Η Ανατολή στην Αθήνα: Ήθη, γεύσεις και αρώματα
Ανατολίτικη μουσική, ανατολίτικες νύχτες, ανατολίτικη κουζίνα... Ανήκουμε, τελικά, στην Ανατολή; Μια ματιά στα στοιχεία που το αποδεικνύουν.
των Ηρώς Κουνάδη, Νικόλα Γεωργιακώδη
«Οπότε στην Ελλάδα είστε πιο πολύ σαν την Ευρώπη, ή πιο πολύ σαν εμάς;». Στη Μέση Ανατολή, την ακούς συχνά αυτή την ερώτηση. Την πρώτη φορά σοκάρεσαι λιγάκι –όχι από την ερώτηση, αλλά από το γεγονός ότι δεν είσαι βέβαιος πως μπορείς να την απαντήσεις. Αν προσπαθήσεις να υπεκφύγεις δηλώνοντας πως είμαστε μια μείξη πολιτισμών, θα έρθεις αντιμέτωπος με την δεύτερη ερώτηση: σε τι ποσοστό Ανατολή, και σε τι Δύση; Εξήντα-σαράντα; Εβδομήντα-τριάντα; Και ακολουθεί διάλογος σαν αυτόν: «Μπορεί ένα ζευγάρι που δεν είναι παντρεμένο να μένει στο ίδιο σπίτι;» Μπορεί. Τότε είστε Ευρώπη. «Είναι OK για ένα ζευγάρι να πηγαίνουν και με άλλους; Έχετε αυτά τα πάρτι που πηγαίνει το ζευγάρι μαζί, και βρίσκει η γυναίκα έναν άλλο και ο άνδρας μία άλλη;» Εχμ, όχι –ή τουλάχιστον όχι ιδιαίτερα διαδεδομένα. Τότε είστε Ανατολή.
Αυτή η αληθινή ιστορία είναι αντιπροσωπευτική, μέσα στην χαριτωμένη απλότητα –ίσως και αφέλεια– της, του γεγονότος που πολλοί εξ ημών δεν παραδέχονται εύκολα: ότι ανήκουμε (αν όχι αποκλειστικά, τουλάχιστον και) στην Ανατολή. Το αποδεικνύουν κάποια εγγενή στοιχεία της κουλτούρας μας, όπως είναι η κουζίνα, οι μουσικές και οι χοροί, αλλά και πολλές καθημερινές μας συνήθειες –ο τρόπος που επιλέγουμε, ας πούμε, να διασκεδάζουμε, να οδηγούμε ή να ερωτευόμαστε.
Κι επειδή μας αρέσει να ανήκουμε (και) στην Ανατολή, ζητήσαμε από Λαογράφους, Μουσικολόγους και Φιλολόγους να μας απαριθμήσουν τους τομείς εκείνους που το αποδεικνύουν. Και εν συνεχεία συγκεντρώσαμε δέκα ανατολίτικα στέκια στην Αθήνα, για να βγούμε να γιορτάσουμε την μία από τις δύο πολιτισμικές μας ταυτότητες.
Στο μεταίχμιο δύο πολιτισμών
«Το πολιτισμικό μεταίχμιο το οποίο βιώνει η Ελλάδα είναι αποτέλεσμα κατά κύριο λόγο της γεωγραφικής της θέσης, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να δέχεται πολλαπλές επιδράσεις από την Ανατολή. Ο χώρος καθορίζει την εξέλιξη μιας χώρας. Η τοποθεσία της δηλαδή και οι λαοί με τους οποίους επικοινωνεί, επιδρούν καθοριστικά στην εξέλιξη του πολιτισμού της. Βέβαια, πέρα από την θέση της, η Ελλάδα επηρεάστηκε από την Ανατολή και λόγω των πολιτικών εξελίξεων, οι οποίες ανάλογα επηρέασαν την ζωή των κατοίκων, καθώς και τις δομές της», επισημαίνει ο κ. Γιώργος Βοζίκας, φιλόλογος και διδάκτωρ Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, φέρνοντας ως παράδειγμα την εποχή της τουρκοκρατίας.
