Τα αγαπημένα παιχνίδια των σχολικών μας χρόνων

του Γιώργου Κόκουβα

Πριν από λίγο καιρό, θυμηθήκαμε μαζί σας τα 20 καλύτερα παιχνίδια του τελευταίου αιώνα. Αυτά που κυκλοφόρησαν στο εμπόριο και μας έκαναν παρέα στον ύπνο μας ή στις ανέμελες στιγμές στο σπίτι. Θα ήταν, όμως, αδικία για τις παιδικές μας αναμνήσεις αν δεν πράτταμε το αντίστοιχο για όσα παιχνίδια σκαρώναμε με την παρέα στο διάλειμμα του σχολείου ή σε κάποιο πάρκο στον «ελεύθερο χρόνο» μας –τότε που δεν γνωρίζαμε ότι είχαμε μόνο τέτοιον.

Πάρτε θέση ξανά στα –αξίας ανεκτίμητης, όπως θα έλεγε και η διαφήμιση- «παιχνίδια της αυλής», έστω και ως ανάμνηση ή ως θεατές των δικών σας παιδιών που τα αναβιώνουν, και πείτε μας ποιο ήταν το δικό σας αγαπημένο.

Κρυφτό
«Πέντε, δέκα-δεκαπέντε…» Μία από τις λίγες εκδοχές των μαθηματικών που έχουν εντυπωθεί ευχάριστα στη μνήμη μας είναι αυτή του μετρήματος στο δέντρο, για τον άτυχο που «τα φυλούσε» στο κρυφτό. Ακόμη πιο ευχάριστο γινόταν όταν κατέληγε στο «φτου ξελευθερία», οπότε όλοι ανανέωναν το ραντεβού τους με τις κρυψώνες τους και ο… άτυχος το ραντεβού του με το μέτρημα και το δέντρο.

Μακριά γαϊδούρα
Από τα πιο αστεία παιχνίδια της αυλής, η μακριά γαϊδούρα στήνει τους μισούς συμμετέχοντες σκυφτούς τον έναν μετά τον άλλον, όσο οι υπόλοιποι παίρνουν φόρα και τους… καβαλάνε για να φτάσουν όσο πιο μακριά μπορούν. Όποιος πέσει, χάνει. Όποιος παίζει, γελάει.

Τα βαρελάκια
Ανάλογης φιλοσοφίας παιχνίδι, τα βαρελάκια τοποθετούν τα παιδιά σε απόσταση και κάποιος προσπαθεί να περάσει από πάνω τους, προσπαθώντας να μην τους ακουμπήσει καθόλου, παρά μόνο με τα χέρια.

Σπασμένο τηλέφωνο
Λιγότερο δραστήριο παιχνίδι, αλλά ιδανικό για τα… πρώτα πάρτι της ζωής μας, το σπασμένο τηλέφωνο περιλαμβάνει την «αυτί με αυτί» σκυταλοδρομία μιας λέξης ή φράσης. Ο τελευταίος πρέπει να βρει την λέξη, κάτι που δεν είναι τόσο εύκολο, μιας και όλοι φροντίζουν με ηχητικά εφέ και αυτοσχεδιασμούς παρασίτων να αλλοιώσουν την… πρωτόγονη αυτή μορφή τηλεπικοινωνίας.

Μουσικές καρέκλες
Το παιχνίδι απαιτεί μουσική, χορό και φυσικά καρέκλες, οι οποίες ολοένα μειώνονται. Όσοι είναι οι συμμετέχοντες, τόσες και οι καρέκλες… μείον μία, ώστε ένας να μην προλάβει να καθίσει όταν σταματήσει η μουσική και να μείνει όρθιος για παραδειγματισμό. Χωρίς βέβαια να μείνει στην γωνία με το ένα πόδι - αυτό ήταν «άλλο παιχνίδι».

Τσιγαροποτά
Πολύ πριν τα πρώτα hangovers, μυηθήκαμε στα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια στο σχολείο ή στην αλάνα της γειτονιάς. Τα τσιγαροποτά είναι η εκδοχή του all time classic κυνηγητού, με την εξής ιδιομορφία: Όλοι έχουν διαλέξει από μία μάρκα ποτού ή τσιγάρου, την οποία όταν ξεστομίσουν γλιτώνουν από την καταδίωξη. Είναι παράδοξο να ακούς μικρά παιδιά να τρέχουν αναφωνώντας μάρκες από ουίσκι και άφιλτρα, αλλά κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι είναι άκρως διασκεδαστικό.

