαβάζει τις υπογραφές των καλλιτεχνών τους, να φωτογραφίζει αστεία καρτουνάκια που καταλαμβάνουν, σχεδιασμένα επάνω στο τσιμέντο, όλους τους δρόμους του χωριού –στους οποίους εννοείται πως δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα. Όλα αυτά, μέχρι να καταλήξεις στην θάλασσα, σε αυτήν την φανταστική χρυσαφένια αμμουδιά που όσο πλησιάζει προς το νερό δίνει την θέση της σε πολύχρωμο, ψιλό βοτσαλάκι. Θα αργήσεις λίγο να το προσέξεις αυτό. Θα σου έχουν τραβήξει το μάτι οι σπηλιές.
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξέρεις γι’ αυτό το φαντασμαγορικό φόντο της παραλίας των Ματάλων, που το βράδυ φωτίζεται μαγικά, είναι ότι αδικείται από τις φωτογραφίες. Τη μαγεία της θέας του μετά από κάθε βουτιά δυσκολεύεται να την «πιάσει» ο φωτογραφικός φακός. Το δεύτερο είναι ότι, πριν γίνουν τα «σπίτια» των χίπηδων που έβαλαν τα Μάταλα στην Ιστορία του 20ου αιώνα, ήταν ρωμαϊκοί τάφοι –και πριν από αυτό, ενδεχομένως παλαιολιθικός οικισμός, σύμφωνα με μια από τις θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν τι τα χρειάζονται οι τάφοι τα μπαλκόνια και τα παράθυρα, και τις σκάλες που τους συνδέουν εσωτερικά μεταξύ τους.
Τώρα πια, οι σπηλιές είναι ένας σούπερ ενδιαφέρον αρχαιολογικός χώρος, επισκέψιμος καθημερινά μέχρι τις 19.00, με το εισιτήριο στα 3€. Αλλά πριν και πάνω και πέρα απ’ όλα, είναι η εικόνα που θα θυμάσαι για περισσότερο καιρό φεύγοντας από τα Μάταλα.
…Μένει, όμως, η κληρονομιά τους, αποτυπωμένη εδώ κι εκεί: Στο γιγάντιο “Today is life, tomorrow never comes” που φαίνεται, ζωγραφισμένο σε έναν τοίχο, από κάθε σημείο της παραλίας. Στα ζωγραφιστά δρομάκια που λέγαμε προηγουμένως. Στη χαλαρή διάθεση που αποπνέει ο τόπος, ακόμα και όταν το χωριό «βουλιάζει» από τους 70.000 επισκέπτες του καταπληκτικού Matala Beach Festival (φωτό, επάνω) το οποίο φιλοξενεί κάθε Ιούνιο. Με κάποιο μαγικό τρόπο, ακόμα και τότε οι πάντες έχουν χρόνο και διάθεση να πιάσουν την κουβέντα και να διηγηθούν ιστορίες για ετούτο το αλλοτινό ψαροχώρι που αγάπησαν πολύ τα παιδιά των λουλουδιών, σε όποιον θέλει να τις ακούσει.
Για κάθε τουριστικό μαγαζί που πουλά μπλουζάκια “I love Matala”, υπάρχει ένα αυθεντικά φιλόξενο ταβερνάκι, όπου θα βρεθείς να τσουγκρίζεις ρακές παρέα με τους ντόπιους. Και πλάι σε κάθε αδιάφορο café με πλαστικό μενού, θα βρεις και ένα ατμοσφαιρικό στέκι που φωτίζεται με κεράκια και σερβίρει φρέσκα κερασάκια αντί για ξηροκάρπια με κάθε γύρο ποτών.
Τα Πιτσίδια είναι ιδανική βάση για τις περιόδους που οι τιμές των δωματίων στα Μάταλα «τσιμπάνε», ή για όσους προτιμούν τα καλοκαιρινά τους μεσημέρια ήσυχα –τα βράδια υποθέτουμε πως θα τα περνάτε έτσι κι αλλιώς στα Μάταλα. Βρίσκονται, επίσης, σε απόσταση βολής από το μινωικό Παλάτι της Φαιστού, που αξίζει μια επίσκεψη ειδικά αν έχετε δει πρώτα την Κνωσό ή έχετε αρκετή φαντασία ώστε να καταλαβαίνετε τι περίπου βλέπετε, χωρίς τις αναστηλώσεις οι οποίες εδώ, σε πλήρη αντίθεση με την Κνωσό, λάμπουν διά της απουσίας τους. Ο αρχαιολογικός χώρος, η θέα του οποίου στον κάμπο της Μεσσαράς είναι από μόνη της λόγος αρκετός για να τον επισκεφθείτε, λειτουργεί καθημερινά 8.00-20.00, και το εισιτήριο κοστίζει 8€.