«Η ιστορία μας είναι κάτι το οποίο βιώνουμε ασυνείδητα και ‘περνάει’ μέσα στην συμπεριφορά μας χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Έτσι ορισμένα πράγματα τα οποία θεωρούμε αυτονόητα στην καθημερινότητά μας έχουν ένα ιστορικό βάθος. Έρχονται από τα πανάρχαια χρόνια και εκβάλλουν στο παρόν», σημειώνει.
Ποιες ήταν αυτές οι επιρροές; Πέρα από τα λεξιλογικά δάνεια από την τουρκική γλώσσα (αλάνι, γιλέκο, εργένης, ζόρι, κουβάς κτλ. – δείτε σε παλαιότερο άρθρο αναλυτικά), σημαντικός είναι ο πολιτισμικός «διάλογος», οι αλληλεπιδράσεις δηλαδή, οι οποίες παρατηρούνται στην μουσική και στον χορό. «Με τον ερχομό των προσφύγων από την Μικρά Ασία, το λαϊκό και ρεμπέτικο τραγούδι δέχεται αρκετές επιρροές από την Ανατολή. Οι πρόσφυγες φέρνουν μαζί τους ανατολίτικα όργανα όπως το ούτι, το οποίο παίζει σε λαϊκές ορχήστρες, αλλά και το μπουζούκι επηρεάζεται από ανατολίτικους μουσικούς δρόμους, δηλαδή κλίμακες, όπως η χουζάμ, και η σαμπάχ», σχολιάζει ο κ. Ιωάννης Πλεμμένος, Μουσικολόγος και ερευνητής του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Όσον αφορά το τσιφτετέλι, ο κ. Πλεμμένος αναφέρει ότι εμφανίστηκε περίπου στα τέλη του 19ου αιώνα, με τα λεγόμενα «Καφέ Αμάν» ή «Καφωδεία», μουσικά κέντρα δηλαδή τα οποία φιλοξενούσαν σχήματα που έπαιζαν ανατολίτικη μουσική. Τα κέντρα αυτά πολλαπλασιάστηκαν μετά την έλευση των προσφύγων, μέχρι την απαγόρευση της λειτουργίας τους από το καθεστώς Μεταξά το 1937.
«Σε αρκετές περιπτώσεις έχουμε επηρεαστεί ακόμα και στην νοοτροπία και στην αντίληψη της συμπεριφοράς», παρατηρεί η κ. Φούλα Πισπιρίγκου, «Το μπαχτσίσι για παράδειγμα, το ‘φακελάκι’ δηλαδή, ήταν τα χρήματα που έδιναν οι Τούρκοι στους δικαστές για να επηρεάσουν τις αποφάσεις τους». Τέλος, εξίσου σημαντικές επιρροές δέχτηκε και η διατροφή ειδικά στα λαδερά φαγητά (π.χ. μελιτζάνες ιμάμ) και στα «σοροπιαστά» γλυκά (ραβανί, σάμαλι, εκμέκ, μπακλαβάς κτλ.
Η Ανατολή στην Αθήνα
Από τα μαγαζάκια που ευωδιάζουν μπαχάρι και κύμινο στην Ευριπίδου, μέχρι τα belly dancing shows που φιλοξενούν τακτικά ακόμα και τα πιο mainstream στέκια της πόλης, και από τη μυρωδιά ναργιλέ που πλημμυρίζει τα στενάκια γύρω από την πλατεία του Ψυρρή μέχρι τα μεσανατολίτικα εστιατόρια που αυξάνονται διαρκώς, η Ανατολή είχε πάντα –και θα έχει στον αιώνα τον άπαντα– τη μόνιμη θέση της στην Αθήνα. Ιδού μερικές από τις αγαπημένες μας διευθύνσεις για να την τιμήσετε:
Ali Baba και σαράντα γεύσεις (Θεμιστοκλέους 78, πλατεία Εξαρχείων, τηλ. 210 3828962): Ο υπέροχος κύριος Σαντ από τη Συρία σερβίρει εδώ και χρόνια αρωματικό ναργιλέ, σε λίγες και καλές γεύσεις, φρεσκοκομμένους αραβικούς καφέδες και αυθεντικά γλυκά από την πατρίδα του, σε ένα εξαρχειώτικο στέκι που καταφέρνει να μαζεύει παρέες Αθηναίων και συμπατριωτών του, σε ίση σχεδόν αναλογία.
