Όλα θα πάνε καλά: Joël Pommerat στη Στέγη

Aπό τις 4 έως τις 8 Οκτωβρίου η Στέγη μεταμορφώνεται σε Κοινοβούλιο. Η Γαλλική Επανάσταση συμβαίνει εδώ και τώρα, ολόγυρά μας, και ο Ζοέλ Πομμερά, με τη θαυμαστή ομάδα του, μας παρασύρουν με το Όλα θα πάνε καλά (1) Το τέλος του Λουδοβίκου (Ça ira (1) Fin de Louis) στη δίνη της Ιστορίας, αποδεικνύοντάς μας πόσο σημερινά είναι όσα έλεγαν και έπρατταν, πριν από 228 χρόνια, οι πρωτεργάτες αλλά και οι πολέμιοι της ευρωπαϊκής δημοκρατίας.

Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση υποδέχεται την πιο πολυσυζητημένη παράσταση της Γαλλίας (τρία βραβεία Μολιέρου, 2016). Δεκατέσσερις ηθοποιοί και ένα πλήθος κομπάρσων ερμηνεύουν, κινούμενοι απ’ άκρη σ’ άκρη της Κεντρικής Σκηνής της Στέγης, δεκάδες πρόσωπα: βασιλείς, προέδρους, βουλευτές, καρδιναλίους, θερμόαιμους επαναστάτες και αγανακτισμένους πολίτες. Πρωτίστως, όμως, ενσαρκώνουν τις ιδέες τους. Ο ιστορικός διάλογος που «γέννησε» την ευρωπαϊκή δημοκρατία αναβιώνει και αφορά το «εδώ και τώρα», ο Λουδοβίκος ΙΣΤ΄ συναντιέται με τις selfies και η Μασσαλιώτιδα με την επιτυχία από τα ‘80s, “The Final Countdown”. Γιατί, ίσως, το 1789 να μην είναι τελικά τόσο μακριά.

Είκοσι τέσσερις σκηνές, εμπνευσμένες από την περίοδο 1789-90, αλλά σε άμεση συνάφεια με τα σημερινά υπαρξιακά, κοινωνικά και πολιτικά αδιέξοδα, ανοίγουν ένα θεμελιώδη και συναρπαστικό διάλογο για τη δημοκρατία, γεμάτο επαναστατικά οράματα και δίκαιες διεκδικήσεις, αλλά και αδιανόητες ανοησίες, προσβολές ή ακόμη και συμπλοκές – γιατί κάθε Εθνοσυνέλευση έχει τις… κοκορομαχίες της.

Μην περιμένετε, λοιπόν, μια ακαδημαϊκή παράσταση ή ένα έργο εποχής, με πρωταγωνιστές τον Δαντόν, τον Μαρά και τον Ροβεσπιέρο, ούτε μια προσέγγιση θεάτρου-ντοκουμέντου γύρω από το τρίπτυχο «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφοσύνη» ή, ακόμα, μια μανιχαϊστική αλληγορία περί καλού και κακού, με αφορμή το 1789.

«Δεν πρόκειται για μια πολιτική παράσταση, αλλά για μια παράσταση με αντικείμενο την πολιτική» μας προϊδεάζει ο Ζοέλ Πομμερά (γενν. 1963) και επιστρέφει στη Στέγη –απ’ όπου συστήθηκε στο ελληνικό κοινό το 2013– με το νέο αυτό επικό πρότζεκτ για τη δημοκρατία, αποτέλεσμα διετούς έρευνας, στο οποίο συνέπραξαν ιστορικοί, συγγραφείς αλλά και οι ηθοποιοί της ομάδας.

Εισπράττοντας διθυραμβικές κριτικές, όπου κι αν παίζεται –από το Βέλγιο μέχρι τον Καναδά και από τη Γαλλία μέχρι τη Βραζιλία– το Όλα θα πάνε καλά (1) Το τέλος του Λουδοβίκου είναι ένα μνημειώδες θεατρικό γεγονός-εμπειρία, βίαιο και τρυφερό, αστείο και καίριο, δαιμόνια διασκεδαστικό και πολλαπλώς διαφωτιστικό. Πιθανότατα, δε, μια παράσταση ιστορικής σημασίας για το σύγχρονο θέατρο.

