Η Anne Teresa De Keersmaeker χορεύει στη Στέγη

Η ομάδα Rosas που συνεπήρε το κοινό της Στέγης το 2012 με τα έργα Fase και En attendant, επιστρέφει στην Κεντρική Σκηνή με δύο νέες παραγωγές.

Στο Partita II, στις 12, 13 και 14 Δεκεμβρίου 2013, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε επί σκηνής τη διάσημη χορογράφο Αν Τερέζα ντε Κερσμάκερ σε ένα μεθυστικό ντουέτο με τον Γάλλο χορογράφο και χορευτή Boris Charmatz.

Στο Vortex Temporum, στις 16, 17 και 18 Δεκεμβρίου 2013, ένας χορευτής και ένας μουσικός συναντιούνται και οι φυσικοί ήχοι της καθημερινότητας αναπάντεχα μετατρέπονται σε μουσική.

Partita II
12 - 14 Δεκεμβρίου 2013

Τρεις μοναδικοί ερμηνευτές, ο Μπαχ, η μουσική, ο χορός, το φως, το σκοτάδι: τα αστέρια που απαρτίζουν τον αστερισμό της Παρτίτα υπ’ αριθμόν 2. Ένα εκρηκτικό ντουέτο με την θρυλική Αν Τερέζα Ντε Κεερσμάκερ και τον αστέρα της νεότερης γενιάς Μπορίς Σαρμάτζ. Μια παράσταση όπου η μουσική γίνεται ορατή και ο χορός ακούγεται.

Μια τυχαία συνάντηση αυτοσχεδιασμού στην Αβινιόν, το 2010, γέννησε μια εξαιρετική καλλιτεχνική συνεύρεση: η πρωτοπόρος της βελγικής σκηνής Αν Τερέζα ντε Κέερσμακερ συναντά τον Μπορίς Σαρμάτζ, αστέρα της νεώτερης γενιάς, που από την έδρα του στη Ρεν επεξεργάζεται τη σχέση κίνησης, λογοτεχνίας και χορογραφίας. Χορευτές και χορογράφοι και οι δυο, μοιράζονται μιαν ασίγαστη επιθυμία να χορεύουν, την αγάπη τους για τη δομημένη χορογραφία και την ανάγκη της ελευθερίας που διέπει τον αυτοσχεδιασμό.

Μαζί διερευνούν τη ζωντανή αρχιτεκτονική της Παρτίτας Νο 2 του Μπαχ, που ερμηνεύει επί σκηνής η εκπληκτική βιολονίστρια Αμαντίν Μπεγιέρ, και μας προσκαλούν να μοιραστούμε την αναζήτηση του χορού που ενυπάρχει στην ιδιοφυή μουσική του Μπαχ και το πάθος τους για την κίνηση. Η σχεδόν γυμνή σκηνή αντανακλά για άλλη μια φορά την εκκωφαντική λιτότητα των πρόσφατων έργων της Ντε Κέερσμακερ ως αναγκαιότητα που προκύπτει από την εποχή μας. Η μουσική στο σκοτάδι, αυτό που μαγικά κινεί την ακούραστη Ντε Κέερσμακερ, ο χορός που ξεσπά σε τρεχαλητό και ο χορός που ακολουθεί τη σκέψη, συνθέτουν το σύμπαν μιας παράστασης όπου η μουσική γίνεται ορατή και ο χορός μπορεί να ακούγεται.

Η παράσταση χωρίζεται σε τρία μέρη με ίση διάρκεια. Τα συστατικά της παράστασης, η μουσική και ο χορός, συναντιούνται μόνο στο τρίτο μέρος: στο πρώτο η μουσική που ξεχύνεται από το βιολί της Μπεγιέρ πλημμυρίζει το απόλυτο σκοτάδι. Καθώς συνεχίζει να αντηχεί στη σκέψη των θεατών, οι δύο χορογράφοι και χορευτές την ερμηνεύουν σιωπηλά, προτού συναντηθούν επί σκηνής με την βιολονίστρια στο τρίτο μέρος. Η ίδια χορογραφία ερμηνεύεται στο δεύτερο μέρος στη σιωπή και στο τρίτο μέρος με τη μουσική.

