Η τριλογία του παραθερισμού: Σάτιρα στην... πασαρέλα του Εθνικού

της Μάνιας Ζούση

Η τριλογία του παραθερισμού του Κάρλο Γκολντόνι, που ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Νίκου Μαστοράκη, εξιστορεί με απολαυστικό τρόπο τον ξεπεσμό και την παρακμή μιας ολόκληρης κοινωνικής τάξης που εθελοτυφλεί και δεν παραιτείται των απολεσθέντων προνομίων της. Τρεις ιστορίες -«Η µανία του παραθερισµού», «Οι περιπέτειες του παραθερισµού» και «Η επιστροφή από τον παραθερισµό»- που θα μπορούσαν να σταθούν και αυτόνομα στη σκηνή, αποτελούν το παζλ της τριλογίας όπου τα ίδια πρόσωπα πρωταγωνιστούν σε διαφορετικές χρονικές στιγμές της δράσης. Ο Γκολντόνι καυτηριάζει και σατιρίζει εύστοχα και δηκτικά τα ήθη των Ιταλών αριστοκρατών του 18ου αιώνα στο Λιβόρνο του 1761.

Η έπαρση και η ματαιοδοξία επικεντρώνονται και περιστρέφονται γύρω από τον παραθερισμό, δείκτη οικονομικής και κοινωνικής ευρωστίας που έχει σχεδόν απολεσθεί και βρίσκεται σε ένα προθανάτιο στάδιο που δεν γίνεται όμως αποδεκτό. Aκόμα και με άδεια τσέπη, η ευζωία και οι συνήθειές της δεν αλλάζουν, ούτε αποβάλλονται στους ξεπεσμένους αριστοκράτες: τα πλούσια γεύματα, τα ποτά, τα χαρτιά και τα ξενύχτια, το απαραίτητο ρόφημα της σοκολάτας έστω και βερεσέ, τα δανεικά σερβίτσια και μαχαιροπήρουνα, η πλούσια γκαρνταρόμπα και τα μοντελάκια των κυριών, το περίφημο «marriage» σήμα κατατεθέν των νεαρών δεσποινίδων που δεν διανοούνται να μην ακολουθήσουν τη μόδα, οι άμαξες και οι υπηρέτες, οι τίτλοι ευγενείας και το πρωτόκολλο.

Τα σοβαρά και τα δύσκολα συνεχώς αναβάλλονται και παραπέμπονται «μετά τον παραθερισμό»: οι δανειστές και οι απλήρωτοι έμποροι, ακόμα και οι γάμοι μέσω συμβολαίων και προικώων συμφωνιών που σώζουν από μια οικονομική καταστροφή.
 


Απέναντι στην παραφωνία και την διάβρωση των ευγενών αντιτάσσεται η προσγειωμένη φωνή της λογικής, της σύνεσης και της σωφροσύνης των υπηρετών της λαϊκής τάξης που βιώνει την πραγματικότητα και βλέπει την καταστροφή να έρχεται, αδύναμη ωστόσο να αλλάξει τα μυαλά των ανθρώπων που υπηρετεί και θέλει να προστατεύσει.

Ο Νίκος Μαστοράκης επιλέγοντας εύστοχα την στυλιζαρισμένη πόζα, κυρίως μέσα από το εύρημα της πασαρέλας, δημιουργεί μια απολαυστική τοιχογραφία εποχής με χιούμορ και πικρή ειρωνεία, τονίζοντας και μεγεθύνοντας το πάθος και τη μανία των ξεπεσμένων αριστοκρατών για πολυτελή διαβίωση, προβολή και κοινωνική αναγνώριση. Μια ολόκληρη άρχουσα τάξη αγκιστρωμένη από την κενή ευδαιμονία της, δεν παραιτείται των προνομίων της και συνεχίζει τον τρελό χορό μιας ξέφρενης πολυτελούς ζωής που έχει φτάσει στο χείλος του γκρεμού βουλιαγμένη στα χρέη και την απώλεια της οικονομικής της δύναμης. Ακόμα και η καταστροφή μπορεί να περιμένει «μετά τον παραθερισμό».

Ο Μαστοράκης βασισµένος στη µεστή µετάφραση του Γιώργου ∆επάστα, διασκεύασε και συµπύκνωσε µε επιτυχία τις τρεις κωµωδίες, έχοντας ο ίδιος την επιμέλεια των κουστουμιών αλλά και των επιδεικτικών κομμώσεων που αποπνέουν ειρωνεία. Κυρίως όμως το έξυπνο εύρημα της εισόδου των ηθοποιών σαν σε πασαρέλα επίδειξης µόδας, με τις ανάλογες κινήσεις των σωμάτων και τις πόζες µοντέλων, αποθεώνει την παράσταση σε συνδυασμό με την εξίσου επιδεικτική και στυλιζαρισμένη ερμηνεία των ρόλων.

Από τα δυνατά σημεία οι εξαιρετικοί φωτισμοί του Σάκη Μπιρμπίλη, τα σκηνικά του Μανόλη Παντελιδάκη, η ομιλούσα χορογραφία του Φωκά Ευαγγελινού, η μουσική επιμέλεια του ίδιου του σκηνοθέτη αλλά και η µουσική διδασκαλία της Μελίνας Παιονίδου. Ο Μαστοράκης, σε μεγάλα κέφια, δημιούργησε μια ευφρόσυνη παράσταση συνόλου, τρίωρης διάρκειας, που κυλάει ευχάριστα, αν και μια σύντμηση του δεύτερου μέρους δεν θα της στερούσε το ίδιο πολύ καλό αποτέλεσμα.

Info:
«Η τριλογία του παραθερισμού» του Κάρλο Γκολντόνι
Κεντρική Σκηνή Εθνικού Θεάτρου
Αγίου Κωνσταντίνου 22-24, τηλ. 210 5288170, 210 3305074
Τελευταία παράσταση: 15/5/2011
Τιμές εισιτηρίων: 21€, 13€ (φοιτητικό), κάθε Πέμπτη (ειδική ενιαία τιμή) 13€, Τετάρτη απογευματινή 15€.

Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας
Διασκευή-Σκηνοθεσία – Κοστούμια – Μουσική επιμέλεια: Νίκος Μαστοράκης
Σκηνικά: Μανόλης Παντελιδάκης
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Χορογραφία: Φωκάς Ευαγγελινός
Μουσική Διδασκαλία: Μελίνα Παιονίδου
Βοηθός σκηνοθέτη: Μίλτος Σωτηριάδης

Διανομή
Τζακίντα: Εύη Σαουλίδου
Λεονάρντο: Γιάννος Περλέγκας
Πατέρας της Τζακίντα, Φίλιππο: Δημήτρης Πιατάς
Θεία της Τζακίντα, Σαμπίνα: Μάγια Λυμπεροπούλου
Αδελφή του Λεονάρντο, Βιττόρια: Έμιλυ Κολιανδρή
Γκουλιέλμο: Προμηθέας Αλειφερόπουλος
Φερντινάντο: Νίκος Ψαρράς
Ροζίνα: Γεωργιάννα Νταλάρα
Τονίνο: Γιωργής Τσουρής
Μπριτζίντα: Λένα Παπαληγούρα
Πάολο: Νίκος Χατζόπουλος
Κοστάντσα: Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη