Ο Κώστας Φιλίππογλου μιλά στο in2life
Λίγο πριν την πρεμιέρα του Προμηθέα Δεσμώτη στο Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης, ο Κώστας Φιλίππογλου μας μίλησε για το πόσο επίκαιρος παραμένει ο Αισχύλος.
της Ιωάννας Μπλάτσου
Ο Κώστας Φιλίππογλου σκηνοθετεί τον «Προμηθέα Δεσμώτη» και με αφορμή την αρχαία τραγωδία του Αισχύλου, μιλά για το δικαίωμα κάθε ανθρώπου «στην ισονομία, αξιοπρέπεια, αυτοδιάθεση και αυτοδιοίκηση», παίρνει θέση για την αποπομπή του Βασίλη Παπαβασιλείου από τις Νεφέλες –«Δεν μπορεί μια εταιρεία παραγωγής ή ένας πρωταγωνιστής να απομακρύνει τον σκηνοθέτη» και μας προσκαλεί στις 17-18 Ιουλίου, στην πρεμιέρα της παράστασης, στο Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης, όπου η παράσταση θα δοθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας και στις 21-22 Αυγούστου στην Επίδαυρο.
«Είμαι ρεαλιστής, γιατί ζητώ το αδύνατο. Και το ζητώ, χωρίς άλλον λόγο από τον εαυτό μου», γράφει ο Αισχύλος. Ποιο είναι το «ρεαλιστικό» - «αδύνατο» αίτημα του Προμηθέα;
Σε έναν κόσμο που διοικείται από μια αδίστακτη εξουσία, που δεν ενδιαφέρεται για το κοινό καλό, ο Προμηθέας ζητά δικαιοσύνη, ισονομία, κατανόηση, αδελφοσύνη, αγάπη, συμπόνια, αλτρουισμό και φιλανθρωπία. Έννοιες που φαντάζουν ξένες και παρανοϊκές για αυτούς που νέμονται τον θρόνο της παντοδυναμίας. Ζητά λοιπόν το αδύνατο.
Ποιο είναι το «ρεαλιστικό» - «αδύνατο» αίτημα του συνειδητοποιημένου Έλληνα πολίτη σήμερα, εντός ή εκτός δημοψηφισμάτων;
Ο συνειδητοποιημένος πολίτης σήμερα στην Ελλάδα ζητάει όλα τα παραπάνω συν την αξιοπρέπεια, τον αυτοσεβασμό, την αυτοδιάθεση, και την αυτοδιοίκηση. Έννοιες ξεχασμένες για πολύ μεγάλο διάστημα. Έννοιες που του φαίνεται αδύνατον να τις κερδίσει. Θα πρέπει να είναι, όμως, ρεαλιστής και να τις ζητήσει. Πρώτα από τον εαυτό του και μετά από την αδίστακτη εξουσία των οικονομικών αρχόντων και των θεσμών.
Θεωρείτε ότι με την υπάρχουσα, πραγματικά δεινή οικονομική πραγματικότητα ο κόσμος θα διαθέσει τα ελάχιστα διαθέσιμα χρήματά του, μετά τον έλεγχο κεφαλαίων των τραπεζών, για να δει θέατρο, ειδικά στην Επίδαυρο;
Θεωρώ πως είναι δύσκολο έως αδύνατο. Είμαι, όμως, ρεαλιστής και ζητώ το αδύνατο. Εμείς δουλέψαμε υπεράνθρωπα. Ειδικά, φέτος. Οι συνθήκες ήταν αντίξοες. Σκληρές πρόβες χωρίς οικονομικό όφελος, πολλή δουλειά και αρκετά ατυχήματα. Ήδη μετράμε μια ελαφρά ηλεκτροπληξία, ένα σπάσιμο κεφαλιού και αρκετές πτώσεις. Το άθροισμα έβγαλε μια εξαιρετική παράσταση, σύγχρονη και πολύ επίκαιρη, που την πιστεύω πολύ και θέλω να την μοιραστώ με το κοινό. Εμείς θα είμαστε εκεί, σ’ αυτόν τον υπέροχο ιερό χώρο και θα σας περιμένουμε. Είναι το μόνο που μπορούμε και θέλουμε να κάνουμε. Είναι ο μόνος τρόπος να αντισταθούμε και να προσφέρουμε. Ακούγεται μάλλον μεγαλόστομο και συναισθηματικό, αλλά το λέω με απλότητα και αγάπη.