Η ίδια η Ντε Κέερσμακερ λέει για το έργο αυτό: «Στην Παρτίτα του Μπαχ όλα είναι χορός… Βρίσκω στη μουσική του Μπαχ στοιχεία που με γοήτευαν και στη μουσική του Στηβ Ράιχ: μ’ αρέσει η επαναληπτική, μαθηματική και ευαίσθητη δομή της που σταδιακά εσωτερικεύεται». Ο παρτενέρ της, Μπορίς Σαρμάτζ, με τη σειρά του, είπε: «Η φόρμα της Παρτίτα στριφογυρίζει μέσα στα κεφάλια μας σαν να έχουμε κι οι δυο δεμένα τα κεφάλια μας σ’ ένα μουσικό λαβύρινθο. Σαν τα σώματά μας να μοιράζονται ένα μόνο κεφάλι, που δεν ανήκει σε κανέναν από εμάς, κι έχει το σχήμα ενός μουσικού λαβυρίνθου.

Συνεργάζομαι σ’ αυτό το έργο, αλλά δεν είμαι παρά ένας μαθητευόμενος που ακολουθεί την Αν Τερέζα, που με τη σειρά της ακολουθεί τη μουσική του Μπαχ. Κάτι θα πρέπει να ακολουθούσε κι εκείνος, και να τον έθετε σε κίνηση. Και όλοι μας αρχίσαμε να κινούμαστε μόλις το ακούσαμε.»

Χορογραφία: Anne Teresa De Keersmaeker
Χορεύουν: Boris Charmatz, Anne Teresa De Keersmaeker
Μουσική: Partita No. 2, Johann Sebastian Bach
Βιολί: Amandine Beyer
Συνδημιουργοί: Amandine Beyer, George Alexander van Dam
Σκηνογραφία: Michel François
Κοστούμια: Anne-Catherine Kunz

Παράλληλη δράση: Παρασκευή 13 Δεκεμβρίου
Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές. Συντονισμός: Γιώργος Μητρόπουλος, δημοσιογράφος

***
Vortex Temporum
16 - 18 Δεκεμβρίου 2013

Οι Rosas συναντούν το Ensemble Ictus και μας προσκαλούν σε μια περιδίνηση στα ατέρμονα μονοπάτια της σπείρας του χρόνου. Ένας χορευτής των Rosas θα αντιστοιχεί σε έναν μουσικό των Ictus, ενώ κάθε ζευγάρι θα διερευνά τις άπειρες δυνατότητες σύνδεσης της μουσικής με τα βήματα του χορού.

Από τους λίγους διακεκριμένους χορογράφους που εμμένουν στη σύγχρονη μουσική, η Αν Τερέζα Ντε Κέερσμακερ χορογραφεί τo Vortex Temporum του Gérard Grisey, έργο στο οποίο γεννιέται μία μουσική φράση -ένας αρπισμός- η οποία στη συνέχεια μεταμορφώνεται, όπως γράφει ο ίδιος, μέσα από τρία διαφορετικά πεδία χρόνου: τον συνηθισμένο χρόνο της ανθρώπινης αναπνοής και γλώσσας, τον διασταλμένο χρόνο των φαλαινών, τον συσταλμένο χρόνο των πουλιών και των εντόμων.

Οι Rosas και το Ensemble Ictus θα διερευνήσουν από κοινού αυτές τις εμπειρίες του χρόνου, καθώς η Ντε Κέερσμακερ θα αποδίδει με τα αγαπημένα της μοτίβα -κύκλους, δίνες και σπείρες - την σύνθετη φύση του χρόνου, τη σύσπαση και την εξάπλωση, τις περιστροφές και την αναδίπλωσή του, αλλά και την ανεπαίσθητη μετατροπή του από το βίωμα. Με την μοναδική ικανότητά της να κάνει ορατή τη μουσική στο χώρο μέσω της κίνησης, θα φτιάξει επί σκηνής ένα μεγάλο κινούμενο γλυπτό από ήχους, χειρονομίες μουσικών, κινήσεις χορευτών και δυναμικές που αναπτύσσονται μέσα στο χώρο, και θ’ αφήσει να αναδυθεί το απόσταγμα της πορείας της εμπλουτισμένο από τριάντα χρόνια έρευνας πάνω στη χορογραφική σύνθεση και την περίπλοκη λεπτότητα της κίνησης.