Om Kalthoum (Μεγ. Αλεξανδρου 85, Μεταξουργείο, τηλ: 6996681444): Οι παλαιότεροι λάτρεις και θαμώνες του Μεταξουργείου το ξέρετε ως Νούρα. Πρόσφατα άλλαξε διεύθυνση, ανακαινίστηκε και μεταμορφώθηκε σε ατμοσφαιρικό εστιατόριο με λαχταριστές ανατολίτικες γεύσεις (εξαιρετικό το φαλάφελ, λιγότερο καλό το λεχματζούν του) που πολλά Σάββατα φιλοξενεί και shows με χορό της κοιλιάς –γυναικείο και ανδρικό. Το γεύμα, που δεν θα σας κοστίσει περισσότερα από 10€ το άτομο, ολοκληρώνεται απαραιτήτως με αρωματικό ναργιλέ.
Μουσική Σκηνή Χίλιες και Δύο Νύχτες (Καραϊσκάκη 10, Ψυρρή, τηλ.: 210 3317293): Μουσική σκηνή και έθνικ εστιατόριο… σε ένα. Το παράδοξο πείραμα πέτυχε, και μετρά ήδη έντεκα χρόνια επιτυχημένων live, αριστοτεχνικών γεύσεων και ανατολίτικης ατμόσφαιρας, σε έναν χώρο βγαλμένο από τα παραμύθια της Σεχραζάτ. Τα live που εναλλάσσονται καθημερινά καλύπτουν μία μουσική γκάμα που εκτείνεται από το ρεμπέτικο μέχρι τις παραδοσιακές μουσικές του Κουρδιστάν και του Μαρόκο, ενώ εξυπακούεται ότι δε λείπουν και τα belly dancing shows.
Το μενού είναι όσο ευέλικτο χρειάζεται για να τιμά αυτόν τον συνδυασμό εστιατορίου και μουσικής σκηνής: Αν έρθετε αργά για το live, θα γεμίσετε το τραπέζι μεζεδάκια για τσιμπολόγημα –την ανατολίτικη βερσιόν του finger food, δηλαδή– όπως είναι τα φαλάφελ, τα κούμπε (πλιγούρι με γέμιση από κιμά και κουκουνάρι), οι λιβανέζικες πίττες και τα dips όπως η ανατολίτικη μελιτζανοσαλάτα με γιαούρτι και ταχίνι, το χούμους και η τυροκαυτερή. Αν πάλι έρθετε νωρίς και… πεινασμένοι, θα τιμήσετε τις σπεσιαλιτέ που σερβίρονται ως κυρίως πιάτα: γιαουρτλού, σις κεμπάπ και άλλα τέτοια μυρωδάτα.
Raja Jee (Σοφοκλέους 47, τηλ.: 210 3245272): Στην καρδιά του προσεχώς ανερχόμενου Γερανίου, πλημμυρίζει καθημερινά κόσμο που έρχεται για να δοκιμάσει τα γιγαντιαία φαλάφελ του, τα πεντανόστιμα και ζουμερά κεμπάπ και τα συκωτάκια ψημένα στην πλάκα. Μην περιμένετε έθνικ χαριτωμενιές: ο Raja Jee θα μπορούσε να είναι ένα τυπικό “fast food” της Δαμασκού, με την δορυφορική του τηλεόραση, τα λιγοστά τραπεζάκια και τις αφίσες στους τοίχους. Παραγγέλνετε τις πίτες σας, συνοδεύετε με δροσιστικό χυμό ανανά (για να μην πάτε κόντρα στην παράδοση που δεν πολύ-συμπαθεί το αλκοόλ) και πληρώνετε το πολύ 5-7€ το άτομο. Μαγεία.
Ο Νέζος (Κωνσταντινουπόλεως 58, Γκάζι, τηλ.: 6972 340342): Σταθερή αξία από τότε που το Γκάζι… δεν ήταν Γκάζι (για την ακρίβεια, δεν ήταν τίποτα) σερβίρει το καλύτερο κεμπάπ της πόλης, μαζί με πολλούς πολίτικους μεζέδες σε μικρά πιατάκια, κάτω από τα αλλαντικά που κρέμονται από το ταβάνι και τις αφίσες της Αγια-Σοφιάς που κοσμούν τους τοίχους. Τιμήστε οπωσδήποτε την (αρκούντως πικάντικη) σαλάτα του τσοπάνη, τον λεπτοκομμένο παστουρμά και το απαλό χούμους. Για πλήρες γεύμα δύο ατόμων (με σαλάτα, δύο ορεκτικά, πατάτες και τα δύο κυρίως πιάτα) συν το ωραιότατο δικό τους κρασί ή ουζάκι, θα υπολογίσετε περί τα 15€ το άτομο.
Ο Αιγύπτιος (Μεγάλου Αλεξάνδρου 102, Μεταξουργείο): Τι κι αν μετακόμισε και έχασε την δροσερή πλατεΐτσα στην οποία άπλωνε τα τραπέζια του τα καλοκαίρια; Το μενού του παραμένει αυθεντικά αιγυπτιακό, και το φαλάφελ του μακράν το καλύτερο της πόλης. Δυνατά παίζουν και το χούμους, το δροσερό ταμπουλέ με το φρέσκο κρεμμυδάκι να δίνει την απαραίτητη spicy νότα, και τα (κομμάτι βαριά για τους ασυνήθιστους ουρανίσκους) κεμπάπ. Όσο για τιμές; Υπολογίστε περί τα 8-10€ το άτομο για full extra γεύμα με αιγυπτιακή μπύρα.
Πυραμίδες (Μεγαλοπόλεως 1, και Πεισιστράτου 87, και τα δύο στην Καλλιθέα τηλ: 21 0940 7720): Παραδοσιακό αιγυπτιακό ουζερί-καφενείο στην Καλλιθέα, με ιστορία που μετρά 12 χρόνια, το οποίο εν συνεχεία… μεγάλωσε και επεκτάθηκε σε μικρή αλυσίδα, ανοίγοντας και δεύτερο, μερικούς δρόμους πιο κάτω. Στο μενού του θα βρείτε τεράστια ποικιλία σε γεύσεις και αρώματα ναργιλέ (από πεπόνι μέχρι… μοχίτο) αλλά και σπιτική βυσσινάδα, και αυθεντικό παραδοσιακό σαλέπι. Εννοείται πως οι τιμές είναι σούπερ, ενώ αν σας ανοίξει η όρεξη ακριβώς δίπλα, βρίσκεται ο Nermund με θεσπέσιο κεμπάπ-ντονέρ.
Αναχίτα (Χρ. Σμύρνης 3, Χαλάνδρι, τηλ.: 210 6891222): Το πρώτο πέρσικο εστιατόριο της πόλης μετρά την ιστορία του σε δεκαετίες, αφού πρωτοάνοιξε τις πόρτες του το μακρινό 1990, και θεωρείται από πολύ κόσμο ένα από τα καλύτερα ανατολίτικα εστιατόρια της πόλης. Τι τρώμε εδώ; Αυθεντική ιρανική κουζίνα: Την πρώτη φορά θα τιμήσετε οπωσδήποτε το ζερέσκ πολό, ψητό κοτόπουλο με ρύζι και φραγκοστάφυλο, φιστίκι και αμύγδαλο, και τους και ελαφρώς πικάντικους κουφτέ μπερεντζί, από κιμά με ρύζι, αρωματικά χορταρικά και σάλτσα ντομάτας. Εννοείται, βέβαια, ότι δυνατά παίζουν και τα κεμπάπ. Ο λογαριασμός θα κυμανθεί στα 15-20€ το άτομο, μαζί με καλό χύμα κρασί.
«Οπότε στην Ελλάδα είστε πιο πολύ σαν την Ευρώπη, ή πιο πολύ σαν εμάς;». Στη Μέση Ανατολή, την ακούς συχνά αυτή την ερώτηση. Την πρώτη φορά σοκάρεσαι λιγάκι –όχι από την ερώτηση, αλλά από το γεγονός ότι δεν είσαι βέβαιος πως μπορείς να την απαντήσεις. Αν προσπαθήσεις να υπεκφύγεις δηλώνοντας πως είμαστε μια μείξη πολιτισμών, θα έρθεις αντιμέτωπος με την δεύτερη ερώτηση: σε τι ποσοστό Ανατολή, και σε τι Δύση; Εξήντα-σαράντα; Εβδομήντα-τριάντα; Και ακολουθεί διάλογος σαν αυτόν: «Μπορεί ένα ζευγάρι που δεν είναι παντρεμένο να μένει στο ίδιο σπίτι;» Μπορεί. Τότε είστε Ευρώπη. «Είναι OK για ένα ζευγάρι να πηγαίνουν και με άλλους; Έχετε αυτά τα πάρτι που πηγαίνει το ζευγάρι μαζί, και βρίσκει η γυναίκα έναν άλλο και ο άνδρας μία άλλη;» Εχμ, όχι –ή τουλάχιστον όχι ιδιαίτερα διαδεδομένα. Τότε είστε Ανατολή.
Αυτή η αληθινή ιστορία είναι αντιπροσωπευτική, μέσα στην χαριτωμένη απλότητα –ίσως και αφέλεια– της, του γεγονότος που πολλοί εξ ημών δεν παραδέχονται εύκολα: ότι ανήκουμε (αν όχι αποκλειστικά, τουλάχιστον και) στην Ανατολή. Το αποδεικνύουν κάποια εγγενή στοιχεία της κουλτούρας μας, όπως είναι η κουζίνα, οι μουσικές και οι χοροί, αλλά και πολλές καθημερινές μας συνήθειες –ο τρόπος που επιλέγουμε, ας πούμε, να διασκεδάζουμε, να οδηγούμε ή να ερωτευόμαστε.
Κι επειδή μας αρέσει να ανήκουμε (και) στην Ανατολή, ζητήσαμε από Λαογράφους, Μουσικολόγους και Φιλολόγους να μας απαριθμήσουν τους τομείς εκείνους που το αποδεικνύουν. Και εν συνεχεία συγκεντρώσαμε δέκα ανατολίτικα στέκια στην Αθήνα, για να βγούμε να γιορτάσουμε την μία από τις δύο πολιτισμικές μας ταυτότητες.
Στο μεταίχμιο δύο πολιτισμών
«Το πολιτισμικό μεταίχμιο το οποίο βιώνει η Ελλάδα είναι αποτέλεσμα κατά κύριο λόγο της γεωγραφικής της θέσης, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να δέχεται πολλαπλές επιδράσεις από την Ανατολή. Ο χώρος καθορίζει την εξέλιξη μιας χώρας. Η τοποθεσία της δηλαδή και οι λαοί με τους οποίους επικοινωνεί, επιδρούν καθοριστικά στην εξέλιξη του πολιτισμού της. Βέβαια, πέρα από την θέση της, η Ελλάδα επηρεάστηκε από την Ανατολή και λόγω των πολιτικών εξελίξεων, οι οποίες ανάλογα επηρέασαν την ζωή των κατοίκων, καθώς και τις δομές της», επισημαίνει ο κ. Γιώργος Βοζίκας, φιλόλογος και διδάκτωρ Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, φέρνοντας ως παράδειγμα την εποχή της τουρκοκρατίας.
