Κοινός Λόγος: Η Σμύρνη του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου

της Ιωάννας Κλεφτόγιαννη

Την πρώτη παράσταση του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου πάνω στον «Κοινό Λόγο» δεν την έχω δει. Συγκρίσεις, ως εκ τούτου, με την μετά από 16 χρόνια συνάντησή του με το συγκλονιστικό κείμενο-ντοκουμέντο της Έλλης Παπαδημητρίου δεν μπορώ να κάνω. Η πρώτη παράσταση έζησε σε ένα φυσικό εξωτερικό χώρο με πηγάδι, που θύμιζε τις αυλές των χαμόσπιτων στις συνοικίες των προσφύγων, εκεί όπου οι Μικρασιάτισσες μαζεύονταν, και μακριά από τα μάτια των ανδρών αλληλοπειράζονταν, χόρευαν, τραγουδούσαν κι εξομολογούνταν.

Μια σύμβαση που επέλεξε ο σκηνοθέτης στην πρώτη θεατροποίηση του τρίτομου έργου και επανέλαβε φέτος (αρχικά για το φεστιβάλ Αθηνών), ξανά αποκλείοντας τις ανδρικές αφηγήσεις, με μια τεράστια μετακίνηση. Το ρεαλιστικό κέλυφος του 1997 σήμερα έγινε ένα μινιμαλιστικό μνημείο από φωτογραφίες προσφύγων. Ασπρόμαυρες, φθαρμένες στέκουν σαν τις εικόνες των αγίων βουβές και παρακολουθούν τις αφηγήσεις ανθρώπινων δραμάτων και τραγωδιών από το ‘22 –και νωρίτερα– έως τη δεκαετία του 50. Εκεί οι ηρωίδες, γυναίκες που συνέθλιψε η Ιστορία, ανάβουν καντήλια. Τέσσερις λευκοί πάγκοι συνθέτουν όλο κι όλο το υπόλοιπο σκηνικό –αλλάζουν οι συνθέσεις τους μόνο (η σκηνογραφία του Αντώνη Δαγκλίδη).

Η παράσταση διαθέτει το τεράστιο, ανίκητο αβαντάζ του συνταρακτικού ως αυθεντική ιστορική μαρτυρία και πυκνού σε συναίσθημα κειμένου της Παπαδημητρίου, με μια γλώσσα γεμάτη χυμούς και παλμό, την οποία υπηρετούν σαν βιρτουόζοι σολίστες, πολύχορδες πέντε ηθοποιοί. Η Έλλη Κοκκίδου συνεχίζει την επιτυχία της Γυναίκας της Πάτρας του Χρονά. Πραγματοποιεί ένα ρεσιτάλ ερμηνείας, αυτοελεγχόμενα πληθωρική. Η Λυδία Κονιόρδου, στο δρόμο που ακολουθεί τελευταία, μακριά από το πεδίο της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας, τραγουδά (καταπληκτικά), χορεύει και θρηνεί χωρίς αλαλαγμούς, με μέτρο, τη δύστηνη μοίρα της. Ερμηνεία με εσωτερικό βάθος κάνει η καρατερίστα Ελένη Ουζουνίδου. Καίρια, με σκηνικό τσαγανό και η Μαρία Κατσανδρή –η μοναδική από τη διανομή του 1997. Τραχιά, λιγότερο επεξεργασμένη από τις υπόλοιπες, η νεαρότερη Τάνια Παλαιολόγου.

Από την εκκίνηση της παράστασης, με το τραγούδι «Σου ’φερα σκουλαρίκι, το μονό, θέλει κοπάνισμα το κουμπάκι. Ώσπου να πιάσει, καλέ, και το δικό μου με παίδεψε», απ’ τους ειρηνικούς, ανυποψίαστους ακόμη για τον επερχόμενο διωγμό, καιρούς μέχρι το «Αχ, γιόκα μου, εσύ ‘σαι: ο λιόντας, ο πεύκος μου, και σε βαστώ σ’ ένα δεματάκι, οχ, στην αμασκάλη», περνώντας ξεριζωμούς, πολέμους και εμφυλίους, οι θεατές μαζί με τις πέντε ερμηνεύτριες θρηνούν πολλές φορές τα θύματα της Ιστορίας μας.

