5 ορεινά χωριά να… ξεχειμωνιάσουμε

του Γιώργου Κόκουβα

Θυμάστε κάποια στιγμή των μαθητικών σας χρόνων, που ο δάσκαλος σας ανάγκασε να μάθετε απ’ έξω κι ανακατωτά τα ψηλότερα βουνά της Ελλάδας; Είμαστε σχεδόν βέβαιοι ότι τα ξεχάσατε ήδη – εκτός ίσως από την «σίγουρη» πρωτιά του Ολύμπου. Η αλήθεια είναι πως κι εμείς ξεχάσαμε τους αριθμούς, τις κατατάξεις, τα υψόμετρα.

Ευτυχώς, όμως, οι αριθμοί δεν έχουν πολλή σημασία, όταν σου τα θύμισαν μερικά πανέμορφα, γραφικά, πνιγμένα στην ορεινή βλάστηση και την χειμωνιάτικη ομίχλη χωριά, που περιμένουν πάνω στις πλαγιές τους για να μας συστήσουν το καλύτερο πρόσωπο των ψηλότερων εκ των βουνών μας. Σκαρφαλώσαμε, λοιπόν, σε πέντε από τα ψηλότερα όρη της Ελλάδας - στον Όλυμπο (2.917μ), στον Σμόλικα (2.637μ.), στον Βόρα (2.524μ.), στα Βαρδούσια (2.495μ.) και στο Βίτσι (2.198μ.) και ανακαλύψαμε τα «στολίδια» τους, που ενδείκνυνται για χειμερινές αποδράσεις… αφ’ υψηλού.

Βουνό: Όλυμπος
Χωριό: Παλαιός Παντελεήμονας

Μια μικρή όαση γραφικής παραδοσιακής ομορφιάς περιμένει τον επισκέπτη που δεν θα προσπεράσει τον παραλιακό δρόμο κάτω από τον Όλυμπο , αλλά θα στρίψει προς τα πάνω, στα 700 μέτρα του βουνού των θεών, εκεί όπου φωλιάζει ο Παλαιός Παντελεήμονας. Η αναπαλαιωμένη γοητεία του οικισμού που μετρά επτά αιώνες παρουσίας στην κάτω πλαγιά του Ολύμπου βιώνεται χωρίς αυτοκίνητο. Αφήστε το έξω από τον οικισμό, και μπείτε ελεύθερα στην χρονομηχανή του.