Σκηνοθεσία: Joël Pommerat
Με τους: Saadia Bentaïeb, Agnès Berthon, Yannick Choirat, Eric Feldman, Philippe Frécon, Yvain Juillard, Anthony Moreau, Ruth Olaizola, Gérard Potier, Anne Rotger, David Sighicelli, Maxime Tshibangu, Simon Verjans, Bogdan Zamfir
Σχεδιασμός Σκηνικών & Φωτισμών: Eric Soyer
Σχεδιασμός Κοστουμιών & Εικαστική Έρευνα: Isabelle Deffin
Ήχος: François Leymarie
Μουσική έρευνα: Gilles Rico
Έρευνα ήχου και χωρικότητας: Grégoire Leymarie & Manuel Poletti (MusicUnit/ Ircam)

Δραματουργία: Marion Boudier
Καλλιτεχνική συνεργασία: Marie Piemontese, Philippe Carbonneaux
Σύμβουλος ιστορικών θεμάτων: Guillaume Mazeau
Βοηθός δραματουργίας & τεκμηρίωσης: Guillaume Lambert
Βοηθοί του Forces vives: David Charier, Lucia Trotta
Βοηθός Σκηνοθέτη: Lucia Trotta

Τεχνική Διεύθυνση: Emmanuel Abate
Κατασκευή Σκηνικού: Ateliers de Nanterre-Amandiers
Φορητή κατασκευή: Thomas Ramon – Artom

Τεχνικός φωτισμών: Julien Chatenet
Τεχνικός ήχου: Philippe Perrin
Τεχνικοί σκηνής: Mathieu Mironnet, Pierre-Yves Le Borgne, Ludovic Velon
Ενδυματολόγοι: Claire Lezer, Lise Crétiaux
Ηλεκτρολόγος: Laurent Berger

Μετάφραση στα ελληνικά: Λουίζα Μητσάκου
Τεχνικός υπερτίτλων: Jorge Tome / AMDA

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ζοέλ Πομμερά (γενν. 1963), όπως ο ίδιος έχει παραδεχτεί, ήταν ένα προβληματικός και αδιάφορος μαθητής, ο οποίος βρήκε το νόημα της ζωής του στο θέατρο, σε ηλικία 12 ετών, όταν επισκέφθηκε, παρέα με τους γονείς του, το Φεστιβάλ της Αβινιόν.

Τριάντα χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 2006, ο Πομμερά βρέθηκε στο περίφημο γαλλικό φεστιβάλ ως συγγραφέας και σκηνοθέτης τριών παραστάσεων, με εξαντλημένα όλα τα εισιτήρια από τους φανατικούς θαυμαστές του. Ο θρίαμβος είχε μόλις ξεκινήσει για τον επονομαζόμενο «διάδοχο του Πίτερ Μπρουκ».

Ο τίτλος της παράστασης Ça ira (δηλαδή, όλα θα πάνε καλά) αναφέρεται στο ομώνυμο λαϊκό επαναστατικό τραγούδι-σύμβολο της Γαλλικής Επανάστασης, με γνωστότερη εκτέλεση εκείνη της Édith Piaf για την ταινία του Sasha Guitry, Si Versailles m'était conté (1954, Αν μιλούσαν οι Βερσαλλίες). O υπότιτλος, Fin de Louis (Το τέλος του Λουδοβίκου), αναφέρεται στη θανάτωση του βασιλιά Λουδοβίκου ΙΣΤ΄ της Γαλλίας, το 1793.

Η πρεμιέρα του Ça ira (1) Fin de Louis δόθηκε στο γαλλικό θέατρο Nanterre-Amandiers στις 16 Σεπτεμβρίου 2015 και η παράσταση χαρακτηρίστηκε ευθύς αμέσως κορυφαίο γεγονός, εφάμιλλο της ιστορικής παράστασης 1789 του Théâtre du Soleil, σε σκηνοθεσία της Ariane Mnouchkine (1970).

Καθώς η παράσταση συνεχιζόταν να παίζεται το φθινόπωρο του 2015, κοινό και κριτικοί διαπίστωναν πόσο ανατριχιαστικά επίκαιροι ηχούσαν οι λόγοι των πρωταγωνιστών της Γαλλικής Επανάστασης, ειδικά μετά το τρομοκρατικό χτύπημα στο Bataclan (13/11/2015).

Ο Ζοέλ Πομμερά έλαβε το 2016 τρία βραβεία Μολιέρου, για το Ça ira (1) Fin de Louis: καλύτερης σκηνοθεσίας, καλύτερης δραματουργίας και καλύτερου έργου. Την ίδια χρονιά, έλαβε και ένα τέταρτο βραβείο Μολιέρου για τον Πινόκιο, ένα πολύ ιδιαίτερο θέαμα για το νεανικό κοινό.

Louis Brouillard είναι το όνομα της ομάδας του Ζοέλ Πομμερά και μάλλον δεν είναι τυχαίο ότι το «επίθετό» της, δηλαδή η λέξη brouillard, σημαίνει ομίχλη, ένα από τα βασικά εφέ των αφαιρετικών παραστάσεών του.

Ο Πομμερά ετοιμάζει αυτήν την περίοδο το δεύτερο μέρος του Ça ira, εστιάζοντας αυτήν τη φορά στην περίοδο 1791-95.

Το Ça ira (1) Fin de Louis προέκυψε ύστερα από συνεργασία του θιάσου με τον ιστορικό Guillaume Mazeau και τη δραματουργό Marion Boudier.