Σπηλαιολογία: Εξερευνώντας έναν άλλο κόσμο

της Ηρώς Κουνάδη

Αναρωτηθήκατε ποτέ, περπατώντας μέσα σε ένα εντυπωσιακό σπήλαιο, πώς γεννιούνται οι σταλακτίτες; Με ποια διαδικασία σχηματίζονται αυτά τα απόκοσμα δωμάτια μέσα στους βράχους; Τι υπάρχει πίσω από τις οριοθετημένες διαδρομές που είναι ανοιχτές για το κοινό; Οι ανά την Ελλάδα σπηλαιολογικοί σύλλογοι ξεκινούν αυτές τις μέρες τα σεμινάριά τους, που υπόσχονται να σας διδάξουν… όσα θέλετε να μάθετε: Από το πώς γεννιούνται τα σπήλαια και τι αναζητά η επιστήμη που ασχολείται με αυτά, μέχρι το τι πρέπει να προσέξετε για να μην καταστρέψετε τον σταλακτίτη που χρειάστηκε χιλιετίες για να δημιουργηθεί, και πώς μπορείτε να κατεβείτε με σχοινί στα άδυτα ενός σπηλαίου.

Γιατί, όμως, να ασχοληθεί κανείς με την σπηλαιολογία; «Κυρίως γιατί έρχεσαι σε επαφή με έναν άλλο κόσμο, με μια ομορφιά της φύσης άγνωστη, και εντελώς παρεξηγημένη» λέει ο Μιχάλης Τσόπελας, μέλος του Σπηλαιολογικού Ελληνικού Αθλητικού Συλλόγου Σ.ΕΛ.Α.Σ. και υπεύθυνος του σεμιναρίου για αρχαρίους που διοργανώνει ο Σύλλογος κάθε Άνοιξη. «Σε όλη την λαϊκή παράδοση, και στις θρησκείες ακόμα, τα σπήλαια είναι δαιμονοποιημένα, κατοικούνται από στοιχειά και δαίμονες» προσθέτει ο κ. Τσόπελας.

Λίγο το σκοτάδι και οι απόκοσμοι σχηματισμοί, λίγο το γεγονός πως επρόκειτο για το τελευταίο μέρος του φυσικού του περιβάλλοντος που ο άνθρωπος δεν είχε καταφέρει να εξερευνήσει, γέννησαν τρομακτικές διηγήσεις και θρύλους για τα σπήλαια. «Μπαίνεις, όμως, μέσα και ανακαλύπτεις ένα περιβάλλον μαγικό, καθόλου τρομακτικό ή επικίνδυνο» λέει ο κ. Τσόπελας.

«Μαθαίνεις, επίσης, πολλά πράγματα για τη ζωή που υπάρχει μέσα στα σπήλαια, τα βακτήρια και τα ζώα που τα κατοικούν. Μαθαίνεις, επίσης, να τα προστατεύεις: πολύ συχνά οι σύλλογοι καθαρίζουν σπήλαια στα οποία έχουν συσσωρευτεί σκουπίδια. Συν τοις άλλοις, η καταρρίχηση στο σπήλαιο είναι μια πολύ καλή άσκηση, που γυμνάζει όλο το σώμα» καταλήγει ο κ. Τσόπελας.

«Η εμπειρία είναι εντελώς διαφορετική από το να περπατάς απλά σαν επισκέπτης σε ένα σπήλαιο. Είναι κάτι εντελώς καινούριο, που δεν έχεις ξαναδεί» λέει ο Γιάννης Ζώης, που συμμετείχε σε μία από τις καταρριχήσεις του Σπηλαιολογικού Ελληνικού Εξερευνητικού Ομίλου ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο., στο Σπήλαιο Ερμής στα Τρίκαλα Κορινθίας, φτάνοντας μέχρι τα 85 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. «Η αδρεναλίνη είναι απίστευτη. Και βγαίνοντας από το σπήλαιο μετά από τέσσερις ώρες έχεις μια πολύ παράξενη αίσθηση, μυρίζεις τα πάντα διαφορετικά» καταλήγει ο Γιάννης.

Μάθε, παιδί μου, σπηλαιολογία
Το σεμινάριο του ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο.
Στις 14 Μαρτίου ξεκινά το ταχύρρυθμο σεμινάριο ερασιτεχνικής σπηλαιολογίας του ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο., το οποίο θα διαρκέσει πέντε εβδομάδες. Το κόστος συμμετοχής είναι 200 ευρώ, και περιλαμβάνει όλον τον απαραίτητο εξοπλισμό. Σκοπός του σεμιναρίου είναι να φέρει άτομα που αγαπούν την περιπέτεια σε επαφή με την σπηλαιολογία και να τους δώσει την κατάλληλη εκπαίδευση που θα τους επιτρέψει να επισκέπτονται τα σπήλαια με ασφάλεια χωρίς να τους προκαλούν ζημιές και θα τους δώσει την δυνατότητα να συμμετέχουν στις αποστολές εξερεύνησης και καταγραφής των σπηλαίων της Ελλάδας, τις οποίες οργανώνει κάθε χρόνο ο Σύλλογος. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο επίσημο site του ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο., και στο τηλέφωνο 210 6438308. 

Σεμινάριο οριζόντιας σπηλαιολογίας του Φ.Ο.Σ.
Σεμινάριο μύησης στην οριζόντια σπηλαιολογία διοργανώνει ο σύλλογος Φυσιολατρών Ορειβατών Σπηλαιολόγων Φ.Ο.Σ. Το σεμινάριο αφορά μόνο οριζόντια σπήλαια, που δεν απαιτούν την χρήση τεχνικών κατάβασης και είναι προσβάσιμα για κάθε άνθρωπο με καλή φυσική κατάσταση, ανεξαρτήτως ηλικίας. Στα μαθήματα περιλαμβάνονται θέματα όπως η σπηλαιογέννεση, η προστασία σπηλαίων, οι κίνδυνοι στα σπήλαια και η αρχαιολογία/παλαιοντολογία σπηλαίων.

«Θα επισκφεθούμε δύο από τα ομορφότερα σπήλαια της Ελλάδας, στην Αττική και την Μάνη» εξηγεί η υπεύθυνη του σεμιναρίου, Φρύνη Τριανταφύλλη. «Πρόκειται για μοναδικά διακοσμημένα σπήλαια, με εντυπωσιακούς σταλαγμιτικούς σχηματισμούς. Η εξερεύνησή τους είναι ένα μοναδικό ταξίδι στην καρδιά της φύσης, ενώ τα μαθήματα σπηλαιολογίας που γίνονται επιτόπου προσθέτουν πόντους στην όλη εμπειρία. Είναι επίσης πολύ σημαντικά για την προστασία του σπηλαίου, στο οποίο πολλές φορές η ανθρώπινη παρουσία προκαλεί φθορές και ανεπανόρθωτες ζημιές» καταλήγει η κ. Τριανταφύλλη.

Το σεμινάριο χωρίζεται σε δύο αυτόνομα Σαββατοκύριακα, τα οποία θα περιέχουν τα ίδια θεωρητικά μαθήματα και εξίσου εντυπωσιακά σπήλαια. Το πρώτο θα διεξαχθεί το Σαββατοκύριακο 12 και 13 Μαρτίου σε σπήλαια της Αττικής, ανάμεσα στα οποία και το πανέμορφο σπήλαιο της Αφαίας και το δεύτερο στις 18, 19 και 20 Μαρτίου στην Μάνη, στο εντυπωσιακό σπήλαιο της Σελινίτσας (παλαιά κοίτη του αρχαίου ποταμού Δράκου). Το κόστος συμμετοχής είναι 60 ευρώ και για τα δύο διήμερα. Μπορείτε, εάν το επιθυμείτε, να συμμετάσχετε μόνο σε ένα από τα δύο διήμερα σεμινάρια.