Μέσα στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες, παρατηρούνται και άκομψα φαινόμενα αποπομπής καλλιτεχνών από θεατρικά σχήματα και κρατικούς θεσμούς, με πρόσφατο παράδειγμα αυτής του Βασίλη Παπαβασιλείου από τις «Νεφέλες». Ποια η στάση σας σε τέτοιας φύσεως πρακτικές;
Τις θεωρώ απαράδεκτες. Εάν υπάρχει καλλιτεχνική διαφωνία, ας μη γίνει η δουλειά. Δεν μπορεί μια εταιρεία παραγωγής ή ένας πρωταγωνιστής να απομακρύνει τον σκηνοθέτη. Ας αποσυρθούν αυτοί. Άλλωστε το Φεστιβάλ εμπιστεύθηκε την αισθητική και την καλλιτεχνική ματιά του Βασίλη Παπαβασιλείου και τους έδωσε την δουλειά. Δε νομίζω να εμπιστεύονταν μια απρόσωπη εταιρεία, ούτε την αισθητική του Φιλιππίδη. Η Επίδαυρος δεν είναι ένας χώρος για να πας να βγάλεις φράγκα.
Αν ήταν να αποσπάσετε ένα εδάφιο από τον «Προμηθέα Δεσμώτη» για να περιγράψετε αυτό που συμβαίνει σήμερα γύρω μας, ποιο θα ήταν αυτό;
Αυτό είναι δύσκολο. Όλο το έργο περιγράφει αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Λατρεύω δε τόσο πολύ αυτή τη μετάφραση. Νομίζω είναι η καλύτερη που έχει γίνει ποτέ. Η μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα για τον «Προμηθέα Δεσμώτη» θα γίνει κλασική. Ορίστε τρία εδάφια:
«Όταν τον είδα να ’ρχεται/ ήξερα τι θ’ αρχίσει να γαυγίζει./ Από πότε είναι ντροπή/ να σε στρώνουν στο κυνήγι/ τα κοπρόσκυλα; Εμπρός! Τι περιμένει/ το μεγάλο αφεντικό; Ας προσπαθήσει/ να με υποτάξει· ας στείλει/ τους κεραυνούς του· ας σπείρει/ ανέμων πανικό· ας συνταράξει/ συθέμελα τη γη· ας πνίξει/ στα πέλαγα τον ουρανό· ας φυλακίσει/ τ’ αστέρια στο σκοτάδι των βυθών κι ας με πετάξει/ στην δίνη της αδέκαστης Ανάγκης: να με αρπάξουν/ του σκοταδιού οι ρίζες στον Τάρταρο – Εγώ/ θα μείνω ζωντανός».
«Αυτό, λοιπόν, είναι εξουσία;/ Μαχαίρι στον λαιμό της περηφάνιας;/ Στενάζει η γη, θρηνεί/ το αρχαίο μεγαλείο/ της ανυποταγής σου./ Στενάζει ο Άνθρωπος, θρηνεί/ η Ευρώπη και πονούν/ τα σπλάχνα της Ασίας./ Εγώ σας προειδοποίησα».
«Όταν σας στρώσει στο κυνήγι/ το κακό, μην καταριέστε/ την μοίρα σας, ούτε να λέτε/ πως σας παγίδεψε ο Δίας,/ σας αιφνιδίασε η αυθαίρετη εξουσία.../ Τίποτα τέτοιο. Ξέρετε·/ κι αν βρεθείτε/ μπλεγμένες στο απέραντο/ δίχτυ της δυστυχίας,/ θα είστε εσείς υπεύθυνες».
Info:
«Προμηθέας Δεσμώτης» σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου, μετάφραση Γιώργου Μπλάνα, σκηνικά-κοστούμια Kenny MacLellan, μουσική Lost Bodies, σχεδιασμό φωτισμών Νίκου Βλασόπουλου.