Πολύ κοντά εδώ βρίσκεται και η αρχαία Γόρτυς, αλλοτινή πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας που περιλάμβανε την Κρήτη και την Βόρεια Αφρική. Στον αρχαιολογικό της χώρο βρίσκεται η αρχαιότερη νομοθεσία που έχουμε βρει ποτέ στην Ευρώπη: γραμμένη σε μια πρώιμη μινωικο-δωρική διάλεκτο του 6ου αιώνα π.Χ., επάνω σε 42 πέτρες που απαρτίζουν τον τοίχο ενός δημόσιου κτιρίου της Αγοράς. Μην βιαστείτε, όμως, να ενθουσιαστείτε: Ο τοίχος είναι μισοκρυμμένος πίσω από στενές τριπλοκλειδωμένες καγκελόπορτες, και ο αρχαιολογικός χώρος αποπνέει γενικώς μια αίσθηση εγκατάλειψης. Λειτουργεί, ωστόσο, κι αυτός 8.00-20.00, με το εισιτήριο στα 6€. Μέσα στα όριά του βρίσκεται και ο εντυπωσιακός, σύμφωνα με τις φήμες, παλαιοχριστιανικός ναός του Αγίου Τίτου, που είναι αυτή την περίοδο κλειστός για συντήρηση.
Εξαιρετικά μαγειρευτά και τοπική κουζίνα (απίθανος ο μουσακάς και οι γεμιστοί κολοκυθανθοί) αλλά και σχάρα για τους λάτρεις του είδους, στον Γιάννη, πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία των Ματάλων. Συνοδεύετε με πολύ καλό ντόπιο βιολογικό κρασί από το Κτήμα Ζαχαριουδάκη, σε ποτήρι ή μπουκάλι, και υπολογίζετε περί τα 12-14€ το άτομο.
Ολόφρεσκα ψαράκια και θαλασσινά, με απίστευτη θέα στη θάλασσα και τις σπηλιές, στο μπαλκονάκι του La Scala –με κρασί, γύρω στα 17-20€ το άτομο.
Χορταστικά πρωινά, με πεντανόστιμες ομελέτες, ντόπιο γιαούρτι, φρέσκα φρούτα και πάει λέγοντας, στο Creta στην κεντρική πλατεία των Ματάλων (ενδεικτικά, 4€ για την έξτρα λαρτζ ομελέτα με γαλοπούλα, τυρί και ντομάτα).
Λαχταριστό χειροποίητο παγωτό με γεύσεις σαν το marshmallow και την bitter σοκολάτα, στον φούρνο του Ζουριδάκη, που απλώνει και μερικά τραπεζάκια έξω, στον δρόμο κοντά στην πλατεία (1,50€ η μπάλα).
Φρέσκα κερασάκια κερασμένα με το ποτό ή το κοκτέιλ σας (δοκιμάστε Ρακίτο, με σούπερ δυνατή τοπική ρακή, δυόσμο και ζάχαρη, στα 6€, θα μας θυμηθείτε) στο ατμοσφαιρικό Marinero, που αγναντεύει από ψηλά την παραλία και τις σπηλιές, και παίζει old school rock μουσικές.
Στα ευρύχωρα (30 τ.μ.) φωτεινά και περιποιημένα δωμάτια του Dimitris Villa Hotel, (τηλ.: 6932343939) οι τιμές των οποίων κυμαίνονται στα 40€ για το δίκλινο δωμάτιο.
Στα όμορφα δωμάτια του Xenios Dias, (τηλ.: 28920 45757) μόλις 50 μέτρα από την παραλία, που κυμαίνονται στα 45€ το δίκλινο.
Στο λίγο πιο απομακρυσμένο (800 μέτρα από την παραλία) Marina Hotel, (τηλ.: 28920 45355) που προσφέρει ευρύχωρα, ηλιόλουστα δωμάτια με μπαλκονάκια πάνω από την πισίνα του, στα 45€ το δίκλινο με πρωινό.
Αν προτιμάτε για βάση σας τα ήσυχα Πιτσίδια, πολύ καλή επιλογή αποτελεί η Πανσιόν Αρετούσσα, (τηλ.: 28920 45555) με τα λιτά αλλά περιποιημένα και πεντακάθαρα δωμάτιά της να μην ξεπερνούν τα 38€ το δίκλινο.