Το διήμερο της Αττικής δεν περιλαμβάνει διανυκτέρευση, ενώ σε εκείνο της Μάνης οι συμμετέχοντες θα διανυκτερεύσουν σε οργανωμένο camping, το οποίο δεν κοστίζει περισσότερα από 5 ευρώ το άτομο. Για περισσότερες πληροφορίες και δηλώσεις συμμετοχής μπορείτε να επικοινωνείτε με την κ. Τριανταφύλλη, στα τηλέφωνα 697 2859782 και 693 9044177.

Το σεμινάριο του Σ.ΕΛ.Α.Σ.
Το Σεμινάριο Εξερευνητικής και Αθλητικής Σπηλαιολογίας του Σπηλαιολογικού Ελληνικού Αθλητικού Συλλόγου Σ.ΕΛ.Α.Σ. ξεκινά στις 9 Μαρτίου, και διαρκεί δύο μήνες. Πρόκειται για ένα εφ’ όλης της ύλης σεμινάριο, το οποίο απευθύνεται σε αρχαρίους, και περιλαμβάνει θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα γεωλογίας, παλαιοντολογίας, χαρτογράφησης και φωτογράφισης σπηλαίων, εισαγωγή στην υποβρύχια σπηλαιολογία και πολλά ακόμη ενδιαφέροντα θέματα.

Τα πρακτικά μαθήματα πραγματοποιούνται σε διάφορα σπήλαια της Αττικής, όπως το σπήλαιο της Μονής Αστερίου, στην Καισαριανή, το σπήλαιο της Αγίας Μαρίνας στα Καλύβια και το Σπήλαιο Συκιά, στην Άνω Βούλα. «Η οροφή του συγκεκριμένου σπηλαίου έχει πέσει, και το βάθος του αγγίζει τα 13 μέτρα» εξηγεί ο Μιχάλης Τσόπελας, υπεύθυνος του σεμιναρίου. «Λόγω της απουσίας της οροφής, το βάραθρο του σπηλαίου φωτίζεται, γι’ αυτόν τον λόγο ξεκινάμε τα πρακτικά μαθήματα από εκεί, για να εξοικειωθούν οι μαθητές με το ύψος –το οποίο στα περισσότερα σπήλαια, λόγω της απουσίας φυσικού φωτός, δεν το βλέπεις».

Το κόστος συμμετοχής στο δίμηνο σεμινάριο είναι 280 ευρώ, του εξοπλισμού περιλαμβανομένου. Η μειωμένη τιμή για μέλη του συλλόγου, φοιτητές και ανέργους είναι 220 ευρώ.

Μια δοκιμή θα σας πείσει…
Αν δεν είστε σίγουροι πως σας ενδιαφέρει να εντρυφήσετε στα μυστικά της σπηλαιολογίας, αλλά σας γοητεύει η ιδέα της εξερεύνησης ενός σπηλαίου «εκ των έσω», από εκεί που τελειώνουν οι «ανοιχτές για το κοινό» διαδρομές του, μπορείτε να συμμετάσχετε σε κάποια από τις αποστολές που διοργανώνουν οι σπηλαιολογικοί σύλλογοι όπως ο ΣΠ.ΕΛ.Ε.Ο., ο Φ.Ο.Σ. (Φυσιολάτρες Ορειβάτες Σπηλαιολόγοι) και ο Σ.ΕΛ.Α.Σ (Σπηλαιολογικός Ελληνικός Αθλητικός Σύλλογος).

«Ο καθένας μπορεί να συμμετάσχει, μέχρι ενός σημείου βέβαια» εξηγεί ο Γιάννης Ζώης. Οι υπεύθυνοι της ομάδας γνωρίζουν το όριο ασφαλείας για κάποιον που δεν έχει επαφή με το αντικείμενο –στην περίπτωση του Σπηλαίου Ερμής, αυτό ήταν τα 85 μέτρα, από τα οποία συνέχισαν την καταρρίχηση τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας.

Για περισσότερες πληροφορίες, μπορείτε να απευθύνεστε στους κατά τόπους σπηλαιολογικούς συλλόγους, λίστα των οποίων διατηρεί στο επίσημο site της η Σπηλαιολογική Ομοσπονδία Ελλάδος.