Γαύδος: Ταξίδι στην άκρη της Ευρώπης
Άγρια τοπία και απομόνωση, αυθεντική φιλοξενία, free camping και γυμνισμός, γαλήνη και βουτιές σε απίστευτες παραλίες. Γνωρίστε τον νοτιότερο παράδεισο της Ευρώπης.
του Γιώργου Κόκουβα
Ένα μέρος με εξωπραγματικές παραλίες, ήσυχα χωριουδάκια και αίσθηση απομόνωσης. Είναι το μέρος όπου ο Οδυσσέας έμεινε για χρόνια, «αιχμάλωτος» της Καλυψούς – αν και κάτι μας λέει ότι η πραγματική μάγισσα που τον κράτησε εκεί ήταν η ίδια η Γαύδος, η Ωγυγία, όπως ήταν γνωστή στα ομηρικά χρόνια.
Είναι το μέρος που απολαμβάνει το status του νοτιότερου σημείου της ευρωπαϊκής ηπείρου, πιο χαμηλά και από τη Μάλτα ή το Γιβραλτάρ και που έχει εξελιχθεί σε προπύργιο των free campers και των γυμνιστών. Είναι ένας παράδεισος, που τον απολαμβάνουν τον χειμώνα μια χούφτα κάτοικοι, ο αριθμός των οποίων δεν φτάνει καν τριψήφιο νούμερο, περιμένοντας τους σταθερούς επισκέπτες τους τα καλοκαίρια, οπότε βλέπουν τον πληθυσμό να εκατονταπλασιάζεται.
Δεν είναι τα πάντα τέλεια στον παράδεισο. Το νερό καταναλώνεται με φειδώ και το εμφιαλωμένο γίνεται πολύτιμο, γιατί το νερό του νησιού είναι στην ουσία θαλασσινό. Το ηλεκτρικό ρεύμα παρέχεται κατά βάση από ιδιωτικές γεννήτριες γιατί η ΔΕΗ δεν καταδέχεται να φτάσει στην εσχατιά της χώρας. Και τα δρομολόγια προς την Κρήτη είναι λίγα και εντελώς «ευάλωτα» στον ιδιαίτερο καιρό του Λυβικού.
Κι όμως, κανείς δε νιώθει πως η Γαύδος είναι ένα «στερημένο» νησί. Η σπάνια αίσθηση πως βρίσκεσαι μακριά από τους πάντες και η λιτότητα της ζωής εδώ βοηθά στο να μη δημιουργούνται περιττές ανάγκες. Και πώς να δημιουργηθούν περισσότερες ανάγκες, όταν η ομορφιά της αμμουδιάς του Αη-Γιάννη, που το Discovery Channel έχει ονομάσει δεύτερη ωραιότερη παραλία στον πλανήτη, φτάνει και περισσεύει για να γεμίσεις τις μέρες σου μόνο με βουτιές; Πώς να χρειάζεσαι κάτι παραπάνω, όταν μπορείς να περάσεις τις πιο χαλαρωτικές διακοπές της ζωής σου γνωρίζοντας την ιδιαίτερη ενδοχώρα και τα φουντωτά μονοπάτια του νησιού, όταν οι φιλικές φιγούρες στο νησί σε καλημερίζουν και σου σερβίρουν σπιτικά φαγητά σε βεράντες με θέα το γαλάζιο άπειρο, όταν οι λιγοστές τουριστικές υποδομές σου θυμίζουν πως αυτός ο άλλοτε τόπος εξορίας έχει εξελιχθεί σε καλοκαιρινό όνειρο για λίγους και καλούς;
Τριγυρνώντας στη Γαύδο
Στο νησί φτάνεις με τον «Δασκαλογιάννη», το πλοίο της γραμμής που συνδέει τη Γαύδο με τη Χώρα των Σφακίων και την Παλαιοχώρα. Λίγες δεκάδες άνθρωποι επιβιβάζονται στο κατάστρωμα, και γίνονται μια παρέα, ανταλλάσσοντας πληροφορίες για τον προορισμό – οι περισσότεροι προφανώς επιστρέφουν κάθε καλοκαίρι στο νησί και γνωρίζουν τα κατατόπια. Δύο με δυόμιση ώρες, καλώς εχόντων των ανέμων, χρειάζεται το πλοίο για να φτάσει στον Καραβέ, το μικρό λιμάνι της Γαύδου με τα δύο μαγαζάκια και τα τοπικά λεωφορεία να περιμένουν για να μεταφέρουν τους σκηνίτες στις δύο δημοφιλέστερες παραλίες, τον Αη Γιάννη και το Σαρακήνικο.
Σε τέσσερις-πέντε μικρούς οικισμούς είναι διάσπαρτα τα χαμηλά σπιτάκια των μόνιμων κατοίκων, απόλυτα εναρμονισμένα με το φυσικό τοπίο: Το Καστρί, που είναι και η πρωτεύουσα του νησιού, η Άμπελος, το Ξενάκι και τα Βατσιανά. Στις διαδρομές μεταξύ τους, η ιδιαίτερη φύση της Γαύδου απλώνεται ολόγυρα: Από τους γυμνούς χωματόδρομους και το άγριο τοπίο, ξαφνικά ξεπετάγεται ένα μικρό δάσος από κέδρους. Πίσω από τις αμμοθίνες των παραλιών, φουντώνουν σπάνιοι αβόρανοι, πεύκα, ρείκια και θρούμπια που μοσχομυρίζουν, όλα τους προστατευμένα με την σφραγίδα του Natura 2000. Και κάπου μέσα στις φυλλωσιές τους, βρίσκουν καταφύγιο δεκάδες είδη πτηνών που κάνουν την τελευταία ευρωπαϊκή στάση τους πριν μεταναστεύσουν προς την Αφρική ή πριν επιστρέψουν προς τον Βορρά. Εδώ φωλιάζουν και οι μεσογειακές θαλάσσιες χελώνες και οι φώκιες, κάπου ανάμεσα στην Γαύδο και τη Γαυδοπούλα, το μικρό «αδερφάκι» του νησιού.
Δεν είναι πολλά τα «αξιοθέατα» -με την τυπική έννοια του όρου- στη Γαύδο. Οι απαραίτητες στάσεις είναι ο Φάρος στον οικισμό Άμπελος, που στέκει ανενεργός στην δυτική ακτή, αλλά φροντίζεται και διατηρείται από τους ντόπιους ακόμη και σήμερα. Μάλιστα, οι ζημιές του κτιριακού συγκροτήματος που σημειώθηκαν κατά τους βομβαρδισμούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου διορθώθηκαν πριν από μία δεκαετία, και πλέον ο φάρος είναι επισκέψιμος σαν μίνι μουσείο με ένα όμορφο café.
Σε μουσείο Λαογραφίας έχει μετατραπεί και ένας μεγάλος χώρος στο Μετόχι του Κόρφου, όπου μπορεί κανείς να δει τα είδη της τοπικής τέχνης και τα εργαλεία της καθημερινής ζωής των νησιωτών (είσοδος ελεύθερη, 8.00-20.00). Τέλος, μέρος «προσκυνήματος» αποτελεί και η γιγάντια καρέκλα που βρίσκεται στην Τρυπητή, την οποία έστησε μια ομάδα επιστημόνων από όλη την Ευρώπη που αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στο νησί, για να συμβολίσει με αυτό το «γλυπτό» την ειρηνική φύση που χαρακτηρίζει το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης. Για να βρείτε… την ειρήνη, να διαβάσετε τις οδηγίες «Smile, Relax» πάνω στην πλάτη της και να ποζάρετε πάνω στην ύψους 2,50 μέτρων καρέκλα που έχει τοποθετηθεί πάνω σε μια πυξίδα με τα σημεία του ορίζοντα, θα χρειαστεί να φτάσετε με τα πόδια μέχρι την γωνία του ακρωτηρίου στην πετρώδη παραλία της Τρυπητής.
Οι παραλίες
Άγριες στο νότιο τμήμα, αμμουδερές και ήσυχες στο βόρειο, οι ακτές της Γαύδου καλύπτουν όλα τα γούστα και αποτελούν φυσικά το δυνατό σημείο του νησιού. Πρώτη και καλύτερη, η παραλία του Αη-Γιάννη ξεχωρίζει ανάμεσα στις βόρειες ακτές και όπως γίνεται συνήθως με τις οάσεις, πρέπει να διανύσει κανείς μια… έρημο για να ζήσει την χαρά της ανακάλυψής της. Από το ταβερνάκι στην αρχή της παραλίας, θα χρειαστεί να διανύσετε μια απόσταση περίπου 15 λεπτών κάτω από τον καυτό ήλιο της Γαύδου, προσπερνώντας αμμοθίνες, βραχώδεις ορμίσκους και θάμνους όπου έχουν συνήθως τις «εγκαταστάσεις» τους όσοι εξασκούν εναλλακτική yoga ή μασάζ κάτω από τα δέντρα. Ακολουθώντας τις πινακίδες του δικτύου Natura, θα βρεθείτε τελικά στην τεράστια μαγευτική αμμουδιά, που είναι τόσο πλατιά, ώστε οι δεκάδες σκηνές των free campers σχεδόν να μην φαίνονται από την άκρη της παραλίας. Υπέροχα νερά, πεντακάθαρη άμμος, ιδανική θερμοκρασία θάλασσας και έξτρα ατμόσφαιρα μοντέρνου χιπισμού για τους φαν του γυμνισμού και των εναλλακτικών δραστηριοτήτων κατακλύζει αυτόν τον μικρό παράδεισο.
