Οινογνωσία για αρχάριους: Ξεχάστε τα «πρέπει» και τα «μη»!

του Θόδωρου Λέλεκα

Το κρασί δεν είναι μόνο ένα αλκοολούχο ποτό που απολαμβάνουμε με το φαγητό μας στο τραπέζι. Κάθε μέρα που περνάει, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι αρχίζουν να ασχολούνται με αυτό όλο και πιο συστηματικά, προσεγγίζοντάς το είτε ως χόμπυ, είτε ως συλλεκτική δραστηριότητα, είτε ως ένα νέο πεδίο γνώσης και μάθησης.

Είναι γεγονός: για πολλά χρόνια, η ενασχόληση με το κρασί είχε έναν αυστηρά «ελιτίστικο» χαρακτήρα, απωθώντας πολύ κόσμο από το να κάνει το βήμα – την προσπάθεια, αν θέλετε – για να το γνωρίσει καλύτερα. Να σας πω όμως κάτι; Η προσέγγιση αυτή οφειλόταν περισσότερο στην έλλειψη γνώσης ή, ακόμα χειρότερα, στην ημιμάθεια, που δημιουργούσε ένα μεγάλο αλλά εικονικό χάσμα ανάμεσα στους γνώστες και στους αρχάριους, παρά σε οποιοδήποτε άλλο ουσιαστικό παράγοντα.

Σήμερα τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Επειδή ο «αποκλεισμός» του οινόφιλου κοινού από το κρασί είναι πράξη καθαρά αντι-εμπορική, αλλά και επειδή όσο ωριμάζει μια κοινωνία, τόσο περισσότερο αναζητά τη γνώση πέρα από τα τετριμμένα, τα τελευταία χρόνια η στροφή προς το κρασί παρουσιάζει μια «εκρηκτική» άνοδο διεθνώς, αλλά και συγκεκριμένα στην Ελλάδα.

Τι πρέπει να ξέρει ο επίδοξος οινογνώστης:

- Το κρασί υπάρχει –από τα αρχαία χρόνια άλλωστε– για να συνοδεύει φαγητό. Η οινογνωσία λοιπόν, αποσκοπεί τελικά στην ανεύρεση των ιδανικών συνδυασμών κρασιού και φαγητού για να επιτύχει την απόλυτη απόλαυση στο τραπέζι
- Στην οινογνωσία δεν υπάρχει σωστό και λάθος: Ο καθένας προσεγγίζει το κρασί με βάση τις δικές του μνήμες, ανάγκες, παραστάσεις και τελικά σχηματίζει την προσωπική του άποψη και το δικό του γούστο
- Αντίστοιχα, στο κρασί δεν υπάρχει αντικειμενικότητα. Ακριβώς επειδή δεν είναι ένα βιομηχανικό προϊόν, αλλά κάτι «ζωντανό», είναι σημαντικό να σεβόμαστε την άποψη του άλλου –ακόμα κι αν δεν συμφωνούμε– και να μην προσπαθούμε να του επιβάλλουμε την δική μας. Ακόμα και οι πιο καταξιωμένοι ειδικοί στον κόσμο σπάνια συμφωνούν μεταξύ τους στις κριτικές τους για το ίδιο κρασί
- Η μάθηση στο κρασί δεν σταματάει ποτέ. Όποιος πει ότι ξέρει τα πάντα για κάτι που αλλάζει, εξελίσσεται και εκφράζεται συνεχώς μέσα από καινούριες και διαφορετικές τάσεις, προσεγγίσεις, συνθήκες, αλλά ακόμα και τεχνολογικές καινοτομίες, είναι μάλλον αφελής.
- Όποιος ασχολείται σοβαρά με το κρασί δοκιμάζει τα πάντα. Ακόμα και ένα χαμηλής ποιότητας ή και ένα αλλοιωμένο κρασί είναι μέρος της απαραίτητης εξάσκησης των αισθητήριων οργάνων μας και έχει πράγματα να μας διδάξει.
- Ας αφήσουμε στην άκρη (ή, καλύτερα, στο παρελθόν) την πολύ τεχνική γλώσσα, τις παραπομπές σε περίεργα, σπάνια ή ακόμα και ακαταλαβίστικα αρώματα και γεύσεις. Όλο αυτό ξεκίνησε σε μια προσπάθεια να προσεγγιστεί η ρομαντική πλευρά του κρασιού και τελικά κατέληξε να αποξενώσει και να φοβίσει τον απλό οινόφιλο. Γι αυτό και πλέον ακόμα και η πιο επαγγελματική περιγραφή ενός κρασιού γίνεται με απλές, κατανοητές λέξεις και εκφράσεις, με τις οποίες μπορεί να ταυτιστεί και ο αρχάριος, αλλά και ο ειδικός.
 