Θα μπορούσε η σκηνοθεσία να έχει δουλέψει περισσότερο την κίνηση, τα συμπλέγματα μεταξύ των γυναικών, τη χορογραφία μέσα στο χώρο –κουτί. Υιοθετήθηκε μια κατά βάση μετωπική στάση, με ιντερμέτζα μουσικά, που σπάνε την γενικότερη στατικότητα. Το κέρδος του «Κοινού Λόγου» παραμένει το κείμενο –μακάρι να «χωρούσε » κι άλλο από το χειμαρρώδες, λαγαρό, προφορικό ντοκουμέντο– και οι ερμηνείες των ηθοποιών. Η σύμπραξή τους παράγει αληθινό θέατρο.

Info:
Σκηνοθεσία: Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Σκηνικά-Κοστούμια: Αντώνης Δαγκλίδης
Επιλογή & διδασκαλία τραγουδιών: Κώστας Βόμβολος
Επιμέλεια κίνησης: Αγγελική Στελλάτου
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης

Παίζουν οι ηθοποιοί: Λυδία Κονιόρδου, Ελένη Κοκκίδου, Μαρία Κατσανδρή, Ελένη Ουζουνίδου, Τάνια Παλαιολόγου

Τιμές εισιτηρίων: 16€, 15€, 12€, 10€, 8€

Πρόγραμμα περιοδείας
- Μαρκόπουλο, Θέατρο Σάρας, Παρασκευή 28/6, 21:15.
- Νέα Μάκρη, Πολιτιστικό & Αθλητικό Πάρκο, Σάββατο 29/6, 21:00. Πληροφορίες 2294069870
- Πειραιάς, Βεάκειο Θέατρο, Δευτέρα 1/7, 21:15. Πληροφορίες 210 4225653
- Πετρούπολη, Θέατρο Πέτρας (Πήτερ Μπρουκ), Τρίτη 2/7, 21:30. Πληροφορίες 2132024475
- Ηλιούπολη, Δημοτικό Θεατρο Άλσους, Τετάρτη 3/7, 21:00. Πληροφορίες 210 9940699
- Χαλάνδρι, Ευριπίδειο Θέατρο Ρεματιάς, Πέμπτη 4/7 & Παρασκευή 5/7, 21:00. Πληροφορίες 2106825335, 2106820464
- Αθήνα, Αττικό Άλσος, Σάββατο 6/7, 21:00. Πληροφορίες 2105284808
- Δελφοί, Θέατρο ΦΡΥΝΙΧΟΣ, Δευτέρα 8/7, 21:30.
- Υπάτη Φθιώτιδας, Τόπος Τεχνών Χώρα, Τρίτη 9/7, 21:30.
- Βόλος, Πολυχώρος Εκπαίδευσης & Ψυχαγωγίας ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ, Τετάρτη 10/7, 21:00. Πληροφορίες 24210 27767
- Λάρισα, Κηποθέατρο Αλκαζάρ, Πέμπτη 11/7, 21:30. Πληροφορίες: 2410 621209
- Δίον, Αρχαίο Θέατρο Δίου, Παρασκευή 12/7, 21:30. Πληροφορίες 2351076041
- Κοζάνη, Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο, Σάββατο 13/7, 21:30
- Τρίκαλα, Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο (Φρούριο), Δευτέρα 15/7, 21:15. Πληροφορίες 2431353570
- Θεσσαλονίκη, Δημοτικό Θέατρο Κήπου, Τρίτη 16/7, Τετάρτη 17/7, Πέμπτη 18/7, Παρασκευή 19/7, 21:15. Πληροφορίες 2313318229
- Σέρρες, Ανοιχτό Αμφιθέατρο Τ.Ε.Ι., Κυριακή 21/7, 21:15. Πληροφορίες 23210 99820
- Ξάνθη, Θερινό Δημοτικό Αμφιθέατρο, Δευτέρα 22/7, 21:00. Πληροφορίες 25410 72554
- Κομοτηνή, Θερινό Δημοτικό Θέατρο, Τρίτη 23/7, 21:30. Πληροφορίες 25310 37770
- Αλεξανδρούπολη, Κηποθέατρο Δήμου Αλεξανδρούπολης, Τετάρτη 24/7, 21:00. Πληροφορίες 25510 26627