Σχεδόν εξίσου εντυπωσιακό είναι και το Σαρακήνικο, που μαζί με την παραλία Καραβέ είναι οι πιο κοντινές στο λιμάνι παραλίες. Το απαραίτητο ταβερνάκι στην άκρη του καθιστά το Σαρακήνικο επίσης δημοφιλή βάση για τους ελεύθερους κατασκηνωτές, που έχουν την τύχη να βουτούν κάθε πρωί σε νερά που μοιάζουν με πισίνα, σε μια ιδιαίτερη παραλία με άμμο και βράχια που σταματούν απότομα μπροστά στο κύμα.
Στα νότια του λιμανιού θα βρείτε τον βοτσαλωτό ορμίσκο του Κόρφου, και ένα χιλιόμετρο μακριά του το Λακούδι, με πεύκα που φτάνουν ως το κύμα και ιδιαίτερο βυθό που καθιστά την μάσκα απαραίτητο εφόδιο στο σακίδιό σας.
Στο νοτιότερο σημείο του νησιού, την Τρυπητή, θα απολαύσετε βουτιά με θέα τις τρεις μεγάλες φυσικές καμάρες στη γωνιά της παραλίας, τις Καμαρέλλες που αποτελούν και βάση της γιγάντιας καρέκλας. Έξτρα πόντους για το γεγονός πως η ηλιοθεραπεία σας συνοδεύεται από την θέα του απέραντου Λυβικού πελάγους.
Επιστροφή στον Βορρά: Η ξανθιά αμμουδιά του Λαυρακά αποτελεί ένα από τα πλέον απομονωμένα μυστικά του νησιού, καθώς προσεγγίζεται μόνο με τα πόδια, στα δύο χιλιόμετρα δυτικά του Αη-Γιάννη. Ακόμη πιο απομονωμένη, γι’ αυτό και προτιμάται από τους hard-core σκηνίτες, είναι η Σταυρολίμνη, μια μικρή παραλία με άμμο, βράχια, κέδρους και πεύκα. Στην συνέχεια της ακτογραμμής, θα συναντήσετε τις δύο αμμουδιές του Πύργου, οι αμμόλοφοι των οποίων κρύβουν σμαραγδένια νερά πλαισιωμένα από ένα άγριο τοπίο.
Στην άκρη ενός φαραγγιού, στις βόρειες ακτές του νησιού κρύβεται και ο Ποταμός, μια παραλία με κοκκινωπή άμμο και ιδιαίτερο γεωλογικό τοπίο που οφείλεται στον άργιλο. Αν στρίψετε στο μονοπάτι πριν φτάσετε στον Ποταμό, εκεί που ο βυθός γίνεται βραχώδης, θα συναντήσετε και την παραλία της Μπο, με τις ιδιαίτερες σπηλιές και τους ακόμη πιο ιδιαίτερους ήχους του παφλασμού των κυμάτων. Μάθετε περισσότερα για τις παραλίες του νησιού εδώ.
Τα μονοπάτια της Γαύδου
Θα χρειαστείτε πολύ νερό, πολύ δροσερά ρούχα και πολλή αντοχή στη ζέστη. Το τοπίο όμως και οι διαδρομές θα σας αποζημιώσουν, καθώς το νησί δεν απογοητεύει τους λάτρεις της πεζοπορίας.
Οι αρχάριοι μπορούν να ξεκινήσουν με την εύκολη διαδρομή τριών χιλιομέτρων που συνδέει το Σαρακήνικο με την πρωτεύουσα του Καστρίου, με μια στάση στον Ανεμόμυλο και μια διαδρομή σε αποσαθρωμένα εδάφη και με το άρωμα του θυμαριού να τους συνοδεύει σε όλη την διάρκεια. Εξίσου εύκολο είναι και το μονοπάτι από το Καστρί προς τον Άγιο Αντώνιο, ένα γραφικό εκκλησάκι κρυμμένο στα βράχια, και από εκεί ως τα μετόχια γύρω από τον Άγιο Παντελεήμονα.