Διανομή: Τάσος Νούσιας, Γεράσιμος Γεννατάς, Δημήτρης Κουρούμπαλης, Marlene Kaminski, Αικατερίνη Λούρα, Ίριδα Μάρα.
Πρόγραμμα περιοδείας «Προμηθέα Δεσμώτη»
Παρασκευή, 17 & Σάββατο, 18 Ιουλίου: Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης
Κυριακή, 19 Ιουλίου: Ιωάννινα, Υπαίθριο θέατρο ΕΗΜ - Φρόντζου
Κυριακή, 2 Αυγούστου: Ραφήνα, Ανοιχτό Θέατρο Γυμνασίου-Λυκείου
Δευτέρα, 3 Αυγούστου: Νέα Μάκρη, Αμφιθέατρο Πολιτιστικού και Αθλητικού Πάρκου
Δευτέρα, 10 Αυγούστου: Πάτρα, Αρχαίο Ρωμαϊκό Ωδείο
Τρίτη, 11 Αυγούστου: Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης
Παρασκευή, 21 & Σάββατο, 22 Αυγούστου: Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
Δευτέρα, 24 Αυγούστου: Ηλιούπολη, Δημοτικό Θέατρο Άλσους «Δ.Κιντής»
Τετάρτη, 26 & Πέμπτη, 27 Αυγούστου: Θέατρο Δάσους, Θεσσαλονίκη
Παρασκευή, 28 Αυγούστου: Αρχαίο Θέατρο Δίου
Τετάρτη, 2 Σεπτεμβρίου: Γαλάτσι Άλσος, Βεΐκου
Κυριακή, 6 Σεπτεμβρίου: Βύρωνας, θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη
Τετάρτη, 16 Σεπτεμβρίου: Κορυδαλλός, Δημοτικό Θέατρο «Θανάσης Βέγγος»,
Πέμπτη, 17 Σεπτεμβρίου: Κηποθέατρο Παπάγου
Σάββατο, 19 Σεπτεμβρίου: Βεάκειο Θέατρο Πειραιά
Ο Κώστας Φιλίππογλου σκηνοθετεί τον «Προμηθέα Δεσμώτη» και με αφορμή την αρχαία τραγωδία του Αισχύλου, μιλά για το δικαίωμα κάθε ανθρώπου «στην ισονομία, αξιοπρέπεια, αυτοδιάθεση και αυτοδιοίκηση», παίρνει θέση για την αποπομπή του Βασίλη Παπαβασιλείου από τις Νεφέλες –«Δεν μπορεί μια εταιρεία παραγωγής ή ένας πρωταγωνιστής να απομακρύνει τον σκηνοθέτη» και μας προσκαλεί στις 17-18 Ιουλίου, στην πρεμιέρα της παράστασης, στο Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης, όπου η παράσταση θα δοθεί κατά τη διάρκεια της ημέρας και στις 21-22 Αυγούστου στην Επίδαυρο.
«Είμαι ρεαλιστής, γιατί ζητώ το αδύνατο. Και το ζητώ, χωρίς άλλον λόγο από τον εαυτό μου», γράφει ο Αισχύλος. Ποιο είναι το «ρεαλιστικό» - «αδύνατο» αίτημα του Προμηθέα;
Σε έναν κόσμο που διοικείται από μια αδίστακτη εξουσία, που δεν ενδιαφέρεται για το κοινό καλό, ο Προμηθέας ζητά δικαιοσύνη, ισονομία, κατανόηση, αδελφοσύνη, αγάπη, συμπόνια, αλτρουισμό και φιλανθρωπία. Έννοιες που φαντάζουν ξένες και παρανοϊκές για αυτούς που νέμονται τον θρόνο της παντοδυναμίας. Ζητά λοιπόν το αδύνατο.