Τι να κάνετε στο χωριό: Τα «συμβατικά» αξιοθέατα εξαντλούνται στην εντυπωσιακή εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, στο εργαστήριο παραδοσιακής αργυροχρυσοχοΐας και το περιβαλλοντικό σχολείο λίγο έξω από τον οικισμό. Κατά τα άλλα, μπορείτε να αφεθείτε στα «πραγματικά» αξιοθέατα: Τα γραφικά δρομάκια ανάμεσα στα αρχοντικά με την ομοιόμορφη τοπική αρχιτεκτονική, τα αναπαλαιωμένα πέτρινα οικήματα με τις αχνιστές καμινάδες, τα παραδοσιακά μαγαζάκια με ντόπια προϊόντα στο κεντρικό, πιο «τουριστικό» καλντερίμι, και τον απολαυστικό ελληνικό καφέ στην πλακόστρωτη πλατεία με τα αιωνόβια πλατάνια και τις ταβέρνες, με φόντο τις χιονοσκέπαστες κορυφές του Ολύμπου.
Στην γύρω περιοχή: Μην παραλείψετε να εξερευνήσετε και τις πιο ορεινές περιοχές του Κάτω Ολύμπου. Τα χωριά της Ραψάνης και της Κρανιάς θα σας χορτάσουν με το φημισμένο κρασί και το τσίπουρο της περιοχής, ενώ θα απολαύσετε απεριόριστη θέα προς όλη την περιοχή, μέχρι και τον Θερμαϊκό – δεν αποκαλείται τυχαία η Κρανιά, «μπαλκόνι του Ολύμπου».
Εξερευνήστε επίσης την ανόθευτη φυσική ομορφιά του βουνού, από τα πυκνά δάση από καστανιές, οξιές και κουμαριές που θα συναντήσετε στην «γειτονιά» του Παντελεήμονα, μέχρι τα χιονισμένα μονοπάτια και τον πρώτο Εθνικό Δρυμό της χώρας στα πιο ψηλά σημεία – θα τα φτάσετε μέσω των ορειβατικών διαδρομών του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4 (από το Λιτόχωρο ως τα 800 μέτρα, μέσα από το φαράγγι του Ενιπέα) και του Εθνικού μονοπατιού Ο2 (από την θέση «Πριόνια» ως το πιο «άγριο» οροπέδιο των Μουσών). Μάθετε περισσότερα εδώ. 
Πού να φάτε: Αποφύγετε τις ταβέρνες που «φωνάζουν» τουριστική εκμετάλλευση στο κέντρο του Παλαιού Παντελεήμονα και προτιμήστε τα ταβερνάκια του «Όλυμπου», του «Πλάτανου» και του συγκροτήματος των «Πλειάδων» για πεντανόστιμα μαγειρευτά, ντόπιες συνταγές και ζουμερά κρεατικά – υπολογίστε περί τα 15€ κατ’ άτομο.
Πού να μείνετε: Στα κουκλίστικα δωμάτια του παραδοσιακού ξενώνα «Πλειάδες» στον Παλαιό Παντελεήμονα, με την υπέροχη θέα – από 72€ το δίκλινο. Στον πετρόχτιστο ξενώνα «Αρχοντούλα» στην κεντρική πλατεία του χωριού, σε παραδοσιακά studios με τζάκι – από 50€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο δωμάτιο. Στο χωμένο στις καστανιές πέτρινο συγκρότημα «Καστανιά Γη» με ρουστίκ διακόσμηση, τζάκι και παραδοσιακές ανέσεις – από 52€ για το δίκλινο δωμάτιο.

Βουνό: Σμόλικας
Χωριό: Κεράσοβο

Γνωστό και ως Αγία Παρασκευή, το Κεράσοβο είναι ένα πανέμορφο κεφαλοχώρι, που γειτνιάζει με την υπερπροβεβλημένη Κόνιτσα και τα Μαστοροχώρια. Χτισμένο στις βορειοδυτικές πλαγιές του Σμόλικα, το Κεράσοβο θα σας γοητεύσει με το παρθένα φυσικό κάλλος του και την φιλοξενία των κατοίκων του, που δεν ξεπερνούν τους εκατό κατά τους χειμερινούς μήνες. Διατηρώντας την παράδοση ενός μαστοροχωρίου, τα πέτρινα, «μερακλίδικης» αρχιτεκτονικής σπιτάκια του χωριού ξεπηδούν ανάμεσα στην βλάστηση, και η μεγάλη πλατεία, πιστή στην κλασική εικόνα ενός χωριού που σέβεται τον εαυτό του, σκεπάζεται από αιωνόβια πλατάνια.