Αν πάλι αναζητάτε απαιτητικές και πραγματικά μαγευτικές διαδρομές, δοκιμάστε την πορεία από τον Κόρφο ως την Τρυπητή, το νοτιότερο σημείο του νησιού, μέσα από μια κατάφυτη διαδρομή επτά χιλιομέτρων που περνά και από τα γραφικά Βατσιανά. Τέλος, η διαδρομή Χαμουριό-Πύργος-Λαυρακάς-Αγιάννης είναι αρκετά βατή και περνά μπροστά από απολιθώματα, ύφαλους, κεδροδάση και σμαραγδένιες παραλίες. Δείτε περισσότερες διαδρομές και χάρτη με όλα τα μονοπάτια και τους βαθμούς δυσκολίας τους εδώ.
Πού να μείνετε
Υπάρχει πάντα η επιλογή του ελεύθερου camping στις παραλίες του νησιού – με πρώτες επιλογές τον Αη-Γιάννη και το Σαρακήνικο που διαθέτουν και τις κατάλληλες υποδομές για τα βασικά (ταβερνάκι, μίνι-μάρκετ, ντουζιέρα κλπ). Αν προτιμάτε ενοικιαζόμενα δωμάτια, το Gavdos Princess στο Καστρί προσφέρει ανεξάρτητα, άνετα παραδοσιακά κτίσματα από πέτρα, γυαλί και ξύλο σε τιμές περί τα 50€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο δωμάτιο. Τα studios Νυχτερίδα κοντά στην ομώνυμη παραλία είναι λιτά στούντιο με εύκολη πρόσβαση στην παραλία αλλά και στο mini market της περιοχής, σε τιμές από 20 έως 50€. Τα άνετα Consolas Studios κοντά στο Σαρακήνικο προσφέρουν άνετα δωμάτια με θέα στον κόλπο και όμορφα μπαλκόνια, από 30€ για το δίκλινο δωμάτιο. Στον Κορφό, τα studios Ακρογιάλι διαθέτουν νεόκτιστα δωμάτια με κλιματισμό και θέα στο απέραντο γαλάζιο, σε τιμές από 30€. Δείτε περισσότερες επιλογές διαμονής στη Γαύδο στον επίσημο ιστότοπο του νησιού.
Πού να φάτε
Στην Ψαροταβέρνα το Σαρακίνικο για ντόπιες συνταγές και φρέσκο ψάρι με θέα την πανέμορφη θάλασσα της ομώνυμης παραλίας. Στην οικογενειακή ταβέρνα Μετόχι θα δοκιμάσετε την τοπική σπεσιαλιτέ, πιλάφι με βραστό κατσικάκι, νόστιμα μαγειρευτά, γαυδιώτικη πίτα, χτοπαδοσαλάτα και καλτσούνια, πλάι στο Λαογραφικό μουσείο του νησιού – θα κλείσετε το γεύμα με παχούντα, ένα γλυκό από κριθάρι που παρασκευάζεται μόνο στη Γαύδο. Στα ταβερνάκια πάνω από τις παραλίες του Αη Γιάννη και του Σαρακήνικου θα δοκιμάσετε ωραία μαγειρευτά. Υπολογίστε περί τα 10-15€ κατ’ άτομο σε καθεμία από τις παραπάνω επιλογές.
Πώς θα φτάσετε
Το πλοίο της ΑΝΕΝΔΥΚ την καλοκαιρινή περίοδο πραγματοποιεί δρομολόγια από τη Χώρα Σφακίων (περί τη μιάμιση ώρα από τα Χανιά) προς τη Γαύδο και αντίστροφα πέντε φορές την εβδομάδα. Τις δύο εναπομένουσες ημέρες (Δευτέρα και Τετάρτη) το πλοίο συνδέει τη Γαύδο με την Παλαιοχώρα του νομού Χανίων. Η διάρκεια της διαδρομής είναι περίπου δυόμιση ώρες, ανάλογα με τα «τερτίπια» του ανέμου, ενώ στην επιστροφή, μία ώρα παραπάνω καθώς το πλοίο πραγματοποιεί στάση στην Αγία Ρουμέλη και στο Λουτρό. Η τιμή για το βασικό δρομολόγιο (Χώρα Σφακίων-Γαύδος) είναι 17€, και 25€ με επιστροφή.
Video-γνωριμία με τη Γαύδο
Δείτε παρακάτω παλαιότερο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για την «απομονωμένη Γαύδο» όπως αυτή ήταν, ανεξερεύνητη ακόμη, στα ‘90s, και το πρόσφατο επεισόδιο της εκπομπής «60’ Ελλάδα», αφιερωμένο στο νησί.