Ποιο είναι το «ρεαλιστικό» - «αδύνατο» αίτημα του συνειδητοποιημένου Έλληνα πολίτη σήμερα, εντός ή εκτός δημοψηφισμάτων;
Ο συνειδητοποιημένος πολίτης σήμερα στην Ελλάδα ζητάει όλα τα παραπάνω συν την αξιοπρέπεια, τον αυτοσεβασμό, την αυτοδιάθεση, και την αυτοδιοίκηση. Έννοιες ξεχασμένες για πολύ μεγάλο διάστημα. Έννοιες που του φαίνεται αδύνατον να τις κερδίσει. Θα πρέπει να είναι, όμως, ρεαλιστής και να τις ζητήσει. Πρώτα από τον εαυτό του και μετά από την αδίστακτη εξουσία των οικονομικών αρχόντων και των θεσμών.
Θεωρείτε ότι με την υπάρχουσα, πραγματικά δεινή οικονομική πραγματικότητα ο κόσμος θα διαθέσει τα ελάχιστα διαθέσιμα χρήματά του, μετά τον έλεγχο κεφαλαίων των τραπεζών, για να δει θέατρο, ειδικά στην Επίδαυρο;
Θεωρώ πως είναι δύσκολο έως αδύνατο. Είμαι, όμως, ρεαλιστής και ζητώ το αδύνατο. Εμείς δουλέψαμε υπεράνθρωπα. Ειδικά, φέτος. Οι συνθήκες ήταν αντίξοες. Σκληρές πρόβες χωρίς οικονομικό όφελος, πολλή δουλειά και αρκετά ατυχήματα. Ήδη μετράμε μια ελαφρά ηλεκτροπληξία, ένα σπάσιμο κεφαλιού και αρκετές πτώσεις. Το άθροισμα έβγαλε μια εξαιρετική παράσταση, σύγχρονη και πολύ επίκαιρη, που την πιστεύω πολύ και θέλω να την μοιραστώ με το κοινό. Εμείς θα είμαστε εκεί, σ’ αυτόν τον υπέροχο ιερό χώρο και θα σας περιμένουμε. Είναι το μόνο που μπορούμε και θέλουμε να κάνουμε. Είναι ο μόνος τρόπος να αντισταθούμε και να προσφέρουμε. Ακούγεται μάλλον μεγαλόστομο και συναισθηματικό, αλλά το λέω με απλότητα και αγάπη.
Μέσα στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες, παρατηρούνται και άκομψα φαινόμενα αποπομπής καλλιτεχνών από θεατρικά σχήματα και κρατικούς θεσμούς, με πρόσφατο παράδειγμα αυτής του Βασίλη Παπαβασιλείου από τις «Νεφέλες». Ποια η στάση σας σε τέτοιας φύσεως πρακτικές;
Τις θεωρώ απαράδεκτες. Εάν υπάρχει καλλιτεχνική διαφωνία, ας μη γίνει η δουλειά. Δεν μπορεί μια εταιρεία παραγωγής ή ένας πρωταγωνιστής να απομακρύνει τον σκηνοθέτη. Ας αποσυρθούν αυτοί. Άλλωστε το Φεστιβάλ εμπιστεύθηκε την αισθητική και την καλλιτεχνική ματιά του Βασίλη Παπαβασιλείου και τους έδωσε την δουλειά. Δε νομίζω να εμπιστεύονταν μια απρόσωπη εταιρεία, ούτε την αισθητική του Φιλιππίδη. Η Επίδαυρος δεν είναι ένας χώρος για να πας να βγάλεις φράγκα.
Αν ήταν να αποσπάσετε ένα εδάφιο από τον «Προμηθέα Δεσμώτη» για να περιγράψετε αυτό που συμβαίνει σήμερα γύρω μας, ποιο θα ήταν αυτό;
Αυτό είναι δύσκολο. Όλο το έργο περιγράφει αυτό που συμβαίνει γύρω μας. Λατρεύω δε τόσο πολύ αυτή τη μετάφραση. Νομίζω είναι η καλύτερη που έχει γίνει ποτέ. Η μετάφραση του Γιώργου Μπλάνα για τον «Προμηθέα Δεσμώτη» θα γίνει κλασική. Ορίστε τρία εδάφια:
«Όταν τον είδα να ’ρχεται/ ήξερα τι θ’ αρχίσει να γαυγίζει./ Από πότε είναι ντροπή/ να σε στρώνουν στο κυνήγι/ τα κοπρόσκυλα; Εμπρός! Τι περιμένει/ το μεγάλο αφεντικό; Ας προσπαθήσει/ να με υποτάξει· ας στείλει/ τους κεραυνούς του· ας σπείρει/ ανέμων πανικό· ας συνταράξει/ συθέμελα τη γη· ας πνίξει/ στα πέλαγα τον ουρανό· ας φυλακίσει/ τ’ αστέρια στο σκοτάδι των βυθών κι ας με πετάξει/ στην δίνη της αδέκαστης Ανάγκης: να με αρπάξουν/ του σκοταδιού οι ρίζες στον Τάρταρο – Εγώ/ θα μείνω ζωντανός».
