Κύθνος: Οι Κυκλάδες της διπλανής πόρτας

της Ηρώς Κουνάδη

Κρυμμένη καλά –τόσο καλά που σχεδόν αναρωτιέσαι αν είσαι ο μόνος άνθρωπος που την έχεις ακουστά όταν αρχίζεις να σχεδιάζεις το ταξίδι– από τους προβολείς της δημοσιότητας, η Κύθνος διαθέτει όλα τα… φόντα για να εμπνεύσει και να φιλοξενήσει το πρώτο μας αμιγώς καλοκαιρινό weekend: είναι δίπλα –απέχει μόλις μία ώρα και 40 λεπτά από το Λαύριο, ή τρεις ώρες από τον Πειραιά–, είναι μικρή, οπότε δεν αγχώνεσαι μήπως δεν προλάβεις να τη γυρίσεις σε ένα Σαββατοκύριακο, και είναι… Κυκλάδα –διότι καλός ο Αργοσαρωνικός και τα αρχοντικά του, αλλά εμείς αν δε δούμε ανεμόμυλο και άσπρα-μπλε σπιτάκια δεν καταλαβαίνουμε ότι καλοκαίριασε.

Αυτό ακριβώς το κυκλαδίτικο feeling, που τόσο πρόλαβε να μας λείψει από το προηγούμενο καλοκαίρι, είναι που χαρακτηρίζει την Κύθνο και εκπλήσσει ευχάριστα τους περισσότερους ανυποψίαστους επισκέπτες που, έχοντας στο μυαλό εικόνες από άλλα κοντινά νησιά, όπως η γειτονική Κέα, περιμένουν να αντικρίσουν ένα ιδιαίτερο τοπίο, που αμυδρά μόνο θυμίζει το οικείο άσπρο-μπλε των Κυκλάδων.

Από την πρώτη, όμως, στιγμή που αντικρίζεις από το πλοίο τον Μέριχα, το λιμάνι του νησιού, οι αμφιβολίες διαλύονται: η άγρια ομορφιά που χαρίζει αιώνες τώρα το άγονο έδαφος στο τοπίο, οι ακτίνες του ήλιου που αντανακλώνται, τόσο επιβλητικές αλλά τόσο οικείες, στο λευκό των κτιρίων, τα νερά που δεν έχουν κανένα εξωτικό πράσινο ή τιρκουάζ, είναι όμως μπλε, βαθύ μπλε, όπως ακριβώς πρέπει να είναι… Οι εικόνες που σε ξαναφέρνουν πίσω σε καλοκαίρια περασμένα, κάπως σα να βλέπεις ένα όνειρο που δεν είσαι βέβαιος ότι έχεις ξαναδεί, σίγουρα όμως κάτι σου θυμίζει. Έχει λίγη από την παρήγορη ζεστασιά του οικείου, μαζί με την αγωνιώδη χαρά του πρωτόγνωρου.

Ο δρόμος ανηφορίζει από το λιμάνι προς τη Χώρα, ή Μεσαριά. Δεξιά κι αριστερά του, περίτεχνες ξερολιθιές συγκρατούν το «δύσκολο» χώμα αυτής της γωνιάς του Αιγαίου. Πού και πού, πίσω από μια στροφή, διακρίνεται το απέραντο γαλάζιο του ορίζοντα. Κι ύστερα από λίγο, τα κατάλευκα κτίρια του οικισμού που αντανακλούν το φως του ήλιου. Τα αυτοκίνητα μένουν απέξω –και να θέλατε, που δε θα θέλατε, γατί αυτά τα σοκάκια σε εμπνέουν να τα περπατήσεις, δε χωράνε να πάνε πουθενά πέρα από το δημοτικό πάρκινγκ– και η περιήγηση ξεκινά.

Στενά πλακόστρωτα καλντερίμια ανηφορίζουν λίγο προς την κεντρική πλατεία, ασβεστωμένοι τοίχοι και ολάνθιστες αυλές πλαισιώνουν το δρόμο, κατάλευκα εκκλησάκια ξεφυτρώνουν πίσω από κάθε γωνία, περίτεχνες καμάρες, «στοάδες» για τους ντόπιους, συμπληρώνουν έναν λαβύρινθο από στενά δρομάκια που σε προ(σ)καλεί να χαθείς μέσα του για ώρες. Τα μικρά, πολύχρωμα café έχουν βγάλει τραπεζάκια και καναπέδες έξω, χωρίς να παρεμβαίνουν στη φυσικότητα του τοπίου, χωρίς να ενοχλούν στο ελάχιστο το μάτι. Παράδοξο, και ταυτόχρονα παράδειγμα προς μίμηση.