Ένα μέρος με εξωπραγματικές παραλίες, ήσυχα χωριουδάκια και αίσθηση απομόνωσης. Είναι το μέρος όπου ο Οδυσσέας έμεινε για χρόνια, «αιχμάλωτος» της Καλυψούς – αν και κάτι μας λέει ότι η πραγματική μάγισσα που τον κράτησε εκεί ήταν η ίδια η Γαύδος, η Ωγυγία, όπως ήταν γνωστή στα ομηρικά χρόνια.
Είναι το μέρος που απολαμβάνει το status του νοτιότερου σημείου της ευρωπαϊκής ηπείρου, πιο χαμηλά και από τη Μάλτα ή το Γιβραλτάρ και που έχει εξελιχθεί σε προπύργιο των free campers και των γυμνιστών. Είναι ένας παράδεισος, που τον απολαμβάνουν τον χειμώνα μια χούφτα κάτοικοι, ο αριθμός των οποίων δεν φτάνει καν τριψήφιο νούμερο, περιμένοντας τους σταθερούς επισκέπτες τους τα καλοκαίρια, οπότε βλέπουν τον πληθυσμό να εκατονταπλασιάζεται.
Δεν είναι τα πάντα τέλεια στον παράδεισο. Το νερό καταναλώνεται με φειδώ και το εμφιαλωμένο γίνεται πολύτιμο, γιατί το νερό του νησιού είναι στην ουσία θαλασσινό. Το ηλεκτρικό ρεύμα παρέχεται κατά βάση από ιδιωτικές γεννήτριες γιατί η ΔΕΗ δεν καταδέχεται να φτάσει στην εσχατιά της χώρας. Και τα δρομολόγια προς την Κρήτη είναι λίγα και εντελώς «ευάλωτα» στον ιδιαίτερο καιρό του Λυβικού.
Κι όμως, κανείς δε νιώθει πως η Γαύδος είναι ένα «στερημένο» νησί. Η σπάνια αίσθηση πως βρίσκεσαι μακριά από τους πάντες και η λιτότητα της ζωής εδώ βοηθά στο να μη δημιουργούνται περιττές ανάγκες. Και πώς να δημιουργηθούν περισσότερες ανάγκες, όταν η ομορφιά της αμμουδιάς του Αη-Γιάννη, που το Discovery Channel έχει ονομάσει δεύτερη ωραιότερη παραλία στον πλανήτη, φτάνει και περισσεύει για να γεμίσεις τις μέρες σου μόνο με βουτιές; Πώς να χρειάζεσαι κάτι παραπάνω, όταν μπορείς να περάσεις τις πιο χαλαρωτικές διακοπές της ζωής σου γνωρίζοντας την ιδιαίτερη ενδοχώρα και τα φουντωτά μονοπάτια του νησιού, όταν οι φιλικές φιγούρες στο νησί σε καλημερίζουν και σου σερβίρουν σπιτικά φαγητά σε βεράντες με θέα το γαλάζιο άπειρο, όταν οι λιγοστές τουριστικές υποδομές σου θυμίζουν πως αυτός ο άλλοτε τόπος εξορίας έχει εξελιχθεί σε καλοκαιρινό όνειρο για λίγους και καλούς;
Τριγυρνώντας στη Γαύδο
Στο νησί φτάνεις με τον «Δασκαλογιάννη», το πλοίο της γραμμής που συνδέει τη Γαύδο με τη Χώρα των Σφακίων και την Παλαιοχώρα. Λίγες δεκάδες άνθρωποι επιβιβάζονται στο κατάστρωμα, και γίνονται μια παρέα, ανταλλάσσοντας πληροφορίες για τον προορισμό – οι περισσότεροι προφανώς επιστρέφουν κάθε καλοκαίρι στο νησί και γνωρίζουν τα κατατόπια. Δύο με δυόμιση ώρες, καλώς εχόντων των ανέμων, χρειάζεται το πλοίο για να φτάσει στον Καραβέ, το μικρό λιμάνι της Γαύδου με τα δύο μαγαζάκια και τα τοπικά λεωφορεία να περιμένουν για να μεταφέρουν τους σκηνίτες στις δύο δημοφιλέστερες παραλίες, τον Αη Γιάννη και το Σαρακήνικο.