Τίποτα δεν μπορεί να σε προετοιμάσει για τα Μάταλα. Ούτε οι ιστορίες που μπορεί να έχεις ακούσει για τους χίπηδες των ‘60s, που τους έδιωξε από εδώ η Χούντα, ούτε οι φωτογραφίες που πιθανότατα έχεις δει, ούτε οι περιγραφές των ταξιδιωτικών οδηγών που μιλούν για μια αόριστη χαλαρο-ρομαντική αίσθηση που έχει μείνει να πλανάται στην ατμόσφαιρα πέντε δεκαετίες μετά. Στην καλύτερη, θα σου φαίνονται όλα αυτά αφελή, στη χειρότερη, απολύτως τουριστικά. Δεν είναι.
Θα το διαπιστώσεις, πιάνοντας τον εαυτό σου να χαμογελά εκεί που περπατάς πάνω σε δρομάκια ζωγραφισμένα με πολύχρωμες μπογιές, να διαβάζει τις υπογραφές των καλλιτεχνών τους, να φωτογραφίζει αστεία καρτουνάκια που καταλαμβάνουν, σχεδιασμένα επάνω στο τσιμέντο, όλους τους δρόμους του χωριού –στους οποίους εννοείται πως δεν κυκλοφορούν αυτοκίνητα. Όλα αυτά, μέχρι να καταλήξεις στην θάλασσα, σε αυτήν την φανταστική χρυσαφένια αμμουδιά που όσο πλησιάζει προς το νερό δίνει την θέση της σε πολύχρωμο, ψιλό βοτσαλάκι. Θα αργήσεις λίγο να το προσέξεις αυτό. Θα σου έχουν τραβήξει το μάτι οι σπηλιές.
Οι σπηλιές των χίπηδων (και των Ρωμαίων)
.jpg)
Το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξέρεις γι’ αυτό το φαντασμαγορικό φόντο της παραλίας των Ματάλων, που το βράδυ φωτίζεται μαγικά, είναι ότι αδικείται από τις φωτογραφίες. Τη μαγεία της θέας του μετά από κάθε βουτιά δυσκολεύεται να την «πιάσει» ο φωτογραφικός φακός. Το δεύτερο είναι ότι, πριν γίνουν τα «σπίτια» των χίπηδων που έβαλαν τα Μάταλα στην Ιστορία του 20ου αιώνα, ήταν ρωμαϊκοί τάφοι –και πριν από αυτό, ενδεχομένως παλαιολιθικός οικισμός, σύμφωνα με μια από τις θεωρίες που προσπαθούν να εξηγήσουν τι τα χρειάζονται οι τάφοι τα μπαλκόνια και τα παράθυρα, και τις σκάλες που τους συνδέουν εσωτερικά μεταξύ τους.
Τώρα πια, οι σπηλιές είναι ένας σούπερ ενδιαφέρον αρχαιολογικός χώρος, επισκέψιμος καθημερινά μέχρι τις 19.00, με το εισιτήριο στα 3€. Αλλά πριν και πάνω και πέρα απ’ όλα, είναι η εικόνα που θα θυμάσαι για περισσότερο καιρό φεύγοντας από τα Μάταλα.
Τα παιδιά των λουλουδιών δε μένουν πια εδώ…
.jpg)
…Μένει, όμως, η κληρονομιά τους, αποτυπωμένη εδώ κι εκεί: Στο γιγάντιο “Today is life, tomorrow never comes” που φαίνεται, ζωγραφισμένο σε έναν τοίχο, από κάθε σημείο της παραλίας. Στα ζωγραφιστά δρομάκια που λέγαμε προηγουμένως. Στη χαλαρή διάθεση που αποπνέει ο τόπος, ακόμα και όταν το χωριό «βουλιάζει» από τους 70.000 επισκέπτες του καταπληκτικού Matala Beach Festival (φωτό, επάνω) το οποίο φιλοξενεί κάθε Ιούνιο. Με κάποιο μαγικό τρόπο, ακόμα και τότε οι πάντες έχουν χρόνο και διάθεση να πιάσουν την κουβέντα και να διηγηθούν ιστορίες για ετούτο το αλλοτινό ψαροχώρι που αγάπησαν πολύ τα παιδιά των λουλουδιών, σε όποιον θέλει να τις ακούσει.