Τι να κάνετε στο χωριό: Περιηγηθείτε στα δέκα ξωκλήσια του οικισμού, στον ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου με τις περίτεχνες σαμαρινιώτικες και χιονιαδίτικες αγιογραφίες, καθώς και στον Βαθύλακκο, μία από τις πιο παρθένες περιοχές της Πίνδου, όπου κατοικούν σπάνια είδη ζώων, τα οποία προφανώς εκτιμούν εξίσου το τοπία των πλαγιών και των πηγών που σχηματίζουν μικρούς καταρράκτες κάτω από τις οξιές, τις βελανιδιές και τα ρόμπολα. Από το χωριό της Αγίας Παρασκευής αρχίζει και η ανάβαση στο ορειβατικό μονοπάτι Ο3 της Πίνδου, που μετά από τετράωρη πορεία οδηγεί στην περίφημη Δρακόλιμνη (υποαλπική ορεινή λίμνη με δεκάδες θρύλους να περιβάλουν την παρουσία της). Από εκεί μία ώρα μακριά είναι και η κορυφή Σμόλικας, εκεί που τα 2.637 μέτρα κόβουν την ανάσα, χαρίζοντας συγκλονιστική θέα.
Στην γύρω περιοχή: Η Κόνιτσα, με τα εξωπραγματικά δάση σημύδας και οξιάς, τα γεφύρια του Βοϊδομάτη και την φιλόξενη παράδοση που κατοικεί ατόφια στον «πάνω μαχαλά» απέχει μόλις 27 χιλιόμετρα. Πολύ κοντά, επίσης, βρίσκεται και η παραδοσιακή γοητεία των Μαστοροχωρίων με την εντυπωσιακή αρχιτεκτονική και την πληθώρα μονοπατιών και επιλογών για εξερεύνηση.
Πού να φάτε: Στην ταβέρνα του Ξενώνα της Αγίας Παρασκευής, για μαγειρευτά πλάι στο τζάκι, στην ταβέρνα του Κάκα στην άκρη του χωριού για σπέσιαλ γεμιστό λουκάνικο και λαχταριστά κρεατικά, και στα τσιπουράδικα του Γκουντούλη και του Κώστα στην καρδιά του χωριού, για μεζέδες και ντόπιο τσίπουρο.
Πού να μείνετε: Στον παραδοσιακό ξενώνα «Κεράσοβο», που αποτελεί την μόνη επιλογή διαμονής στο χωριό και διαθέτει έντεκα ανακαινισμένα, λιτά αλλά φιλόξενα δωμάτια – για διαθεσιμότητα και τιμές, ανάλογα με την εποχή, επικοινωνήστε στα τηλέφωνα 2655020001 και 6979263498. Για περισσότερες επιλογές διαμονής, δείτε τους ξενώνες της κοντινής Κόνιτσας εδώ. Περισσότερα για το Κεράσοβο, εδώ. 

Βουνό: Βόρας
Χωριό: Παλαιός Άγιος Αθανάσιος

Χωμένο στην λευκή αγκαλιά του τρίτου ψηλότερου βουνού της χώρας – του βουνού που για την ακρίβεια η χώρα μας μοιράζεται με την ΠΓΔΜ – το γραφικό χωριουδάκι του Παλαιού Αγίου Αθανασίου βρίσκεται σε υψόμετρο 1.200 μέτρων και, παρ’ ότι «πέθανε» ουσιαστικά στα μέσα του 20ου αιώνα (είχαν μείνει μόνο δύο οικογένειες να τον κατοικούν), τις τελευταίες δύο δεκαετίες, από την στιγμή δηλαδή που χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός οικισμός και δίπλα της εγκαινιάστηκε το χιονοδρομικό κέντρο, γνώρισε (σχετικά ήπια) τουριστική ανάπτυξη.

Τι να κάνετε στο χωριό: Πρώτα απ’ όλα, βάλτε τα πιο χοντρά μπουφάν, κασκόλ και γάντια που έχετε, και στην συνέχεια περπατήστε ανάμεσα στα πέτρινα καλντερίμια, τα μακεδονίτικα σπίτια με την πελεκητή πέτρα και τις κεραμοσκεπές τους. Η «αλπική» ατμόσφαιρα του χωριού προδιαθέτει για μαραθώνιους χουχούλιασματος στα μικρά μαγειρεία και τα café του χωριού, ή και για χιονοπόλεμο, αφού τους χειμερινούς μήνες, οι πιθανότητες να βρείτε τον Άγιο Αθανάσιο χιονισμένο είναι πάντα υπέρ σας. Μην παραλείψετε και μία επίσκεψη στην πανέμορφη εκκλησία της Αναλήψεως του 18ου αιώνα.
Στην γύρω περιοχή: Τι άλλο; Φυσικά σκι, snowboard και ζεστή σοκολάτα après ski στα σαλέ του χιονοδρομικού κέντρου του Καϊμακτσαλάν (σημαίνει «λευκή κορυφή»), που απέχει ελάχιστα χιλιόμετρα από το χωριό – μάθετε για τις ανοιχτές πίστες του ανά πάσα στιγμή εδώ. Επισκεφθείτε επίσης το λιλιπούτειο χωριουδάκι της Παναγίτσας, λίγα χιλιόμετρα προς τα ανατολικά, όπου θα απολαύσετε ανεμπόδιστη θέα προς την λίμνη Βεγορίτιδα και την Πέλλα.
Πού να φάτε: Στο Κατώγι για λαχταριστό χοιρινό κότσι και λουκάνικα, στα «Καλά της Αντωνίας» για ανατολίτικα μαγειρευτά και «άρωμα» ελληνικής ταινίας, στην «Καλύβα» για παραδοσιακή κουζίνα ή στα «Σκαλοπάτια» για ντόπια κρέατα και κόκκινο κρασί – νέκταρ (υπολογίστε περί τα 15-20€ κατ’ άτομο).
Πού να μείνετε: Στο πολυτελές Domotel Neve Mountain Resort & Spa, που προσφέρει όλες τις ανέσεις σε τιμές από 120€ για το δίκλινο τις γιορτές και από 80€ την υπόλοιπη χειμερινή περίοδο. Στα ρομαντικά, άνετα δωμάτια του χαριτωμένου ξενώνα «Χαγιάτι» στην καρδιά του χωριού, που προσφέρει τα δίκλινα από 55€ ανά διανυκτέρευση. Στις κουκλίστικες σουίτες του Grand House Suites, με τις κεκλιμένες ξύλινες οροφές και τους πέτρινους τοίχους – από 80€ ανά διανυκτέρευση για το δίκλινο δωμάτιο.