- Καβάλα, Κάστρο, Πέμπτη 25/7 & Παρασκευή 26/7, 21:30. Πληροφορίες 2510-620566
- Θάσος, 1ο Δημοτικό Σχολείο Λιμένα, Σάββατο 27/7, 21:30. Πληροφορίες 2510-620566
- Βέροια, Θέατρο Άλσους "Μελίνα Μερκούρη", Τρίτη 30/7, 21:00. Πληροφορίες 23310 78100
- Σίβηρη, Αμφιθέατρο Σίβηρης, Τετάρτη 31/7, 21:30. Πληροφορίες 23740 23997
- Ιωάννινα, Υπαίθριο Θέατρο Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, Παρασκευή 2/8, 21:30.
- Κέρκυρα, Θέατρο Μον Ρεπό "Ρένα Βλαχοπούλου", Σάββατο 3/8 & Κυριακή 4/8, 21:00. Πληροφορίες 2661040136
- Πρέβεζα, Δημοτικό Κηποθέατρο "Γιάννης Ρίτσος", Δευτέρα 5/8, 21:00. Πληροφορίες 2682025325, 2682025503
- Αρχαία Ήλιδα, Θέατρο Αρχαίας Ήλιδας, Τετάρτη 7/8, 21:30. Πληροφορίες 2622360502, 2622360510
- Πύλος, Κάστρο, Παρασκευή 9/8, 21:30. Πληροφορίες 2723022221
- Μεσσήνη, Αρχαίο Εκκλησιαστήριο, Σάββατο 10/8, 21:00.
- Αργοστόλι, Αύλειος Χώρος ΞΕΝΙΑ, Κυριακή 11/8, 21:00. Πληροφορίες 2671025600
- Ληξούρι, Κηποθέατρο Ιακωβατείου Βιβλιοθήκης, Δευτέρα 12/8, 21:00. Πληροφορίες 2671360952
- Ζάκυνθος, Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο, Τρίτη 13/8, 21:30. Πληροφορίες 26950 41181
- Τήνος, Λουτρά, Σάββατο 17/8, 21:00. Πληροφορίες 22833 60100
- Πάρος, Θέατρο Πάρκου, Δευτέρα 19/8, 21:00. Πληροφορίες 2284360167
- Ιεράπετρα, 3ο Γυμνάσιο Ιεράπετρας, Τετάρτη 21/8, 21:00. Πληροφορίες 2842340326
- Ηράκλειο, Κηποθέατρο "Μ. Χατζιδάκις", Πέμπτη 22/8, 21:30. Πληροφορίες 2810-242977
- Ρέθυμνο, Θέατρο ΕΡΩΦΙΛΗ, Φρούριο Φορτέτσα, Παρασκευή 23/8, 21:30.
- Χανιά, Θέατρο Ανατολικής Τάφρου, Σάββατο 24/8, 21:30. Πληροφορίες 6978090145
- Κόρινθος, Θέατρο Αρχαίων Κλεωνών, Δευτέρα 26/8, 21:30. Πληροφορίες 2746031233
- Πάτρα, Ρωμαϊκό Ωδείο, Τρίτη 27/8, 21:30. Πληροφορίες 6977347098
- Ξυλόκαστρο, Θέατρο "Βασίλης Γεωργιάδης", Τετάρτη 28/8, 21:00. Πληροφορίες 2743024828, 2743028065
- Τρίπολη, Θέατρο Άλσος Αγίου Γεωργίου, Πέμπτη 29/8, 21:00. Πληροφορίες 2710225321, 2710224545
- Καλαμάτα, Αμφιθέατρο Κάστρου, Παρασκευή 30/8, 21:30. Πληροφορίες 2721087902
- Αιγάλεω, Θέατρο "Αλέξης Μινωτής", Δευτέρα 2/9, 21:00. Πληροφορίες 2132044800
- Παπάγου, Κηποθέατρο, Παρασκευή 6/9, 21:15.
- Ραφήνα, Υπαίθριο Θέατρο Δημοτικού Κολυμβητηρίου, Σάββατο 7/9, 21:00.
- Σαλαμίνα, Ευριπίδειο Θέατρο, Κυριακή 8/9, 21:00.
- Νίκαια, Δημοτικό Κηποθέατρο, Δευτέρα 9/9, 21:00.
- Αθήνα, Θέατρο Δόρας Στράτου, Τρίτη 10/9, 21:00.
- Κορυδαλλός, Δημοτικό Θέατρο «Θανάσης Βέγγος», Παρασκευή 13/9, 21:00.