«Η ιστορία μας είναι κάτι το οποίο βιώνουμε ασυνείδητα και ‘περνάει’ μέσα στην συμπεριφορά μας χωρίς να το καταλαβαίνουμε. Έτσι ορισμένα πράγματα τα οποία θεωρούμε αυτονόητα στην καθημερινότητά μας έχουν ένα ιστορικό βάθος. Έρχονται από τα πανάρχαια χρόνια και εκβάλλουν στο παρόν», σημειώνει.
Ποιες ήταν αυτές οι επιρροές; Πέρα από τα λεξιλογικά δάνεια από την τουρκική γλώσσα (αλάνι, γιλέκο, εργένης, ζόρι, κουβάς κτλ. – δείτε σε παλαιότερο άρθρο αναλυτικά), σημαντικός είναι ο πολιτισμικός «διάλογος», οι αλληλεπιδράσεις δηλαδή, οι οποίες παρατηρούνται στην μουσική και στον χορό. «Με τον ερχομό των προσφύγων από την Μικρά Ασία, το λαϊκό και ρεμπέτικο τραγούδι δέχεται αρκετές επιρροές από την Ανατολή. Οι πρόσφυγες φέρνουν μαζί τους ανατολίτικα όργανα όπως το ούτι, το οποίο παίζει σε λαϊκές ορχήστρες, αλλά και το μπουζούκι επηρεάζεται από ανατολίτικους μουσικούς δρόμους, δηλαδή κλίμακες, όπως η χουζάμ, και η σαμπάχ», σχολιάζει ο κ. Ιωάννης Πλεμμένος, Μουσικολόγος και ερευνητής του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Όσον αφορά το τσιφτετέλι, ο κ. Πλεμμένος αναφέρει ότι εμφανίστηκε περίπου στα τέλη του 19ου αιώνα, με τα λεγόμενα «Καφέ Αμάν» ή «Καφωδεία», μουσικά κέντρα δηλαδή τα οποία φιλοξενούσαν σχήματα που έπαιζαν ανατολίτικη μουσική. Τα κέντρα αυτά πολλαπλασιάστηκαν μετά την έλευση των προσφύγων, μέχρι την απαγόρευση της λειτουργίας τους από το καθεστώς Μεταξά το 1937.
«Σε αρκετές περιπτώσεις έχουμε επηρεαστεί ακόμα και στην νοοτροπία και στην αντίληψη της συμπεριφοράς», παρατηρεί η κ. Φούλα Πισπιρίγκου, «Το μπαχτσίσι για παράδειγμα, το ‘φακελάκι’ δηλαδή, ήταν τα χρήματα που έδιναν οι Τούρκοι στους δικαστές για να επηρεάσουν τις αποφάσεις τους». Τέλος, εξίσου σημαντικές επιρροές δέχτηκε και η διατροφή ειδικά στα λαδερά φαγητά (π.χ. μελιτζάνες ιμάμ) και στα «σοροπιαστά» γλυκά (ραβανί, σάμαλι, εκμέκ, μπακλαβάς κτλ.
Η Ανατολή στην Αθήνα
Από τα μαγαζάκια που ευωδιάζουν μπαχάρι και κύμινο στην Ευριπίδου, μέχρι τα belly dancing shows που φιλοξενούν τακτικά ακόμα και τα πιο mainstream στέκια της πόλης, και από τη μυρωδιά ναργιλέ που πλημμυρίζει τα στενάκια γύρω από την πλατεία του Ψυρρή μέχρι τα μεσανατολίτικα εστιατόρια που αυξάνονται διαρκώς, η Ανατολή είχε πάντα –και θα έχει στον αιώνα τον άπαντα– τη μόνιμη θέση της στην Αθήνα. Ιδού μερικές από τις αγαπημένες μας διευθύνσεις για να την τιμήσετε:
Ali Baba και σαράντα γεύσεις (Θεμιστοκλέους 78, πλατεία Εξαρχείων, τηλ. 210 3828962): Ο υπέροχος κύριος Σαντ από τη Συρία σερβίρει εδώ και χρόνια αρωματικό ναργιλέ, σε λίγες και καλές γεύσεις, φρεσκοκομμένους αραβικούς καφέδες και αυθεντικά γλυκά από την πατρίδα του, σε ένα εξαρχειώτικο στέκι που καταφέρνει να μαζεύει παρέες Αθηναίων και συμπατριωτών του, σε ίση σχεδόν αναλογία.