Στο έργο της, άλλωστε, τα στοιχεία της φυσικής κίνησης συνδυάζονται, απομονώνονται και επανέρχονται σε νέους συνδυασμούς που πάλι λύνονται, με τον ίδιο οργανικό τρόπο όπως συμβαίνει με το πέρασμα του χρόνου.

H Αν Τερέζα Ντε Κέερσμακερ δουλεύει πάνω στο Vortex Temporum (1995) τα τελευταία δέκα χρόνια. Είναι ένα έργο για φλάουτο, κλαρινέτο, πιάνο, βιολί, βιόλα και βιολοντσέλο.

Χορογραφία: Anne Teresa De Keersmaeker
Συνδημιουργοί & χορευτές: Bostjan Antoncic, Carlos Garbin, Marie Goudot, Cynthia Loemij, Mark Lorimer, Julien Monty, Chrysa Parkinson, Michael Pomero
Μουσική: Vortex Temporum, Gérard Grisey (1996)
Μουσική διεύθυνση: Georges-Elie Octors

Μουσικοί: Ictus
Jean-Luc Plouvier: πιάνο
Michael Schmid: φλάουτο
Dirk Descheemaeker: κλαρινέτο
Geert De Bièvre: τσέλο
Jeroen Robbrecht: βιόλα
Igor Semenoff: βιολί

Μουσική δραματουργία: Bojana Cvejić
Κοστούμια: Anne-Catherine Kunz
Παγκόσμια πρεμιέρα: Ruhrtriennale, 3 Οκτωβρίου 2013

Παράλληλες δράσεις:
Τρίτη 17 Δεκεμβρίου:
Μετά την παράσταση, συζήτηση του κοινού με τους συντελεστές. Συντονισμός: Χριστιάνα Γαλανοπούλου, ιστορικός τέχνης, καλλιτεχνική διευθύντρια του MIRfestival.
Κυριακή 15 Δεκεμβρίου:
Εργαστήριο/παρουσίαση από το Χρήστο Καρρά, Καλλιτεχνικό Διευθυντή Μουσικής στη Στέγη, και το μαέστρο του Ictus Ensemble Matthew Coorey, για το Vortex Temporum. 

***
Η χορογράφος και χορεύτρια Αν Τερέζα Ντε Κερσμάκερ δεν χρειάζεται συστάσεις. Τριάντα ένα χρόνια μετά το πρώτο της έργο (Asch, 1980), παραμένει μια από τις εξέχουσες φυσιογνωμίες του σύγχρονου χορού. Παράλληλα, ήταν αυτή που έβαλε το Βέλγιο στο επίκεντρο της παγκόσμιας χορευτικής παραγωγής. Με σπουδές στη σχολή Mudra του Μωρίς Μπεζάρ και στο Tisch School of the Arts, στη Νέα Υόρκη, η Κερσμάκερ έγινε πολύ νωρίς διάσημη χάρη στο δεύτερο έργο της, Fase (1982). Η διεθνής επιτυχία του Fase οδήγησε το 1983 στη δημιουργία της ομάδας Rosas και σε μια γόνιμη χορογραφική πορεία.

Στα έργα της των τελευταίων 30 ετών, η Αν Τερέζα Ντε Κερσμάκερ έχει χρησιμοποιήσει μουσικές από τους Beatles μέχρι τον Μάλερ και από τον Μπαχ μέχρι την Τζόαν Μπαέζ, αν και ο Στηβ Ράιχ παραμένει ο συνθέτης με τον οποίο συνδέθηκε περισσότερο. Η γνωριμία της με τον Ράιχ και τους μουσικούς του στη Νέα Υόρκη αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τη χορογράφο, που σπούδαζε μουσική πριν αποφασίσει να αφιερωθεί στο χορό.

Στον πυρήνα της δουλειάς της ομάδας Rosas βρίσκεται η σχέση μεταξύ κίνησης και μουσικής, ενώ σε ορισμένες παραγωγές, βρίσκουμε τη σχέση χορού και κειμένου. Η ομάδα Rosas είναι μια από τις λίγες που δουλεύουν με σταθερή ομάδα χορευτών. Στις μεγαλύτερες παραγωγές συμμετέχουν όλοι οι χορευτές, ενώ σε μικρότερης κλίμακας παραγωγές συμμετέχει η ίδια η Ντε Κερσμάκερ. Η ομάδα δημιουργεί νέα έργα αλλά παρουσιάζει και παλαιότερα από το ρεπερτόριό της.