Αγαλματάκια ακούνητα
Γνωστό σε άλλους ως «στρατιωτάκια ακούνητα, αμίλητα, αγέλαστα», ένα όνομα που δεν προδιαθέτει για ευκαιρίες έκφρασης και εκτόνωσης. Κι όμως, τα καταφέρνει, αφού σπάνια κάποιος συγκρατεί τα γέλια του, όσο το παιδί που τα φυλάει τους περιεργάζεται για να δει αν κινείται έστω και το μάτι τους.

Σχοινάκι και λαστιχάκι
Περισσότερο κοριτσίστικο παιχνίδι, το λαστιχάκι συγκινούσε τις μικρές μαθήτριες του δημοτικού, που επιδίδονταν σε διάφορες στάσεις με τα πόδια τους, δίνοντας σχήματα σε ένα μεγάλο λάστιχο. Κατ’ αναλογία, δύο παιδιά κρατούσαν το σχοινάκι και το γυρνούσαν κάνοντας «καμάρες», ενώ οι υπόλοιποι προσπαθούσαν να πηδήσουν χωρίς να μπερδευτούν σε αυτό.

Τα μήλα
Σπάνια ως παιδιά μιλούσαμε για μήλα εννοώντας τα γνωστά φρούτα. Περισσότερη όρεξη είχαμε για το γνωστό παιχνίδι με την απειλητική μπάλα, τα «μηλαρόνια» και τις δέκα τελικές ρίψεις που έχουν σκοπό να «κάψουν» τον τελευταίο εναπομείναντα παίκτη ή να τους ξαναβάλουν όλους μέσα στο παιχνίδι. Ανάλογο παιχνίδι είναι τα «λεμόνια», στα οποία η μπάλα κινείται χαμηλά και πρέπει να περνάει ανάμεσα από τα πόδια.

Πατητό
Ήταν το παιχνίδι που, κάθε φορά που ξεκινούσε, έκανε όσους φορούσαν ολοκαίνουρια παπούτσια να τρέμουν. Ο καθένας έχει την ευκαιρία με τρία βήματα –και τρεις ιαχές ταυτόχρονα, «πα – τη – το»- να πατήσει το πόδι ενός φίλου του –ή εχθρού μετά το παιχνίδι, δεν έχει σημασία. Όλοι στο τέλος επέστρεφαν στην τάξη ή στο σπίτι με μαυρισμένα παπούτσια, αλλά δεν ένοιαζε πραγματικά κανέναν, εκτός από τους γονείς.

Κλέφτες κι αστυνόμοι
Οι αστυνόμοι κυνηγούν στην κυριολεξία την ομάδα των κλεφτών και τους κλείνουν σε μια περιοχή, που θεωρείται φυλακή. Οι κλέφτες που δεν έχουν αιχμαλωτιστεί προσπαθούν να «αγγίξουν» την φυλακή για να ελευθερώσουν τους «συναδέλφους» τους, ενώ οι αστυνομικοί συνεχίζουν να περιφρουρούν και να κυνηγούν. Από νωρίς στην παρανομία…

Αμπάριζα
Ομαδικό παιχνίδι, στο οποίο οι δύο αντίπαλες ομάδες προσπαθούν να αιχμαλωτίσουν η μία την άλλη, παίρνοντας πρώτα «αμπάριζα» από την «μάνα», από το καταφύγιό τους δηλαδή. Με άλλα λόγια, μία πιο «πολιτισμένη» εκδοχή των κλεφταστυνόμων.

Μέντα-μέντα
Ή κατ’ άλλους «κοφτή αλυσιδίτσα», όπως μας τόνισε υπέρμαχος του παιχνιδιού, που μπορεί να αποδειχτεί και επικίνδυνο για τα… άνω άκρα. Οι συμμετέχοντες πιάνονται χέρι-χέρι και κάποιος από άλλη ομάδα πέφτει ανάμεσά τους με φόρα ώστε να «κόψει» την αλυσίδα. Η πιο παραδοσιακή μορφή του παιχνιδιού θέλει τις ομάδες να τραγουδούν ταυτόχρονα την εξής στιχομυθία: «Τα μέντα μέντα / Τα μελεγγίτικα / Να μας τα στείλετε / Με ποιον; / Με όποιον θέλετε». Και μετά την «ποίηση»… γιούρια!

Κουτσό
Τα κοριτσάκια, από την νηπιακή ηλικία ακόμη, φροντίζουν να προπονούνται στον χορό, κάνοντας τις δικές τους φιγούρες στο ένα πόδι, πάνω στο γνωστό «γήπεδο» με τα αριθμημένα τετραγωνάκια. Απλό και αθώο, όπως και οι ηλικίες για τις οποίες προορίζεται, σε αντίθεση για παράδειγμα με την «μπρουτάλ» μακριά γαϊδούρα την οποία απέφευγαν τα λεπτεπίλεπτα κορίτσια όπως ο διάβολος το λιβάνι.