Στα σκαλιά της Παναγίας του Νίκους, από όπου, σύμφωνα με το θρύλο, κλάπηκε από τους Ενετούς η εικόνα της Παναγίας Νικοποιού που κοσμεί σήμερα τον Άγιο Μάρκο της Βενετίας, παιδιά παίζουν, γεμίζοντας γέλιο τα γύρω σοκάκια, ντόπιοι συζητούν χαμογελώντας και καλησπερίζοντας τους επισκέπτες που περνούν μπροστά τους. Έχει ένα παράδοξο η Χώρα της Κύθνου: σου δίνει διαρκώς την εντύπωση ότι σφύζει από ζωή, χωρίς όμως ποτέ να φαίνεται γεμάτη κόσμο, να έχει φασαρία ή να σου στερεί την αίσθηση ιδιωτικότητας. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο δεν προλαβαίνεις και να συνειδητοποιήσεις πώς περνάνε οι ώρες καθώς περπατάς στα σοκάκια της.

Τέσσερα χιλιόμετρα από τη Χώρα, το επίνειό της, τα Λουτρά, φημίζονται για τις ιαματικές πηγές, από όπου πήραν το όνομά τους, αλλά και για τα ταβερνάκια που σερβίρουν τοπικές σπεσιαλιτέ κυριολεκτικά εκεί που σκάει το κύμα, σε τραπεζάκια στην άμμο, και για το πάλαι ποτέ Ξενία, σχεδιασμένο από τον Ερνέστο Τσίλερ, που σήμερα στεγάζει το κτίριο των λουτρών. Σημειώστε ότι το υδροθεραπευτήριο –spa στη φυσική εκδοχή του– λειτουργεί από το 19ο αιώνα, εκμεταλλευόμενο τα θειούχα, αλατούχα και σιδηρούχα νερά των πηγών, τα οφέλη των οποίων απολάμβαναν στο παρελθόν ο Όθων και η Αμαλία.

Τουριστικά ανεπτυγμένα, αλλά χωρίς να αλώνονται από την εμπορευματοποίηση αντίστοιχων “hot spots” άλλων νησιών, τα Λουτρά διαθέτουν και ένα γραφικότατο λιμανάκι για… χάζι στα yacht από τις ταβέρνες, αλλά και ένα καταδυτικό κέντρο, το Aqua Team, που αναλαμβάνει να σας ξεναγήσει στις ομορφιές του βυθού της Κύθνου –που θεωρείται από τους ιδανικότερους για scuba diving στο Αιγαίο– αλλά και να σας διδάξει τα μυστικά των καταδύσεων, πάντα σύμφωνα με τις προδιαγραφές μεγάλων παγκόσμιων οργανισμών, όπως η PADI.

Αν φεύγοντας από το Μέριχα επιλέξετε να μην κατευθυνθείτε προς τη Χώρα, ο… έτερος δρόμος σας βγάζει στη Δρυοπίδα, το δεύτερο μεγάλο οικισμό του νησιού. Το αυτοκίνητο και πάλι έξω, στο υπαίθριο δημοτικό πάρκινγκ, και ξεκινάμε. Πλακόστρωτα δρομάκια σχηματίζουν ένα λαβύρινθο, πλαισιωμένο από μικρές αυλές γεμάτες λουλούδια, μπροστά από σπίτια κατάλευκα, που ξεχωρίζουν με την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική τους από ό,τι έχετε συναντήσει μέχρι στιγμής στις Κυκλάδες: διώροφα κτίσματα σκεπασμένα με κατακόκκινα κεραμίδια που μαρτυρούν την τέχνη των κατοίκων του χωριού που οι ντόπιοι ονομάζουν Σύλλακα. Στη Δρυοπίδα θα επισκεφθείτε το πανέμορφο Σπήλαιο Καταφύκι, ένα από τα μεγαλύτερα της Ελλάδας, με συγκλονιστικούς σταλακτίτες και σταλαγμίτες να το διακοσμούν, που χρησιμοποιήθηκε κάποτε ως καταφύγιο από τους κατοίκους του χωριού, αλλά και τα δύο μουσεία της, Λαογραφικό και Βυζαντινό, που φιλοξενούν άκρως ενδιαφέρουσες συλλογές.

Σε ελάχιστη απόσταση από τη Δρυοπίδα, η Παναγιά η Κανάλα είναι ένας πανέμορφος παραθαλάσσιος οικισμός, με το μοναδικό πευκοδάσος του νησιού να σας κάνει να ξεχνάτε, με τα αρώματα και τις εικόνες του, ότι βρίσκεστε στις Κυκλάδες. Εδώ, στην ομώνυμη εκκλησία, όπου φυλάσσεται από το 17ο αιώνα και η μεταβυζαντινή εικόνα του Αντώνη Σκορδίλη, η οποία θεωρείται θαυματουργή, πραγματοποιείται το Δεκαπενταύγουστο το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού.

Τα δύο κάστρα του νησιού, Βρυόκαστρο και Κεφαλόκαστρο, αποτελούν τα σημαντικότερα αξιοθέατά του. Το πρώτο, στη θέση όπου βρισκόταν η αρχαία πρωτεύουσα του νησιού, η οποία κατοικήθηκε ήδη από τον 10ο αιώνα π.Χ., βρίσκεται στο δρόμο προς τη Χώρα, και για να το προσεγγίσετε θα χρειαστεί περί το εικοσάλεπτο πεζοπορίας –η θέα, όμως, και τα ερείπια της αρχαίας αγοράς, του αρχαϊκού ναού και των τριών υδραγωγείων θα σας αποζημιώσουν. Το δεύτερο βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού, κοντά στο ακρωτήρι Κέφαλος, στο σημείο όπου βρισκόταν μέχρι τον 18ο αιώνα η πρωτεύουσα της Κύθνου, και φιλοξενεί κυρίως ερείπια σπιτιών, καθώς και δύο εκκλησιών, από τις 100 που, σύμφωνα με το θρύλο, υπήρχαν εδώ συνολικά.