Βουνό: Βαρδούσια
Χωριό: Αθανάσιος Διάκος

Χτισμένη στα 1.050 μέτρα, η γενέτειρα του Αθανάσιου Διάκου, η οποία μέχρι να βαφτιστεί προς τιμήν του λεγόταν Άνω Μουσουνίτσα, κρύβεται καλά μέσα στα έλατα, τα πλατάνια, τις βελανιδιές και τις καστανιές των Βαρδουσίων, του βουνού που στέκεται πλάι στην Γκιώνα, μαζί με την οποία σχηματίζουν ένα εντυπωσιακό φυσικό τοπίο πέτρας και βλάστησης – τοπίο-«καμάρι» για την Φωκίδα. Θα το βρείτε μέσω Άμφισσας και Λιδωρικίου (εναλλακτικά από την Αμφίκλεια και την Παύλιανη, μετά την οποία βρίσκεται).

Τι να κάνετε στο χωριό: Δεν θα χορταίνετε να βολτάρετε στο γραφικό χωριό, στην πλακόστρωτη πλατεία, ανάμεσα στις πηγές με τα τρεχούμενα νερά, το ποτάμι που περνά μέσα από το χωριό και τα τοπικά «αξιοθέατα» όπως το μεγάλο ρολόι της εκκλησίας. Εκεί θα βρείτε επίσης Ιστορικό Μουσείο που στεγάζεται στο πατρικό σπίτι του ήρωα της Επανάστασης. Αν επιλέξετε το χωριό για τις γιορτές, θα ζήσετε την εμπειρία των Χριστουγέννων ανάμεσα σε στρέμματα ολόκληρα με έλατα, καθώς και τις κατά πάσα πιθανότητα χιονισμένες πλαγιές που απλώνονται γύρω του, στα βουνά της Οίτης και της Γκιώνας.
Στην γύρω περιοχή: Επισκεφθείτε την Παύλιανη, που στέκεται στην είσοδο του Εθνικού Δρυμού της Οίτης στα Βαρδούσια, και εξερευνήστε το φυσικό της πάρκο. Αν διαθέτετε όχημα 4x4, αξίζει να ανεβείτε προς το καταφύγιο των Βαρδουσίων, κοντά στην κορυφή του βουνού. Αξίζει επίσης και ένα «πέρασμα» από την διπλανή Γκιώνα και τα σπάνια ελατοδάση της, τα γραφικά χωριουδάκια και τα απότομα πεδία που αρχίζουν να αξιοποιούνται για αναρριχητικούς σκοπούς. Η λίμνη του Μόρνου, το Γαλαξίδι και φυσικά οι Δελφοί είναι αφορμές να ξεστρατίσετε ελαφρώς προς την ευρύτερη περιοχή.
Πού να φάτε: Στου «Ραβανή» για εξαίσια μαγειρευτά αλλά και ξακουστό παγωτό δικής τους παραγωγής, στο εστιατόριο του ξενώνα «Μετερίζι» για μαμαδίσια μαγειρευτά, και στο Κελάρι του Μπαρμπα-Γιάννη για παραδοσιακή κουζίνα – υπολογίστε περί τα 15€ κατ’ άτομο.
Πού να μείνετε: Στα άνετα με τα ζεστά χρώματα και τις κλασικές ανέσεις του ξενοδοχείου Βαρδούσια - από 65€ για το δίκλινο. Στα φιλόξενα δωμάτια του πέτρινου ξενώνα «Μετερίζι» που διαθέτει και ταβέρνα, café και τοπικές λιχουδιές για πρωινό – από 60€ για το δίκλινο δωμάτιο. 