«Σι-μα-ρι-ο»
Το «χειροκίνητο» παιχνιδάκι που όποιον και να ρωτήσεις θα σου πει πως η παρέα του το τραγουδούσε με διαφορετικό τρόπο, έγινε δημοφιλές γιατί είναι… παντός καιρού. Μέσα στην τάξη, στο σπίτι, στην αυλή, οπουδήποτε υπάρχει... βαρεμάρα, απλώς απλώνεις τα χέρια και επιδίδεσαι στο «πτι-πτι-πτι». Παίζεται ακόμη και με δύο άτομα, πηγαίνοντας κατευθείαν στο τελικό στάδιο, όπου ο ένας προσπαθεί να χτυπήσει τα χέρια του άλλου σε μία διαδικασία με άφθονο σασπένς!

Τυφλόμυγα
Το μόνο που απαιτείται είναι ένα μαντίλι για να δεθούν τα μάτια του άτυχου που ψάχνει στα τυφλά. Ακολουθούν σκουντουφλήματα, φωνές, παραπλανήσεις και καταδιώξεις, μέχρι να «συλληφθεί» κάποιος και να εξακριβωθεί η ταυτότητά του, οπότε και το μαντίλι αλλάζει… μάτια.

Σκοτεινό δωμάτιο
Συνεχίζουμε στα σκοτεινά, με το «κρυφτό εσωτερικού χώρου». Η πλήρης συσκότιση απαιτεί κλειστά παντζούρια και φώτα, «έξωση» αυτού που θα τα φυλάξει και εύρεση μιας καλής κρυψώνας μέσα στο δωμάτιο για τους υπόλοιπους. Στην συνέχεια, ο «εξόριστος» επιστρέφει, αφού μετρήσει μέχρι το εκατό και ψάχνει στα τυφλά.

Ψείρες
Όλοι οι υποψήφιοι… ψειριάρηδες συγκεντρώνονται και κάποιος πετάει ψηλά μια μπάλα λέγοντας το όνομα κάποιου παιδιού, το οποίο πρέπει να την πιάσει όσο οι υπόλοιποι τρέχουν μακριά. Αφού την πίασει, φωνάζει «ένα, δύο, τρία, στοπ» και όλοι σταματούν. Τότε, μπορεί να κάνει τρία βήματα και να πετύχει με την μπάλα κάποιον άλλο, ο οποίος φορτώνεται με μία «ψείρα». Αν δεν πετύχει κανέναν, παίρνει αυτός την ψείρα. Στο τέλος, ο παίκτης με τις περισσότερες ψείρες πρέπει να ανεχτεί τα πειράγματα των υπόλοιπων και οι μαμάδες να χαρούν που δεν πρόκειται για πραγματικές ψείρες.

Τζαμί
Ελαφρώς πιο περίπλοκο, το τζαμί απαιτεί τουλάχιστον δέκα παίκτες χωρισμένους σε δύο ομάδες και ένα κεραμίδι σε επτά κομμάτια –ή ελλείψει κεραμιδιού, απλές επίπεδες πέτρες στημένες την μία πάνω στην άλλη. Η μία ομάδα σημαδεύει με την μπάλα και ρίχνει τον σωρό. Στην συνέχεια προσπαθούν να ξαναστήσουν τις πέτρες στη σειρά, όσο οι αντίπαλοι προσπαθούν να τους πετύχουν με την μπάλα για να τους βγάλουν από το παιχνίδι. Αν η μία ομάδα κατορθώσει να ξαναστήσει τον σωρό, φωνάζει «τζαμί» και κερδίζει την «παρτίδα».

«Τα βγάζουμε;»
Για τελευταίο αφήσαμε το παιχνίδι που προηγείται από κάθε παιχνίδι. Ποιος θα παίξει πρώτος; Ποιος θα διαλέξει πρώτος παίκτες για την ομάδα του; Ποιος θα τα φυλάει; Σε όλα αυτά τα σοβαρά παιδικά ερωτήματα, η απάντηση δινόταν με την φράση «Τα βγάζουμε;» Υπάρχουν αμέτρητα αυτοσχέδια τραγουδάκια για να επιτευχθεί ο στόχος. Τα πιο γνωστά είναι το κλασικό «α-μπε-μπα-μπλομ», το «κινεζάκι που τρώει ρυζάκι», ο «Καρακατσάνης που μπήκε στο τηγάνι» και φυσικά, το «Πέτρα-ψαλίδι-μολύβι-χαρτί» που έκανε την προ του παιχνιδιού διαδικασία πιο απολαυστική και από το ίδιο το παιχνίδι.

Προσθέστε στην παραπάνω λίστα περισσότερα αγαπημένα παιχνίδια από τα παιδικά σας χρόνια, σχολιάζοντας στο κάτω μέρος του δημοσιεύματος.