Σε τέσσερις-πέντε μικρούς οικισμούς είναι διάσπαρτα τα χαμηλά σπιτάκια των μόνιμων κατοίκων, απόλυτα εναρμονισμένα με το φυσικό τοπίο: Το Καστρί, που είναι και η πρωτεύουσα του νησιού, η Άμπελος, το Ξενάκι και τα Βατσιανά. Στις διαδρομές μεταξύ τους, η ιδιαίτερη φύση της Γαύδου απλώνεται ολόγυρα: Από τους γυμνούς χωματόδρομους και το άγριο τοπίο, ξαφνικά ξεπετάγεται ένα μικρό δάσος από κέδρους. Πίσω από τις αμμοθίνες των παραλιών, φουντώνουν σπάνιοι αβόρανοι, πεύκα, ρείκια και θρούμπια που μοσχομυρίζουν, όλα τους προστατευμένα με την σφραγίδα του Natura 2000. Και κάπου μέσα στις φυλλωσιές τους, βρίσκουν καταφύγιο δεκάδες είδη πτηνών που κάνουν την τελευταία ευρωπαϊκή στάση τους πριν μεταναστεύσουν προς την Αφρική ή πριν επιστρέψουν προς τον Βορρά. Εδώ φωλιάζουν και οι μεσογειακές θαλάσσιες χελώνες και οι φώκιες, κάπου ανάμεσα στην Γαύδο και τη Γαυδοπούλα, το μικρό «αδερφάκι» του νησιού.
Δεν είναι πολλά τα «αξιοθέατα» -με την τυπική έννοια του όρου- στη Γαύδο. Οι απαραίτητες στάσεις είναι ο Φάρος στον οικισμό Άμπελος, που στέκει ανενεργός στην δυτική ακτή, αλλά φροντίζεται και διατηρείται από τους ντόπιους ακόμη και σήμερα. Μάλιστα, οι ζημιές του κτιριακού συγκροτήματος που σημειώθηκαν κατά τους βομβαρδισμούς του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου διορθώθηκαν πριν από μία δεκαετία, και πλέον ο φάρος είναι επισκέψιμος σαν μίνι μουσείο με ένα όμορφο café.
Σε μουσείο Λαογραφίας έχει μετατραπεί και ένας μεγάλος χώρος στο Μετόχι του Κόρφου, όπου μπορεί κανείς να δει τα είδη της τοπικής τέχνης και τα εργαλεία της καθημερινής ζωής των νησιωτών (είσοδος ελεύθερη, 8.00-20.00). Τέλος, μέρος «προσκυνήματος» αποτελεί και η γιγάντια καρέκλα που βρίσκεται στην Τρυπητή, την οποία έστησε μια ομάδα επιστημόνων από όλη την Ευρώπη που αποφάσισε να εγκατασταθεί μόνιμα στο νησί, για να συμβολίσει με αυτό το «γλυπτό» την ειρηνική φύση που χαρακτηρίζει το νοτιότερο σημείο της Ευρώπης. Για να βρείτε… την ειρήνη, να διαβάσετε τις οδηγίες «Smile, Relax» πάνω στην πλάτη της και να ποζάρετε πάνω στην ύψους 2,50 μέτρων καρέκλα που έχει τοποθετηθεί πάνω σε μια πυξίδα με τα σημεία του ορίζοντα, θα χρειαστεί να φτάσετε με τα πόδια μέχρι την γωνία του ακρωτηρίου στην πετρώδη παραλία της Τρυπητής.
Οι παραλίες
Άγριες στο νότιο τμήμα, αμμουδερές και ήσυχες στο βόρειο, οι ακτές της Γαύδου καλύπτουν όλα τα γούστα και αποτελούν φυσικά το δυνατό σημείο του νησιού. Πρώτη και καλύτερη, η παραλία του Αη-Γιάννη ξεχωρίζει ανάμεσα στις βόρειες ακτές και όπως γίνεται συνήθως με τις οάσεις, πρέπει να διανύσει κανείς μια… έρημο για να ζήσει την χαρά της ανακάλυψής της. Από το ταβερνάκι στην αρχή της παραλίας, θα χρειαστεί να διανύσετε μια απόσταση περίπου 15 λεπτών κάτω από τον καυτό ήλιο της Γαύδου, προσπερνώντας αμμοθίνες, βραχώδεις ορμίσκους και θάμνους όπου έχουν συνήθως τις «εγκαταστάσεις» τους όσοι εξασκούν εναλλακτική yoga ή μασάζ κάτω από τα δέντρα. Ακολουθώντας τις πινακίδες του δικτύου Natura, θα βρεθείτε τελικά στην τεράστια μαγευτική αμμουδιά, που είναι τόσο πλατιά, ώστε οι δεκάδες σκηνές των free campers σχεδόν να μην φαίνονται από την άκρη της παραλίας. Υπέροχα νερά, πεντακάθαρη άμμος, ιδανική θερμοκρασία θάλασσας και έξτρα ατμόσφαιρα μοντέρνου χιπισμού για τους φαν του γυμνισμού και των εναλλακτικών δραστηριοτήτων κατακλύζει αυτόν τον μικρό παράδεισο.