Om Kalthoum (Μεγ. Αλεξανδρου 85, Μεταξουργείο, τηλ: 6996681444): Οι παλαιότεροι λάτρεις και θαμώνες του Μεταξουργείου το ξέρετε ως Νούρα. Πρόσφατα άλλαξε διεύθυνση, ανακαινίστηκε και μεταμορφώθηκε σε ατμοσφαιρικό εστιατόριο με λαχταριστές ανατολίτικες γεύσεις (εξαιρετικό το φαλάφελ, λιγότερο καλό το λεχματζούν του) που πολλά Σάββατα φιλοξενεί και shows με χορό της κοιλιάς –γυναικείο και ανδρικό. Το γεύμα, που δεν θα σας κοστίσει περισσότερα από 10€ το άτομο, ολοκληρώνεται απαραιτήτως με αρωματικό ναργιλέ.
Μουσική Σκηνή Χίλιες και Δύο Νύχτες (Καραϊσκάκη 10, Ψυρρή, τηλ.: 210 3317293): Μουσική σκηνή και έθνικ εστιατόριο… σε ένα. Το παράδοξο πείραμα πέτυχε, και μετρά ήδη έντεκα χρόνια επιτυχημένων live, αριστοτεχνικών γεύσεων και ανατολίτικης ατμόσφαιρας, σε έναν χώρο βγαλμένο από τα παραμύθια της Σεχραζάτ. Τα live που εναλλάσσονται καθημερινά καλύπτουν μία μουσική γκάμα που εκτείνεται από το ρεμπέτικο μέχρι τις παραδοσιακές μουσικές του Κουρδιστάν και του Μαρόκο, ενώ εξυπακούεται ότι δε λείπουν και τα belly dancing shows.
Το μενού είναι όσο ευέλικτο χρειάζεται για να τιμά αυτόν τον συνδυασμό εστιατορίου και μουσικής σκηνής: Αν έρθετε αργά για το live, θα γεμίσετε το τραπέζι μεζεδάκια για τσιμπολόγημα –την ανατολίτικη βερσιόν του finger food, δηλαδή– όπως είναι τα φαλάφελ, τα κούμπε (πλιγούρι με γέμιση από κιμά και κουκουνάρι), οι λιβανέζικες πίττες και τα dips όπως η ανατολίτικη μελιτζανοσαλάτα με γιαούρτι και ταχίνι, το χούμους και η τυροκαυτερή. Αν πάλι έρθετε νωρίς και… πεινασμένοι, θα τιμήσετε τις σπεσιαλιτέ που σερβίρονται ως κυρίως πιάτα: γιαουρτλού, σις κεμπάπ και άλλα τέτοια μυρωδάτα.
Raja Jee (Σοφοκλέους 47, τηλ.: 210 3245272): Στην καρδιά του προσεχώς ανερχόμενου Γερανίου, πλημμυρίζει καθημερινά κόσμο που έρχεται για να δοκιμάσει τα γιγαντιαία φαλάφελ του, τα πεντανόστιμα και ζουμερά κεμπάπ και τα συκωτάκια ψημένα στην πλάκα. Μην περιμένετε έθνικ χαριτωμενιές: ο Raja Jee θα μπορούσε να είναι ένα τυπικό “fast food” της Δαμασκού, με την δορυφορική του τηλεόραση, τα λιγοστά τραπεζάκια και τις αφίσες στους τοίχους. Παραγγέλνετε τις πίτες σας, συνοδεύετε με δροσιστικό χυμό ανανά (για να μην πάτε κόντρα στην παράδοση που δεν πολύ-συμπαθεί το αλκοόλ) και πληρώνετε το πολύ 5-7€ το άτομο. Μαγεία.