.jpg)
Για κάθε τουριστικό μαγαζί που πουλά μπλουζάκια “I love Matala”, υπάρχει ένα αυθεντικά φιλόξενο ταβερνάκι, όπου θα βρεθείς να τσουγκρίζεις ρακές παρέα με τους ντόπιους. Και πλάι σε κάθε αδιάφορο café με πλαστικό μενού, θα βρεις και ένα ατμοσφαιρικό στέκι που φωτίζεται με κεράκια και σερβίρει φρέσκα κερασάκια αντί για ξηροκάρπια με κάθε γύρο ποτών.
Βουτιές στο Λιβυκό
.jpg)
Κρυστάλλινα, βαθυγάλαζα νερά πλάι σε χρωματιστά βοτσαλάκια, έκταση τέτοια ώστε να χωρά τους πάντες –ξαπλωστρολάτρεις και ξαπλωστρομάχους– και ένα μαγικό ηλιοβασίλεμα, με τον ήλιο να βάφει τις λαξευμένες στο βράχο σπηλιές πορτοκαλοκόκκινες, συνθέτουν το σκηνικό της παραλίας των Ματάλων. Οι λάτρεις της απομόνωσης, τον Αύγουστο περπατούν ένα 20λεπτο μέχρι την πολύ πιο ήσυχη Κόκκινη Άμμο (φωτό, κάτω) την οποία αγαπούν και οι γυμνιστές..jpg)
Και αν όλα αυτά σημαίνουν ότι είναι δύσκολο να απαρνηθείς το χωριό, η περιοχή γύρω του σε βάζει στον πειρασμό για εξερευνήσεις –κι είναι λογικό, καθότι μερικές από τις ωραιότερες παραλίες της Κρήτης συγκεντρώνονται εδώ. Η Τριόπετρα και ο Άγιος Παύλος, με τους γιγάντιους αμμόλοφους των τριάντα μέτρων, ας πούμε, απέχουν μια ώρα με το αυτοκίνητο από τα Μάταλα, ενώ μια από τις συγκλονιστικότερες παραλίες του κόσμου, η Πρέβελη με το φοινικόδασος και το ποτάμι που το διασχίζει πριν καταλήξει στη θάλασσα, είναι μιάμιση μόνο ώρα μακριά. .jpg)
Πολύ πιο κοντά στα Μάταλα, και με πολύ λιγότερο κόσμο, η μεγάλη αμμουδιά του Κομού, ακριβώς κάτω από τον ομώνυμο αρχαιολογικό χώρο που κάποτε ήταν το λιμάνι της Φαιστού (και σήμερα είναι κλειστός) έχει καθαρά, καταγάλανα νερά, βαθυκάστανη άμμο και θέα σε ένα από τα ωραιότερα ηλιοβασιλέματα του νησιού, με τον ήλιο να βουτά και να χάνεται στο Λιβυκό, πίσω από δύο ακατοίκητα νησάκια με το σούπερ χαριτωμένο όνομα Παξιμάδια.
Ένα χωριό που το έλεγαν Πιτσίδια (κι ένας αρχαίος κόσμος γύρω του)
Δύο χιλιόμετρα πάνω από την παραλία του Κομού, σκαρφαλωμένο 80 μέτρα πάνω από την θάλασσα, απλώνεται ένα ήσυχο χωριό-μπιζουδάκι, με λευκά σπιτάκια, φουντωτές μπουκαμβίλιες, παραδοσιακά καφενεία και την αίσθηση εκείνη ότι βρίσκεσαι μακριά από τους πάντες και τα πάντα (κι ας είσαι μόλις 4 χιλιόμετρα μακριά από τα Μάταλα) που αποπνέουν τα χωριά της κρητικής ενδοχώρας.Τα Πιτσίδια είναι ιδανική βάση για τις περιόδους που οι τιμές των δωματίων στα Μάταλα «τσιμπάνε», ή για όσους προτιμούν τα καλοκαιρινά τους μεσημέρια ήσυχα –τα βράδια υποθέτουμε πως θα τα περνάτε έτσι κι αλλιώς στα Μάταλα. Βρίσκονται, επίσης, σε απόσταση βολής από το μινωικό Παλάτι της Φαιστού, που αξίζει μια επίσκεψη ειδικά αν έχετε δει πρώτα την Κνωσό ή έχετε αρκετή φαντασία ώστε να καταλαβαίνετε τι περίπου βλέπετε, χωρίς τις αναστηλώσεις οι οποίες εδώ, σε πλήρη αντίθεση με την Κνωσό, λάμπουν διά της απουσίας τους. Ο αρχαιολογικός χώρος, η θέα του οποίου στον κάμπο της Μεσσαράς είναι από μόνη της λόγος αρκετός για να τον επισκεφθείτε, λειτουργεί καθημερινά 8.00-20.00, και το εισιτήριο κοστίζει 8€.