Σχεδόν εξίσου εντυπωσιακό είναι και το Σαρακήνικο, που μαζί με την παραλία Καραβέ είναι οι πιο κοντινές στο λιμάνι παραλίες. Το απαραίτητο ταβερνάκι στην άκρη του καθιστά το Σαρακήνικο επίσης δημοφιλή βάση για τους ελεύθερους κατασκηνωτές, που έχουν την τύχη να βουτούν κάθε πρωί σε νερά που μοιάζουν με πισίνα, σε μια ιδιαίτερη παραλία με άμμο και βράχια που σταματούν απότομα μπροστά στο κύμα.
Στα νότια του λιμανιού θα βρείτε τον βοτσαλωτό ορμίσκο του Κόρφου, και ένα χιλιόμετρο μακριά του το Λακούδι, με πεύκα που φτάνουν ως το κύμα και ιδιαίτερο βυθό που καθιστά την μάσκα απαραίτητο εφόδιο στο σακίδιό σας.
Στο νοτιότερο σημείο του νησιού, την Τρυπητή, θα απολαύσετε βουτιά με θέα τις τρεις μεγάλες φυσικές καμάρες στη γωνιά της παραλίας, τις Καμαρέλλες που αποτελούν και βάση της γιγάντιας καρέκλας. Έξτρα πόντους για το γεγονός πως η ηλιοθεραπεία σας συνοδεύεται από την θέα του απέραντου Λυβικού πελάγους.
Επιστροφή στον Βορρά: Η ξανθιά αμμουδιά του Λαυρακά αποτελεί ένα από τα πλέον απομονωμένα μυστικά του νησιού, καθώς προσεγγίζεται μόνο με τα πόδια, στα δύο χιλιόμετρα δυτικά του Αη-Γιάννη. Ακόμη πιο απομονωμένη, γι’ αυτό και προτιμάται από τους hard-core σκηνίτες, είναι η Σταυρολίμνη, μια μικρή παραλία με άμμο, βράχια, κέδρους και πεύκα. Στην συνέχεια της ακτογραμμής, θα συναντήσετε τις δύο αμμουδιές του Πύργου, οι αμμόλοφοι των οποίων κρύβουν σμαραγδένια νερά πλαισιωμένα από ένα άγριο τοπίο.
Στην άκρη ενός φαραγγιού, στις βόρειες ακτές του νησιού κρύβεται και ο Ποταμός, μια παραλία με κοκκινωπή άμμο και ιδιαίτερο γεωλογικό τοπίο που οφείλεται στον άργιλο. Αν στρίψετε στο μονοπάτι πριν φτάσετε στον Ποταμό, εκεί που ο βυθός γίνεται βραχώδης, θα συναντήσετε και την παραλία της Μπο, με τις ιδιαίτερες σπηλιές και τους ακόμη πιο ιδιαίτερους ήχους του παφλασμού των κυμάτων. Μάθετε περισσότερα για τις παραλίες του νησιού εδώ.
Τα μονοπάτια της Γαύδου
Θα χρειαστείτε πολύ νερό, πολύ δροσερά ρούχα και πολλή αντοχή στη ζέστη. Το τοπίο όμως και οι διαδρομές θα σας αποζημιώσουν, καθώς το νησί δεν απογοητεύει τους λάτρεις της πεζοπορίας.
Οι αρχάριοι μπορούν να ξεκινήσουν με την εύκολη διαδρομή τριών χιλιομέτρων που συνδέει το Σαρακήνικο με την πρωτεύουσα του Καστρίου, με μια στάση στον Ανεμόμυλο και μια διαδρομή σε αποσαθρωμένα εδάφη και με το άρωμα του θυμαριού να τους συνοδεύει σε όλη την διάρκεια. Εξίσου εύκολο είναι και το μονοπάτι από το Καστρί προς τον Άγιο Αντώνιο, ένα γραφικό εκκλησάκι κρυμμένο στα βράχια, και από εκεί ως τα μετόχια γύρω από τον Άγιο Παντελεήμονα.