Ο Νέζος (Κωνσταντινουπόλεως 58, Γκάζι, τηλ.: 6972 340342): Σταθερή αξία από τότε που το Γκάζι… δεν ήταν Γκάζι (για την ακρίβεια, δεν ήταν τίποτα) σερβίρει το καλύτερο κεμπάπ της πόλης, μαζί με πολλούς πολίτικους μεζέδες σε μικρά πιατάκια, κάτω από τα αλλαντικά που κρέμονται από το ταβάνι και τις αφίσες της Αγια-Σοφιάς που κοσμούν τους τοίχους. Τιμήστε οπωσδήποτε την (αρκούντως πικάντικη) σαλάτα του τσοπάνη, τον λεπτοκομμένο παστουρμά και το απαλό χούμους. Για πλήρες γεύμα δύο ατόμων (με σαλάτα, δύο ορεκτικά, πατάτες και τα δύο κυρίως πιάτα) συν το ωραιότατο δικό τους κρασί ή ουζάκι, θα υπολογίσετε περί τα 15€ το άτομο.
Ο Αιγύπτιος (Μεγάλου Αλεξάνδρου 102, Μεταξουργείο): Τι κι αν μετακόμισε και έχασε την δροσερή πλατεΐτσα στην οποία άπλωνε τα τραπέζια του τα καλοκαίρια; Το μενού του παραμένει αυθεντικά αιγυπτιακό, και το φαλάφελ του μακράν το καλύτερο της πόλης. Δυνατά παίζουν και το χούμους, το δροσερό ταμπουλέ με το φρέσκο κρεμμυδάκι να δίνει την απαραίτητη spicy νότα, και τα (κομμάτι βαριά για τους ασυνήθιστους ουρανίσκους) κεμπάπ. Όσο για τιμές; Υπολογίστε περί τα 8-10€ το άτομο για full extra γεύμα με αιγυπτιακή μπύρα.
Πυραμίδες (Μεγαλοπόλεως 1, και Πεισιστράτου 87, και τα δύο στην Καλλιθέα τηλ: 21 0940 7720): Παραδοσιακό αιγυπτιακό ουζερί-καφενείο στην Καλλιθέα, με ιστορία που μετρά 12 χρόνια, το οποίο εν συνεχεία… μεγάλωσε και επεκτάθηκε σε μικρή αλυσίδα, ανοίγοντας και δεύτερο, μερικούς δρόμους πιο κάτω. Στο μενού του θα βρείτε τεράστια ποικιλία σε γεύσεις και αρώματα ναργιλέ (από πεπόνι μέχρι… μοχίτο) αλλά και σπιτική βυσσινάδα, και αυθεντικό παραδοσιακό σαλέπι. Εννοείται πως οι τιμές είναι σούπερ, ενώ αν σας ανοίξει η όρεξη ακριβώς δίπλα, βρίσκεται ο Nermund με θεσπέσιο κεμπάπ-ντονέρ.
Αναχίτα (Χρ. Σμύρνης 3, Χαλάνδρι, τηλ.: 210 6891222): Το πρώτο πέρσικο εστιατόριο της πόλης μετρά την ιστορία του σε δεκαετίες, αφού πρωτοάνοιξε τις πόρτες του το μακρινό 1990, και θεωρείται από πολύ κόσμο ένα από τα καλύτερα ανατολίτικα εστιατόρια της πόλης. Τι τρώμε εδώ; Αυθεντική ιρανική κουζίνα: Την πρώτη φορά θα τιμήσετε οπωσδήποτε το ζερέσκ πολό, ψητό κοτόπουλο με ρύζι και φραγκοστάφυλο, φιστίκι και αμύγδαλο, και τους και ελαφρώς πικάντικους κουφτέ μπερεντζί, από κιμά με ρύζι, αρωματικά χορταρικά και σάλτσα ντομάτας. Εννοείται, βέβαια, ότι δυνατά παίζουν και τα κεμπάπ. Ο λογαριασμός θα κυμανθεί στα 15-20€ το άτομο, μαζί με καλό χύμα κρασί.