Πολύ κοντά εδώ βρίσκεται και η αρχαία Γόρτυς, αλλοτινή πρωτεύουσα της ρωμαϊκής επαρχίας που περιλάμβανε την Κρήτη και την Βόρεια Αφρική. Στον αρχαιολογικό της χώρο βρίσκεται η αρχαιότερη νομοθεσία που έχουμε βρει ποτέ στην Ευρώπη: γραμμένη σε μια πρώιμη μινωικο-δωρική διάλεκτο του 6ου αιώνα π.Χ., επάνω σε 42 πέτρες που απαρτίζουν τον τοίχο ενός δημόσιου κτιρίου της Αγοράς. Μην βιαστείτε, όμως, να ενθουσιαστείτε: Ο τοίχος είναι μισοκρυμμένος πίσω από στενές τριπλοκλειδωμένες καγκελόπορτες, και ο αρχαιολογικός χώρος αποπνέει γενικώς μια αίσθηση εγκατάλειψης. Λειτουργεί, ωστόσο, κι αυτός 8.00-20.00, με το εισιτήριο στα 6€. Μέσα στα όριά του βρίσκεται και ο εντυπωσιακός, σύμφωνα με τις φήμες, παλαιοχριστιανικός ναός του Αγίου Τίτου, που είναι αυτή την περίοδο κλειστός για συντήρηση.
Πού θα φάτε
.jpg)
Εξαιρετικά μαγειρευτά και τοπική κουζίνα (απίθανος ο μουσακάς και οι γεμιστοί κολοκυθανθοί) αλλά και σχάρα για τους λάτρεις του είδους, στον Γιάννη, πολύ κοντά στην κεντρική πλατεία των Ματάλων. Συνοδεύετε με πολύ καλό ντόπιο βιολογικό κρασί από το Κτήμα Ζαχαριουδάκη, σε ποτήρι ή μπουκάλι, και υπολογίζετε περί τα 12-14€ το άτομο.
Ολόφρεσκα ψαράκια και θαλασσινά, με απίστευτη θέα στη θάλασσα και τις σπηλιές, στο μπαλκονάκι του La Scala –με κρασί, γύρω στα 17-20€ το άτομο.
Χορταστικά πρωινά, με πεντανόστιμες ομελέτες, ντόπιο γιαούρτι, φρέσκα φρούτα και πάει λέγοντας, στο Creta στην κεντρική πλατεία των Ματάλων (ενδεικτικά, 4€ για την έξτρα λαρτζ ομελέτα με γαλοπούλα, τυρί και ντομάτα).
Λαχταριστό χειροποίητο παγωτό με γεύσεις σαν το marshmallow και την bitter σοκολάτα, στον φούρνο του Ζουριδάκη, που απλώνει και μερικά τραπεζάκια έξω, στον δρόμο κοντά στην πλατεία (1,50€ η μπάλα).
Φρέσκα κερασάκια κερασμένα με το ποτό ή το κοκτέιλ σας (δοκιμάστε Ρακίτο, με σούπερ δυνατή τοπική ρακή, δυόσμο και ζάχαρη, στα 6€, θα μας θυμηθείτε) στο ατμοσφαιρικό Marinero, που αγναντεύει από ψηλά την παραλία και τις σπηλιές, και παίζει old school rock μουσικές.
Πού θα μείνετε
.jpg)
Στα ευρύχωρα (30 τ.μ.) φωτεινά και περιποιημένα δωμάτια του Dimitris Villa Hotel, (τηλ.: 6932343939) οι τιμές των οποίων κυμαίνονται στα 40€ για το δίκλινο δωμάτιο.
Στα όμορφα δωμάτια του Xenios Dias, (τηλ.: 28920 45757) μόλις 50 μέτρα από την παραλία, που κυμαίνονται στα 45€ το δίκλινο.
Στο λίγο πιο απομακρυσμένο (800 μέτρα από την παραλία) Marina Hotel, (τηλ.: 28920 45355) που προσφέρει ευρύχωρα, ηλιόλουστα δωμάτια με μπαλκονάκια πάνω από την πισίνα του, στα 45€ το δίκλινο με πρωινό.
Αν προτιμάτε για βάση σας τα ήσυχα Πιτσίδια, πολύ καλή επιλογή αποτελεί η Πανσιόν Αρετούσσα, (τηλ.: 28920 45555) με τα λιτά αλλά περιποιημένα και πεντακάθαρα δωμάτιά της να μην ξεπερνούν τα 38€ το δίκλινο.