Αν πάλι αναζητάτε απαιτητικές και πραγματικά μαγευτικές διαδρομές, δοκιμάστε την πορεία από τον Κόρφο ως την Τρυπητή, το νοτιότερο σημείο του νησιού, μέσα από μια κατάφυτη διαδρομή επτά χιλιομέτρων που περνά και από τα γραφικά Βατσιανά. Τέλος, η διαδρομή Χαμουριό-Πύργος-Λαυρακάς-Αγιάννης είναι αρκετά βατή και περνά μπροστά από απολιθώματα, ύφαλους, κεδροδάση και σμαραγδένιες παραλίες. Δείτε περισσότερες διαδρομές και χάρτη με όλα τα μονοπάτια και τους βαθμούς δυσκολίας τους εδώ.
Πού να μείνετε
Υπάρχει πάντα η επιλογή του ελεύθερου camping στις παραλίες του νησιού – με πρώτες επιλογές τον Αη-Γιάννη και το Σαρακήνικο που διαθέτουν και τις κατάλληλες υποδομές για τα βασικά (ταβερνάκι, μίνι-μάρκετ, ντουζιέρα κλπ). Αν προτιμάτε ενοικιαζόμενα δωμάτια, το Gavdos Princess στο Καστρί προσφέρει ανεξάρτητα, άνετα παραδοσιακά κτίσματα από πέτρα, γυαλί και ξύλο σε τιμές περί τα 50€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο δωμάτιο. Τα studios Νυχτερίδα κοντά στην ομώνυμη παραλία είναι λιτά στούντιο με εύκολη πρόσβαση στην παραλία αλλά και στο mini market της περιοχής, σε τιμές από 20 έως 50€. Τα άνετα Consolas Studios κοντά στο Σαρακήνικο προσφέρουν άνετα δωμάτια με θέα στον κόλπο και όμορφα μπαλκόνια, από 30€ για το δίκλινο δωμάτιο. Στον Κορφό, τα studios Ακρογιάλι διαθέτουν νεόκτιστα δωμάτια με κλιματισμό και θέα στο απέραντο γαλάζιο, σε τιμές από 30€. Δείτε περισσότερες επιλογές διαμονής στη Γαύδο στον επίσημο ιστότοπο του νησιού.
Πού να φάτε
Στην Ψαροταβέρνα το Σαρακίνικο για ντόπιες συνταγές και φρέσκο ψάρι με θέα την πανέμορφη θάλασσα της ομώνυμης παραλίας. Στην οικογενειακή ταβέρνα Μετόχι θα δοκιμάσετε την τοπική σπεσιαλιτέ, πιλάφι με βραστό κατσικάκι, νόστιμα μαγειρευτά, γαυδιώτικη πίτα, χτοπαδοσαλάτα και καλτσούνια, πλάι στο Λαογραφικό μουσείο του νησιού – θα κλείσετε το γεύμα με παχούντα, ένα γλυκό από κριθάρι που παρασκευάζεται μόνο στη Γαύδο. Στα ταβερνάκια πάνω από τις παραλίες του Αη Γιάννη και του Σαρακήνικου θα δοκιμάσετε ωραία μαγειρευτά. Υπολογίστε περί τα 10-15€ κατ’ άτομο σε καθεμία από τις παραπάνω επιλογές.
Πώς θα φτάσετε
Το πλοίο της ΑΝΕΝΔΥΚ την καλοκαιρινή περίοδο πραγματοποιεί δρομολόγια από τη Χώρα Σφακίων (περί τη μιάμιση ώρα από τα Χανιά) προς τη Γαύδο και αντίστροφα πέντε φορές την εβδομάδα. Τις δύο εναπομένουσες ημέρες (Δευτέρα και Τετάρτη) το πλοίο συνδέει τη Γαύδο με την Παλαιοχώρα του νομού Χανίων. Η διάρκεια της διαδρομής είναι περίπου δυόμιση ώρες, ανάλογα με τα «τερτίπια» του ανέμου, ενώ στην επιστροφή, μία ώρα παραπάνω καθώς το πλοίο πραγματοποιεί στάση στην Αγία Ρουμέλη και στο Λουτρό. Η τιμή για το βασικό δρομολόγιο (Χώρα Σφακίων-Γαύδος) είναι 17€, και 25€ με επιστροφή.
Video-γνωριμία με τη Γαύδο
Δείτε παρακάτω παλαιότερο ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για την «απομονωμένη Γαύδο» όπως αυτή ήταν, ανεξερεύνητη ακόμη, στα ‘90s, και το πρόσφατο επεισόδιο της εκπομπής «60’ Ελλάδα», αφιερωμένο στο νησί.