Βουνό: Βίτσι
Χωριό: Νυμφαίο

Αρκετά χαμηλότερο σε σχέση με τα προηγούμενα βουνά, το Βίτσι (ή αλλιώς Βέρνο) υψώνεται μέχρι τα 2.128 μέτρα, αλλά μας κερδίζει με την άγρια φυσική ομορφιά που φιλοξενεί, η οποία επίσης συγκινεί και την καφέ αρκούδα, που κατοικεί εκεί, στα σύνορα των νομών Φλώρινας και Καστοριάς. Εκεί, στα 1.350 μέτρα, αχνίζουν οι καμινάδες από τα σπιτάκια του «διατηρητέου παραδοσιακού οικισμού» του Νυμφαίου.

Τι να κάνετε στο χωριό: Πολλά μπορείτε να κάνετε σε ένα χωριό που έχει μπει σε διεθνείς λίστες με τα πιο όμορφα χωριά της Ευρώπης, και διεκδίκησε το βραβείο Μελίνα Μερκούρη για την άριστη διαχείριση πολιτιστικού αποθέματος και φυσικού περιβάλλοντος. Στο τελευταίο συμπεριλαμβάνονται τα πυκνά δάση οξιάς που φτάνουν μέχρι και μέσα στα πέτρινα δρομάκια του χωριού. Θα βρείτε επίσης μουσείο Αργυροχρυσοχοΐας, λαογραφίας και Ιστορίας, θα επισκεφθείτε τον επιβλητικό ναό του προστάτη Αγίου Νικολάου, το Πάρκο Άγριας Φύσης και τα τοξωτά γεφυράκια του χωριού, προτού καθίσετε για απολαυστικό καφέ στην πετρόχτιστη πλατεία.
Στην γύρω περιοχή: Φυσικά, επιβάλλεται η γνωριμία με το καταφύγιο του «Αρκτούρου» που εδρεύει εδώ, σε μια τεράστια έκταση που φιλοξενεί αρκούδες, λύκους και ελληνικούς ποιμενικούς, όπου πρόθυμοι εθελοντές του οργανισμού θα σας ξεναγήσουν.
Πού να φάτε: Στο Αρχοντικό Κάσα Μάρε για ιδιαίτερες γεύσεις με υπέροχη θέα, στο εστιατόριο του ξενώνα Λινούρια για πολίτικο φαγητό και στην «Ταβέρνα του Θωμά», στην περιοχή Σκλήθρο λίγο έξω από το χωριό, για γκουρμέ εκπλήξεις – υπολογίστε περί τα 20€ κατ’ άτομο.
Πού να μείνετε: Στον πολυτελή ξενώνα La moara με τα κουκλίστικα δωμάτια και την ζεστή φιλοξενία – από 90€ ανά διανυκτέρευση. Στον όμορφο πετρόχτιστο ξενώνα ΕΝΤΕΡΝΕ με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική και τα άνετα δωμάτια – από 70€ ανά διανυκτέρευση. Στα φιλόξενα δωμάτια του ξενώνα Λινούρια, σε ένα πανέμορφο φυσικό περιβάλλον που θα σας θυμίσει αγρόκτημα – από 60€ για το δίκλινο δωμάτιο.