Το δυνατό χαρτί του νησιού, όπως σίγουρα θα υποψιαστήκατε, είναι οι παραλίες του. Περισσότερες από 60 στο σύνολό τους, με κρυστάλλινα νερά, χρυσαφένια άμμο και πολύχρωμα βότσαλα, απειλούν να σας… αιχμαλωτίσουν τόσο με την ομορφιά τους που να μην δείτε τίποτα άλλο επάνω στο νησί. Από τις καλύτερες, που αξίζει οπωσδήποτε να δείτε, είναι τα Φλαμπούρια, ο Άγιος Στέφανος, το Σι Μου Σι, τα Μαρτινάκια, ο Άγιος Δημήτριος, το Καλό Λιβάδι και η Απόκρουση. Η παραλία υπερπαραγωγή του νησιού, όμως, ακούει στο όνομα Κολώνα, προσεγγίζεται από σχετικά δύσβατο –αλλά προσπελάσιμο– για μη 4x4 όχημα χωματόδρομο και είναι ουσιαστικά δύο παραλίες, που χωρίζονται μεταξύ τους από μια στενή λωρίδα άμμου, σε ένα τοπίο που θα σας θυμίσει τους εξωτικούς παραδείσους που θαυμάζουμε σε πόστερ ταξιδιωτικών γραφείων και καταχωρήσεις περιοδικών.

Διαμονή
Μπορεί να μη διαθέτει –και ευτυχώς– πολυτελή resorts και boutique hotels –δε θα ταίριαζαν με την αυθεντικότητά της– αυτό όμως δε σημαίνει ότι η Κύθνος στερείται επιλογών διαμονής –τουναντίον. Εξαιρετικά προσεγμένα δωμάτια και studios περιμένουν να φιλοξενήσουν τις πιο ιδιαίτερες στιγμές σας, με όλες τις απαραίτητες παροχές και ανέσεις, και βέβαια με την αυθεντική φιλοξενία που θα σας κάνει να νιώσετε σα να βρίσκεστε στο σπίτι σας.

Από τις καλύτερες επιλογές, τα Φιλοξενία Studios (τηλ.: 22810 31644 - οι τιμές την high season ξεκινούν από 65 ευρώ το δίκλινο δωμάτιο, το οποίο είναι πλήρως εξοπλισμένο με κουζίνα και τρόφιμα για πρωινό) στη Χώρα, τα Καλυψώ Studios (τηλ.: 22810 31418 - οι τιμές την high season ξεκινούν από 65 ευρώ το δίκλινο) και το Porto Klaras (τηλ.: 22810 31276, από 85 ευρώ το δίκλινο) στα Λουτρά, η Βίλα Έλενα (τηλ.: 22810 32275, 100 ευρώ το δίκλινο τον Αύγουστο) πάνω από την παραλία Μαρτινάκια έξω από το Μέριχα και το Πανόραμα (τηλ.: 22810 32184 - οι τιμές τον Ιούνιο ξεκινούν από 40 ευρώ για ένα studio δύο ατόμων, ενώ τον Αύγουστο είναι στα 50 ευρώ για το ίδιο studio) στο Μέριχα.

Φαγητό και διασκέδαση
Απλά ασυναγώνιστη τοπική κουζίνα θα απολαύσετε στην ταράτσα του εστιατορίου Μεσαριά, στην είσοδο της Χώρας –μη χάσετε το παραδοσιακό σφουγγάτο, ήτοι τυροκροκέτες με ντόπιο τυρί, τα ρεβίθια φούρνου και το μπεκρή μεζέ. Τοπικές σπεσιαλιτέ, εξαιρετικά ψητά και μαγειρευτά αλλά και φρέσκο ψάρι θα δοκιμάσετε και στα τραπεζάκια του Yacht Club, στα Λουτρά, με το κύμα να βρέχει τα πόδια σας. Για ακατάσχετη… κρεατοφαγία στη Χώρα κατευθυνθείτε στο Στέκι του Ντέτζη ή στον Μπαρούτη, ενώ αν επιθυμήσετε φρέσκο ψάρι στο Μέριχα πιάστε τραπεζάκι στην Όστρια.

Για καφέ και πρωινό στη Χώρα θα καθίσετε στους πολύχρωμους καναπέδες της Αμορούζα, ή στο ατμοσφαιρικά φωτισμένο τα βράδια Αποκάλυψις Café, ενώ για τα… νυχτοπερπατήματά σας ο Κουρσάρος στη Χώρα και το Ακρωτήρι στο Μέριχα συνιστώνται ανεπιφύλακτα.

Τελευταία ενημέρωση: 11 Μαΐου 2010