«Αυτό, λοιπόν, είναι εξουσία;/ Μαχαίρι στον λαιμό της περηφάνιας;/ Στενάζει η γη, θρηνεί/ το αρχαίο μεγαλείο/ της ανυποταγής σου./ Στενάζει ο Άνθρωπος, θρηνεί/ η Ευρώπη και πονούν/ τα σπλάχνα της Ασίας./ Εγώ σας προειδοποίησα».
«Όταν σας στρώσει στο κυνήγι/ το κακό, μην καταριέστε/ την μοίρα σας, ούτε να λέτε/ πως σας παγίδεψε ο Δίας,/ σας αιφνιδίασε η αυθαίρετη εξουσία.../ Τίποτα τέτοιο. Ξέρετε·/ κι αν βρεθείτε/ μπλεγμένες στο απέραντο/ δίχτυ της δυστυχίας,/ θα είστε εσείς υπεύθυνες».
Info:
«Προμηθέας Δεσμώτης» σε σκηνοθεσία Κώστα Φιλίππογλου, μετάφραση Γιώργου Μπλάνα, σκηνικά-κοστούμια Kenny MacLellan, μουσική Lost Bodies, σχεδιασμό φωτισμών Νίκου Βλασόπουλου.
Διανομή: Τάσος Νούσιας, Γεράσιμος Γεννατάς, Δημήτρης Κουρούμπαλης, Marlene Kaminski, Αικατερίνη Λούρα, Ίριδα Μάρα.
Πρόγραμμα περιοδείας «Προμηθέα Δεσμώτη»
Παρασκευή, 17 & Σάββατο, 18 Ιουλίου: Αρχαίο Θέατρο Δωδώνης
Κυριακή, 19 Ιουλίου: Ιωάννινα, Υπαίθριο θέατρο ΕΗΜ - Φρόντζου
Κυριακή, 2 Αυγούστου: Ραφήνα, Ανοιχτό Θέατρο Γυμνασίου-Λυκείου
Δευτέρα, 3 Αυγούστου: Νέα Μάκρη, Αμφιθέατρο Πολιτιστικού και Αθλητικού Πάρκου
Δευτέρα, 10 Αυγούστου: Πάτρα, Αρχαίο Ρωμαϊκό Ωδείο
Τρίτη, 11 Αυγούστου: Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης
Παρασκευή, 21 & Σάββατο, 22 Αυγούστου: Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου
Δευτέρα, 24 Αυγούστου: Ηλιούπολη, Δημοτικό Θέατρο Άλσους «Δ.Κιντής»
Τετάρτη, 26 & Πέμπτη, 27 Αυγούστου: Θέατρο Δάσους, Θεσσαλονίκη
Παρασκευή, 28 Αυγούστου: Αρχαίο Θέατρο Δίου
Τετάρτη, 2 Σεπτεμβρίου: Γαλάτσι Άλσος, Βεΐκου
Κυριακή, 6 Σεπτεμβρίου: Βύρωνας, θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη
Τετάρτη, 16 Σεπτεμβρίου: Κορυδαλλός, Δημοτικό Θέατρο «Θανάσης Βέγγος»,
Πέμπτη, 17 Σεπτεμβρίου: Κηποθέατρο Παπάγου
Σάββατο, 19 Σεπτεμβρίου: Βεάκειο Θέατρο Πειραιά