Γιατί είναι χρήσιμο να μάθουμε να δοκιμάζουμε κρασί;

Καλή ερώτηση! Η απάντηση έχει τρεις πτυχές: Κατάσταση, τυπικότητα, ποιότητα. Συγκεκριμένα, η γνώση του κρασιού μας βοηθάει να καταλαβαίνουμε αν το κρασί που αγοράσαμε ή παραγγείλαμε αξίζει τα χρήματα που δώσαμε (ποιότητα), αν έχει συντηρηθεί και σερβιριστεί κάτω από τις σωστές συνθήκες (κατάσταση), καθώς και αν αντιπροσωπεύει την περιοχή, την ποικιλία ή το στυλ που είχαμε κατά νου όταν το επιλέξαμε.

Όλα αυτά μαθαίνονται με το χρόνο και με την εμπειρία. Συνδυάζοντας θεωρητική γνώση με πρακτική εξάσκηση και απολαμβάνουμε το κρασί μας περισσότερο, αλλά και γινόμαστε πιο συνειδητοποιημένοι καταναλωτές.

Πώς δοκιμάζουμε κρασί;

Είναι βασικό να έχουμε σωστό ποτήρι για κρασί, δηλαδή «κολωνάτο», για να μην αλλοιώνουμε με τα χέρια μας ούτε την όψη, αλλά ούτε και τη θερμοκρασία του. Από εκεί και πέρα, χρησιμοποιούμε τρεις συγκεκριμένες αισθήσεις με τη σειρά, δηλαδή εξετάζουμε το κρασί οπτικά για να βεβαιωθούμε ότι όλα είναι εντάξει (όραση), το μυρίζουμε για να ανιχνεύσουμε θετικά αλλά και αρνητικά αρωματικά στοιχεία (όσφρηση), και στη συνέχεια το γευόμαστε για να ολοκληρώσουμε την αρωματική και γευστική του ανάλυση (γεύση). Στο τέλος, και αφού αξιολογήσουμε τη διάρκεια της γεύσης στο στόμα, αλλά και την επίγευση που θα μας αφήσει τελικά, βγάζουμε τα συμπεράσματά μας γύρω από την οινική μας επιλογή.

Ωραία, ας πούμε ότι μας έπεισες. Και τώρα;

Υπάρχουν πολλοί τρόποι να μάθει κανείς το κρασί καλύτερα και να αρχίσει να ασχολείται συστηματικά με αυτό. Για παράδειγμα, ο επίδοξος οινογνώστης μπορεί:
- Να ενημερωθεί διαβάζοντας βιβλία και περιοδικά σχετικά με το κρασί, αλλά και να επισκέφτεται συχνά ιστοσελίδες που ασχολούνται με το θέμα
- Να προτιμάει να τρώει (ή να πίνει) σε εστιατόρια που εξειδικεύονται στο κρασί, όπου μπορεί να εμπλουτίσει τις γνώσεις του κάνοντας ερωτήσεις ή ζητώντας συμβουλές από τον Σομελιέ.
- Να επισκέφτεται εκθέσεις κρασιού, γευσιγνωσίες και άλλες οινικές εκδηλώσεις, οι οποίες πλέον διοργανώνονται πολύ τακτικά στην Αθήνα και στις περισσότερες μεγάλες πόλεις της Ελλάδας, και οι οποίες είναι ανοιχτές στο κοινό.
- Να επισκέφτεται οινοποιεία, στα οποία μπορεί να μάθει τα πάντα για το κρασί σε όλα τα στάδια της ζωής του (από το αμπέλι μέχρι το ποτήρι) από τον ιδιοκτήτη ή/και από τον οινολόγο του Κτήματος.
- Και βέβαια, να εγγραφεί σε κάποιο από τα σεμινάρια οινογνωσίας που γίνονται συχνά, και τα οποία αποσκοπούν στο να φέρουν τον κόσμο πιο κοντά στο κρασί, παρέχοντας και θεωρητική γνώση και πρακτική εξάσκηση.

Εις υγείαν!